سرویس نام اتریوم (Ethereum Name Service) پلتفرم نام‌گذاری توزیع شده، متن‌باز و قابل گسترش بر اساس بلاکچین اتریوم است. این سرویس الهام گرفته شده از سرویس جهانی DNS یا Domain Name System است که وظیفه تبدیل آدرس‌های IP سایت‌های مختلف را به شکلی که برای انسان‌ها قابل‌فهم‌تر و یادآوری باشد، به عهده دارد. ENS نیز اهداف مشابهی با DNS دارد اما از معماری کاملا متفاوتی سود می‌برد.
شاید در طی روزهای گذشته خبر ایردراپ توکن این سرویس را شنیده باشید. در ادامه این مطلب در خصوص سرویس نام اتریوم (ENS) و توکن ENS که به تازگی وارد بازار شده است، بیشتر خواهیم گفت. با ما همراه باشید.
سرویس نام اتریوم (ENS) چیست؟
وظیفه سرویس نام اتریوم برقراری تناظر بین نام‌های قابل فهم توسط انسان همچون ali.eth به نشانگرهای قابل فهم توسط ماشین همچون آدرس‌های شبکه اتریوم، دیگر شبکه‌های بلاکچین، هش‌هایی از مطالب دلخواه و متادیتا است. همانند DNS، سرویس نام اتریوم نیز مبتنی بر نام‌های سلسله مراتبی جدا شده با نقطه (.) است که دامنه نامیده می‌شود و صاحب آن دامنه کنترل کامل بر روی زیردامنه‌های (subdomain) ایجاد شده بر آن دارد. برای مثال علی که صاحب دامنه ali.eth است، می‌تواند ساب دامین lend.ali.eth را برای خود یا شخص ثالث دیگری ایجاد نماید.
همچنین می‌توان از این نام‌ها به عنوان شناسه در آینده در وب ۳ استفاده کرد. علاوه بر آن هر یک از دامنه‌های سطح دو (به .eth و یا .com دامنه سطح اول یا Top Level Domain گفته می‌شود و به هر یک از دامنه‌های دیگر بر روی آن‌ها همانند مثال علی، دامنه سطح دو گفته می‌شود) به شکل یک توکن بی‌همتا مبتنی بر استاندارد ERC-1155 وجود دارند. به جز دامنه‌های ثبت شده دات eth، می‌توان دامنه‌های رایج دیگر در DNS را به این پلتفرم وارد کرد اما باید توجه کرد که هاست‌های ارائه‌دهنده دامنهها از امکان DNSSEC پشتیبانی کنند. همچنین این دامنه‌های DNS باید متعلق به شما باشد و در حال حاضر به شکل NFT در دسترس نیست اما بنا بر اعلان تیم توسعه‌دهنده تلاش‌هایی در جهت ایجاد چنین امکانی در حال انجام است.
این سرویس بر روی شبکه اصلی اتریوم و سه تست‌نت راپستن، رینکبی و گورلی فعال است. هزینه ثبت دامنه برای دامنه‌های پنج‌حرفی و بیشتر سالی ۵ دلار (معادل اتری)، برای دامنه‌های ۴ کاراکتری ۱۶۰ دلار و برای دامنه‌های سه حرفی ۶۴۰ دلار است.
ENS چگونه کار می‌کند؟
سرویس نام اتریوم دارای دو جزء اساسی است: دفتر ثبت (registry) و تحلیل‌گر (resolver).
رجیستری ENS از یک قرارداد هوشمند تشکیل شده است که لیست تمامی دامنهها و زیردامنه‌ها را نگه می‌دارد و شامل اطلاعات زیر در مورد آن‌هاست:
- صاحب دامنه
- تحلیل‌گر مشخص شده برای دامنه
- کش کردن مقدار TTL برای تمامی موارد ثبت شده ذیل دامنه
صاحبان دامنه می‌توانند موارد زیر را در دفتر ثبت مشخص و یا تغییر دهند:
- تحلیل‌گر را مشخص کنند و زمان TTL را برای دامنه در نظر گیرند.
- مالکیت دامنه را به آدرس دیگری منتقل نمایند.
- مالکیت زیردامنه‌ها را تغییر دهند.
طراحی دفتر ثبت ENS عامدانه به شکلی آسان انجام شده است و تنها شامل نگاشتی از نام دامنه به تحلیل‌گر مربوطه است. تحلیل‌گرها مسئول اصلی ترجمه نام‌ها به آدرس‌ها هستند. هر قرارداد هوشمندی که استانداردهای لازم را رعایت کند، می‌تواند به عنوان resolver در سرویس نام اتریوم فعالیت کند. تحلیل‌گرهای عمومی برای کاربرانی که نیازهای پیچیده‌ای ندارند – برای مثال تطبیق آدرسی که به شکل منظم تغییر می‌کند با یک نام دامنه – در نظر گرفته شده است.
هر نوع ورودی (شامل آدرس شبکه‌های مختلف، هش محتوا در پروتکل IPFS و امثالهم – متد یا متدهای خاصی را طلب می‌کند که تحلیل‌گرها باید پیش از میزبانی آن نوع از داده‌ها، آن را فراهم کنند. به انواع داده‌های تازه در جریان استانداردسازی EIP پرداخته می‌شود.
فرایند رسیدن تطبیق نام به دامنه در ENS فرایندی دو مرحله‌ای است. در ابتدا از دفتر ثبت در خصوص تحلیل‌گر مرتبط سوال می‌شود، سپس از تحلیل‌گر در مورد آدرس (یا دیگر اطلاعات) سوال می‌شود. در شکل زیر می‌خواهیم آدرس اتریوم دامنه foo.eth را پیدا کنیم. ابتدا از دفتر ثبت در خصوص تحلیل‌گر مربوطه سوال می‌پرسیم و وقتی آدرس آن را دریافت کردیم، اطلاعات مربوط به دامنه را از او طلب می‌کنیم:
به خاطر محدودیت‌های بلاکچین و پیچیدگی‌های کار رکدن با انواع کاراکترهای unicode و زبان‌های متفاوت، سرویس نام اتریوم به جای کار کردن مستقیم با نام‌ها از هش ۲۵۶ بیتی آن‌ها استفاده می‌کند. این هش به خصوص که در این سرویس به کار گرفته شده است، Namehash نام دارد. این فرایند، فرایندی تکرارشونده است که می‌تواند هش منحصربه‌فردی از هر نام دامنه صحیحی تولید کند. خصوصیت ویژه این فرایند این است که می‌توان با شروع فرایند از namehash هر دامنه، namehash هر زیردامنه را بی‌نیاز از دانستن نام دامنه به دست آورد. این به ENS کمک می‌کند تا بدون سر و کله زدن با رشته‌ها (string) بتواند سیستم سلسله مراتبی را محقق کند. پیش از هش کردن، هر نام دامنه باید نرمال شود، این پروسه تحت فرایندی به نام UTS-46 صورت می‌گیرد که اطمینان حاصل می‌کند تا بین حروف کوچک و بزرگ تفاوتی نخواهد بود و کاراکترهای اشتباه وارد نخواهد شد.
توکن ENS چیست و چه کارکردی دارد؟
در ۹ نوامبر ۲۰۲۱ (۱۸ آبان ۱۴۰۰) این سرویس خبر از ایجاد توکن خود داد. توکن ENS توکن حاکمیتی این سرویس است. ENS از مدل حاکمیتی گیت کوین الهام گرفته است و کاربران به جای آن که مستقیما رای دهند، با استیک کردن توکن‌های خود، نمایندگانی (delegates) از جانب خود برای تصمیم‌گیری در خصوص پارامترهای مهم این سرویس تعیین می‌نمایند. برای نامزد شدن در انتخابات این DAO این صفحه را مشاهده کنید.
توکن ENS توزیعی عادلانه داشت و از آن جا که بنیاد مادر این پروژه – True Names LTD – بنیادی غیرانتفاعی است، دارای مرحله فروش خصوصی نبود. نحوه تخصیص توکن‌های این پروژه به شکل زیر است:
- خزانه‌داری DAO پروژه: ۵۰ درصد
- ایردراپ به دارندگان دامنهها: ۲۵ درصد (بیش از ۱۳۷ هزار آدرس مجزا)
- مشارکت‌کنندگان پروژه: ۲۵ درصد
ده درصد از توکن‌های تخصیص یافته به خزانه‌داری در زمان راه‌اندازی توکن ENS مهیای استفاده خواهد بود و مابقی طی ۴ سال آزاد خواهند شد. بخش تخصیص یافته به مشارکت‌کنندگان و مشاوران پروژه نیز طی برنامه‌ای ۴ ساله آزاد خواهد شد.
به گزارش میهن بلاکچین، قیمت توکن ENS هم‌اکنون ۵۱.۱۶ دلار است. این توکن بر بستر شبکه اتریوم و مبتنی بر استاندارد ERC-20 ایجاد شده است. عرضه کل این توکن ۱۰۰ میلیون عدد است که از آن مقدار ۱۴.۵ میلیون در حال حاضر در گردش است. در طی شش روزی که این توکن ایجاد شده است، حداقل و حداکثر قیمت ۲۲.۹۲ و ۸۵.۶۹ دلار برای آن ثبت شده است. ارزش بازار این توکن ۷۴۵ میلیون دلار است که از این حیث در رتبه ۲۳۰ بازار قرار می‌گیرد.
تیم توسعه‌دهنده این پروژه پس از ایردراپ این توکن‌ها به دارندگان دامنه‌های سطح دوم، نسخه خام قانون اساسی DAO این پروژه را برای رای‌گیری در معرض نظرخواهی مردمی قرار دادند. مقدار توکن‌های ایردراپ شده به قدمت دامنه و مدتی که دامنه رزرو شده است، بستگی داشت. ارزش این ایردراپ به بیش از ۲۰۰۰ دلار برای کمترین مقدار داده شده می‌رسید. در صورتی که پیش از ۳۱ اکتبر دامنه‌ای در ENS به ثبت رسانده‌اید و از آن استفاده کرده‌اید، می‌توانید از طریق این لینک، آن را دریافت کنید. همچنین می‌توانید مطلب آموزشی زیر را مطالعه کنید:
مفاد چهارگانه قانون اساسی این DAO با اکثریت قاطع آرا به تصویب رسید؛ طبق آمارها ۸۴۳۵۰ آدرس اتریوم در رای‌گیری شرکت کردند:
اصول این قانون اساسی به شرح زیر است:
- حقوق و مالکیت دامنهها به هیچ عنوان نباید نقض شود.
- هزینه‌ها در این پلتفرم تنها مکانیزمی تشویقی است و هدف ثانویه آن تامین هزینه‌های اداره پلتفرم است.
- درآمد پلتفرم در درجه اول باید صرف پیشرفت بلندمدت ENS و دیگر پروژه‌های عام‌المنفعه شود.
- برای گسترش استفاده، ENS با سیستم جهانی DNS مطابقت خواهد داشت. شرط این کار، قربانی نشدن اصل غیرمتمرکز بودن پلتفرم است.
اصل پنجم و ضمنی این قانون این است که هر گونه تغییری بر قانون مصوب، باید با تصویب حداقل دو سوم آرا صورت گیرد و حداقل یک درصد از کلیه توکن‌ها باید در رای‌گیری مشارکت داشته باشند.
سازمان مستقل غیرمتمرکز این پروژه، نماینده‌ای در دنیای واقعی خواهد داشت. این شرکت که در جزایر کیمن به ثبت رسیده است از چند جهت به یاری این پروژه خواهد آمد:
- از لحاظ قانونی مسئولیت شرکت‌کنندگان در DAO را کاهش خواهد داد. بدون وجود یک شخص حقوقی به عنوان نماینده، هر یک از افراد می‌توانستند مسئول اعمال DAO شناخته شوند.
- ثبت این شرکت این اجازه را به پلتفرم خواهد داد تا بر موانع مالیاتی فائق آید. بدون چنین موجودیتی، هر یک از شرکت‌کنندگان می‌توانستند شریک بخشی از درآمد پلتفرم شناخته شوند، بی آن که در عمل سهمی از آن برده باشند.
- وجود چنین موجودیتی این اجازه را به پلتفرم خواهد داد تا بتواند با دیگر سازمان‌ها، نهادها و شرکت‌ها وارد تعامل شود و قرارداد امضا کند. چنین موضوعی در زمینه مالکیت حقوق IP و TLD مهم خواهد بود.
این شرکت سه مدیر خواهد داشت که همگی از اعضای ارشد تیم ENS هستند. این سه نفر از لحاظ قانونی موظف به اجرای تصمیمات DAO خواهند بود و حتی حق عزل و نصب برای DAO محفوظ خواهد ماند. امکان انحلال بنیاد ENS و بذل دارایی‌های آن به هر خیریه یا بنیاد دیگری نیز برای DAO پیش‌بینی شده است.
برای آشنایی بیشتر با جزییات این فرایند، هزینه‌های مرتبط و خواندن اساسنامه بنیاد، می‌توانید این صفحه را ببینید.
تیم توسعه‌دهنده سرویس نام اتریوم
این پلتفرم ابتدا ذیل بنیاد اتریوم در اوایل سال ۲۰۱۷ شروع به فعالیت کرد اما در سال ۲۰۱۸ به عنوان موجودیتی مستقل به فعالیت خود ادامه داد. توسعه ENS به دست شرکت غیرانتفاعی سنگاپوری True Names LTD سپرده شده است. این شرکت عام‌المنفعه بوده و به پروژه‌ای بنیادین در اینترنت است که متعلق به جامعه کاربری است.
نیک جانسون (Nick Johnson) خالق و توسعه‌دهنده ارشد این پروژه است. از دیگر افراد مهم این پروژه می‌توان به برنتلی میلیگان (Brantly Milligan) اشاره کرد که مدیر عملیات این پلتفرم است. تصویر اعضای این پروژه را مشاهده می‌کنید:
همکاری‌ها و سرمایه گذاری‌ها
با توجه به ذات غیرتجاری این پروژه، اطلاق نام سرمایه‌گذاری احتمالا اشتباه باشد، اما نهادهای زیر به این پروژه کمک کرده‌اند: بنیاد اتریوم، بایننس ایکس، چین لینک، Ethereum Classic Labs و Protocol Labs.
با توجه به حوزه کار این پلتفرم که موارد متنوعی همچون کیف‌های پول، مرورگرها و dAppها را در برمی‌گیرد، این پروژه همکاران بسیاری دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
مرورگرهای بریو و اپرا، کیف پول متامسک، تراست والت و کوین‌بیس و دپ‌هایی همچون یونی سواپ، اتر اسکن و آواگوچی.
توکن ENS را از کدام صرافی تهیه کنیم؟
توکن ENS را می‌توان از صرافی‌های متمرکز بایننس، کوکوین و Gate.io تهیه کرد. همچنین یونی سواپ بزرگترین بازار این توکن در بین صرافی‌های غیرمتمرکز است.
توکن ENS را در چه کیف پولی نگهداری کنیم؟
با توجه به استاندارد این توکن که ERC-20 است، می‌توان از گزینه‌های فراوانی برای نگهداری آن بهره برد. از گزینه‌های نام‌آشنایی همچون متامسک، تراست والت و سیف پل گرفته تا کیف پول‌های سخت افزاری همچون لجر و ترزور.
جمع‌بندی
سرویس نام اتریوم (ENS) یکی از کلیدی‌ترین پروژه‌های عمومی فضای اتریوم و بلاکچین است. این پلتفرم با قصد ترویج ارزش‌های غیرمتمرکز به فضای دامنهها و سرویس‌های نام‌گذاری قدم نهاد و جایگاهی مهم در آینده وب ۳ ایفا خواهد کرد. این پروژه با طرح حساب شده ایردراپ و واگذار کردن حق تصمیم‌گیری به جامعه فعال کاربری خود، نشان داد که به اصول اولیه خود وفادار است. حال باید دید که در سایه تغییر شیوه حاکمیت، این پروژه به رشد خود ادامه خواهد داد یا خیر.
آیا شما از سرویس نام اتریوم استفاده کرده‌اید؟ آیا از دامنه‌های دات eth استفاده می‌کنید؟ نظر خود را با ما در میان بگذارید.
