در آخرین روزهای اسفند ۱۴۰۱، خبر دیپگ شدن USDC بازار ارزهای دیجیتال را تکان داد. استیبل کوین USDC به عنوان یکی از رمزارزهای برتر به لحاظ ارزش بازار، در روز ۲۰ اسفند و به دنبال ورشکستگی بانک سیلیکون ولی، برابری یک به یک خود را با دلار آمریکا از دست داد. این اتفاق در بازار کریپتو با عنوان دی پگینگ یا دیپگ شدن (Depegging) شناخته می‌شود. اگر این اتفاق طول بکشد، منجر به سقوط کامل استیبل کوین می‌شود؛ مسئله‌ای که در ترا یا همان UST هم شاهد آن بودیم. اما دی پگ چیست و چرا اینقدر هراس به دنبال خود دارد؟ این سوالی است که در این مقاله از میهن بلاکچین به آن پاسخ می‌دهیم و می‌گوییم که اصلا چرا چنین اتفاقی رخ میدهد.
مفهوم دی پگ چیست؟
پدیده Depegging یعنی یک استیبل کوین از پگ یا وابستگی قیمتی مشخص خود منحرف شود. مثلا اگر قیمت یک استیبل کوین وابسته به دلار، به زیر ۱ دلار برسد، به اصطلاح می‌گوییم که این کوین دیپگ شده است. پدیده دی‌پگینگ هم در فضای ارز دیجیتال و هم در ارز فیات رخ میدهد. وابستگی قیمت بات (پول ملی تایلند) با دلار در سال ۱۹۹۷، مثال معروفی از این پدیده در دنیای ارز فیات است.
همزمان با دی پگ شدن، کارایی ارز و توانایی آن برای حفظ ارتباط و وابستگی زیر سوال می‌رود. دیپگ شدن یک استیبل کوین نشانه بحران است؛ به‌خصوص برای استیبل کوین‌های الگوریتمی که عرضه و نرخ معامله آن‌ها توسط کدهای کامپیوتری مدیریت می‌شود.
دلایل وقوع ناگهانی دی پگ
دلایل دیپگ شدن ناگهانی را می‌توان با دقت در نمونه‌هایی که اخیرا رخ داده است، متوجه شد. دی پگینگ ناگهانی یک استیبل کوین ممکن است به دلایل مختلفی مثل ترس و وحشت در بازار، تغییرات در قانونگذاری، خطاهای مدیریتی، عوامل فاندامنتال و غیره رخ دهد. در ادامه این دلایل را بررسی می‌کنیم.
ترس و وحشت در بازار
ترس نسبت به یک استیبل کوین، ممکن است به Depegging آن منجر شود. این ترس و وحشت باعث فشار فروش می‌شود و کاربران استیبل کوین‌های خود را به ارز فیات تبدیل می‌کنند. البته حجم بالای فروش و برداشت سرمایه زمانی اتفاق میافتد که ترس و وحشت ایجاد شده در بازار بسیار گسترده و همه‌گیر باشد.
فروش UST از روی ترس و وحشت، منجر به سقوط آن شد. چند هفته قبل از دی پگ شدن UST و سقوط ترا، خبری منتشر شد که UST ذخایر کافی برای بازخرید کل توکن‌ها را ندارد. چیزی که باعث ترس و وحشت بیشتر در بین سرمایه‌گذاران شد، این بود که در گزارش مالی تتر، مدرک و شواهد کافی برای اثبات وجود ذخایر پایدار ارائه نشد.
هولدرهای UST شروع به برداشت سرمایه خود کردند و سرمایه‌گذاران متوجه شدند که نقدینگی قابل‌توجهی در حال خارج شدن از صرافی غیرمتمرکز کرو (Curve) است. این باعث تشدید ترس در بازار و خروج سرمایه شد. پس از آن دومینوی برداشت سرمایه‌ها با سرعت بیشتر ادامه پیدا کرد و ترا سقوط کرد.
حملات سفتهبازی
احتمال وقوع این مورد نسبت به سایر دلایل دی‌پگینگ کمتر است. حمله سفتهبازی (Speculative attack) زمانی رخ میدهد که تعدادی از سرمایه‌گذاران مقدار زیادی از یک ارز دیجیتال را قرض بگیرند و آن را در بازار بفروشند. فروش سنگین ارز دیجیتال در بازار منجر به کاهش قیمت آن می‌شود.
تغییرات در قانونگذاری
گاهی اوقات قانون‌گذاری‌های جدیدی که بلاکچین‌ها را مجبور به تغییر قوانین بنیادی خود می‌کنند، منجر به دیپگ شدن استیبل کوین‌ها می‌شود. زمانی که دولت‌ها از قانون‌گذاری‌های جدید پرده برمی‌دارند، بلاکچین‌ها مجبور به تغییر و سازگاری با شرایط جدید می‌شوند. دلیل دی پگینگ کوتاه‌مدت HUSD همین بود. به این ترتیب که به‌دلیل قانون‌گذاری‌های جدید، حساب چندین بازارساز HUSD مسدود شد و دیپگ رخ داد.
اشتباهات مدیریتی
برخی مواقع تیم توسعه‌دهنده یک استیبل کوین نمی‌تواند در زمان مناسب به تغییرات یا نگرانی‌های به‌وجود آمده پاسخ دهد. علت دیپگ شدن استیبل کوین USDD همین بود. زمانی که یک فاجعه در بازار رخ داد، دو کوان (Do Kwon)، بنیان‌گذاری بلاک چین USDD، بازخورد به‌موقع و مناسبی به جامعه کاربری نداد و این باعث گسترش ترس و اضطراب در کامیونیتی شد. تتر هم این اشتباه را مرتکب شد. ذخایر و عملیات تتر شفافیت لازم را نداشت و این باعث ایجاد ترس و اضطراب در جامعه کاربری آن شد.
تغییرات نرخ بهره و سایر عوامل فاندامنتال
کاهش نرخ بهره و نزدیک شدن آن به صفر، استیبل کوین‌های با پشتوانه فیات را تحت فشار قرار میدهد. در سیستم مالی سنتی اگر بانک مرکزی نرخ بهره را کاهش دهد، بازار پولی بر اساس نرخ بهره تغییر می‌کند و سرمایه‌گذاران برای جلوگیری از کاهش ارزش سرمایه خود، پول را در جای دیگری سرمایه‌گذاری می‌کنند. اما در فضای ارز دیجیتال این اتفاق نمی‌افتد؛ چون سود و بازدهی به سرمایه‌گذاران منتقل نمی‌شود.
خروج سرمایه از بازار ارزهای دیجیتال
وقتی که بازار ارز دیجیتال سقوط می‌کند، سرمایه‌گذاران معمولا تمایل دارند پول خود را از این بازار خارج کرده و به حوزه مالی سنتی منتقل کنند. چون شرکت‌ها و سازمان‌های ارز دیجیتال به هیچ نحوی نمی‌توانند از نقد کردن ارزها و خروج سرمایه جلوگیری کنند. اما بانک‌های مرکزی می‌توانند برداشت‌ها را متوقف کرده و از نقد کردن پول‌ها جلوگیری کنند.
خطر دیگر این است که کاربران می‌توانند برداشت‌های بزرگ از بازار ارز دیجیتال را در دفتر کل عمومی مشاهده کنند. در نتیجه آن‌ها هم با اکثریت همسو می‌شوند و این باعث از بین رفتن تعادل عرضه و تقاضا در ارزهای دیجیتال می‌شود.
نمونه‌هایی از استیبل کوین‌های دیپگ شده
در طول سال‌های اخیر، استیبل کوین‌های زیادی وابستگی قیمت خود را از دست داده و دی پگ شده‌اند. البته Depeg شدن برخی از این استیبل کوین‌ها کوتاه‌مدت بوده و پس یک یا دو روز به پگ خود بازگشته‌اند؛ به همین ترتیب پس از مدتی کوتاه، استیبل کوین USDC به ارزش یک دلاری خود بازگشت. در اکثر موارد، کاهش ارزش استیبل کوین چندان زیاد نیست و چیزی در حدود ۱۰ سنت است.
استیبل کوین الگوریتمی ترا یو‌اس‌دی یا UST، یکی از معروف‌ترین قربانی‌های دیپگ است که در ماه می ۲۰۲۲ وابستگی قیمت خود را به دلار از دست داد و سقوط لونا را رقم زد. متاسفانه UST هیچ‌وقت نتوانست از چرخه مرگ خارج شود و به پگ برگردد. استیبل کوین‌های USDN ،HUSD ،AUSD MIM و USDD همگی در سال ۲۰۲۲ دیپگ شدند. با وقوع سریالی از دی پگ‌ها، تمایل کاربران به درک علت‌های دیپگ شدن استیبل کوین‌ها بیشتر شده است.
چگونه می‌توان از دیپگ شدن جلوگیری کرد؟
با افزایش تعداد استیبل کوین‌های دیپگ شده در سال‌های اخیر، این سوال برای کاربران و سرمایه‌گذاران پیش آمده است که شرکت عرضه‌کننده چگونه میتواند از دیپگ شدن استیبل کوین خود جلوگیری کند. در این قسمت به تعدادی از روش‌های حفظ وابستگی قیمت و جلوگیری از دیپگ اشاره می‌کنیم.
داشتن ذخایر کافی
یکی از راه‌های تضمین ثبات استیبل کوین‌ها داشتن ذخایر کافی از دارایی یا ارزی است که استیبل کوین به آن پگ شده است. برای مثال، اگر یک استیبل کوین به دلار آمریکا پگ شده باشد، عرضه‌کننده استیبل کوین باید ذخایر دلار کافی برای پوشش استیبل کوین‌های در گردش را داشته باشد.
مدیریت ریسک به شیوه مناسب
شرکت عرضه‌کننده استیبل کوین باید از یک فرایند مدیریت ریسک قوی استفاده کند تا بتواند نوسانات بازار را کاهش داده و عوامل دیپگ شدن استیبل کوین را کنترل کند. فرایند مدیریت ریسک میتواند شامل ایجاد تنوع در داراییهای ذخیره‌شده یا استفاده از ابزارهای مالی مختلف مثل قراردادهای آتی برای پوشش نوسانات احتمالی قیمت باشد.
افزایش شفافیت و ایجاد اعتماد
شفافیت و ایجاد اعتماد در بین سرمایه‌گذاران دو عامل بسیار مهم برای حفظ ثبات یک استیبل کوین است. شرکت‌های عرضه‌کننده می‌توانند شفافیت بیشتری در عملیات و فعالیت‌های خود (مثل اندازه ذخایر و روش‌های حفظ پگ) داشته باشند. ضمنا شرکت‌ها باید تدابیر امنیتی لازم برای مقابله با تهدیدات خارجی مثل هک و کلاهبرداری را نیز اتخاذ کنند.
رعایت مقررات و داشتن تطابق قانونی
استیبل کوین‌هایی که از طرف شرکت‌های قانونی و دارای مجوز عرضه می‌شوند، بیشتر مورد اعتماد کاربران قرار می‌گیرند؛ چون نظارت قانونی این اطمینان را در کاربران به وجود می‌آورد که شرکت عرضه‌کننده برای منفعت آن‌ها تلاش می‌کند. بسیار مهم است که شرکت استیبل کوین تطابق قانونی داشته باشد و مقررات مربوطه را رعایت کند.
پرسش و پاسخ (FAQ)
- دی پگ شدن (Depegging) چیست؟
وضعیتی که در آن یک استیبل کوین نسبت یک به یک خود را با پشتوانهاش از دست میدهد. این پشتوانه میتواند دلار آمریکا یا سایر ارزهای فیات و داراییهای فیزیکی باشد. - دیپگ شدن به چه دلایلی اتفاق میافتد؟
ترس و وحشت، سفتهبازی، تغییر در قانونگذاری، اشتباهات مدیریتی، تغییرات نرخ بهره، مسائل بنیادی و خروج سرمایه از بازار ارزهای دیجیتال.
جمع‌بندی
استیبل کوین‌ها نوعی از ارزهای دیجیتال هستند که ارزش آن‌ها به یک دارایی یا ارز فیات مثل دلار پگ شده است و وابستگی قیمت ۱ به ۱ با این ارز دارند. اگر بنابر دلایل مختلف، ارزش استیبل کوین کاهش یابد و به زیر نرخ تعیین‌شده برسد، دی پگ شدن یا De-pegging رخ میدهد. در این مقاله توضیح دادیم که دی پگ چیست و چرا استیبل کوین‌ها وابستگی قیمت خود را از دست می‌دهند. در سال ۲۰۲۲ شاهد دیپگ شدن سریالی چندین استیبل کوین بودیم که UST سردسته آن بود و آخرین موردش هم USDC بود. به نظرتان بدترین دیپگ شدن در تاریخ رمزارزها مربوط به کدام استیبل کوین است؟ شما به عنوان سرمایه‌گذار و فعال بازار ارزهای دیجیتال، چگونه ریسک‌های دیپگ را مدیریت می‌کنید؟ دیدگاه خود را با ما به اشتراک بگذارید.
