عملکرد نامناسب جامعه در ارائه تعریف درست برای استیبل کوین، ابهاماتی را به وجود آورده است. تنها در گاهی اوقات، استیبل کوین و انواع مختلف آن مانند استیبل کوینهای الگوریتمی، عملکرد واقعی ارز باثبات را دارند، چراکه استیبل کوین‌ها خود را پروژه‌هایی قلمداد می‌کنند که ارزش قیمتی آن‌ها ثابت است اما آیا تعریف درست همین است؟
کلمه “استیبل کوین” می‌تواند تعاریف متفاوتی داشته باشد:
- ارز دیجیتالی که طراحی‌شده تا نوسان قیمتی آن پایین باشد و حاوی ارزشی است که می‌تواند در انجام امور مالی مورد استفاده قرار گیرد.
- یک نوع جدید از ارزهای دیجیتال که ارزش آن به یک دارایی دیگر مانند دلار وابسته است و هدف از طراحی آن، مقابله با نوسانات ذاتی موجود در دیگر ارزهای دیجیتال است.
- ارزی که می‌تواند به‌عنوان واسطه برای تبدیل سایر ارزها باشد و ارزش آن باید در افق‌های طولانی‌مدت نسبتا ثابت باشد.
- یک تعریف کلی دیگر به این صورت است که استیبل کوین یک دارایی است که خودش قیمتش را مشخص کرده و با مکانیسم عرضه و تقاضا مشخص نمی‌شود.
همان‌طور که مشخص است، گردش پول مسئله اصلی است. نکته ضعف ادعا شده در مورد بیت کوین به عنوان پول و همچنین تعریف مبهم آن، دلیل ظهور بسیاری از پروژه‌های استیبل کوین بوده است. ویژگی‌های طراحی این پروژه‌ها اکنون در تعاریف بالا گنجانده شده‌است.
Haseeb Qureshi مهندس نرم‌افزار و نویسنده مشهور، استیبل کوین را Price Peg معنی می‌کند. Price Peg یعنی ارزی که قیمت آن به یک دارایی دیگر مثل دلار یا هر دارایی دیگری وصل باشد و نوسان استیبل کوین متأثر از نوسان آن دارایی باشد. اما این تعریف کاملا واضح نیست، چراکه هر چیزی که قیمت آن به یک دارایی دیگر وابسته باشد لزوما استیبل کوین نیست. Ampleforth یک توکن بر بستر شبکه اتریوم است که ارزش آن وابسته به یک دارایی دیگر است و لذا در دسته استیبل کوین‌ها قرار گرفته است ولی تیم توسعه‌دهنده این دسته‌بندی را قبول ندارند.
تعریف درست استیبل کوین
در استیبل کوین دقیقا چه چیزی ثابت است، قیمت خود استیبل کوین یا قیمت دارایی که استیبل کوین به آن وابسته است (قیمت Peg) Wrapped Bitcoin یا wBTC مثال خوبی برای پاسخ به این سوال است، یک wBTC همیشه برابر یک بیت کوین خواهد بود، آیا یک استیبل کوین است؟
باتوجه به تعاریف استیبل کوین، BTC نمی‌تواند نقش ارزی با ارزش ثابت (Peg) را برای wBTC بازی کند. درواقع BTC یک دارایی برای حفظ ارزش است.
با روشن شدن این مسئله که کسی نمی‌داند چگونه باید تعریف درستی از استیبل کوین را ارائه دهد، در ادامه این مقاله راه‌حلی را برای حل این مشکل ارائه می‌دهیم که تعریف واضحی از ارزش به‌عنوان یک ویژگی رابطه‌ای (ارزش از منظر یک واحد قابل‌اندازه‌گیری) را فراهم می‌کند.
با این توصیف، من همه دارایی‌های دیجیتال را به‌طورکلی در دو بعد اصلی ریسک ضرر (احتمال کاهش ارزش) و ریسک سود (احتمال افزایش ارزش) طبقه‌بندی می‌کنم. سپس می‌توانیم به‌صورت صریح و منطقی تعریف درست استیبل کوین را بدین‌صورت بیان کنیم: “دارایی که ریسک ضرر و ریسک سود آن هر دو برابر صفر است.” به‌عبارت‌دیگر:
واضح است که استیبل کوینهای الگوریتمی موجود در بازار، ریسک ضرر دارند ولی ریسک سود نه. بنابراین، آن‌ها نه تنها استیبل کوین نیستند، بلکه دارایی‌های مالی وحشتناکی هستند. حال ببینیم می‌توانیم این نوع تعریف را به حالت عام‌تری مانند ارزش مورد انتظار (Expected Value) هم تعمیم دهیم. استیبل کوین با ارزش مورد انتظار یعنی ارزش قابل پیش‌بینی (Expected Value Stablecoin)، یک نوع دارایی است که احتمال سود و ضرر آن، متناسب با میزان سود و ضرر، درنهایت جبران شده و به صفر می‌رسد.
ارزش چیست؟
با توجه به مفهوم نرخ واقعی تورم، معنای کنونی ارزش کاملا واضح نیست، سؤالی که باید از خود بپرسیم این است که وقتی می‌گوییم ارزش، منظورمان ارزش نسبت به چیست؟
یعنی تصمیم گرفتیم ارزش را به‌عنوان یک ویژگی رابطه‌ای بین شی اندازه‌گیری شده و چیزی که آن‌را اندازه‌گیری می‌کند در نظر می‌گیریم. مثل این است که قد کسی را بپرسید، آیا آن را در واحد اینچ می‌خواهید یا سانتی‌متر؟ برای اهداف ما، آیا می‌توانیم تابعی تعریف کنیم که یک دارایی را به مجموعه‌ای از مقادیر عددی در یک واحد مشخص نگاشت کند؟ که من آن را ارزش می‌نامم.
به‌عنوان‌مثال اگر واحد اندازه‌گیری دلار و کالای موردنظر یک بسته چیپس باشد:
به‌طور مشابه می‌توان گفت ارتفاع یک میز در قالب اینچ برابر با ۳۵ اینچ است.
ریسک ضرر و ریسک سود
ارزش یک دارایی در طول زمان تغییر می‌کند، پس می‌توانیم تابع خود را طوری تعمیم دهیم که ارزش یک دارایی را، نسبت به یک واحد و یک زمان خاص منعکس کند. می‌توانیم ریسک را یک تابع احتمالی تعریف کنیم که این تابع در یک زمان تصادفی انتخاب شده در آینده، افزایش یا کاهش ارزش را محاسبه کند. ازنظر عملی، این بدان معنی است که اگر دارایی را به واحد منتخب خود تبدیل کنیم، ضرر و یا سود خود را درک خواهیم کرد.
تعریف استیبل کوین از منظر ریسک
تا اینجا تعریف استیبل کوین کاملا مشخص‌شده، استیبل کوین دارایی است که ریسک ضرر و ریسک سود آن هر دو برابر صفر است. این بدان معناست که اگر استیبل کوین را در آینده بفروشیم، با توجه به واحد اندازه‌گیری که انتخاب کردیم، نه متضرر می‌شویم و نه سودی عایدمان خواهد شد.
ماتریس معروف گروه مشاور Boston توسط بنیان‌گذار آن Bruce Henderson در سال ۱۹۷۰ اختراع شد. با کمی اصلاح، می‌توانیم برای دسته‌بندی دارایی‌های دیجیتال با توجه به ریسک ضرر و ریسک سود آن‌ها، از این ماتریس استفاده کنیم.
امروزه سرمایه‌گذاری نوع star، که ریسک ضرر نداشته ولی ریسک سود داشته باشد، با اینکه کم است ولی در پس‌ذهن بسیاری از سرمایه‌گذاران اتفاق می‌افتد. مانند سرمایه‌گذاری که از فروش بیت کوین در سال ۲۰۱۰ پشیمان شد یا به‌عنوان‌مثال دیگر می‌توان به سرمایه‌گذاران صندوق Bernie Madoff اشاره کرد. اما این نوع سرمایه‌گذاری‌ها به‌سرعت خود را در نوع dog آشکار می‌کنند. dogها محکوم به شکست هستند. سرمایه‌گذاری نوع dog، ریسک سود ندارد، اما اگر به اندازه کافی دارایی را نگه دارید، ریسک ضرر به ضرر واقعی تبدیل می‌شود.
سرمایه‌گذاری نوع star بیش‌تر زمانی اتفاق می‌افتد که کار از کار گذشته باشد، علی الخصوص که دیگر نمی‌توانیم بخریم. به‌عنوان مثالی برای این موضوع می‌توانیم نقل قولی از Martti Malmi را بیاوریم که می‌گوید:
اگر ۵۵،۰۰۰ بیت کوینی را که تا سال ۲۰۱۲ با لپ‌تاپم استخراج کردم، نفروخته بودم امروز یک میلیاردر بودم.
نوع سوم سرمایه‌گذاری یعنی unknown، همان سرمایه‌گذاری‌های معمول شما هستند. بسته به یک روز خاص، ارزش سرمایه شما می‌تواند یا در سود باشد یا ضرر. بسیاری از دارایی‌های دیجیتال، حتی بیت کوین، جزو این دسته هستند. درنهایت cash cow، سرمایه‌گذاری‌هایی هستند که ریسک سود و ضرر پایینی دارند و قابل اعتمادند. اکنون می‌توانیم ببینیم پروژه‌های استیبل کوین در کدام گروه قرار دارند.
بیایید برای تعریف استیبل کوین از منظر ریسک، برخی دارایی‌های دیجیتال و استیبل کوین‌ها را با توجه به جدول بالا دسته‌بندی کنیم.
پروژه‌هایی که استیبل کوینهای الگوریتمی نامیده شده‌اند، فقط نامشان استیبل کوین است. به دلیل طراحی متفاوت توکن‌هایشان، از آنجا که تمام عرضه‌های جدید به سرمایه‌گذاران تخصیص داده می‌شود، این توکن‌ها ریسک سود ندارند اما هولدرها ریسک ضررشان را حفظ می‌کنند.
Price Peg بودن کافی نیست. ارزش مورد انتظار برای داشتن یک دارایی می‌تواند مثبت یا منفی باشد، اما صفر نیست. نکته مهم دیگر این است که وقتی از ارزش صحبت می‌کنیم حتماً واحد آن را مشخص کنیم. اگر واحد اندازه‌گیری ما دلار آمریکا باشد، پس wBTC نمی‌تواند استیبل کوین باشد. اما اگر بیت کوین به‌عنوان واحد اندازه‌گیری باشد آنگاه wBTC یک استیبل کوین ارزشمند است.
به جز در شرایط خاص، هیچ استیبل کوینی کاملا عاری از ریسک ضرر نیست. شاید بتوان گفت USDT حالتی بین dog و cow است.
با این وجود باید روشن باشد که برخی از پروژه‌ها استفاده از واژه استیبل کوین را در مزایده مناسب می‌دانند تا از این طریق به سرمایه‌گذاران ریسک سود پیشنهاد کنند و ریسک ضرر را به دوش هولدرها بیندازند. ازآنجاکه هیچ شخص عاقلی این دارایی‌ها را در سبد خود هولد نمی‌کند، تقریباً مطمئن هستند که این نوع سرمایه‌گذاران (dogs) درنهایت شکست خواهند خورد.
استیبل کوین با ارزش مورد انتظار
حتما تا الان متوجه شده‌اید که ارزش مورد انتظار فقط تابعی از احتمال سود و ضرر نیست، بلکه میزان سود و ضرر نیز به همان اندازه مهم است.
به‌عنوان‌مثال، فرض کنید که یک تاس ایده‌آل داریم، در پرتاب این تاس اگر ۶ بیاوریم ۶۰ دلار برنده می‌شویم، در غیر این صورت ۶ دلار متضرر خواهیم شد. پس احتمال سود برابر یک‌ششم و احتمال ضرر برابر پنج‌ششم است، با قراردادن در فرمول زیر ارزش مورد انتظار پرتاب تاس برابر ۵ خواهد شد.
اما آیا می‌توانیم تعریف ریسک محور استیبل کوین را به استیبل کوین با ارزش مورد انتظار هم گسترش دهیم؟ به عبارت دیگر، آیا اگر ارزش مورد انتظار هولدکردن یک دارایی صفر باشد، کافی است؟ طبق مثال بالا ، اگر به جای ۶۰ دلار فقط ۳۰ دلار برنده شویم، این شرط محقق می‌شود. بنابراین، هر زمان که سعی کنیم تاس را پرتاب کنیم، به‌احتمال پنج‌ششم ضرر خواهیم کرد و فقط در یک‌ششم موارد احتمال سود کردن وجود دارد. پس چون احتمال متضرر شدن خیلی بیش‌تر از احتمال سود کردن است، از انجام این کار منصرف می‌شویم. اگرچه عاقلانه به نظر می‌رسد، اما هولدرها فرصت خارج شدن از موقعیت معاملاتی خود با کمترین تاثیر بر سبد دارایی‌شان را از دست می‌دهند.
