آیا می‌توان ارزهای دیجیتال سرقت شده را بازیابی کرد؟

بازیابی ارزهای دیجیتال سرقت شده فرایندی چالش‌برانگیز است، اما با اقدام سریع و استفاده از راهکارهای مناسب، می‌توان شانس بازیابی دارایی‌ها را افزایش داد.

در کنار پذیرش گسترده ارزهای دیجیتال در جهان، سرقت این دارایی‌ها نیز همچنان در حال افزایش است. در سه ماهه اول سال ۲۰۲۴، نزدیک به ۵۰ مورد حمله به حوزه ارز دیجیتال، منجر به سرقت حدود ۴۳۰ میلیون دلاری ارز دیجیتال شد؛ این رقم در مقایسه با سال‌های گذشته، نگران‌کننده‌تر است. همین ۴۳۰ میلیون دلار، حدود یک‌سوم کل سرقت‌های کریپتویی گزارش‌شده در سال گذشته و تقریباً به اندازه کل سرقت‌های گزارش‌شده در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ است.

در این میان هم، بازیابی ارزهای دیجیتال سرقت شده، همچنان چالشی پیچیده است و قربانیان این حوادث سالانه میلیون‌ها دلار ضرر می‌کنند. با این حال، برخی اقدامات فوری می‌تواند به طور قابل‌توجهی شانس بازگرداندن وجوه شما را افزایش دهد.

هکرها چگونه دارایی‌های شما را به سرقت می‌برند؟

در دنیای پررونق ارزهای دیجیتال، فضایی که پول‌های هنگفتی در چشم‌به‌هم‌زدنی جابجا می‌شوند، خطرات سایبری نیز به طور تصاعدی افزایش می‌یابند. هکرها و کلاهبرداران، با روش‌های خلاقانه و پیچیده، به دنبال طعمه‌های خود هستند و در کمین دارایی‌های دیجیتال آن‌ها نشسته‌اند. در همین راستا ابتدا روش‌های رایج هک و سرقت ارز دیجیتال را بررسی کرده و سپس آمار و ارقام حدودی مرتبط با این جرایم را ارائه خواهیم کرد.

• کی‌لاگر (Keylogger)؛ طعمه‌ای که در کیبورد شما پنهان می‌شود: هکرها با استفاده از بدافزار کی‌لاگر، می‌توانند سابقه ضربه‌زدن‌های شما روی کیبورد را به دست آورده و به این ترتیب، رمز عبور، کلیدهای خصوصی و سایر اطلاعات حساس شما را به سرقت ببرند.
• فیشینگ؛ تله‌ای که در دارک وب انتظار شما را می‌کشد: مراقب ایمیل‌ها، پیام‌ها و لینک‌های مشکوک باشید! هکرها با جعل هویت وب‌سایت‌ها و سازمان‌های معتبر، شما را فریب می‌دهند تا اطلاعات شخصی و مالی خود را در اختیارشان قرار دهید.
• حمله ۵۱ درصد؛ ضربه‌ای کاری به داده‌های بلاک چین: در این نوع حمله، هکر با کنترل بیش از ۵۰٪ از قدرت محاسباتی شبکه، می‌تواند تراکنش‌ها را دستکاری یا معکوس کرده و دارایی‌های دیجیتال شما را به سرقت ببرد.

آمار و ارقام؛ رشد کلاهبرداری و هک در دنیای کریپتو

تا قبل از امسال، سال ۲۰۲۲ شاهد بیشترین حجم سرقت و هک ارز دیجیتال بود، به طوری که ۳.۸ میلیارد دلار از این دارایی‌ها به یغما رفت. این رقم در سال ۲۰۲۳ کاهش قابل‌توجهی داشت و مجموع درآمدهای غیرقانونی از این طریق، به ترتیب ۲۹.۲٪ و ۵۴.۳٪ کاهش پیدا کرد.

از عوامل موثر بر افزایش و کاهش سرقت ارزهای دیجیتال می‌توان به رشد بازار، توسعه فناوری‌های جدید و روش‌های پیچیده‌تر و خلاقانه‌تر هک و سرقت و ارتقای سیستم‌های امنیتی و افزایش آگاهی کاربران، اشاره کرد.

پیشگیری؛ بهترین راه حفظ دارایی‌ها

گفتیم که بازیابی ارزهای دیجیتال سرقت شده به این راحتی‌ها امکان‌پذیر نیست، همین موضوع هم اهمیت پیشگیری از وقوع آن را پررنگ‌تر می‌کند. با رعایت نکات امنیتی مانند احراز هویت دو عاملی و نگهداری ایمن کلیدهای خصوصی، می‌توانید به میزان قابل‌توجهی خطر قربانیِ کلاهبرداران شدن را کاهش دهید:

• هرگز اطلاعات شخصی یا مالی خود را در وب‌سایت‌ها یا پلتفرم‌های ناشناخته وارد نکنید.
• برای هر حساب کاربری خود، یک رمز عبور قوی و مجزا انتخاب کنید.
• از کیف پول‌های دیجیتال معتبر و امن برای نگهداری از دارایی‌های خود استفاده کنید.
• سیستم عامل، نرم‌افزارها و کیف پول‌های خود را به طور مرتب به‌روزرسانی کنید.
• با مطالعه و تحقیق، دانش خود را در مورد روش‌های هک و سرقت ارز دیجیتال افزایش دهید.

به خاطر داشته باشید که هوشیاری و آگاهی، بهترین سپر دفاعی در برابر مجرمان سایبری است و با رعایت نکات امنیتی، می‌توانید از دارایی‌های دیجیتال خود در دنیای پرماجرای کریپتو محافظت کنید.

آیا امکان بازیابی ارزهای دیجیتال سرقت شده وجود دارد؟

احتمال بازیابی ارزهای دیجیتال سرقت شده به جزئیات کیس هر فرد بستگی دارد:‌

• بازیابی بخشی از دارایی: در برخی موارد، ممکن است بخشی از ارزهای دیجیتال سرقت شده را بتوان با مسدود کردن وجوه در صرافی‌ها، همکاری با مراجع قضایی برای ردیابی تراکنش‌ها یا استفاده از خدمات ردیابی تخصصی، بازیابی کرد.
• بازیابی کامل دارایی: متاسفانه، تضمینی برای بازیابی کامل ارز دیجیتال کلاهبرداری‌شده نیست؛ کلاهبرداران اغلب ارز دیجیتال سرقت شده را به سرعت در شبکه‌های پیچیده جابجا می‌کنند و به همین دلیل هم دیگر ردیابی آن‌ها دشوار است.

راه‌های بازیابی ارزهای دیجیتال سرقت شده

تصور کنید که صبح روز جمعه از خواب بیدار می‌شوید و ناگهان متوجه می‌شوید که تمام دارایی ارز دیجیتال شما که ممکن است (برای برخی) حاصل ماه‌ها تلاش و سرمایه‌گذاری بوده، به سرقت رفته و وحشت و اضطراب تمام وجودتان را فرا می‌گیرد. اما ناامید نشوید.

طبیعی است که تجربه سرقت دارایی‌های کریپتو برای هر فردی آزاردهنده است، اما واکنش به‌موقع و استراتژیک ممکن است به شما در بازگشت دارایی‌های دیجیتال گم‌شده‌تان کمک کند؛ این فرایند چندوجهی، شامل چندین مرحله کلیدی زیر است:

اقدامات فوری

• اولین قدم، ایمن‌سازی باقی حساب‌های شماست. سریعا رمز عبور تمام حساب‌های مرتبط با ارز دیجیتال خود را تغییر دهید تا جلوی دسترسی‌های غیرمجاز بیشتر را بگیرید.
• امنیت حساب خود را با فعال کردن احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) افزایش دهید. این لایه امنیتی اضافی تضمین می‌کند که حتی اگر رمز عبور شما به خطر بیفتد، برای دسترسی به دارایی‌ها به مرحله تأیید دیگری نیاز باشد.
• از امنیت کیف پول‌های دیجیتالی که در آن‌ها ارز دیجیتال ذخیره کرده‌اید، مطمئن شوید. تنظیمات امنیتی کیف پول خود را به طور مرتب بررسی و به‌روزرسانی کرده و از مکانیزم‌های رمزنگاری و احراز هویت قوی برای محافظت از دارایی‌های خود استفاده کنید. اگر از کیف پول‌های سخت‌افزاری هم استفاده می‌کنید، آن‌ها را در مکان‌های امن نگه داشته و اقدامات لازم را برای جلوگیری از سرقت فیزیکی یا آسیب به آنها انجام دهید.
• با داشتن کلیدهای پشتیبان، خطر از دست دادن دسترسی به وجوه خود را کاهش دهید. این کلیدها را در مکان‌های امن و مختلف و دور از دسترس ذخیره کنید. به این ترتیب، حتی اگر مجموعه‌ای از کلیدها در معرض خطر قرار بگیرند یا غیرقابل‌دسترس باشد، شما نسخه پشتیبانی برای بازیابی دارایی‌های خود دارید.
• با به‌روزرسانی منظم نرم‌افزارهای مرتبط، امنیت کیف پول‌های ارز دیجیتال خود را ارتقا دهید. توسعه‌دهندگان اغلب به‌روزرسانی‌هایی را منتشر می‌کنند که آسیب‌پذیری‌ها را برطرف کرده و امنیت کلی را افزایش می‌دهند.

اقدامات بعدی

• چنانچه امکان دارد، نحوه سرقت ارزهای دیجیتال خود را شناسایی کنید. آیا در معرض حمله فیشینگ قرار گرفتید؟ یا کنترل کیف پول سخت‌افزاری خود را از دست داده‌اید؟ آیا پلتفرم دیفایی که از آن استفاده می‌کردید مورد حمله قرار گرفته؟ یا هدف کلاهبرداری رمانتیک بوده‌اید؟ شناسایی نحوه سرقت می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری برای اقدامات بعدی و ارزیابی احتمال بازیابی دارایی‌ها کمک کند.
• اگر دارایی‌هایتان را در صرافی نگهداری می‌شد، بلافاصله با پشتیبانی آن صرافی تماس بگیرید. جزئیات حادثه را به آنها ارائه دهید و از دستورالعمل‌های آنها برای گزارش و بازیابی ارزهای دیجیتال دزدیده شده پیروی کنید.
• درست است که در بسیاری از کشورها هنوز ارزهای دیجیتال به طور کامل قانون‌گذاری نشده‌اند، اما همین حالا هم در ایران می‌توانید کلاهبرداری موردنظر را به مقامات قانونی گزارش دهید.

• به جامعه کریپتو اطلاع دهید؛ این مرحله می‌تواند به شما کمک شایانی کند. اعضای جامعه کریپتو معمولاً در شبکه‌های اجتماعی بسیار فعال هستند. بنابراین، در مورد این حادثه به جامعه مربوطه، گروه‌های رسانه‌های اجتماعی یا پلتفرم‌ها اطلاع‌رسانی کنید. به اشتراک گذاشتن جزئیات ممکن است به افزایش آگاهی کمک کند و دیگران ممکن است بر اساس تجربیات مشابه، مشاوره یا بینش مفیدی ارائه دهند.
• تراکنش‌های بلاک چین مرتبط با ارزهای دیجیتال دزدیده شده خود را رصد کنید. این کار می‌تواند به شما در یافتن جزئیاتی در مورد جابه‌جایی دارایی‌هایتان و شناسایی الگوها یا آدرس‌هایی کمک کند که ممکن است در فرآیند بازیابی ارزهای دزدیده‌شده کارساز باشد.

در جدول زیر، استراتژی بازیابی گام‌به‌گام با برآورد میزان موفقیت ارائه شده است:

کلاهبردارن اغلب پس از سرقت، از تکنیک‌های پیچیده‌ای برای مبهم‌سازی منشأ و مقصد ارزهای دیجیتال سرقت شده استفاده می‌کنند و ممکن است سری پیچیده‌ای از تراکنش‌ها که شامل آدرس‌های مختلفی را به کار بگیرند: این کار تلاش‌ها برای ردیابی و بازپس‌گیری ارزهای دیجیتال سرقت شده را پیچیده کرده و نیاز به تکنیک‌های پیشرفته‌ای مانند تحلیل بلاکچین را برای مقابله موثر با سرقت ارزهای دیجیتال برجسته می‌کند.

درک تحلیل بلاکچین

تحلیل بلاکچین شامل بررسی تراکنش‌های ثبت‌شده در بلاکچین به منظور ردیابی فعالیت‌های غیرقانونی و بازیابی ارزهای دیجیتال سرقت شده است. این فرآیند چندین مؤلفه کلیدی را شامل می‌شود:

• ردیابی تراکنش‌ها: تحلیل‌گران با دقت تراکنش‌های بلاکچین که شامل ارزهای دیجیتال سرقت شده است را ردیابی می‌کنند تا مبدا و مقصد آن‌ها را شناسایی کنند.
• خوشه‌بندی آدرس‌ها: با گروه‌بندی آدرس‌های مرتبط، تحلیل‌گران می‌توانند جریان ارزهای دیجیتال سرقت شده بین کیف پول‌ها را نقشه‌برداری کنند و نحوه عمل هکرها را روشن کنند.
• تحلیل رفتاری: تحلیل‌گران الگوهای تراکنش را برای تشخیص رفتارهای غیرعادی یا مشکوک که نشانه‌ای از هک یا سرقت است، بررسی می‌کنند.
• تشخیص الگو: با استفاده از داده‌های تاریخی و شناسایی الگوهای حمله آشنا، تحلیل‌گران می‌توانند تهدیدهای نوظهور را پیش از وقوع شناسایی کرده و راهبردهای کاهش‌دهنده‌ای را پیشگیرانه اجرا کنند.
• رعایت مقررات: کشورها در سراسر جهان در حال اعمال مقررات سخت‌گیرانه‌تری در زمینه ضد پول‌شویی (AML) و شناخت مشتری (KYC) در حوزه ارزهای دیجیتال هستند که اهمیت نظارت‌های مقرراتی را برجسته می‌کند.
• همکاری: تحلیل بلاکچین اغلب شامل همکاری با نهادهای اجرای قانون، صرافی‌ها و طرف‌های ذی‌ربط برای مسدود کردن یا بازیابی کارآمد ارزهای دیجیتال سرقت شده است.

ترکیب تحلیل بلاکچین و اطلاعات منبع باز (OSINT)

در تحقیقات مربوط به ارزهای دیجیتال، تحلیل بلاکچین به همراه اطلاعات منبع باز (OSINT)، نمای جامعی از نقض‌های امنیتی را به تصویر می‌کشد. ابزارهای OSINT مانند Etherscan و Nansen به محققان کمک می‌کنند تا ضمن جمع‌آوری اطلاعاتی درباره افراد یا نهادهای دخیل در هک، در شناسایی مرتکبان و بازیابی ارزهای دیجیتال سرقت شده قدرتمند‌تر عمل کنند.

نقش ابزارهای تحلیل بلاکچین

ابزارهای تحلیل بلاکچین نقش حیاتی در ردیابی و تجسم تراکنش‌های ارزهای دیجیتال دارند. با انتساب آدرس‌ها به خدمات یا نهادهای خاص، این ابزارها به محققان نمای منسجمی از جریان تراکنش‌ها ارائه می‌دهند. با این حال، کارآیی آن‌ها محدود به تراکنش‌های ثبت‌شده در بلاکچین بین آدرس‌های مشخصی است.

پیچیدگی ردیابی وجوه از طریق صرافی‌ها

ابزارهای تحلیل بلاکچین مانند Chainalysis Reactor در ردیابی حرکت ارزهای دیجیتال بین آدرس‌های بلاکچین عملکرد خوبی دارند. اما زمانی که وجوه به آدرس‌های میزبانی‌شده توسط خدماتی مانند صرافی‌ها یا ارائه‌دهندگان خدمات معاملاتی ارسال می‌شود، فرآیند ردیابی پیچیده‌تر می‌شود. بر خلاف آدرس‌های فردی، صرافی‌ها وجوه را به صورت داخلی مدیریت می‌کنند و آن‌ها را با وجوه سایر کاربران ترکیب می‌کنند. در نتیجه، اتصال تراکنش‌های ورودی با تراکنش‌های خروجی در داخل خدمات دشوار می‌شود.

زمانی که وجوه به صرافی واریز می‌شود، آن‌ها با سازوکار داخلی مدیریت‌ می‌شوند؛ این سازوکار داخلی ممکن است شامل ترکیب و هم‌آمیزی وجوه باشد، که خب باعث می‌شود تا جلوی ردیابی توسط ابزارهای تحلیل بلاکچین را بگیرد. در نتیجه، محققان باید به روش‌های دیگر، مانند همکاری با خدمات ارز دیجیتال و نهادهای اجرای قانون، برای ردیابی و بازیابی کارآمد ارزهای دیجیتال سرقت شده تکیه کنند.

ردیابی ارزهای دیجیتال سرقت شده

ردیابی ارزهای دیجیتال سرقت شده با شناسایی حمله یا حادثه سرقت آغاز می‌شود. تحلیل‌گران به مانیتورینگِ درلحظه بلاکچین می‌پردازند، تراکنش‌ها و آدرس‌های مشکوک مرتبط با ارزهای دیجیتال سرقت شده را نشانه‌گذاری می‌کنند. از طریق ترکیب تحقیق دستی و الگوریتم‌های خودکار، آن‌ها مسیر دیجیتال را پیگیری و اتصالات پنهان را کشف کرده و ممکن است مظنونان احتمالی را شناسایی کنند.

تلاش برای بازیابی

هنگامی که ارزهای دیجیتال سرقت شده به آدرس‌ها یا نهادهای خاصی منتقل می‌شوند، تلاش‌ برای بازیابی آن‌ها هم آغاز می‌شود. این تلاش شامل همکاری با نهادهای اجرای قانون، سازمان‌های نظارتی و صرافی‌های ارز دیجیتال برای مسدود کردن حساب‌ها، ضبط دارایی‌ها یا مذاکره برای بازگرداندن وجوه است. به علاوه، شرکت‌های تحلیل بلاکچین با افراد و سازمان‌های تحت تأثیر همکاری می‌کنند تا فرآیند بازیابی را تسهیل کرده و اطمینان از شفافیت فراهم کنند.

موارد موفقیت در بازیابی ارزهای دیجیتال سرقت شده

چندین مورد معروف نشان می‌دهد که تحلیل بلاکچین در بازیابی ارزهای دیجیتال سرقت شده بسیار موثر عمل کرده است. به عنوان مثال، حمله به صرافی Bitfinex در سال ۲۰۱۶ منجر به دزدیده شدن ۱۲۰٬۰۰۰ بیت کوین شد، اما تحلیل بلاکچین پس از آن به بازیابی بخش اعظمی از ارزهای دزدیده‌شده کمک کرد. به طور مشابه، بازیابی ارزها از حمله به Mt. Gox در سال ۲۰۱۴ هم نشان داد که تحلیل بلاکچین قادر به بازگرداندن دارایی‌ها از جرایم سایبری پیچیده است.

حوادثی از این دست، پیچیدگی‌های اخلاقی و انگیزشی در فضای رمزارزها پس از نقض‌های امنیتی را نشان می‌دهد و قابلیت تلاش‌ برای بازیابی که توسط تحلیل بلاکچین تسهیل شده است را نمایان می‌سازد.

چالش‌ها و نگرش آینده

تحلیل بلاکچین در مقابله با سرقت ارزهای دیجیتال قدرتمند عمل می‌کند، اما با چالش‌های قابل‌توجهی، به ویژه از سوی کوین‌های متمرکز بر حریم خصوصی و صرافی‌های غیرمتمرکز، روبرو است. این پلتفرم‌ها اغلب از تکنیک‌های پیچیده برای مبهم کردن جزئیات تراکنش استفاده می‌کنند که باعث می‌شود روش‌های کلاسیک ارزیابی و ردیابی فعالیت‌های غیرقانونی دچار مشکل شوند.

نوآوری و همکاری درون صنعت کریپتو برای مقابله با این چالش‌ها بسیار ضروری است. پژوهشگران و توسعه‌دهندگان باید تکنیک‌های پیشرفته‌تری را برای جلوگیری از کلاهبرداری در این حوزه توسعه داده و ابزارهای جدیدی را برای ردیابی تراکنش‌ها در بلاکچین‌های متمرکز بر حریم خصوصی و صرافی‌های غیرمتمرکز فراهم کنند. علاوه بر این، همکاری بین بازیگران صنعت، نهادهای اجرای قانون و نظارتی برای تبادل اطلاعات و اجرای تاکتیک‌های موفق در برابر سرقت‌های رمزارزها بسیار حیاتی است.

با وجود این چالش‌ها، در نگرش آینده، امیدی در مورد نقش تحلیل بلاکچین در مقابله با سرقت ارزهای دیجیتال وجود دارد. پیشرفت‌های فناورانه به همراه چارچوب‌های نظارتی در حال تکامل و همکاری بین‌المللی، امید به ایجاد روش‌های موثرتر برای ردیابی و بازیابی ارزهای دیجیتال سرقت شده را افزایش می‌دهند. با پرداختن به این چالش‌ها و پذیرش نوآوری، صنعت ارزهای دیجیتال می‌تواند به شکل بهتری از کاربران محافظت کرده و از سلامت اکوسیستم رمزارزها اطمینان حاصل کند.

جمع‌بندی

در سال‌های اخیر، حجم سرقت‌های ارز دیجیتال به شدت افزایش یافته است، با بروز ۵۰ حمله در سه ماهه اول ۲۰۲۴ که منجر به سرقت حدود ۴۳۰ میلیون دلار ارز دیجیتال شده است. این افزایش نگران‌کننده‌ترین میزان در مقایسه با سال‌های گذشته به شمار می‌رود، با نزدیک به یک سوم کل سرقت‌های گزارش‌شده در سال گذشته. بازیابی این دارایی‌های گم‌شده چالش‌های زیادی را به همراه دارد، اما اقدامات فوری و استفاده از روش‌های پیشگیرانه می‌تواند به طور قابل توجهی شانس بازگرداندن دارایی‌ها را افزایش دهد.

برای پیشگیری از سرقت ارزهای دیجیتال، استفاده از ابزارهای امنیتی مانند احراز هویت دو عاملی و نگهداری ایمن کلیدهای خصوصی ضروری است. همچنین، به‌روزرسانی مداوم نرم‌افزارها و کیف پول‌های دیجیتال، اطلاعات مربوط به روش‌های هک و برنامه‌های مخرب را به‌روز نگه می‌دارد. با رعایت این نکات، می‌توانید به‌طور قابل توجهی خطر از دست دادن دارایی‌های دیجیتال خود را کاهش دهید و از امنیت بیشتری برخوردار شوید.

هرچند که بازیابی کامل ارزهای دیجیتال سرقت شده تضمینی نیست و هکرها معمولاً ارزهای دیجیتال سرقت شده را به شبکه‌های پیچیده جابجا می‌کنند، اقداماتی مانند مسدود کردن وجوه در صرافی‌ها، همکاری با مراجع قضایی برای ردیابی تراکنش‌ها و استفاده از خدمات ردیابی تخصصی می‌تواند به بازیابی بخشی از ارز دیجیتال کمک کند.

با توجه به رشد ناپایداری در امنیت ارزهای دیجیتال، توسعه تکنولوژی‌های پیشرفته‌تر برای شناسایی و پیگیری جرایم سایبری و همکاری بین موسسات مختلف، امیدواری به استفاده مؤثرتر از ابزارهای تحلیل بلاکچین و افزایش اطلاعات و آگاهی کاربران از خطرات این فضاست.

این چالش‌ها نشان می‌دهد که با وجود پیشرفت‌های تکنولوژی، همچنان نیازمند تلاش‌های مداوم برای تقویت امنیت ارزهای دیجیتال و حفظ اطمینان در این فضا هستیم.

سوالات متداول (FAQ)