شبکه Wormhole یا وارم‌هول (وُرم‌هُل) پل ارتباطی میان دو شبکه بلاک چین سولانا و اتریوم است. با استفاده از این پلتفرم می‌توان رمزارز اتر یا توکن‌های روی شبکه اتریوم را به توکن معادل آن در شبکه سولانا تبدیل کرد. در این مقاله ضمن معرفی این شبکه، نحوه کار با آن را به صورت کامل آموزش خواهیم داد.
شبکه Wormhole چیست؟
پیش از اینکه بگوییم پروژه ورم‌هول چیست؟ باید بدانیم تا این پروژه به دنبال رفع چه مشکلی است. یکی از محدودیت‌های موجود در دنیای بلاکچین عدم ارتباط میان دو شبکه بلاک چین متفاوت است. برای مثال، دو شبکه اتریوم و سولانا، بلاک چین‌های مخصوص به خود را دارند و بستری برای ارسال پیام، هر نوع تراکنشی، از شبکه سولانا به اتریوم وجود ندارد. از طرفی برای استفاده بهینه‌تر از سرویس‌های حوزه دیفای، باید بستری را بوجود آورد تا بتوان نقدینگی را میان شبکه‌های مختلف به آسانی جابه‌جا کرد. برای مشارکت در پلتفرم‌های دیفای شبکه اتریوم، فقط باید از رمز ارز اتر و یا توکن‌های ERC-20 استفاده کرد. یا برای استفاده از پروژه‌های دیفای شبکه سولانا فقط باید از رمز ارز سولانا یا توکن‌های SPL استفاده کرد. به عبارتی هولدرهای ارز اتر برای استفاده از پروژه‌های دیفای شبکه سولانا باید اتر خود را فروخته و ارز SOL خریداری کنند و برعکس. این محدودیتی بزرگ برای حوزه رمز ارزهاست.
این محدودیت بزرگ، انگیزه‌ای برای ایجاد راهکاری به نام Cross-Chain Bridge یا پل ارتباطی میان زنجیره‌ای در حوزه رمز ارزها شده است. این راهکار، بستری را ایجاد می‌کند تا افراد بتوانند بدون فروش دارایی دیجیتال خود در شبکه الف، معادل آن دارایی دیجیتال را به شبکه ب انتقال دهند. مثلا، افراد می‌توانند بدون فروش اتر، از پروژه‌های شبکه سولانا استفاده کنند. Wormhole یکی از همین پروژه‌هاست و پل ارتباطی میان دو شبکه اتریوم و سولانا به شمار می‌آید.
شبکه وارم‌هول چطور کار می‌کند؟
شبکه Wormhole راهی برای انتقال دارایی‌های دیجیتال میان یک شبکه پایه (Root Chain) و چند شبکه خارجی (Foreign Chain) است. ورم‌هول این کار را به کمک واسطه‌هایی انجام می‌دهد که به آن‌ها Guardians می‌گویند. در ادامه به صورت کامل و به زبانی ساده طریقه کار این پلتفرم را آموزش می‌دهیم.
همانطور که در بالا اشاره شد، Wormhole یک پل ارتباطی میان شبکه‌های بلاکچین است. این پل ارتباطی که از آن صحبت می‌کنیم، یک قرارداد هوشمند (Bridge Smart Contract) است. یکی از نکات مهم در زمان ارزیابی متمرکز یا غیرمتمرکز بودن این پل ارتباطی، بررسی نحوه نگهداری Admin Key این قرارداد هوشمند در شبکه‌های بلاکچین پشتیبانی شده توسط این پروژه‌هاست. شبکه ورم‌هول یک پل ارتباطی غیرمتمرکز است. این قرارداد هوشمند توسط نودهای شبکه مدیریت و کنترل می‌شود. این شبکه در حال حاضر ۱۹ نود مستقل دارد.
فردی که بخواهد یک ارز دیجیتال را از شبکه الف به شبکه ب انتقال دهد، در گام اول باید درخواست خود را به این قرارداد هوشمند ارسال کند. نودهای ورم‌هول، درخواست ارسال شده توسط کاربر را مشاهده و بررسی کرده و پس از تایید درخواست، ارز مورد نظر در شبکه الف قفل شده و معادل آن در شبکه ب تولید می‌شود. در نهایت، ارز معادل به کاربر ارسال خواهد شد. در بالاتر اشاره کردیم که شبکه Wormhole این فرآیند را به صورت غیرمتمرکز انجام می‌دهد. در چنین سازوکاری، چطور با فعالیت خرابکارانه احتمالی نودها مقابله می‌شود؟ در ادامه این موضوع را شرح خواهیم داد.
غیرمتمرکزسازی شبکه Wormhole
به منظور راه‌اندازی پل ارتباطی غیرمتمرکز، باید سازوکاری برای رسیدن به اجماع و هم‌نظر شدن نودها، تعریف شود. این الگوریتم اجماع به شبکه کمک می‌کند تا از رفتارهای خرابکارانه جلوگیری شود (مثلا یک نود تعداد زیادی توکن معادل بدون پشتوانه عرضه کند یا بدون پس گرفتن توکن معادل، ارز پشتوانه را آزاد کند). برای این اجماع، چند روش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استفاده از تکنیک چندامضایی
ساده‌ترین روش برای پیاده‌سازی یک پل ارتباطی غیرمتمرکز استفاده از تکنیک MultiSig یا فرآیند چند امضایی است. در این روش، هر درخواست ارسال شده توسط کاربر، توسط گاردین‌ها امضا می‌شود. زمانی که تعداد امضاها برای یک درخواست به حد نصاب تعیین شده رسید، این درخواست تایید خواهد شد. اما در این روش، مخصوصا در حالتی که تعداد گاردین‌های شبکه زیاد باشد، کارمزد تراکنش‌ها افزایش می‌یابد. شبکه Wormhole به منظور پایین آوردن هزینه‌ها، این فرآیند را همواره روی شبکه سولانا انجام می‌دهد. در این شبکه علاوه بر هزینه پایین انجام تراکنش، زمان انجام تراکنش نیز بسیار پایین است. برای مثال، زمانی که یک کاربر بخواهد دارایی دیجیتال خود را از شبکه سولانا به شبکه اتریوم انتقال دهد، مسیر طی شده به این شکل است؛ گاردین‌ها درخواستی که کاربر به قرارداد هوشمند ارسال کرده را مشاهده کرده و آن را امضا می‌کنند. زمانی که تعداد امضا برای این درخواست به حدنصاب رسید، این درخواست توسط یکی از گاردین‌ها، به شکل یک تراکنش روی شبکه سولانا ارسال شده و در شبکه ذخیره می‌شود. در شبکه ورم‌هول به این درخواست VAA گفته می‌شود. این VAA به عنوان یک توافق تایید شده به حساب می‌آید و زمانی که یک نود، یک VAA را برای قفل کردن دارایی دیجیتال روی شبکه سولانا استفاده کند، همین VAA را می‌توان برای عرضه توکن روی شبکه اتریوم مورد استفاده قرار داد. رمزارزهای ایجاد شده توسط شبکه ورم‌هول، در واقع رپد توکن به حساب می‌آید.
کارمزد استفاده از شبکه Wormhole
برای انتقال یک ارز از شبکه سولانا به شبکه خارجی ۶ تراکنش انجام می‌شود که هزینه آن ۰.۰۱ ارز SOL است. برعکس زمانی که قصد ارسال یک ارز از شبکه خارجی به شبکه سولانا را داریم بازهم ۶ تراکنش انجام می‌شود که هزینه آن این‌بار ۰.۰۰۱ ارز SOL است. هزینه انجام تراکنش، بسته به نوع شبکه توسط خود کاربر پرداخت می‌شود
کاربرد شبکه Wormhole چیست؟
علاوه بر کاربران عادی که به دنبال انتقال دارایی خود از شبکه سولانا به اتریوم یا برعکس هستند، سایر پروژه‌ها و پلتفرم‌ها نیز می‌توانند برای انتقال توکن پلتفرم خود از شبکه اتریوم به شبکه سولانا استفاده کنند. با استفاده از این شبکه به راحتی می‌توان بدون فروش ارز اتر و توکن‌های ERC-20، توکن رپد آن‌ها در شبکه سولانا را ایجاد کرد و با همزمان با هولد ارز خود در شبکه اتریوم، از مزایای پلتفرم‌های دیفای در شبکه سولانا نیز بهره‌مند شوند. شبکه سولانا یکی از رقبای جدی و مهم اتریوم به شمار می‌رود که هزینه تراکنش در آن بسیار پایین‌تر از اتریوم است. همچنین سرعت انجام تراکنش در این شبکه بسیار بالاتر از اتریوم است.
این پروژه در تاریخ ۲۷ شهریور به طور رسمی نسخه دوم پلتفرم خود را عرضه کرد. در ورژن دوم این شبکه، علاوه بر انتقال ارز از یک شبکه و ایجاد رپد آن در شبکه دیگر، سایر فانکشن‌ها و دستوراتی که توسط اوراکل‌هایی مثل چین لینک و یا سواپ NFTها را نیز انجام می‌دهد. تمامی دستورات انجام شده در این شبکه به صورت پیام ارسال شده در شبکه گاردین‌ها بوده و هیچ عملکردی به صورت متمرکز اجرایی نخواهد شد.
ویژگی‌های شبکه وارم‌هول چیست؟
شبکه وارم‌هول یک شبکه بلاک چین نیست، اما برای تامین امنیت خود از شبکه‌های بلاکچینی که پل ارتباطی برای آن ایجاد کرده استفاده می‌کند. تمامی اطلاعات در این پلتفرم، به صورت آنچین روی شبکه‌های بلاکچین سولانا ذخیره می‌شود. یک درخواست زمانی تایید می‌شود که دو سوم گاردین‌ها آن را امضا کنند. سپس فرآیند ایجاد یا سوزاندن توکن‌ها در قرارداد هوشمند این پلتفرم آغاز می‌شود. یکی دیگر از ویژگی‌های این شبکه استفاده از تکنیک چندامضایی برای راه‌اندازی شل ارتباطی است و این نکته در عین حفظ امنیت، پیچیدگی استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری را ندارد.
زمانی که از شبکه Wormhole برای انتقال دارایی‌ها استفاده می‌کنیم، ارز مورد نظر در شبکه دوم به صورت رپدتوکن ایجاد می‌شود. برای مثال، کوین USDC هم بر روی شبکه اتریوم و هم بر روی شبکه سولانا عرضه شده است. اما زمانی که شما با استفاده از ورم هول، USDC خود را از شبکه اتریوم به شبکه سولانا انتقال می‌دهید، شما صاحب USDC روی شبکه سولانا نیستید بلکه شما صاحب wUSDC – Wormhole در شبکه سولانا هستید.
این نکته در زمان تبادل توکن‌ها بسیار اهمیت دارد. برای مثال اگر بخواهید با استفاده از صرافی Serum در جفت ارز USDC/SOL معامله‌ای انجام دهید و USDC خود را به SOL تبدیل کنید، توکن wUSDC شما در این صرافی قابل قبول نیست و نمی‌توانید با استفاده از آن در این صرافی معامله کنید.
کاربران بسیاری با استفاده از بریج ورم هول، ETH خود را به wETH تبدیل کرده‌اند. اما در حال حاضر در هیچ پلتفرم و صرافی wETH معامله نمی‌شود؛ در نتیجه فعلا این توکن برای آن‌ها هیچ کاربردی ندارد. پس:
پیش از استفاده از بریج ورم هول، مطمئن شوید که توکنی که قصد دارید از شبکه اتریوم به شبکه سولانا انتقال دهید، در استخرهای نقدینگی پروتکل‌های دیفای شبکه سولانا، برای آن نقدینگی تامین شده باشد.
سخن پایانی
Wormhole پروژه‌ای است که به دنبال ایجاد پل ارتباطی بین دو شبکه اتریوم و سولاناست. با استفاده از بریج ورم هول می‌توان ارز اتر و توکن‌های ERC-20 را به رپدتوکن آن‌ها در شبکه سولانا تبدیل کرد. این شبکه بستری را ایجاد کرده تا افراد بتوانند با استفاده از دارایی‌های دیجیتال شبکه اتریوم خود، در پلتفرم‌های دیفای شبکه Solana مشارکت کرده و از سرعت بالای تراکنش و همچنین کارمزد پایین این شبکه بلاک چین بهره‌مند شوند.
