۱۲ سال حضور بلاک چین : کاربردهای بلاکچین در چه زمینه‌هایی است؟

صحبت‌های زیادی پیرامون کاربرد و چگونگیِ مفید بودن فناوری بلاک­ چین مطرح شده است. به دلیل نوین بودن این فناوری، تلاش‌های گاها عجیبی برای ورود بلاکچین به همه زمینه‌ها و در همه جا صورت گرفته است. اما در نگاهی واقع‌بینانه، کاربرد و استفاده بلاک چین در دنیای امروز چیست؟

این فقط هیاهوی تبلیغاتی برای این کلمه است و نه برای تکنولوژی آن، متأسفانه این مورد قبلاً نقش یک شوخی بی رحمانه را بازی کرده است. با این وجود هنوز بخش‌هایی از اقتصاد وجود دارد که زمین مناسبی برای رشد و کاربرد واقعی فناوری بلاک چین است.

کاربرد فناوری بلاک چین در چه زمینه‌هایی است؟

برای تبیین کاربرد فناوری بلاک چین مرحله به مرحله پیش خواهیم رفت. کارشناسان گارتنر (Gartner) معتقدند که بلاک­ چین در حال حاضر در آستانه مرحله “خلاص شدن از توهمات” است. در این مرحله، معایب این تکنولوژی آشکار می‌شوند، رسانه‌ها، انتقادهای خود را بی‌رحمانه به این فناوری منتشر می‌کنند. با این وجود، آیا کالاهای فعالِ مبتنی بر بلاک­ چین وجود دارد و اگر چنین است، در چه زمینه­‌هایی وجود دارند؟ می‌توان یکی از این زمینه­ها را فعالیت‌های مالی در نظر گرفت، جایی که به طور سنتی بسیاری از واسطه‌ها وجود دارند، محلی که عدم شفافیت و کمیسیون‌ها و کارمزدهای بالا دارد. در حال حاضر بسیاری از بانک­‌های بزرگ روی راه حل­‌های غیرمتمرکزسازی کار می‌کنند و آنها را آزمایش می‌کنند. خوب حالا چه چیزی در بازار وجود دارد؟

به عنوان مثال، توسعه شبکه (Netting) در حوزه بلاک چین را در نظر بگیرید. این یک سرویس مبتنی بر فابریکِ هایپرلجِر (Hyperledger Fabric) است. شبکه‌ای که منجر به حذف ارزش چندین موقعیت یا پرداخت می‌شود که باید بین دو یا چند طرف رد و بدل شود. شبکه می‌تواند برای تعیین کارمزد در توافق‌نامه چند طرفه که به کدام یک از طرفین باید پرداخت شود به کار گرفته شود. این شبکه بلاک چین یک مفهوم کلی است که به ویژه در بازارهای مالی (در معاملات اوراق بهادار) دارای کاربرد خاص بیشتری است.

کاربرد دیگری که قصد داریم معرفی کنیم، صحبت‌­های زیادی در مورد اوراق قرضه در بلاک­ چین ، وام­‌های رهنی و ضمانت نامه‌­های بانکی وجود دارد. تقریباً همه بانک‌­های پیشرو، از جمله بانک­‌های اسلامی، در حال آزمایش این موضوع هستند. باز هم، فابریکِ هایپرلِجِر برای این مورد و بلاک­ چین Corda ، در برخی موارد دیگر مورد استقبال هستند. اما آیا این موارد کاربرد واقعی فناوری بلاک چین است و چشم اندازی وجود دارد؟ بدون شک، در موارد نام برده شده و موقعیت‌­هایی که ما برای همه قسمت‌ها به عملیات ردیابی وجلبِ رضایت نیاز داریم، کارایی لازم را خواهد داشت.

بانک­‌هایی همانند Bank of America ، Goldman Sachs ، Citibank ، Morgan Stanley ، JPMorgan Chase و Bank of China، بانک مشترک­‌المنافع استرالیا در سال ۲۰۱۹، اخبار و نتایج امیدوارکننده‌­ای را در زمینه استفاده و کابرد بلاک چین منتشر کرده‌اند. همچنین در بخش بانکی در مورد معاملات مالیِ بین‌المللی صحبت‌هایی وجود دارد، حتی قصد خلاص شدن از SWIFT و استفاده از محصولات حوزه بلاک چین به جای آن مطرح است.

 حفاظت از حق کپی ­رایت

برخی از افراد معتقدند که یکی دیگر از کاربردهای فناوری بلاک چین ، محافظت از حقوق افراد است. به عبارتی، می‌توان از فناوری بلاک چین به خوبی در محافظت از حق امتیاز و مبارزه با جعل داده‌­ها استفاده کرد. به عنوان مثال، Sputnik DLT، یک استارتاپ، برای اثبات حق امتیاز، سرویس دیپوزیتور(Depositor) را در بستر Waves توسعه داد.

یک راه حل مشابه در حال حاضر بر اساس Emercoin وجود دارد، جایی که الگوریتم SHA-512 استفاده می‌شود. به گفته توسعه‌دهندگان این پروژه بلاک چین ، کاربرد Emernotar می تواند توسط مشاغل و وکلا برای امضای قرارداد استفاده شود، از خدمات آنلاین می‌توان برای جمع آوری اطلاعات مربوط به رضایت کاربر استفاده کرد و نمایندگان صنایع  خلاق می‌توانند حق امتیاز را تأیید کنند. بر اساس فناوری Emercoin، بستری برای Demnocnotary.org وجود دارد. این برنامه برای محافظت از یکپارچگی اطلاعات مهم مربوط به فرایندهای انتخاباتی نیز طراحی شده است. اگرچه از نظر روند انتخابات، بلاک چین هنوز نمی تواند از ناشناس بودنِ رای اطمینان حاصل کند، اما می‌تواند صحت رای را تضمین کند. این مورد نیز یکی از کاربردهای واقعی بلاک چین ، این فناوری نوظهور است. این تصمیم طی همه پرسی اخیر در مقدونیه در مورد موضوع تصویب پیمان با یونان، با ارائه تغییر نام کشور، آزمایش شد. وظیفه آن قانونی کردن گزارش‌­های عمومی در مورد روند برگزاری همه پرسی به عنوان بخشی از مقابله با گسترش اطلاعات نادرست بود.

املاک و مستغلات

دامنه امیدوار کننده کاربرد بلاک­ چین در ثبت معاملات املاک و مستغلات است. سال گذشته تلاش­‌های خاصی برای انجام چنین معاملاتِ خرید و فروش در بسیاری از حوزه­‌های قضایی با استفاده از قرارداد هوشمند در بلاک ­چین اتریوم انجام شد. قانون در همه جا موفق به درکِ اینکه وکلا دقیقا چه کارهایی می‌کنند نشده است، اما تلاش­‌هایی در این زمینه بوده و خواهد بود.

به عنوان مثال، بارزترین مثال این است که از طریق بازار غیرمتمرکز Propy در کالیفرنیا، معامله‌­ای برای فروش ده هکتار زمین انجام شد، که به طور کامل در توسط بلاک چین بیت ­کوین اجرا شد و با استفاده از بلاک­ چین آن ثبت شد. بعداً، اولین فروش املاک و مستغلات اتحادیه اروپا در بستر بلاک چین انجام شد. در دسامبر ۲۰۱۸ ، FINMA سوئیس، مدل تجاری شرکت بلاک­ چینِ “شرکت املاک Blockimmo” را تأیید کرد. اکنون، بستر Blockimmo در حالت آزمایشی است و برای ساکنان سوئیس و لیختن‌اشتاین در دسترس است. بعداً، کاربرد این شرکت وارد کل بازارهای دیگر اروپا شود.

‎ عمده فروشی و توزیع

برخی از متخصصان سرود شادی استفاده از بلاک­ چین را در بخش­‌های عمده فروشی و توزیع را می‌خوانند. در عین حال، بخش دیگری از دنیای متخصصان در حال اثبات بی‌فایده بودن و شکست کاربرد فناوری بلاک چین در این زمینه هستند. با این حال، نباید موفقیت برخی از پروژه‌­های اجرا شده، چه در عمده فروشی و چه در تدارکات و توزیع را به عنوان مصرف کننده انکار کنیم. در اواخر پاییز سال ۲۰۱۸، غول‌های نفتی BP و Shell، بانک­‌های بزرگ و سایر شرکت‌­ها،بستر بلاک­ چین Vakt را برای بهینه سازی فرآیندهای تجارت کالاها راه‌­اندازی کردند. به طور خاص، کاربرد این فناوری، شامل انتقال اسناد کاغذی به قراردادهای هوشمند است.

کاربرد بلاک­ چین در امارات متحده عربی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. اولین راه حل تدارکات مبتنی بر بلاک­ چین در ابوظبی توسط Maqta Gateway LLC راه اندازی شد. این شرکت فناوری Silsal مبتنی بر بلاک­چین را برای بهبود کارایی تدارکات و حمل و نقل تولید کرده است. از طریق فناوری DLT، Maqta Gateway امیدوار است که کاغذبازی را کاهش دهد، به روزرسانی وضعیت را تسهیل کند و اشتراک اطلاعات را تسریع کند.

همچنین در پاییز سال گذشته، راه اندازی بستر بلاک­ چین IBM Food Trust انجام شد. این فناوری مبتنی بر فناوری Hyperledger Fabric است و کاربرد آن به عنوان بستری برای کنترل زنجیره تأمین در صنایع غذایی در نظر گرفته شده است. شرکت‌های مشهوری مانند Carrefour ، Nestle ، Dole Food ، Tyson Foods ، Kroger ، Unilever و Walmart عضو شبکه شدند. هزینه ماهانه خدمات بلاک­ چین IBM از ۱۰۰ دلار تا ۱۰ هزار دلار است. بنابراین، اگرغول­‌های صنعتی روی این کار سرمایه‌گذاری می‌کنند، کاملا منطقی است!

حمل و نقل

در پاییز سال ۲۰۱۷، حراج غیر متمرکز Shelf.Network راه اندازی شد. این پلتفرم بلاک چین به معامله‌­­کنندگان اجازه می دهد تا معاملات فروش، اجاره و لیزینگ اتومبیل را انجام دهند. یک سال بعد، حراجی توسط غول فناوری اطلاعات ژاپن یعنی Broadleaf سرمایه گذاری شد. در همان زمان، Broadleaf مجوز توزیع فناوری Shelf.Network را با هدف ایجاد یک شبکه تجارت برای فروش خودرو و قطعات در جنوب شرقی آسیا ، از جمله ژاپن ، میانمار ، تایلند ، اندونزی ، ویتنام ، لائوس ، استرالیا ، هند و سنگاپور را دریافت کرد.

در پایان سال ۲۰۱۷ ، ۶۰ هزار اتومبیل از ایالات متحده آمریکا در شبکه خدمات، در معرض نمایش قرار گرفتند. Shelf.Network همچنین با وب سرویس Carfax در تعامل است که گزارشات مربوط به سابقه خودرو را به افراد و مشاغل ارائه می‌دهد.استارتاپ Auto1 Group GmbH هنگام خرید وسایل نقلیه در آلمان از بلاک­ چین برای ثبت وام‌­ها و محصولات بیمه استفاده کرد. کاربرد بلاک­ چین در این مورد به فروشندگان این امکان را می‌دهد تا معاملات را به سرعت انجام دهند. DLT جایگزینی برای کاغذ بازی‌­های سنتی است که در این موارد حدود دو هفته طول می‌کشد.

طبق نظرسنجی انجام شده توسط موسسه IBM از شرکت­‌های بزرگ، تا سال ۲۰۲۱ بلاک­ چین نقشی اساسی در صنعت خودرو بازی خواهد کرد. بلاک ­چین در صنعت هواپیمایی نیز استفاده می‌شود. به عنوان مثال، S7 Airlines و Alfa-Bank (روسیه) قراردادهای هوشمندی را بر بستر بلاک­ چینِ Hyperledger اعمال کرده‌­اند تا هزینه سوخت را در زمان سوخت­گیری هواپیما، فورا پرداخت شود. احزاب معتقدند که فناوری DLT می تواند تسویه حساب‌­های متقابل را ساده و تسریع کند، خطرات مختلف مالی را از بین ببرد و همچنین فرایندها را خودکار کند. کاربرد های آن همانند عمده‌­فروشی و توزیع است.

بخش دولتی

موارد کاربرد بلاک ­چین در حال حاضر به بخش دولتی بسیار نزدیک شده است. بلاک­چین برای صدور گواهینامه اسناد بسیار استفاده می شود. به عنوان مثال سرویس Proofstack وجود دارد که پرونده اسناد را به همراه امضای شخصی مالک، تاریخ و زمان بایگانی می‌کند. سپس هشتگِ بایگانی برای بلاک­ چین نوشته می شود. کاربر فناوری بلاک چین می تواند علاوه بر این، کشوری را انتخاب کند که بر نوع زمان سنجی و مکان ذخیره مورد نظر بایگانی ایجاد شده، تأثیر می گذارد. بایگانی ایجاد شده به منزله تأیید بایگانی فایل در یک زمان خاص است. بلاک ­چین در سیستم قضایی در حال تبدیل به امری عادی است.

به عنوان مثال، ServeManager و Integra بلاک­ چین را در یک سرویس پیاده کرده­‌اند تا تحویل احضارها را ردیابی کنند. کاربرد بلاک­چین با پشتیبانی دولت در چین به سرعت در حال پیشرفت است. بنابراین، ظرف سه ماه پس از راه اندازی، سیستم بلاک­چین قضایی چین Tianping Chain حدود یک میلیون مورد از شواهد آنلاین را جمع آوری کرد.

تمام مطالب ارائه شده در کاربرد سیستم عامل با استفاده از DLT تأیید شده و متعلق به ۱۹۰,۰۰۰ سند است. سیستم قرار دادن شواهد الکترونیکی توسط دادگاه اینترنت پکن، تیم واکنش اضطراری چین در سیستم‌های کنترل صنعتی (CICS-CERT)، مرکز تحقیقات تحت نظر وزارت صنعت و فناوری اطلاعات، مجتمع اینترنتی Baidu  و استارتاپ بلاک ­چین TrustDo ساخته شده است. این پِلَتفرم بر اساس زیرساخت Super Chain از غول اینترنتی Baidu ساخته شده است. Tianping Chain روند جمع آوری و ذخیره­ سازی شواهد را بهینه می‌کند و از طریق بلاک­ چین از اصالت آن اطمینان می‌یابد. کاربرد این پلتفرم با کاهش هزینه دادرسی از طریق اینترنت، باعث صرفه­‌جویی در وقت و منابع می شود.

 بیمه و فین­تِک(Fintech)

مرسک (Maersk)، رهبر جهانی حمل و نقل کانتینر، بهار سال گذشته شروع به استفاده از بلاک­ چین Insurwave کرد. بستر بیمه دریایی توسط شرکت مشاوره‌ای EY و Guardtime توسعه داده شده و مبتنی بر فناوری ابری Microsoft Azure است. در سال اول کار با Insurwave، پیش بینی می‌شود که مرسک یک هزار کشتی دریایی را بیمه کند و تعداد کل معاملات دیجیتال از ۵۰۰ هزار مورد عبور خواهد کرد.

این پلتفرم قبلاً توسط Willis Towers Watsonو XL Catlin , MS Amlin استفاده شده است. توسعه دهندگان در حال گسترش کاربرد Insurwave برای افزودن بیمه به صنعت هواپیمایی و انرژی هستند. یک شرکت Fintech انگلیسی، Calastone، متخصص در مدیریت جریان سرمایه گذاری، از انتقال کامل محاسبات به بلاک­ چین خبر داد.

این شرکت انتظار دارد که فناوری بلاک چین بتواند به کاهش میلیاردها دلار در هزینه­‌های بخش تسویه حساب جهانی کمک کند. Calastone خدمات ارزیابی و مدیریت ریسک، زیرساخت­‌های فناوری اطلاعات و کاربرد پرداخت را به بیش از ۱۷۰۰ شرکت از جمله مدیریت دارایی JP Morgan، Schroders و Invesco ارائه می‌دهد. با این حال، اگر هدف، تلاش برای شفافیت معاملات و اطلاعات وارد شده در بایگانی DLT باشد، همه اینها فرصت­‌های عالی هستند. اگر هدف این است که معاملات مالی ناشناس بماند یا “ردیابی” شود، در آنجا دیگر هیچ چشم­ اندازی برای کاربرد بلاک­ چین وجود ندارد.

‎بخش انرژی و ارتباطات از راه دور

گروه انرژی سنگاپور، بازار بلاک ­چین را برای تجارت گواهینامه­‌های انرژی تجدید پذیر (REC) راه اندازی کرده است. به گفته نمایندگان شرکت، کاربرد این پلتفرم “در داخل” توسعه یافته است و معاملات با چنین گواهینامه‌­هایی را ایمن، قابل اعتماد و قابل پیگیری میکند. RECها به معنی انتشار مقدار مشخصی الکتریسیته، توسط صفحات خورشیدی است. پلتفرمِ مورد علاقه City Developments Limited و DBS Bank ، که قصد خرید گواهینامه‌­ها را دارند. REC توسط Cleantech Solar Asia و LYS Energy Solutions به فروش می‌رسد. Katoen Natie سنگاپور نیز به این پلتفرم پیوسته است که قصد دارد به زودی ظرفیت‌های تولید برق تجدیدپذیر را راه اندازی کند. شرکت KT، بزرگترین شرکت ارتباط از راه دور در کره جنوبی، شبکه بلاک­ چین خود را راه اندازی کرد.

فناوری رجیستری توزیع شده در تأیید اعتبار کاربر و بهبود کاربرد خدمات رومینگ بین المللی نقش دارد. بازار همچنین امکان انتقال ایمن داده­‌های مشتری به شرکای شرکت KT را فراهم می کند. پهنای باند شبکه باید در نهایت به ۱۰۰,۰۰۰ تراکنش در ثانیه برسد. گذر زمان، محبوبیت این اقدامات در بازارهای بزرگ را نشان خواهد داد. مجددا، بلاک­ چین در اینجا برای حساب / ثبت / سهامداری، داده‌­ها و شناسایی کاربر، کاربرد دارد که این مووع در ای فناوری چیز جدیدی نیست.

آموزش

کاربرد گواهی­‌های بر بستر بلاک­ چین در حال گسترش هستند. بنابراین، در پایان سال ۲۰۱۷، بیش از صد فارغ­ التحصیل از انستیتوی فناوری ماساچوست (MIT) گواهی آموزش دیجیتال دریافت کردند. برای صدور نسخه­‌های دیجیتالی قابل تأیید و مقابله با موارد جعلی، از برنامه Blockcerts Wallet استفاده شده است که با بلاک­ چینِ بیت­ کوین کار می‌کند. این پروژه آزمایشی توسط شرکت نرم افزاری Learning Machine نیز پشتیبانی می‌شد که قبلاً همراه با Media Lab در زمینه توسعه Blockcerts استانداردِ باز نقش داشتند.

هدف در اینجا به احتمال زیاد این بود که حق را به دانشجویان می داد که صاحبان واقعی اسناد خود شوند. به گفته کریس جاگرز، مدیر عامل شرکت Learning Machine، افراد می‌توانند از داده­‌های رسمی مهمی استفاده کنند که ذخیره می‌شوند، حتی در صورتی که سازمان مورد نظر دیگر وجود نداشته باشد. همین مورد توسط دانشگاه تجارت و فناوری تِفلیس مورد استفاده قرار گرفت.در همکاری با Emercoin، این دانشگاه از پلتفرم Trusted Diploma که مبتنی بر بستر بلاک ­چین است، استفاده کرده است که برای اهداف مشابه طراحی شده است. باز هم، هدف از استفاده از بلاک­چین در اینجا رفع  ایرادات داده­‌های ثبت شده (دانش به دست آمده ، کیفیت آموزش و امتیازات دریافت شده) است. همچنین می توان این واقعیت را نام برد که کاربرد بلاک­چین یک قدم دیگربه امکان ترویج روش­‌های یادگیری دیجیتال نزدیک شده است. در حالی که نمونه‌­های بیشتری از استفاده از بلاک­چین یافت نشده است، با این حال، نمیدانیم که این فناوری فردا چه چیزی برای ما به ارمغان می آورد!