پروتکلی با نام موردینالز (Mordinals) در بستر بلاکچین مونرو راه‌اندازی شده است که امکان ذخیره‌سازی توکن‌های بی‌همتا (NFT) را در این شبکه فراهم می‌کند. موردینالز ساختاری شبیه به پروتکل اردینالز در بلاکچین بیت کوین دارد و هرکسی می‌تواند با استفاده از آن داده‌های دلخواه خود را در کنار تراکنش‌ها در شبکه مونرو ذخیره کند.
به گزارش کوین تلگراف، علی‌رغم ورود NFTها به شبکه مونرو، کاربران این بلاکچینِ متمرکز بر حریم خصوصی چندان نسبت به این اتفاق خوشبین نیستند. به گفته این کاربران، در حال حاضر نگرانی‌های مختلفی از کاهش حریم خصوصی بلاکچین گرفته تا ذخیره محتوایی غیرقانونی در پایگاه داده‌ای غیرقابل حذف وجود دارد. اما آیا واقعا باید در رابطه با موردینالز و NFTها در شبکه مونرو نگران بود؟
موردینالز چیست؟
پروتکل اردینالز در ژانویه ۲۰۲۳ (دی ۱۴۰۱) توسط کیسی رودارمور (Casey Rodarmor) راه‌اندازی شد. هرکسی می‌تواند با استفاده از این پروتکل، داده‌های دلخواه خود را در کنار تراکنش‌ها در شبکه بیت کوین ثبت کند. این کار از طریق اضافه شدن داده‌ها به ساتوشی‌ها (کوچک‌ترین واحد بیت کوین) انجام می‌شود. در ادامه، پروتکل اردینالز این ساتوشی‌ها، داده‌های مرتبط و شناسه‌های منحصربه‌فرد آن‌ها را ردیابی می‌کند. به این ترتیب می‌توان با استفاده از این پروتکل در شبکه بیت کوین NFT صادر کرد.
موردینالز نسخه‌ای تغییریافته از پروتکل اردینالز در بلاکچین مونرو است. برخلاف پروتکل اردینالز که داده‌ها را در فیلد «witness» تراکنش‌های بیت کوین ذخیره می‌کند، موردینالز از فیلد «tx_extra» در هر تراکنش شبکه مونرو استفاده می‌کند. جالب است بدانید که از نظر فنی امکان ذخیره‌سازی داده‌ها با استفاده از این روش از سال ۲۰۱۴ در بلاکچین مونرو وجود داشته است.
در حال حاضر، Mordinals با همان انتقادات وارده به پروتکل اوردینالز مواجه است. با این حال، بیشتر این انتقادات بر حریم خصوصی شبکه متمرکز است. جامعه مونرو بیش از هرچیزی به حریم خصوصی اهمیت می‌دهد و ورود NFTها به شبکه‌ای که تلاش می‌کند تمامی تراکنش‌ها را تا حد امکان یکسان جلوه دهد، برخلاف اصول آن است.
برای محفاظت از حریم خصوصی کاربران، تراکنش‌های مونرو با استفاده از الگوریتمی به نام امضای حلقوی (ring signatures) امضا می‌شوند و با ترکیب تراکنش اصلی با سایر تراکنش‌ها، از شناسایی آن در شبکه جلوگیری می‌شود. حالا اگر فرد مهاجمی بلاک‌های شبکه مونرو را با NFTهای پروتکل موردینالز پر کند، تراکنش‌های واقعی به‌سادگی قابل‌شناسایی می‌شوند و حریم خصوصی کاربران نقض می‌گردد. این یک نگرانی بزرگ برای شبکه مونرو است.
در سال ۲۰۲۰ سرویس درآمد داخلی آمریکا اعلام کرد به هرکسی که بتواند به ردیابی تراکنش‌های شبکه مونرو کمک کند، ۶۲۵,۰۰۰ دلار جایزه می‌دهد. بنابراین می‌توان گفت انگیزه کافی برای انجام چنین حملاتی وجود دارد.
یکی دیگر از انتقادات وارده به پروتکل موردینالز، تاثیر احتمالی آن بر تمرکززدایی است. با ورود NFTها و ذخیره داده‌ها در بلاک‌های مونرو، اندازه بلاک‌ها بیشتر می‌شود و نیاز نودها برای افزایش فضای ذخیره‌سازی افزایش می‌یابد. چنین اتفاقی ممکن است باعث خروج نودهای کوچک‌تر از شبکه شود.
البته امکان ارتقای پروتکل برای حذف تراکنش‌های مخرب حاوی NFT وجود دارد. با این حال، یک شبکه بلاکچین به نودهای خود برای توافق بر وضعیت شبکه و تایید تراکنش‌ها متکی است و حذف کردن بلاک‌ها یا تراکنش‌های خاص می‌تواند به‌عنوان سانسور در شبکه تعبیر شود.
آیا پروتکل موردینالز واقعا به ضرر بلاکچین مونرو است؟
اندازه بلاک‌ها در شبکه مونرو برخلاف بیت کوین متغیر است و همین باعث شده است تا منتقدان نگران افزایش غیرعادی سایز بلاک‌ها باشند. با این حال، بررسی داده‌های آنچین نشان می‌دهد از زمان راه‌اندازی پروتکل موردینالز، اندازه بلاک‌ها تغییر چشمگیری نداشته است.
علاوه بر این، در حالی که تاثیر موردینالز بر حریم خصوصی مونرو را نباید ساده قلمداد کرد، برخی از طرفداران این پروتکل معتقدند این نگرانی‌ها را می‌توان با به‌روزرسانی برطرف کرد.
جاستین ارنهوفر (Justin Ehrenhofer)، یکی از مدیران «Cake Wallet»، در رشته توییتی مدعی شد شبکه مونرو باید مثل گذشته که برای حفظ حریم خصوصی و تعویض‌پذیری تغییراتی اعمال کرده است، برای محدود کردن برخی از رفتارها با استفاده از موردینالز اقداماتی انجام دهد. وی در توییتی در این رابطه نوشت:
مونرو شبکه‌ای قوی است؛ چراکه در آن حریم خصوصی، امنیت و کارایی توکن XMR در اولویت قرار دارد. هرچیز دیگری باید با توجه به این هدف توسعه یابد.
ارنهوفر معتقد است برای حفظ حریم خصوصی بهتر است اندازه فیلد tx_extra در تراکنش‌های مونرو را به ۲۵۶ بایت محدود کرد. این کار به‌طور قابل‌توجهی هزینه موردنیاز برای حمله و اسپم شبکه با تراکنش‌های ساختگی را افزایش می‌دهد و در عین حال، انعطاف‌پذیری شبکه برای کاربردهای آتی را حفظ می‌کند.
آپولو گرید (Apollo Greed)، مدیرعامل شرکت QGlobe Games، در این باره گفت:
برخی از کاربران مونرو NFTها را تهدیدی برای حریم خصوصی قلمداد می‌کنند. برخی دیگر، آن را ارزشی احتمالی می‌دانند و معتقدند می‌توان حریم خصوصی را حفظ کرد.
گرید معتقد است که کاربران با استفاده از NFTهای متمرکز بر حریم خصوصی، می‌توانند از اطلاعات مالی خود هنگام فروش آیتم‌های درون بازی‌ها محافظت کنند.
برخی دیگر از منتقدان مدعی هستند می‌توان از پروتکل موردینالز برای ذخیره‌سازی و فروش محتوای غیرقانونی در شبکه مونرو استفاده کرد و چنین کاربردی با توجه به ماهیت غیرقابل سانسور مونرو و تمرکز آن بر حریم خصوصی، ممکن است عواقب بدی داشته باشد. با این حال، قابلیت ذخیره‌سازی محتوای غیرقانونی پیش از ظهور Mordinals هم در شبکه مونرو وجود داشت و هرکسی با آشنایی به اصول فنی شبکه می‌توانست از آن استفاده کند.
بی‌شک، NFTها توجه معامله‌گران زیادی را به خود جلب کرده‌اند. قیمت بیت کوین از زمان راه‌اندازی پروتکل اردینالز تقریبا ۶۰٪ رشد داشته و ورود NFTها به این شبکه فعالیت آنچین آن را به‌طور قابل‌توجهی افزایش داده است. با ذخیره‌سازی داده‌ها در بستر بلاکچین به‌جای اینترنت و یا سیستم‌های فایل بین سیاره‌ای (InterPlanetary File System) مثل اکثر NFTها در شبکه اتریوم، دو پروتکل موردینالز و اوردینالز می‌توانند به افزایش کاربرد NFTها کمک کنند.
گام بعدی برای Mordinals چیست؟
ارنهوفر در رشته توییت خود خاطرنشان کرد که مفهوم موردینالز در شبکه مونرو همواره وجود داشته و اکنون با موفقیت اردینالز در بیت کوین و لایت کوین جان تازه‌ای به خود گرفته است.
بحث در مورد tx_extra تراکنش‌ها سال‌هاست که در میان علاقه‌مندان به مونرو وجود دارد و به نظر می‌رسد اعضای جامعه آن نیز تا حدودی با پیشنهاد ارنهوفر موافق است. در حال حاضر از طریق یک پچ، میزان داده فیلد tx_extra به ۱۰۶۰ بایت محدود شده است. هرچند که این میزان همچنان ۴ برابر بیشتر از پیشنهاد ۲۵۶ بایتی ارنهوفر است، حمله به شبکه مونرو حتی با tx_extra فعلی هم بسیار سخت است.
یکی دیگر از راه‌های محدودسازی موردینالز، حذف فیلد tx_extra در بلاکچین مونرو و جایگزین کردن آن با فیلدی دیگر است. با این حال، از آنجایی که tx_extra در تراکنش‌های مونرو برای تعامل‌پذیری این شبکه با سایر برنامه‌های غیرمتمرکز و بلاکچین‌ها طراحی شده است، چنین کاری پروژه‌های در حال توسعه‌ای مثل صرافی غیرمتمرکز سرای (Serai) را نابود می‌کند.
هویت خالق پروتکل موردینالز هنوز مشخص نشده است. برخی معتقدند فردی در انجمن مونرو این پروتکل را با هدف حذف tx_extra تراکنش‌ها ساخته است. به گفته یکی از اعضای انجمن تحقیقات مونرو (MRL)، اواخر سال گذشته فردی با نام کاربری «Tx_extra» در تاپیکی در رابطه با حذف این فیلد صحبت کرده بود.
نکته قابل توجه اینجاست که ظاهرا زمانی که توجهی به پیشنهاد این کاربر برای حذف فیلد tx_extra از تراکنش‌های مونرو نشده، او با روشی مشابه پروتکل موردینالز، شروع به آپلود گزارش‌های انجمن تحقیقات در شبکه کرده است. در ادامه، زمانی که از این کاربر خواسته شده این کار را متوقف کند، وی دوباره ایده حذف فیلد tx_extra را مطرح کرده است.
حتی اگر چنین نظریه‌ای درست باشد، جلوگیری از ذخیره داده‌های دلخواه در شبکه‌های بلاکچینی امکان‌پذیر نخواهد بود. نتایج مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۷ توسط وزارت آموزش و تحقیقات فدرال آلمان نشان می‌دهد که مدت‌ها پیش از ظهور پروتکل اوردینالز در شبکه بیت کوین، از این بلاکچین برای ذخیره‌سازی و به اشتراک‌گذاری محتوای غیرقانونی و کدهای مخرب استفاده می‌شده است.
خالق پروتکل اردینالز پس از راه‌اندازی این پروتکل خاطرنشان کرد دو ویژگی کلیدی منشا و بازار برای رشد NFTها در شبکه بیت کوین نیاز است. منظور از منشا، توانایی مشخص کردن مالک یک NFT است و وجود بازار برای خرید و فروش این توکن‌ها ضروری است.
این دو ویژگی با اصول بلاکچین مونرو برای ناشناس و غیرمتمرکز بودن تراکنش‌ها در تضاد است. اگرچه بخشی از کاربران مونرو دوست دارند این شبکه با بلاکچین‌هایی مثل بیت کوین و اتریوم رقابت کند، تا زمانی که اصول شبکه آن با NFTها در تضاد باشد و تغییر جدی در پروتکل موردینالز نبینیم، بعید است شاهد رونق این توکن‌ها باشیم.
