مفهوم PnL در ترید رمز ارزها چیست؟ ابزاری برای محاسبه سود و زیان معاملات

اگر در بازار رمز ارزها به عنوان تریدر فعالیت می‌کنید، حتما با اصطلاح PnL مواجه شده‌اید. پی ان ال مخفف Profit and Loss و به منظور محاسبه سود و زیان سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در کنار آن دو مفهوم Realized و Unrealized نیز استفاده می‌شود که در این مقاله این مفاهیم را معرفی کرده و نحوه محاسبه  و کاربرد آن را نیز آموزش خواهیم داد. با میهن بلاکچین همراه باشید.

PnL چیست؟

پی ان ال اصطلاحی رایجی است که در بازارهای مالی و معاملات دارایی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. PNL به صورت مشخص برای محاسبه سود و زیان کل ایجاد شده در یک معامله یا تعدادی از معاملات در یک بازه زمانی مشخص مورد استفاده قرار می‌گیرد. P در این کلمه مخفف Profit و به معنی سود، L مخفف کلمه Loss و به معنی زیان و کلمه N مخفف And است. در برخی مراجع این کلمه به صورت P&L نشان داده می‌شود. برای محاسبه PnL عموما باید یک بازه زمانی مشخصی را انتخاب کنیم. مثلا محاسبه PnL در یک روز یا محاسبه آن در یک ماه، سه ماه و یک سال و غیره. این اصطلاح مفهوم پیچیده‌ای ندارد اما ممکن است PNL Realized (محقق شده) یا PNL Unrealized (محقق نشده) کمی گیج کننده باشد. اما مفهوم این PNL محقق شده و محقق نشده چیست؟

به طور خلاصه، زمانی که پوزیشن معاملاتی شما باز باشد برای نمایش سود یا زیان این معامله از PNL Unrealized استفاده می‌کنند. برعکس زمانی که پوزیشن معاملاتی خود را می‌بندید و دارایی خریداری شده رو به فروش می‌رساند، سود و زیان شما محقق شده و بر روی اکانت شما تاثیر گذاشته است.

PNL محقق شده چیست؟

Realized PnL یا سود و زیان محقق شده اشاره به سود و زیان قطعی شما در یک معامله دارد. این شاخص زمانی محاسبه می‌شود که تریدر پوزیشن معاملاتی خود را ببندد. در واقع برای محاسبه آن، از قیمت بسته شدن پوزیشن معاملاتی و قیمت باز شدن آن پوزیشن معاملاتی استفاده می‌کنیم و به این صورت میزان سود یا زیان مشخص خواهد شد. در ادامه محاسبه آن را آموزش خواهیم داد.

برای مثال یک تریدر در بازار رمز ارزها، اتریوم را در قیمت ۱,۵۰۰ دلار خریداری کرده و در قیمت ۲,۵۰۰ دلار آن را به فروش می‌رساند. از آن‌جا که این دارایی به فروش رسیده برای محاسبه سود و زیان از سود و زیان محقق شده استفاده می‌کنیم. در نتیجه، برای محاسبه سود و زیان، باید قیمت اتریوم در زمان فروش و قیمت اتریوم در زمان خرید را در محاسبات خود استفاده کنیم.

PnL محقق نشده چیست؟

این شاخص زمانی استفاده می‌شود که تریدر هنوز پوزیشن معاملاتی خود را باز نگه داشته است. مثلا او اتریوم ۱,۵۰۰ دلاری را خریده و همچنان آن را نگه داشته است و قصد فروش آن را ندارد؛ در نتیجه برای محاسبه سود یا زیان، قیمت لحظه‌ای آن دارایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آن‌جا که قیمت لحظه‌ای ارزهای دیجیتال مدام در حال تغییر است، پس این سود و زیان نیز متغیر است. از همین نظر به آن سود و زیان محقق نشده گفته می‌شود.

اما برای محاسبه PnL محقق شده و محقق نشده، علاوه بر قیمت رمزارز در زمان باز کردن پوزیشن معاملاتی و قیمت آن در زمان بستن پوزیشن معاملاتی و همچنین قیمت لحظه‌ای آن، به اطلاعات دیگری نیز نیاز داریم. در ادامه روش محاسبه PnL را آموزش خواهیم داد.

محاسبه PnL در معاملات اسپات

هرچند PnL بیشتر در معاملات مارجین و فیوچرز مورد استفاده قرار می‌گیرد و محاسبه آن در بازار اسپات خیلی رایج نیست؛ با این حال ما در این مقاله این شاخص را در معاملات اسپات نیز محاسبه می‌کنیم. در معاملات اسپات، تریدر امکان استفاده از لوریج یا حساب مارجین را ندارد. همچنین در این بازار، امکان شورت کردن (قرارداد فروش یک دارایی و کسب درآمد از ریزش قیمت) را ندارد. در نتیجه، برای محاسبه PnL محقق شده از فرمول زیر استفاده می‌کنیم:

PnL = تعداد کوین × (قیمت فروش – قیمت خرید)

مثلا یک تریدر تعداد ۰.۱۵ بیت کوین را در قیمت ۳۰,۰۰۰ دلار خریداری کرده و در قیمت ۴۲,۰۰۰ دلار آن را به فروش رسانده است. از آنجا که این پوزیشن معاملاتی بسته شده، در نتیجه PnL محقق شده به صورت زیر محاسبه می‌شود:

 $PnL = ۰.۱۵ × (۴۲,۰۰۰ – ۳۰,۰۰۰) = ۱,۸۰۰ 

برای محاسبه PnL محقق نشده یا Unrealized به جای عدد قیمت فروش، قیمت لحظه‌ای بیت کوین را قرار می‌دهیم.

محاسبه PnL در معاملات فیوچرز

برای محاسبه سود و زیان در معاملات لوریج دار، فرمول بالا کمی تغییر خواهد کرد. در این معاملات تریدرها می‌توانند با استفاده از لوریج یا اهرم معاملاتی، میزان سود و زیان خود را چند برابر کنند. با اینکه این معاملات مخصوصا در بازار ارزهای دیجیتال ریسک بسیار بالایی دارد، اما از لوریج برای بسیاری از افراد جذابت زیادی دارد. در معاملات فیوچرز و مارجین، دو نوع معامله قابل انجام است؛ معاملات شورت و معاملات لانگ. که در معاملات شورت، تریدرها از ریزش قیمت یک دارایی سود خواهند کرد و در معاملات لانگ، بالا رفتن قیمت منجر به کسب سود خواهد شد.

محاسبه PnL در معاملات لانگ:

فرض کنید که قصد دارید یک پوزیشن ۱۰,۰۰۰ دلاری (سرمایه اصلی × لوریج) روی قیمت بیت کوین قرارداد لانگ باز کنید. قیمت هر واحد بیت کوین در زمان باز کردن پوزیشن را ۵۰,۰۰۰ دلار و قیمت آن در زمان بستن پوزیشن را معادل ۵۵۰۰۰ دلار فرض کنید. برای محاسبه PnL محقق شده از فرمول زیر استفاده خواهیم کرد:

PnL = (۱/ قیمت باز کردن پوزیشن) – (۱/ قیمت بستن پوزیشن) × سایز پوزیشن

برای مثال بالا، مقدار PnL به صورت زیر محاسبه می‌شود:

PnL = (۱/۵۰,۰۰۰ – ۱/۵۵,۰۰۰) × ۱۰,۰۰۰ = ۰.۰۱۸ BTC

اکنون برای محاسبه میزان سود و زیان دلاری، باید PnL را در قیمت بیت کوین ضرب کنیم:

PnL = ۰.۰۱۸ × ۵۵,۰۰۰ = ۱,۰۰۰$

محاسبه PnL در معاملات شورت:

در معاملات شورت، تریدرها وضعیت قیمت را ریزشی پیش‌بینی می‌کنند در نتیجه با باز کردن قرارداد Short، به دنبال کسب سود از ریزش قیمت‌ها هستند. فرض کنید تریدری قصد دارد یک پوزیشن ۱۰,۰۰۰ دلاری (سرمایه اصلی تریدر × لوریج) روی قیمت بیت کوین قرارداد شورت باز کند. قیمت هر واحد بیت کوین در زمان باز کردن پوزیشن را ۵۰,۰۰۰ دلار و قیمت آن در زمان بستن پوزیشن را ۴۵,۰۰۰ دلار فرض کنید. برای محاسبه سود و زیان محقق شده در معاملات شورت، از فرمول زیر استفاده می‌کنیم:

PnL = (۱/ قیمت بستن پوزیشن) – (۱/ قیمت باز کردن پوزیشن) × سایز پوزیشن

برای مثال بالا، مقدار PnL محقق شده به صورت زیر محاسبه می‌شود:

PnL = (۱/۴۵,۰۰۰ – ۱/۵۰,۰۰۰) × ۱۰,۰۰۰ = ۰.۰۲۲ BTC

اکنون برای محاسبه میزان سود و زیان دلاری، باید PnL را در قیمت بیت کوین ضرب کنیم:

PnL = ۰.۰۲۲ × ۴۵,۰۰۰ = ۱,۰۰۰$

محاسبه PnL سبد سرمایه‌گذاری

تا اینجا محاسبه PnL روی هر خرید و فروش را معرفی کردیم. اما از آن‌جا که تمامی صرافی‌ها این مقدار را به ما نمایش می‌دهند، این مفهوم استفاده‌های بیشتری نیز پیدا کرده است. یکی از این کاربردها، محاسبه سود یا زیان روی سبد سرمایه‌گذاری است. حالتی را در نظر بگیرید که شما چند رمز ارز مختلف را با دید بلندمدت خریداری کرده‌اید. این سبد شامل چند ارز دیجیتال بوده و طبیعتا با توجه به تغییرات قیمت در بازار، مقدار PnL کل سبد شما به صورت لحظه‌ای نیز تغییر خواهد کرد.

بسیاری از صرافی‌ها نموداری از PnL سبد سرمایه‌گذاری تریدرها را به صورت روزانه، هفتگی و ماهانه نمایش می‌دهند. صرافی بایننس در سال ۲۰۲۰ میلادی در حساب توییتر خود از این سرویس رونمایی کرد.

همانطور که در تصویر مشخص است، عدد PnL به صورت روزانه، ماهانه و به صورت تجمعی نشان داده می‌شود. این بخش برای مدیریت سرمایه و درک بهتر میزان سود و زیان سبد سرمایه‌گذاری، بسیار کاربردی است.

کاربرد PnL در مدیریت ریسک

یکی دیگر از کاربردهای PnL، مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری است. حتما با اصطلاح حد سود و حد ضرر در معامله‌گری آشنا هستید. حد ضرر در مواقعی استفاده می‌شود که تحلیل ما از روند آتی قیمت اشتباه بوده و قیمت در خلاف جهت مورد انتظار ما حرکت می‌کند. در چنین مواقعی با تعریف حد ضرر، از افزایش میزان ضرر معامله جلوگیری می‌کنیم. حد سود نیز یکی دیگر از ابزارهای مدیریت سرمایه است. زمانی که یک پوزیشن معاملاتی را باز می‌کنیم و قیمت در جهت مورد انتظار ما حرکت می‌کند، ما از تغییرات قیمت سود کسب خواهیم کرد. اما روند قیمت تا ابد در جهت دلخواه ماه حرکت نخواهد کرد. لذا برای آن حد سود تعیین می‌کنیم. یعنی به محض رسیدن به سود دلخواه خود، از بازار خارج می‌شویم. این دو ابزار، حدسود و حدضرر، روی هر خرید و فروش اعمال می‌شود.

برخی از تریدرها، برای مدیریت بهتر سرمایه خود، حد سود و حد ضرر را بر روی سبد سرمایه‌گذاری خود نیز اعمال می‌کنند. برای این منظور، این افراد PnL سبد خود را محاسبه می‌کنند (البته همه صرافی‌ها این کار را به صورت خودکار انجام می‌دهند). اما کاربرد این کار چیست؟ فرض کنید احمد یک تریدر روزانه است که در بازار رمز ارزها معامله می‌کند. ارزش سبد سرمایه‌گذاری او ۱۰,۰۰۰ دلار است. او برای سبد خود PnL +-۵% روزانه ( پی ان ال مثبت منفی ۵ درصد) را تعیین کرده است. به مثال زیر توجه کنید.

ارزش دلاری سبد سرمایه‌گذاری احمد ۱۰,۰۰۰ دلار است. او روز معاملاتی خود را آغاز می‌کند، پس از انجام چند معامله موفق در روز، ارزش سبد او به ۱۰,۵۰۰ دلار می‌رسد. به عبارتی او امروز موفق به کسب ۵ درصد سود روی کل سبد خود شده است. در نتیجه، معاملات خود را متوقف کرده و تمام پوزیشن‌های خود را می‌بندد. احمد تا فردا اجازه ترید نخواهد داشت. برعکس حالتی را در نظر بگیرید که او معاملات موفقی را انجام نداده و ارزش سبد او به ۹,۵۰۰ دلار می‌رسد. او براساس استراتژی معاملاتی خود تمام پوزیشن‌های باز خود را بسته و تا فردا تریدی نخواهد کرد.

این کار بیشتر برای تریدرهای روزانه که در یک روز تریدهای زیادی را انجام می‌دهند، کاربرد دارد. این کار برای کنترل احساسات تریدرها توصیه می‌شود.

پرسش و پاسخ

• PnL چیست؟

PnL مخفف Profit and Loss و به معنی سود و زیان در معاملات است.

• تفاوت PnL Realized و PnL Unrealized چیست؟

PnL محقق شده یا Realized در مواقعی استفاده می‌شود که تریدر پوزیشن معاملاتی خود را ببند. اما PnL محقق نشده یا Unrealized در مواقعی استفاده می‌شود که پوزیشن معاملاتی تریدر همچنان باز بوده و با قیمت لحظه‌ای ارز دیجیتال، میزان سود و زیان نیز تغییر می‌کند.

• کاربرد PnL در معاملات رمز ارزها چیست؟

از PnL برای محاسبه مقدار سود و زیان در هر معامله و همچنین در مدیریت سرمایه‌گذاری و ارزیابی میزان سود و زیان روزانه، هفتگی و ماهانه یک سبد سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود.

سخن پایانی

در این مقاله با مفهوم PnL یا Profit and Loss در معامله‌گری بازار رمز ارزها آشنا شدیم. این اصطلاح به منظور محاسبه سود و زیان یک معامله، یا سود و زیان یک سبد سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین با دو اصطلاح PnL Realized و PnL Unrealized آشنا شدیم. این دو مفهوم نیز به معنی سود و زیان محقق شده و محقق نشده در ترید ارزهای دیجیتال استفاده می‌شوند. در صورتی که تریدر پوزیشن معاملاتی خود را نبسته باشد سود و زیان را به صورت محقق نشده و به محض بستن پوزیشن معاملاتی خود، سود و زیان به صورت محقق شده تعریف می‌شود. آیا شما تا به‌حال با استفاده از مفهوم PnL، سرمایه‌گذاری یا ترید خود را مدیریت کرده‌اید؟