شکل‌گیری صرافی اف تی ایکس (FTX) برای خیلی‌ها شبیه یک داستان سورئال پرپیچ و خم بود. شرکتی که ظاهرا توسط ۱۰ نفر در باهاما (Bahamas) اداره می‌شد و تمامی آنها در کنار هم و با صمیمیت زندگی می‌کردند؛ اما ماجرا اینقدرها ساده نبود و با سقوط صرافی FTX تمامی کاربران بازار رمز‌ارزها با یک پایان غافلگیرکننده مواجه شدند. همچنین هک اخیر صرافی FTX و مفقود شدن میلیاردها دلار موجب شد تا بار دیگر با روی خطرناک و بی‌رحم بازار ارزهای دیجیتال مواجه شویم. به هر حال داستان پرفراز و نشیب و ورشکستگی صرافی اف‌تی‌ایکس نکات عبرت‌آموزی برای آیندگان دارد. با میهن بلاکچین و درس هایی از سقوط صرافی FTX همراه باشید.
نکات عبرت آموز از سقوط صرافی FTX
پس از سقوط FTX و اثبات ناشایستگی‌های سم بنکمن فرید (SBF)، چنانکه افراد بسیاری او را ناتوان‌ترین سردمدار و بازیگر دنیای کریپتو می‌نامند، مدیرعامل جدیدی وارد میدان شد. او قصد داشت تا قطعات این پازل درهم‌ریخته را کنار هم بچیند و برای پایان دادن به آشفتگی‌ها راهی با حداقل آسیب بیابد. اولین اقدام جان ری (John Ray) اعلام ورشکستگی فصل ۱۱ بود. به طور معمول این کار به معنای کاوش و تفحص در امور مالی شرکت است.
برای درک بهتر از عمق این ماجرا در ادامه برخی از اسناد مربوط به پرونده رسمی ورشکستگی FTX را مورد بررسی قرار می‌دهیم. تمام عبارت‌های نقل‌قول مربوط به این پرونده رسمی است.
جان ری در بیانیه اولیه خود در رابطه با وضعیت مالی و اداری صرافی FTX، گفت:
هرگز در حرفه‌ام چنین شکستی را در مدیریت یک شرکت ندیده بودم.
صرافی FTX دچار ضعف سیستم و فاقد افراد باتجربه بود
عبارت پایین پاراگراف پنجم پرونده ورشکستگی FTX است و یک دید کلی نسبت به وضعیت اسف‌بار پرونده را نشان می‌دهد.
موادری همانند به‌خطر افتادن یکپارچگی سیستم‌ها، نظارت تنظیمی نادرست در خارج از مرزها، قرارگرفتن کنترل در دست گروه بسیار کوچکی از افراد بی‌تجربه و حضور افراد غیرحرفه‌ای و مبتدی، همه این‌ها وضعیت بی‌سابقه‌ای است.
صرافی FTX فاقد سیستم مدیریت پول نقد بود
کارمندان گروه اف تی ایکس (FTX Group) درخواست‌های پرداخت را از طریق یک پلتفرم چت آنلاین ارسال می‌کردند. سپس گروه دیگری از ناظران با ارسال ایموجی‌های شخصی مبلغ پرداختی را تایید می‌کردند.
تصور کنید کارمندان دومین صرافی بزرگ ارز دیجیتال جهان از طریق واکنش به پیام با ایموجی‌های شخصی‌سازی شده، تاییدیه پرداخت‌های داخلی خود را دریافت می‌کردند. یک صرافی ارز دیجیتال با این سطح از شلختگی آیا واقعا واقعی است؟ متاسفانه بله واقعی بود.
مثال زیر نمونه‌ای از تبادل پیام این گروه است:
- کارمند: شرکت X یک وام ۱,۷۰۰,۰۰۰ دلاری می‌خواهد.
- ناظر: 🤙
این پیام بدون ورود به سیستم، بدون ردیابی و بدون تایید فقط از طریق یک ایموجی به نشانه موافقت، از طریق یک پلتفرم چت ارسال شده است.
صرافی FTX از وجوه شرکت برای پرداخت هزینه‌های شخصی استفاده می‌کرد
FTX Group از وجوه صرافی برای خرید چندین خانه در باهاما و سایر اقلام شخصی برای کارمندان و مشاوران خود استفاده کرده است. ظاهرا اسنادی دال بر اینکه تراکنش‌ها در قالب وام انجام شده‌اند، وجود ندارد. برخی از این املاک و مستغلات در اسناد بایگانی باهاما به نام شخصی کارمندان و مشاوران FTX ثبت شده است.
اگر تصور می‌کنید ثبت نکردن وام‌ها و سایر هزینه‌ها در سیستم پایان ماجرا است، باید گفت صرافی FTX بی‌عقل‌تر از این حرف‌ها است.
سم بنکمن ۱ میلیارد دلار وام از آلامدا ریسرچ دریافت کرد
وام‌های دریافتی اشخاص وابسته به این صرافی مجموعا ۴.۱ میلیارد دلار است. بیشترین وام، یک وام ۲.۳ میلیارد دلاری است که توسط شرکت Euclid Way Ltd به Paper Bird Inc داده شده است. همچنین آلامدا ریسرچ (Alameda Research Ltd) سه وام را به آقایان بنکمن فرید (Bankman-Fried) به مبلغ ۱ میلیارد دلار، سینگ (Singh) ۵۴۳ میلیون دلار و رایان سلامه (Ryan Salame) ۵۵ میلیون دلار پرداخت کرده است.
گزارش ورشکستگی صرافی FTX مملو از حقایق فجیع است. پرداخت وام ۴.۱ میلیارد دلاری به چندین کارمند، از جمله پرداخت وام ۱ میلیارد دلاری به سم بنکمن مدیرعامل سابق FTX تنها یک مورد از آنها است.
به طور هدفمند از مکتوب‌کردن اسناد تصمیم‌گیری‌ها اجتناب شده است
یکی از مهم‌ترین عوامل شکست FTX.Com عدم ثبت اسناد مربوط به تصمیم‌گیری‌ها است. آقای بنکمن فرید برای برقراری ارتبط از اپلیکیشن‌هایی استفاده کرده است که محتوای آنها به طور خودکار بعد از مدت کوتاهی پاک شده‌اند. او کارمندان خود را نیز به استفاده از همین روش تشویق کرده بود.
به هر حال به دلایلی شاید فراتر از درک ما، تصمیم‌گیری‌ها و موضوعات داخلی FTX روی برنامه‌هایی مانند اسنپ چت اجرا می‌شدند تا اینکه چگونگی و زمان تصمیم‌های کاری و تجاری پنهان بمانند و قابل ردیابی نباشند.
عدم برگزاری جلسات هیئت مدیره در بسیاری از نهادهای زیرمجموعه FTX Group
بسیاری از شرکت‌های زیرمجموعه FTX Group، به ویژه شرکت‌های مستقر در آنتیگوا و باهاما از شرایط مدیریتی مناسبی برخوردار نبودند؛ به طور مثال در بسیاری از این نهادها حتی جلسات هیئت‌مدیره برگزار نمی‌شد.
برخی کارمندان FTX سوابق مناسبی نداشتند
از تاریخ ارائه دادخواست تا این زمان، هنوز بدهکاران نتوانسته‌اند فهرست کاملی از سوابق کارمندان FTX Group یا حتی نمونه‌ای از شرایط استخدام آنها را ارائه دهند. تلاش‌های مکرر برای یافتن کارمندان مفروض و بررسی وضعیت آنها تا به امروز ناموفق بوده است.
تصور کنید ندانید چه کسی برای شما کار می‌کند، حقوق آنها چقدر است یا حتی مهم‌ترین اطلاعاتی را که فروشنده یک فروشگاه محلی می‌داند، شما از آن بی‌اطلاع هستید.
سخن پایانی
مواردی که اشاره شد، همه مواردی هستند که به طور رسمی توسط مدیرعامل جدید FTX، جان ری تحت مجازات شهادت دروغ در دادگاه عنوان شدند. در گزارش ورشکستگی صرافی FTX موارد بسیار بیشتری وجود دارد و موارد بیان‌شده در این مقاله تنها بخشی از آنها هستند. به نظر شما علاوه بر موارد بالا چه دلایل دیگری موجب سقوط صرافی اف‌تی‌ایکس شده است؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
