معرفی برترین توکن‌های لیکویید استیکینگ و پروتکل‌های ری‌استیکینگ در شبکه سولانا

استیکینگ (Staking)، قفل کردن سرمایه برای امنیت شبکه در ازای بازده، بخش مهمی از دیفای (DeFi) و یکی از قوی‌ترین بخش‌های اقتصاد آنچین است. الزامات استیکینگ در زنجیره متفاوت است. به عنوان مثال، اتریوم به ۳۲ اتریوم برای استیکینگ بومی در یک نود (Node) شخصی نیاز دارد، یا اینکه کاربران می‌توانند ارائه‌دهندگان لیکویید استیکینگ (Liquid Staking) مانند لیدو (Lido) یا راکت‌پول (Rocket Pool) را به منظور استیکینگ انتخاب کنند. در شبکه سولانا، هر کسی می‌تواند به‌جای اجرای نود خود، از طریق سیستم اثبات سهام نامزدشده، با واگذاری اختیار به اعتبارسنج‌ها یا ولیدیتورها (Validators)، استیکینگ بومی انجام دهد.

به گزارش میهن بلاکچین، این سهولت استیکینگ می‌تواند شکاف بزرگ بین سولانا و اتریوم را از نظر کل دارایی‌های استیک‌شده و لیکویید‌استیک‌شده توضیح دهد. سولانا با ۶۱ میلیارد دلار سرمایه استیک‌شده، از اتریوم پیشی گرفته است، اما در لیکویید استیکینگ از آن عقب است. اتریوم ۶۵٪ از اتریوم استیک‌شده خود را به صورت لیکویید دارد، در حالی که تنها ۶.۵٪ از سولانای استیک شده، در توکن‌های لیکویید استیکینگ (LST) قرار دارد که نشان‌دهنده یک فرصت رشد قابل توجه برای سولاناست.

توکن‌های برتر لیکویید استیکینگ سولانا

جیتو (Jito)، مرینید فایننس (Marinade Finance) و جوپیتر (Jupiter) در حوزه استیکینگ در شبکه سولانا سلطه دارند و ۸۰٪ از کل سولاناهای لیکویید‌ استیک شده را در اختیار دارند. در ادامه بررسی می‌کنیم که چه ویژگی‌‌هایی، هر پروتکل را منحصربه‌فرد می‌کند و قصد دارند چطور سهم استیکینگ خود را افزایش دهند.

جیتوسول (JitoSOL) از جیتو

جیتوسول با سهم ۴۸٪ از کل توکن‌های لیکوییداستیکینگ سولانا به ارزش ۱.۷ میلیارد دلار، نه تنها بزرگترین توکن لیکوییداستیکینگ است، بلکه بزرگترین پروتکل در بستر سولانا نیز به شمار می‌رود.

جیتو که به دلیل ایردراپ عظیم خود شناخته شده است، به کاربران اجازه می‌دهد سولانا را استیک کرده و توکن JitoSOL را برای استفاده در فضای دیفای سولانا دریافت کنند.

ویژگی برجسته جیتو به رویکرد منحصر به فرد آن نسبت به ارزش قابل استخراج ماینر (MEV) برمی‌گردد که به کاربران سود بیشتری را ارائه می‌دهد و در عین حال شبکه را امن و سالم نگه می‌دارد. جیتو از ولیدیتورهای ویژه‌ای پشتیبانی می‌کند که فضای بلاک را بهینه می‌کنند و تراکنش‌ها را به طور منصفانه در آنها قرار داده و از تاکتیک‌های خرابکارانه مانند حملات ساندویچی (Sandwich Attack) یا حملات فرانت‌رانینگ (Front-Running Attack) جلوگیری می‌کنند. در نتیجه، این امر به MEVها کمک می‌کند تا رفتار مثبت‌تری داشته و هولدرهای JitoSOL تا حدود ۱۵٪ بیشتر درآمد داشته باشند.

جیتو سول به عنوان بزرگترین توکن لیکویید استیکینگ در شبکه سولانا، در دیفای نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. این دارایی محبوب برای وام دادن و وام گرفتن از طریق پروتکل‌هایی مانند سولند (Solend)، دریفت (Drift) و مارجین‌فای (Marginfi) و برای بازدهی بالاتر در کامینو (Kamino) استفاده می‌شود. این ادغام‌ها یک فلایویل نقدینگی (Liquidity Flywheel) ایجاد کرده است که JitoSOL را به عنوان مولدترین و کارآمدترین LST قرار داده و تقاضا برای این دارایی را افزایش می‌دهد. در نهایت، تاثیر جیتو بر شبکه سولانا چیزی بیش از پاداش‌های بیشتر است. جیتو از طریق استیک‌نت (StakeNet)، یک سیستم غیرمتمرکز برای بهینه‌سازی ولیدیتورها، عملکرد را بهبود بخشیده و به طور عادلانه پاداش‌ها را توزیع می‌کند.

mSOL از مرینید فایننس

مرینید فایننس (Marinade Finance)، با سهم ۲۲٪ از کل بازار LST در جایگاه دوم قرار دارد. توکن mSOL که در آگوست ۲۰۲۱ راه‌اندازی شد، مانند JitoSOL عمل می‌کند و از طریق استیکینگ، پاداش‌های خوبی ارائه می‌دهد. در جولای ۲۰۲۳، «Marinade Native» راه‌اندازی شد که امکان استیک مستقیم SOL با پاداش در هر ایپاک (Epoch) را فراهم و از ریسک قرارداد هوشمند جلوگیری کرده و کنترل روی SOL را حفظ می‌کند. علاوه بر این، پاداش‌های حفاظت‌شده مرینید (Protected Staking Rewards) تضمین می‌کند که استیک‌کننده‌ها به خاطر مشکلات عملکرد اعتبارسنج‌ها (از طریق الزام آن‌ها به ارائه وثیقه)، پاداش‌های خود را از دست ندهند.

مرینید در یک نقطه زمانی، بزرگترین LST در شبکه سولانا بود تا اینکه در نهایت، جیتو جایگاه آن را تصاحب کرد. با اینکه ارزش کل قفل شده مرینید نیز در حال کاهش بوده، همچنان جایگاه دوم را در بین بزرگترین پلتفرم‌ها روی سولانا را حفظ کرده است.

JupSOL از جوپیتر

در جایگاه سوم، JupSOL که توسط جوپیتر (Jupiter) و سنکتوم (Sanctum) راه‌اندازی شده، قرار دارد که ۱۰٪ از کل سولانای لیکویید استیک‌شده را به خود اختصاص داده است.

JupSOL که در آوریل راه‌اندازی شد، به سرعت سهم بازار خوبی را به خود اختصاص داد و یک نسخه لیکویید از سولانای استیک‌شده را با ولیدیتور جوپیتر ارائه کرد. علاوه بر پاداش‌های استیکینگ و بازپرداخت با MEV، خود JupSOL بازدهی بالایی را ارائه می‌کند و با ۱۰۰٬۰۰۰ سولانا دلیگیت شده (Delegated) توسط تیم جوپیتر امنیت را نیز افزایش می‌دهد. JupSOL با ارتقای استیک ولیدیتور، نرخ ورود (Inclusion Rate) جوپیتر را نیز افزایش می‌دهد.

ولیدیتورهایی که استیک بیشتری دارند، اولویت پردازش تراکنش بالاتری در سولانا نیز بدست خواهند آورد. در نتیجه، ولیدیتور جوپیتر می‌تواند تراکنش‌های بیشتری را حتی در ترافیک بالا، پردازش کند. بنابراین، تراکنش‌ها در پلتفرم‌هایی مانند جوپیتر و سنکتوم، با استفاده از ولیدیتوری جوپیتر، به احتمال زیاد به سرعت و با موفقیت کامل می‌شوند. هولد JupSOL باعث می‌شود ولیدیتور جوپیتر تأثیرگذارتر شده و کارایی تراکنش و نرخ موفقیت در این پلتفرم‌ها بهبود یابد.

سنکتوم (Sanctum) چیست؟

سنکتوم که ابتدا در فوریه ۲۰۲۱ راه‌اندازی شد، به ولیدیتورهای مجاز اجازه می‌دهد تا توکن‌های لیکویید استیکینگ خود را ایجاد و راه‌اندازی کنند و در عین حال نقدینگی را برای این مشتقات به صوت یکنواخت پخش کنند.

LSTهای سفارشی سنکتوم اهداف مختلفی، از افزایش بازده تا ارائه وایت‌لیست NFT یا خدمات اشتراک را دنبال می‌کند. سنکتوم مشکلات مهم لیکویید استیکینگ را حل می‌کند، نقدینگی تکه تکه شده (Fragmented Liquidity) را ترکیب کرده و ویژگی‌های زیر را برای LST خود فراهم می‌کند:

1. روتر سنکتوم: این ابزار امکان تبدیل آسان بین LSTهای مختلف را فراهم می‌کند.
2. خزانه سنکتوم: این ابزار نقدینگی را برای آن‌استیک (Unstake) LSTها فراهم می‌کند.
3. استخر بی‌نهایت سنکتوم: این استخر برخلاف استخرهای سنتی که فقط می‌توانند تعداد محدودی از LST را مدیریت کنند، تعداد نامحدودی را در خود جای می‌دهد. این وژگی قیمت‌گذاری منصفانه LSTها را تضمین کرده و کارمزد سوآپ را برای بهینه‌سازی بازده و حفظ تعادل تنظیم می‌کند.

هنگامی که کاربران توکن LST یا سولانا را به استخر بی‌نهایت واریز می‌کنند، LST سنکتوم با نام INF را دریافت می‌کنند که می‌توان آن را در پروتکل‌های دیفای مانند کامینو و متورا (Meteora) استفاده کرد.

تمرکز سنکتوم فقط روی لیکویید استیکینگ نیست. اف‌پی لی (FP Lee) یکی از دست اندرکاران سنکتوم تمرکز این پروژه روی سه محصول اصلی آن را بیان کرده است.

به طور کلی، رویکرد سنکتوم نقدینگی را افزایش داده، کاربرد LST را گسترش می‌دهد و از اساسی‌ترین اقتصاد آنچین از طریق لانچ‌پد (Launchpad)، پروفایل ورژن ۲ (Profiles V2) و پی (Pay) پشتیبانی می‌کند. این پیشرفت‌ها می‌توانند با بهبود نقدینگی و ایجاد مسیرهای جدید راه‌اندازی LST تأثیر قابل‌توجهی بر اکوسیستم سولانا داشته باشند.

پروتکل‌های ری‌استیکینگ در شبکه سولانا

ری‌استیکینگ سولانا با پروتکل‌های جدید که قابلیت‌های آن را افزایش می‌دهند، شاهد رشد خوبی بوده است. این پروتکل‌ها شامل کمبرین (Cambrian)، پیکاسو (Picasso)، و سولیر (Solayer) هستند که هدفشان گسترش کاربردهای شبکه فراتر از لیکویید استیکینگ است.

سولیر (Solayer)

سولیر یک سرویس ری‌استیکینگ با هدف ایجاد شبکه‌ای از اپ‌چین‌ها (Appchains) است که با امنیت اقتصادی سولانا ایمن شده است. سولیر با استفاده از مولتی‌تسکینگ (Multitasking) کارآمد و تراکنش‌های سریع سولانا، می‌تواند نحوه مدیریت حجم‌کار (Workload) و خدمات سفارشی را بهبود بخشد. این امر بهبود مکانیسم‌های اجماع و سفارشی‌سازی فضای بلاک را امکان‌پذیر می‌کند که با توجه به محبوبیت روزافزون راه‌حل‌های لایه ۲ سولانا بسیار سودمند است. سولیر طی سافت‌لانچ (Soft Launch) خود در ماه می، به سرعت به سقف سپرده ۲۰ میلیون دلاری خود تنها در ۴۵ دقیقه رسید که نشان‌دهنده تقاضای قوی برای آن است. ارزش کل قفل شده آن (TVL) این پروتکل اکنون به حدود ۱۲۷ میلیون دلار افزایش یافته است.

کامبرین (Cambrian)

کامبرین در حال ایجاد یک لایه ماژولار ری‌استیکینگ برای سولانا به منظور کاهش هزینه‌ها و بهبود تخصیص منابع است. هدف این توسعه، پشتیبانی از اوراکل‌های غیرمتمرکز و پردازنده‌های هوش مصنوعی است. رویکرد آنها به پروتکل‌های دیگر اجازه می‌دهد تا امنیت را از سولانا اجاره کنند و آن را به یک جایگزین مقرون‌به‌صرفه برای سرویس‌های ابری سنتی مانند آمازون وب سرویس (AWS) تبدیل می‌کند. انتظار می‌رود شبکه آزمایشی کامبرین در تابستان امسال راه‌اندازی شود.

پیکاسو (Picasso)

در ابتدا هدف پیکاسو اتصال سولانا به کازموس (Cosmos) بود، اما اکنون به مرکزی برای ری‌استیکینگ تبدیل شده است و از پروژه‌های مختلف سولانا از جمله منتیس (Mantis)، یک راه حل جدید لایه ۲ ری‌استیکینگ پشتیبانی می‌کند. پیکاسو از فریم‌ورک Cosmos SDK برای اتصال زنجیره‌هایی استفاده می‌کند که از ارتباطات بین بلاکچین (IBC) پشتیبانی می‌کنند و در نتیجه عملکرد و امنیت آنها را افزایش می‌دهد. لایه جنرالایزد ری‌استیکینگ (Generalized Restaking Layer) آن و IBC به ایمن‌سازی برنامه‌هایی که به حفاظت موقت یا مداوم نیاز دارند کمک می‌کند. این بدان معناست که سولانا و توکن‌های لیکویید استیکینگ (LST) آن را می‌توان مجددا استیک کرد و گزینه‌های جدید استیکینگ را فراهم و تبادل نقدینگی را آسان‌تر کرد.

سولانا در حال سودآوری از گسترش اقتصاد خود

با درصد پایینی از SOL استیک شده در LSTها در مقایسه با کل SOL استیک شده، پروتکل‌هایی مانند Jito، مرینید، جیتو و ژوپیتر با تکامل این اکوسیستم به رشد خود ادامه خواهند داد. Sanctum نقش مهمی در این تکامل ایفا می‌کند و به تجزیه نقدینگی می پردازد. علاوه بر این، در حالی که توسعه ری استیکینگ در سولانا ممکن است با توجه به وضعیت ری استیکینگ در اتریوم نوپا باشد، اما با شتاب توسعه ماژولار که با SVM L2s و appchains می‌بینیم، مرتبط است؛ به این معنی که پروتکل‌هایی مانند Cambrian ،Solayer و Picasso می‌توانند این توسعه را گسترش داده و عملکردهای اصلی زنجیره و رشد LST را بیشتر کنند.

به طور کلی، به نظر می‌رسد اقتصاد سرمایه‌داری سولانا برای رشد قابل‌توجهی که توسط پروتکل‌های نوآورانه، بازده رقابتی، و گسترش بالقوه نقشی که LST‌ها می‌توانند در زنجیره توسعه و توانمندسازی اقتصادهای جدید ایفا کنند، آماده رشد باشد.