نمودار عمق بازار چیست؟ کاربرد Market Depth در ترید ارز دیجیتال

لازمه موفقیت در سرمایه‌گذاری و ترید ارزهای دیجیتال، استفاده از انواع تحلیل‌ و ابزارهای مناسب است. ابزارها در هر سطحی که باشند از موارد ساده و ابتدایی گرفته تا ابزارهای پیشرفته به معامله‌گر کمک می‌کنند درک بهتری نسبت به بازار داشته باشد و ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهد. یکی از این ابزارها، نمودار عمق بازار (Market Depth) که استفاده از آن در کنار سایر تحلیل‌ها خالی از لطف نیست. این نمودار حجم عرضه و تقاضا (Supply & Demand) برای یک ارز دیجیتال در سطح قیمت مشخص را نشان می‌دهد. برای آشنایی بیشتر با نمودار Market Depth و نحوه استفاده از نمودار عمق بازار در ترید ارز دیجیتال با میهن بلاکچین همراه باشید.

نکات کلیدی نمودار عمق بازار (Market Depth Chart) یکی از ابزارهای بازارهای مالی است که مقدار عرضه و تقاضای دفتر سفارش را به شکلی ساده نشان می‌دهد. منظور از عمق بازار، ظرفیت بازار برای پذیرش سفارش‌های بزرگ، بدون ایجاد تغییرات قیمتی چشمگیر است. این نمودار در دو بخش سبز و قرمز، علاقه به خرید و علاقه به فروش برای یک ارز دیجیتال در قیمت مشخص را نشان می‌دهد.  عمق بازار بر اساس تعداد سفارشات خرید و فروشی که برای یک رمزارز در سطوح مختلف ثبت شده است، نقدینگی بازار را نشان می‌دهد. با توجه به میزان عرضه و تقاضای نمودار عمق بازار، می‌توان جهت احتمالی قیمت ارز دیجیتال را پیش‌بینی کرد. یکی از معایب نمودار عمق بازار، امکان دستکاری توسط نهنگ‌ها است و به همین دلیل تریدرها نباید صرفا متکی به داده‌های این نمودار باشند.

عمق بازار چیست؟

از اصطلاح عمق بازار (Market Depth) در بازار معاملات مالی مانند بورس، فارکس و ارزهای دیجیتال برای نشان دادن حجم سفارشات محدود (Limit Order) در زمان واقعی استفاده می‌شود. به عبارت ساده این شاخص نشان می‌دهد که آیا بازار می‌تواند سفارش‌های بزرگ را بدون ایجاد تغییرات قیمتی چشمگیر بپذیرد. هرچه عمق بازار بیشتر باشد به معنای این است که عملا تعداد زیادی سفارش خرید و فروش در یک نقطه قیمتی خاص منتظر تکمیل‌شدن (Pending) هستند. در این شرایط لازم نیست معامله‌گر یک سفارش‌ بزرگ را تقسیم و در سطوح قیمتی متفاوت اجرا کند، زیرا قیمت دارایی تغییر چشمگیری پیدا نمی‌کند.

حالا شاید بپرسید اطلاعات نمودار عمق بازار چطور و از کجا به‌دست می‌آید؟ مبنای این نمودار، اطلاعات موجود در دفتر سفارش (Order Book) است. اوردر بوک یک فهرست الکترونیکی است که سفارش‌های خرید و فروش را به‌صورت اعداد و ارقام نشان می‌دهد. هر صرافی اطلاعات سفارش‌های خریداران و فروشندگان، مبلغ سفارش‌ها و مقدار کل سفارش‌ها را در این جدول نشان می‌دهد و به‌صورت لحظه‌ای به‌روز‌رسانی می‌کند. 

نمودار عمق بازار چیست؟

در همه بازارهای مالی ارتباط بین عرضه و تقاضا مهم است. اگر این دو فاکتور در حالت تعادل باشند، بازار دچار نوسان قیمت چشمگیری نمی‌شود. اما در شرایطی که وزنه علاقه به خرید سنگین شود، به‌خاطر کاهش عرضه، قیمت افزایش پیدا می‌کند. بالعکس زمانی که عمده کاربران در صف فروش باشند، با افزایش عرضه قیمت کاهش پیدا می‌کند. 

نمودار عمق بازار دقیقا همین مطلب را به شکل ساده نمایش می‌دهد. این نمودار به دو قسمت تقسیم می‌شود و با دو خط سبز و قرمز، بازار تقاضا (علاقه به خرید) و عرضه (علاقه به فروش) را 

همان‌طور که اشاره شد منظور از «عمق» این است که آیا حجم سفارش خرید و فروش در یک قیمت مشخص می‌تواند یکدیگر را پوشش دهد تا تغییر قیمت قابل‌توجهی اتفاق نیفتد. هرچه سفارش‌های در حال انتظار (Pending) در هر دو طرف خرید و فروش بیشتر باشد، عمق بازار بیشتر می‌شود. حالا اگر سمت سبز عمق بیشتری نسبت به سمت قرمز داشته باشد، یعنی اینکه علاقه به خرید (زیر قیمت فعلی) بسیار بیشتر از علاقه به فروش (بالاتر از قیمت فعلی) است. 

چطور از نمودار عمق بازار استفاده کنیم؟

در اوردر بوک‌ها، سفارش‌های خرید (Bids) ‌و سفارش‌های فروش (Asks) که در سطح قیمت مشخصی در حال انتظار هستند، با اعداد و ارقام نمایش داده می‌شوند. نمودار عمق بازار همین اطلاعات را آسان‌تر و با یک تصویر گرافیکی ساده نشان می‌دهد. تریدر با استفاده از داده‌های این نمودار می‌تواند از بهترین پیشنهاد خرید، بهترین درخواست فروش، حجم انباشته بالای این دو رقم و به‌طور کلی نقدینگی بازار در سطوح قیمتی مختلف اطلاع پیدا کند. به‌عبارت دیگر معامله‌گر می‌تواند تصمیم سرمایه‌گذاران و جهت بازار را حدس بزند. 

برای درک بهتر، تصور کنید یک ارز دیجیتال با قیمت ۱۰ دلار در بازار معامله می‌شود و حدود ۲۰۰ سفارش در سطوح مختلف پندینگ هستند. از این تعداد ۱۰۰ سفارش فروش در قیمت‌های ۱۱.۵۰ دلار، ۱۲.۱۰۰ دلار و ۱۳ دلار ثبت شده‌اند. در قیمت ۱۵ دلار نیز ۵۰ سفارش فروش درحال انتظار هستند. همچنین ۲۵ سفارش خرید در قیمت ۸ دلار و باقی‌مانده سفارش‌ها نیز در قیمت ۷.۵۰ دلار ثبت شده‌اند. با توجه به اینکه فروشندگان بیشتری منتظر قیمت‌های بالاتر نسبت به قیمت مبادله بازار هستند، تریدر به این نتیجه می‌رسد که تمایل بازار برای این ارز دیجیتال صعودی است.

برای اینکه بتوانیم از نمودار عمق بازار استفاده کنیم، باید مولفه‌های آن را بشناسیم. اگرچه صرافی‌های مختلف از جلوه‌های مختلفی برای نمایش این نمودار استفاده می‌کنند؛ اما مولفه‌های نمودار یکسان است.

در نمودار عمق بازار با چند مولفه اصلی سروکار داریم:

• خط پیشنهاد خرید (Bid Line)
• خط درخواست فروش (Ask Line)
• محور افقی X
• محور عمودی Y
• دیوار فروش (Sell Wall)
• دیوار خرید (Buy Wall)

خط پیشنهاد خرید چیست؟

در سمت چپ نمودار، پیشنهادهای خرید قرار دارند. برحسب حجم سفارشات خریدی که به صورت لحظه‌ای در نقاط قیمتی مشخص ثبت می‌شوند، یک حجم سبز رنگ شکل می‌گیرد. به خطی که روی سطح سبزرنگ ایجاد می‌شود، خط پیشنهاد خرید (Bid Line) گفته می‌شود. 

خط پیشنهاد فروش چیست؟

در سمت راست، درخواست‌های فروش قراردارند. بر حسب میزان سفارش‌های فروشی که به صورت لحظه‌ای در سطوح قیمتی مشخص ثبت می‌شوند، یک حجم قرمز رنگ تشکیل می‌شود. به خطی که روی سطح قرمز ایجاد می‌شود، خط پیشنهاد فروش (Ask Line) گفته می‌شود. 

محور افقی چیست؟

محور افقی، دقیقا همان قیمت‌هایی را نشان می‌دهد که سفارشات ثبت شده‌اند. قیمت مبادله رمزارز در بازار هم در میانه نمودار نمایش داده می‌شود. 

محور عمودی چیست؟

محور عمودی عمق بازار نشان‌دهنده حجم (Quantity) سفارش‌هایی است که در یک سطح قیمت خاص برای یک ارز دیجیتال در دفتر سفارش ثبت شده است.

در اکثر صرافی‌های ارزهای دیجیتال، نمودار عمق به‌گونه‌ای طراحی شده است که می‌توان با حرکت ماوس روی هر نقطه از خطوط سبز و قرمز، تعداد سفارش خرید یا فروش در هر سطح قیمت را فهمید. به‌طور مثال در تصویر زیر، نقطه‌ای که نشانگر ماوس قرار گرفته است، نشان می‌دهد که در این لحظه سفارش‌ خرید برای ۰.۵۹۷۷۳۱ واحد بیت کوین در سطح قیمتی ۱,۸۶۵,۰۰۰,۱۰۰ تومان به ثبت رسیده است. با نگه‌داشتن ماوس در این نقطه، می‌توانید از وضعیت نرخ مبادله در سمت مقابل مطلع شوید. به‌عبارت دیگر نمودار نشان می‌دهد که آیا در این سطح قیمتی، همپوشانی سفارش‌های خرید و فروش اتفاق می‌افتد یا خیر. در صورتی که این همپوشانی وجود نداشته باشد، عرضه و تقاضا نامتعادل می‌شوند و باید منتظر کاهش یا افزایش قیمت باشیم. 

دیوار در نمودار عمق بازار چیست؟

قبل از اینکه سراغ جزییات برویم، باید ببینیم منظور از دیوار چیست. به‌طور کلی در نمودار عمق بازار، زمانی دیوار تشکیل می‌شود که برای یک قیمت معین، حجم بسیار زیادی سفارش ثبت شود. البته ممکن است دیوار با ثبت چندین سفارش بزرگ توسط کاربران متعدد یا فقط یک سفارش توسط نهنگ (سرمایه‌گذاران بزرگ) ایجاد شود. در چنین شرایطی، حجم سفارش‌ها در این سطح قیمتی خاص، به‌صورت یک دیوار رنگی نشان داده می‌شود. با تقابل دو سمت بازار می‌توان فهمید که تریدرهای سمت مقابل، قیمت را چطور پیش‌بینی می‌کنند.

دیوار خرید چیست؟

زمانی که برای یک قیمت مشخص، تعداد بسیار زیادی سفارش خرید وجود داشته باشد، دیوار خرید (Buy Wall) تشکیل می‌شود. هرچه سفارش‌ها بیشتر باشند، دیوار بلندتر می‌شود. در تصویر زیر برای جفت‌ ارز بیت کوین – دلار (BTC/USD) در قیمت ۲۸,۰۰۰ دلار دیوار خرید شکل گرفته است.

• بلند بودن دیوار خرید حاکی از آن است که تریدرها معتقدند قیمت به زیر این سطح قیمتی سقوط نمی‌کند و به همین خاطر تعداد زیادی سفارش خرید در حال انتظار هستند.
• دیوار خرید می‌تواند منجر به افزایش قیمت ‌شود؛ چراکه حجم تقاضا به‌قدر کافی بالا است و با انجام معاملات، عرضه کاهش پیدا می‌کند.

دیوار فروش چیست؟

دیوار فروش، زمانی شکل می‌گیرد که حجم زیادی از سفارش‌های خرید در سطح قیمت مشخص برای یک ارز دیجیتال در دفتر فروش ثبت شود. هرچه حجم سفارش‌های فروش بیشتر باشد، دیوار فروش هم بلندتر می‌شود. در تصویر زیر برای جفت‌ارز بیت‌کوین – دلار در قیمت ۳۰,۰۰۰ دلار، دیوار فروش تشکیل شده است. 

•  بلند بودن دیوار فروش حاکی از آن است که تریدرها معتقدند قیمت بیش از این سطح قیمتی بالا نمی‌رود و به همین خاطر ترجیح می‌دهند دارایی‌هایشان را با همین قیمت فعلی بفروشند.
• دیوار فروش می‌تواند منجر به کاهش قیمت ‌شود؛ چراکه حجم عرضه به‌قدر کافی بالا است و با انجام معاملات، عرضه کاهش پیدا می‌کند.

معایب نمودار عمق بازار چیست؟

همان‌طور که قبلا هم اشاره شد در بازارهای مالی و به‌ویژه بازار ارزهای دیجیتال، ابزارها و تحلیل‌ها باید در کنار همدیگر استفاده شوند. نمودار عمق بازار هم یک ابزار جامع نیست و بنابراین تریدرها نباید از آن به عنوان مبنای تصمیم‌گیری‌های خود اضافه کنند. به‌علاوه این نمودار معایبی دارد که به آن‌ها اشاره می‌کنیم. 

دستکاری توسط نهنگ‌ها 

در همه صرافی‌های ارزهای دیجیتال کاربران می‌توانند سفارش‌های خرید یا فروش را هر لحظه ثبت یا لغو کنند. سرمایه‌گذاران بزرگ یا نهنگ‌ها گاهی از این امکان سوء استفاده می‌کنند. به‌عبارت دیگر آن‌ها با ثبت سفارش‌هایی با حجم بسیار بالا در یک قیمت مشخص، در نمودار عمق بازار دیوار ایجاد می‌کنند و سپس در موقعیت مناسب سفارش خود را لغو می‌کنند. تصور کنید یک ارز دیجیتال با قیمت ۶۰,۰۰۰ دلار در بازار معامله می‌شود. حالا اگر یک نهنگ سفارش فروش بزرگی را با قیمت ۶۰,۵۰۰ ثبت کند، یک جو روانی در بازار ایجاد می‌شود و تریدرها با این تصور که عرضه در این سطح قیمتی زیاد است، احتمالا اقدام به فروش می‌کنند. این درحالی‌ است که ثبت سفارش واقعی نیست و نهنگ قصد دارد سفارش خود را لغو یا ویرایش کند. به همین علت گاهی دیوارها واقعی نیستند و از آن‌ها برای دستکاری بازار استفاده می‌شود. بنابراین تریدرها نباید صرفا از دیوارهای خرید و فروش به عنوان مبنای تصمیم‌گیری استفاده کنند.

درنظر نگرفتن سایر سفارش‌ها 

نمودار عمق بازار فقط سفارشات لیمیت را نشان می‌دهد و اطلاعات سفارش‌های استاپ لیمیت را دربرنمی‌گیرد. ثانیا به دلیل امکان ثبت سفارش‌های غیرواقعی و احتمال دستکاری بازار نمی‌توانیم این نمودار را یک ابزار جامع درنظر بگیریم. 

نتیجه‌گیری 

ابزارها و تحلیل‌ها بخش جدایی‌ناپذیر بازارهای مالی هستند. انجام هر حرکتی در بازار ارزهای دیجیتال نیازمند این است که بدانیم در بازار چه خبر است، وضعیت عرضه و تقاضا چطور است، در یک سطح قیمتی خاص وزنه فروشنده‌‌ها سنگین‌تر است یا خریداران. نمودار عمق بازار (Market Depth Chart) یک ابزار تحلیلی است که این اطلاعات را به‌صورت بصری و ساده در اختیار کاربر قرار می‌دهد. این نمودار میزان علاقه به خرید و علاقه به فروش یک ارز دیجیتال با قیمت مشخص را نشان می‌دهد. ناگفته نماند که این نمودار به دلیل معایبی همچون احتمال دستکاری توسط نهنگ‌ها و درنظر نگرفتن سایر سفارش‌ها، به‌خودی خود ابزار جامعی برای تحلیل بازار نیست. شما از چه ابزارهایی در بازار کریپتو استفاده می‌کنید؟ نظر و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید. 

سوالات متداول (FAQ)