آیا قیمت بیت کوین به ۲۰۰ هزار دلار می‌رسد؟ معرفی ۴ روش ارزش‌گذاری بیت کوین

بازار پیش‌بینی قیمت بیت کوین همیشه داغ است. اخیرا شرکت مدیریت دارایی ون‌اِک (VanEck) ادعا کرده است که قیمت بیت کوین در سال ۲۰۵۰ به ۲.۹ میلیون دلار می‌رسد. احتمالا شما هم با شنیدن این رقم شگفت‌انگیز تعجب کردید و می‌خواهید بدانید که قیمت منطقی بیت کوین چقدر باید باشد؟ ۰ دلار؟ ۵۰٬۰۰۰ دلار؟ ۱ میلیون دلار؟ یا حتی بیشتر؟ در این مطلب از میهن بلاکچین با ۴ روش ارزش‌گذاری بیت کوین آشنا می‌شویم تا ببینیم براساس این مدل‌ها قیمت بیت کوین چقدر باید باشد.

خلاصه مطلب روش‌های رایج ارزش‌گذاری قیمت بیت کوین عبارتند از: مدل هزینه تولید؛ استخراج بیت کوین علاوه‌بر انرژی برق به منابع دیگری هم نیاز دارد. بنابراین هزینه استخراج را می‌توان به‌عنوان ارزش پایه بیت کوین درنظر گرفت. مدل انباشت به جریان؛ هرچه نسبت انباشت به جریان بالاتر باشد، به این معنی است که بیت کوین کمیاب‌تر است و در نتیجه ارزش بیشتری دارد. قانون متکالف؛ این نظریه ادعا می‌کند که هرچه تعداد کاربران افزایش پیدا کند و از توکن شبکه بیشتر استفاده شود، ارزش آن به‌صورت تصاعدی رشد می‌کند. اندیکاتور AHR 999 Hoarding Coin؛ این اندیکاتور به کاربران کمک می‌کند تا تصمیم‌های سرمایه‌گذاری خود را براساس استراتژی‌های زمان‌بندی بازار تنظیم کنند.

بررسی روش‌های رایج ارزش‌گذاری بیت کوین

در بازارهای مالی سنتی روش‌های مختلفی برای ارزش‌گذاری دارایی‌هایی مانند سهام و اوراق قرضه وجود دارد؛ اما قیمت‌گذاری بیت کوین با چالش‌های بیشتری مواجه است.

هنوز هیچ روش ارزیابی واحدی وجود ندارد که مشخصا بهتر از سایر گزینه‌ها باشد. در ادامه با ۴ روش ارزش‌گذاری بیت کوین شامل مدل هزینه تولید، مدل انباشت به جریان، قانون متکالف و اندیکاتور AHR 999 آشنا می‌شویم.

۱. مدل هزینه تولید (Production cost model)

برخلاف ارزهای فیات مانند یورو یا دلار که تقریبا بدون هیچ هزینه‌ای تولید می‌شوند، بیت کوین از طریق فرآیند پیچیده استخراج (Mining) تولید می‌شود. بنابراین مدل قیمت‌گذاری هزینه تولید (Production cost model) مستقیما به هزینه‌های ماینینگ مربوط می‌شود.

هزینه استخراج یک بیت کوین معمولا نزدیک به قیمت بازار آن است. به‌عبارت دیگر، می‌توانیم هزینه تولید را به عنوان کف قیمت درنظر بگیریم؛ زیرا قیمت بیت کوین به‌ندرت در طولانی مدت کمتر از هزینه استخراج باقی می‌ماند. این پدیده تا حدی به همبستگی قیمت بیت کوین و نرخ هش (Hash Rate) مربوط می‌شود. هرچه ماینرهای بیشتری به شبکه اضافه شوند و به قدرت محاسباتی بیشتری برای ایجاد بلاک‌های جدید نیاز باشد، هزینه تولید بیت کوین بیشتر می‌شود. در تصویر زیر میانگین هزینه استخراج بیت کوین نشان داده شده است:

طبق داده‌های سایت MacroMicro تا تاریخ ۲ سپتامبر ۲۰۲۴ (۱۲ شهریور ۱۴۰۳) میانگین هزینه استخراج یک بیت کوین تقریبا ۷۴٬۰۰۰ دلار آمریکا بوده است. از آنجایی که قیمت کنونی بیت کوین کمتر از هزینه استخراج است، احتمالا در آینده نزدیک یکی از این دو اتفاق رخ می‌دهد؛ ممکن است تعدادی از ماینرهایی که تولید بیت کوین برای آن‌ها مقرون‌به‌صرفه نیست از گردونه رقابت خارج شوند یااینکه قیمت بیت کوین افزایش پیدا می‌کند و به‌سطحی بالاتر از هزینه استخراج می‌رسد.

۲. مدل انباشت به جریان (Stock-to-Flow Model)

مدل انباشت به جریان (Stock to Flow) که با نام S2F هم شناخته می‌شود، روشی برای ارزیابی ارزش کالاها است. در این مدل «انباشت» به معنای «مجموع عرضه فعلی یک دارایی» و «جریان» به «افزایش سالانه عرضه» اشاره دارد.

هرچه نسبت «انباشت به جریان» بیشتر باشد، دارایی‌ کمیاب‌تر است؛ زیرا مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا موجودی فعلی جایگزین شود. به‌طور مثال اگر موجودی یک کالا ۱۰۰ برابر جریان باشد، ۱۰۰ سال طول می‌کشد تا موجودی فعلی جایگزین شود. درمقابل، اگر موجودی یک کالا فقط ۱۰ برابر جریان باشد، چندان کمیاب نیست و در طول ۱۰ سال جایگزین می‌شود. کمیابی (Scarcity) عامل مهمی در تعیین قیمت یک کالا است و مدل انباشت به جریان، به‌سادگی کمیابی یک کالا را نشان می‌دهد.

نسبت انباشت به جریان بیت کوین

تعداد بیت کوین‌های در گردش (در زمان نگارش) حدود ۱۹٬۷۵۰٬۰۰۰ واحد است. با توجه به اینکه پاداش فعلی استخراج هر بلاک ۳.۱۲۵ واحد بیت کوین و هر ده دقیقه یک بلاک استخراج می‌شود، سالانه حدود ۱۶۴٬۳۵۹ واحد بیت کوین استخراج می‌شود. بنابراین نسبت انباشت به جریان بیت کوین، طبق فرمول زیر تقریبا ۱۲۰.۱ می‌شود.

نسبت انباشت بیت کوین= مجموع عرضه فعلی / عرضه سالانه ۱۲۰.۱ ≈ ۱۶۴٬۳۵۹ / ۱۹٬۷۵۰٬۰۰۰

با این حساب و با نرخ رشد کنونی، ۱۲۰ سال طول می‌کشد تا به موجودی فعلی بیت کوین برسیم.

بیایید وضعیت طلا، مهم‌ ترین دارایی ذخیره جهان را بررسی کنیم. بر اساس داده‌های شورای جهانی طلا در سال ۲۰۲۳، نسبت انباشت به جریان طلا حدود ۵۹.۷ است:

۵۹.۷ ≈ ۳۵۰۰ / ۲۰۹۰۰۰

مقایسه نسبت انباشت به جریانِ طلای واقعی و طلای دیجیتال نشان می‌دهد که بیت کوین تقریبا دو برابر کمیاب‌تر از طلا است.

با این حال، ارزش بازار (Market cap) فعلی طلا حدود ۱۶.۸ تریلیون دلار و ارزش کل بازار بیت کوین تقریبا ۱.۱ تریلیون دلار است که تنها یک شانزدهم بازار طلا است. این مقایسه نشان می‌دهد که با وجود کمیاب‌تر بودن بیت کوین، ارزش بازار آن هنوز بسیار کمتر از طلا است.

هما‌ن‌طور که توضیح داده شد، براساس مدل انباشت به جریان، بیت کوین دوبرابر کمیاب‌تر از طلا است. حالا اگر ارزش بازار بیت کوین را دو برابر طلا درنظر بگیریم، ارزش کل بیت کوین‌های در گردش به ۳۳.۶ تریلیون دلار می‌رسد. با این حساب، قیمت هر بیت کوین حدود ۱.۷۰۸ میلیون دلار می‌شود که ۳۰.۵ برابر قیمت فعلی است.

البته چنین محاسباتی فاقد مبنای مشخصی هستند؛ زیرا کمیابی یک دارایی را نمی‌توان به‌طور دقیق مشخص کرد. بنابراین برای محاسبه دقیق‌تر ارزش بیت کوین می‌توانیم از نمودار «نسبت انباشت به جریان بیت کوین در زمان واقعی» (Bitcoin Stock-to-Flow Ratio Real-time Chart) استفاده کنیم. در تصویر زیر، خط زرد قیمت بیت کوین را طبق مدل انباشت به جریان نشان می‌دهد و خط رنگی نشان‌دهنده قیمت واقعی بیت کوین است.

توجه داشته باشید که این دو شاخص از سال ۲۰۲۲ منحرف شده‌اند و مدل قیمت بالاتری را نسبت به قیمت واقعی پیش‌بینی می‌کند. طبق نمودار نسبت انباشت به جریان بیت کوین در زمان واقعی، ارزش فعلی بیت کوین باید ۲۱۰٬۰۰۰ دلار باشد.

۳. قانون متکالف (Metcalfe’s Law)

از قانون متکالف (Metcalfes Law) بیشتر برای ارزیابی ارزش شبکه‌های ارتباطی استفاده می‌شود؛ اما برای ارزش‌گذاری فناوری‌های بلاکچین مانند بیت کوین هم کاربرد دارد. طبق این قانون، هرچه تعداد کاربران یک شبکه یا فناوری بیشتر باشد، جذابیت و ارزش بیشتری پیدا می‌کند. در این مدل، ارزش شبکه براساس توان دوم تعداد کاربران محاسبه می‌شود. به‌طور مثال اگر یک شبکه ۱۰ کاربر داشته باشد، ارزش آن ۱۰۰ (۱۰* ۱۰) می‌شود. اگر تعداد کاربران به ۲۰ افزایش پیدا کند، ارزش شبکه ۴۰۰ (۲۰*۲۰) می‌شود. این نشان می‌دهد که با افزایش تعداد کاربران، ارزش شبکه نه به‌صورت خطی، بلکه به‌صورت توان دوم رشد می‌کند.

تعداد آدرس‌های بیت کوین در پنج‌سال گذشته از ۲۶ میلیون به ۵۴ میلیون رسیده و حدود ۲.۰۷۶ برابر رشد کرده است. طبق قانون متکالف، ارزش بازار بیت کوین باید متناسب با توان دوم رشد کاربران، تغییر کند:

۴.۳۱ = (۲.۰۷۶* ۲.۰۷۶)

یعنی ارزش بازار بیت کوین باید ۴.۳ برابر پنج سال پیش باشد. اگر قیمت بیت کوین را در سپتامبر ۲۰۱۹ حدود ۹٬۵۳۴ دلار درنظر بگیریم، ارزش فعلی هر واحد بیت کوین باید ۴۱٬۰۰۰ دلار باشد.

۴. اندیکاتور AHR 999 Hoarding

از شاخص AHR 999 برای ارزیابی بازدهی سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و انحراف قیمت بیت کوین از ارزش مورد انتظار استفاده می‌شود. این شاخص به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا زمان مناسب برای خرید را تشخیص دهند:

• اگر شاخص AHR 999 کمتر از ۰.۴۵ باشد، نشان‌دهنده این است که قیمت به‌شدت کاهش یافته است و زمان مناسبی بری خرید بیت کوین در کف قیمت (Buy the dips) است.
• اگر شاخص AHR 999 بین ۰.۴۵ تا ۱.۲ باشد، بهترین زمان برای سرمایه‌گذاری ثابت یعنی سرمایه‌گذاری با مقادیر ثابت در فواصل زمانی منظم است.
• اگر شاخص AHR 999 بالاتر از ۱.۲ باشد، نشان می‌دهد که قیمت بیت کوین بالا است و زمان مناسبی برای سرمایه‌گذاری نیست.

این شاخص نشان می‌دهد که قیمت بیت کوین در بلندمدت تا حدی با ارتفاع بلاک (Block Height) همبستگی دارد. به‌علاوه روش سرمایه‌گذاری ثابت (Fixed Investment) به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا هزینه‌های خود را در بلندمدت کنترل کنند و از نوسان‌های قیمت بیت کوین کمتر آسیب ببینند.

فرمول محاسبه شاخص AHR 999 به‌صورت زیر است:

شاخص AHR 999 = (قیمت بیت کوین / هزینه ثابت سرمایه‌گذاری ۲۰۰ روزه) * (قیمت بیت کوین / ارزش‌گذاری شاخص)

اگر قیمت فعلی بیت کوین را ۵۷٬۴۸۱.۹ دلار و مقدار شاخص را ۰.۶ در نظر بگیریم، ارزش بیت کوین طبق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

۰.۶= (۵۷٬۴۸۱.۹/ ۶۳۵۷۰.۰۷) * (۵۷٬۴۸۱.۹/ ارزش‌گذاری شاخص)

با استفاده از این فرمول، ارزش‌گذاری بیت کوین حدود ۸۶٬۶۲۸ دلار محاسبه می‌شود. اگرچه طبق این فرمول و به دلیل ماهیت نوسانی بیت کوین، ارزش آن دائما تغییر می‌کند؛ با‌این‌حال ارزش بالقوه بیت کوین در حال حاضر باید حدود ۸۰٬۰۰۰ دلار باشد.

جمع‌بندی

روش‌های مختلفی برای ارزش‌گذاری بیت کوین وجود دارد که هنوز برتری هیچ‌کدام از آن‌ها نسبت به دیگری اثبات نشده است. در این مطلب با ۴ روش رایج قیمت‌گذاری بیت کوین آشنا شدیم. هر کدام از این روش‌ها ویژگی‌های خاص خودشان را دارند و صرفا به درک بهتر وضعیت بیت کوین کمک می‌کنند. اگرچه استفاده از روش‌های ارزش‌گذاری بیت کوین به‌عنوان یک ابزار کمکی، مفید است؛ اما قیمت واقعی بیت کوین تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد و لازم است که همه جوانب را درنظر بگیرید.

سوالات متداول (FAQ)