با آغاز سال ۲۰۲۵، شاهد همگرایی هوش مصنوعی و فناوری بلاکچین هستیم که نویدبخش تحولی شگرف در صنایع و خلق فرصت‌های بی‌بدیل است. فورسایت ونچرز (Foresight Ventures)، این برهه را نقطه عطفی در تاریخ فناوری بیان می‌کند؛ عصری که در آن هوش مصنوعی غیرمتمرکز، امور مالی پرداخت (PayFi) و توکنیزه‌سازی دارایی‌های دنیای واقعی (RWA)، ستون‌های بنیادین موج جدید نوآوری را تشکیل می‌دهند.
این تحولات، نه گام‌های تدریجی، بلکه جهش‌هایی پارادایمی هستند که چگونگی تعامل فناوری با بازارهای جهانی، اقتصادها و نظام‌های انسانی را از نو تعریف می‌کنند. فلسفه سرمایه‌گذاری، فراتر از دنباله‌روی از روندهای زودگذر است. در این مقاله از میهن بلاکچین، شش حوزه کلیدی برای سرمایه‌گذاری در سال ۲۰۲۵ را معرفی می‌کنیم و چرایی پتانسیل آنها در بازآفرینی آینده فناوری غیرمتمرکز را واکاوی خواهیم کرد.
۱- هوش مصنوعی و کریپتو: طلوع نظام‌های هوشمند
هم‌افزایی هوش مصنوعی و بلاکچین، انقلابی در عرصه فناوری رقم خواهد زد. هوش مصنوعی، فرآیندهای تولید را متحول می‌کند و کریپتو، مناسبات تولید را از نو می‌سازد. این دو در کنار هم، اکوسیستمی غیرمتمرکز برای هوش مصنوعی فراهم می‌آورند که در آن، «ایجنت‌ها»، سیستم‌های مستقل مبتنی بر یادگیری ماشینی، به‌صورت مستقل در بستر بلاکچین تعامل دارند.
یکی از دستاوردهای پیشگامانه، پرداخت‌های ایجنت به ایجنت است که در آن، سیستم‌های هوش مصنوعی با استفاده از کریپتو، تسویه حساب‌های ارزشی را به‌صورت آنلاین و بدون واسطه انجام می‌دهند. این تعاملات، شالوده اقتصاد نوین را تشکیل می‌دهند که محاسبات غیرمتمرکز و شبکه‌های داده، محرک اصلی آن هستند.
ایجنت‌های هوش مصنوعی، دستیارهای شخصی هستند که حریم خصوصی را حفظ می‌کنند و در عین حال، امکان ارائه انگیزه‌های امن مبتنی بر توکن را فراهم می‌آورند. شبکه‌های غیرمتمرکز تاکنون هزینه‌های محاسبات هوش مصنوعی را تا ۸۰٪ کاهش داده‌اند و به گزینه‌ای مقیاس‌پذیر و مقرون‌به‌صرفه در برابر ارائه‌دهندگان سنتی تبدیل شده‌اند. با توجه به اینکه پیش‌بینی می‌شود مصرف انرژی جهانی مرتبط با هوش مصنوعی در پنج سال آینده ۴۰۰٪ افزایش یابد، این سیستم‌ها راه‌حلی پایدار و کارآمد ارائه می‌دهند.
۲- پی‌فای (PayFi) گسترش شمول مالی با استیبل کوین‌های دارای بازده
پرداخت‌ها همچنان یکی از کاربردی‌ترین و پرکاربردترین موارد استفاده از بلاکچین هستند. ظهور استیبل کوین‌های دارای بهره، ابعادی جدید و جذاب به این حوزه بخشیده است. این توکن‌ها ثبات قیمت را با تولید بازده ترکیب می‌کنند و هم برای مصرف‌کنندگان و هم برای کسب‌وکارها جذابیت دارند.
پیش‌بینی می‌شود درآمد جهانی پرداخت تا سال ۲۰۳۱ به ۳.۳ تریلیون دلار برسد، اما سیستم‌های سنتی با چالش‌هایی مانند کارمزدهای بالا، زمان تسویه حساب طولانی و ناکارآمدی مواجه هستند. راه‌حل‌های پی‌فای با کاهش کارمزدهای فرامرزی تا ۹۰٪ و کاهش زمان تسویه حساب به چند ثانیه، بر این چالش‌ها غلبه می‌کنند.
پی‌فای برای میلیاردها نفر در سراسر جهان که به خدمات بانکی دسترسی ندارند، فرصتی برای دسترسی به ابزارهای مالی سریع‌تر، ارزان‌تر و فراگیرتر فراهم می‌کند. استیبل کوین‌های دارای بازده، با ارائه سود و بازده مالی، ارزش را برای کاربران آزاد کرده و به سنگ بنای انقلاب پی‌فای تبدیل می‌شوند.
۳- دیفای (DeFi) و تردفای (TradFi): ایجاد پل میان موسسات مالی
یکپارچه‌سازی امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) با امور مالی سنتی (TradFi) دیگر یک سفته‌بازی نیست، بلکه به ضرورتی اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است. با افزایش گرایش موسسات به استفاده از بلاکچین برای تجارت، نگهداری و مدیریت ریسک، نیاز به پلتفرم‌های سازگار و کاربرپسند بیش از پیش احساس می‌شود.
پروژه‌هایی مانند آگورا (Agora)، آگست (August) و اپتوس (Aptos) با ایجاد امکان انجام تراکنش‌ها، تسویه حساب و حتی وام‌دهی مستقیم در بلاکچین‌های عمومی برای موسسات، در این زمینه پیشرو هستند. این پلتفرم‌ها جدا از توکنیزه‌سازی دارایی‌های دنیای واقعی، راه را برای مشارکت موسسات در اکوسیستم‌های غیرمتمرکز هموار می‌کنند.
یکپارچه‌سازی دیفای و تردفای با برطرف کردن موانع مشارکت موسسات مانند انطباق با مقررات و پیچیدگی‌های عملیاتی، مسیری هموار برای بهره‌گیری موسسات مالی از فناوری بلاکچین ایجاد می‌کند.
۴- دارایی‌های توکنیزه‌شده دنیای واقعی: آزادسازی تریلیون‌ها دلار ارزش
توکنیزه‌سازی دارایی‌های غیرمنقول مانند املاک و مستغلات، اوراق قرضه و کالاها، تریلیون‌ها دلار ارزش را آزاد می‌کند. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰، توکنیزه‌سازی RWA معادل ۱۰٪ از تولید ناخالص داخلی جهانی یا تقریباً ۱۰ تریلیون دلار باشد.
قراردادهای هوشمند با خودکارسازی تراکنش‌ها، زمان تسویه حساب را از هفته‌ها به دقیقه کاهش می‌دهند. مالکیت کسری و افزایش نقدینگی، دسترسی به دارایی‌هایی را که پیش از این محدود به سرمایه‌گذاران موسساتی بود، دموکراتیک می‌کند.
این پیشرفت‌ها تنها فناورانه نیستند، بلکه تحول‌آفرین هستند. RWAهای توکنیزه‌شده با ایجاد پیوند میان امور مالی سنتی و بلاکچین، نظام‌های مالی فراگیرتر و کارآمدتر را شکل می‌دهند. این یکپارچه‌سازی چیزی بیش از یک روند گذرا بوده و تغییری بنیادین در نحوه ایجاد و تبادل ارزش در سطح جهانی است.
۵- مهاجرت برنامه‌های پرکاربرد سنتی به بلاکچین
یکی از فرصت‌های نویدبخش، انتقال برنامه‌های پرکاربرد سنتی به بلاکچین است. بسیاری از این برنامه‌ها دارای پایگاه کاربری گسترده و مدل‌های کسب‌وکار موفق هستند، اما رهبری قاطع در صنعت خود ندارند.
بلاکچین به این کسب‌وکارها امکان می‌دهد تا حلقه‌های تجاری خود را بهینه‌سازی کنند، مدل‌های نوآورانه تقسیم درآمد را معرفی کنند و و مقیاسی در سطح جهانی مقیاس پیدا کنند. پروژه‌هایی مانند استوری پروتکل (Story Protocol)، اسلیپلس (Sleepless.ai) و تون (TON) در این مهاجرت پیشگام هستند و کاربران وب ۲ را به اکوسیستم‌های وب ۳ متصل می‌کنند.
این برنامه‌ها نشان می‌دهند چگونه بلاکچین می‌تواند با افزایش تعامل کاربر و ایجاد اکوسیستم‌های ارزشی غیرمتمرکز، فرصت‌های رشد جدید را فراهم کند. مهاجرت برنامه‌های سنتی به بلاکچین تنها یک تحول فنی نیست، بلکه بازنگری در نحوه عملکرد کسب‌وکارها در عصر دیجیتال است.
۶- هویت وب ۳: کلید تمرکززدایی
با رشد وب ۳، نیاز به یک لایه هویتی امن، خصوصی و بدون نیاز به مجوز بیش از پیش احساس می‌شود. بدون این لایه، برنامه‌های غیرمتمرکز نمی‌توانند سناریوهای آنچین و آفچین را به طور کامل با یکدیگر یکپارچه کنند.
پروژه‌هایی مانند اسپیس آیدی (SpaceID)، ساین (Sign) و موکاورس (Mocaverse) در حال ساخت سیستم‌های هویتی جهانی هستند که به کاربران امکان می‌دهند با استفاده از یک کلید خصوصی یا شناسه واحد، به خدمات چند زنجیره‌ای دسترسی داشته باشند. این راه‌حل‌ها اعتماد، تعامل پذیری (Interoperability) و حریم خصوصی را تضمین می‌کنند که از ارکان اصلی برای پذیرش انبوه هستند.
سیستم‌های هویتی وب ۳ با فراهم کردن تجربیات کاربری یکپارچه در سراسر پلتفرم‌ها، شرایط را برای اینترنت غیرمتمرکز فراهم می‌کنند که در آن، کاربران کنترل داده‌ها و تعاملات خود را در اختیار دارند.
تحول صنایع با نوآوری ساختاری
شش حوزه‌ای که به آنها اشاره شد، چیزی بیش از فرصت‌های سرمایه‌گذاری هستند؛ آنها بلاک‌های سازنده تحولی عظیم را تشکیل می‌دهند.
پروژه‌هایی که فاقد پتانسیل بازار قابل توجه، مقیاس‌پذیری یا خندق اقتصادی (Economic Moat) هستند، در حوزه فعالیت آنها قرار نمی‌گیرند. در عوض، بر نوآوری‌هایی تمرکز می‌کنند که به ناکارآمدی‌های دنیای واقعی می‌پردازند و اکوسیستم‌های خودتقویت‌کننده می‌سازند.
به عنوان مثال، سیستم‌های هوش مصنوعی غیرمتمرکز، شفافیت و بی‌طرفی را ارائه می‌دهند، در حالی که انطباق با مقررات، مقیاس‌پذیری را در چارچوب‌های نظارتی تضمین می‌کند. حلقه‌های اکوسیستم که شبکه‌ها پذیرش و بازده را تقویت می‌کنند، رشد پایدار را هدایت کرده و ارزش پایدار ایجاد می‌کنند.
سخن پایانی
با ورود به سال ۲۰۲۵، همگرایی هوش مصنوعی، پی‌فای و توکنیزه‌سازی، آغاز عصر جدیدی را رقم می‌زند. هوش مصنوعی غیرمتمرکز، سیستم‌ها را هوشمندتر و امن‌تر می‌کند. پی‌فای پرداخت‌های جهانی را متحول می‌کند و ابزارهای مالی را در اختیار میلیاردها کاربر محروم قرار می‌دهد. RWAهای توکنیزه‌شده، بلاکچین را با امور مالی سنتی متصل و تریلیون‌ها دلار ارزش را آزاد می‌کنند.
فرصت‌های پیش رو بسیار گسترده‌اند، اما نیازمند تمرکز، وضوح و انضباط هستند. در حالی که هیجان‌زده شدن در مورد نوآوری آسان است، چالش واقعی در ساختن چیزهایی است که ماندگار باشند. همچنان که در سال ۲۰۲۵ پیش می‌رویم، زمان ساختن همین اکنون است.
