تفاوت ارزش قابل استخراج ماینر و ارزش قابل استخراج ماکسیمال چیست؟

ارزش قابل استخراج ماینر (Miner Extractable Value) به میزان ارزشی گفته می‌شود که یک ماینر می‌تواند از یک بلاک به‌دست آورد. از طرفی یک ماینر ممکن است برای افزایش سود خود، تراکنش‌ها را دستکاری و از روش‌های مختلفی مانند فرانت رانینگ، بک رانینگ، حمله ساندویچی و آربیتراژ استفاده کند. علاوه‌بر این یک نود می‌تواند باعث لیکویید شدن یک قرارداد لندینگ شود. در این روش‌ها، ماینر از اطلاعات و قدرتی که دارد بهره می‌برد و درآمد خود را افزایش می‌دهد. به طور تقریبا مشابه، در بلاک چین‌های مبتن بر گواه اثبات سهام با ارزش قابل استخراج ماکسیمال (Maximal Extractable Value) مواجه خواهیم شد. در ادامه به بررسی و تفاوت این دو مفهوم می‌پردازیم، با میهن بلاکچین همراه باشید.

مسئله‌ای که در بلاکچین‌های POW نگرانی ایجاد کرده است

در بلاک چین‌های مبتنی بر اجماع گواه اثبات کار، استفاده از ماینر به منظور تایید تراکنش‌ها و افزودن بلاک‌های جدید به بلاک چین و دستیابی به سابقه غیرقابل تغییر، بخش مهمی از پروتکل بلاک چین غیرمتمرکز را دربرمی‌گرید.

اخیرا درباره استخراج و توانایی ماینرها برای فرانت رانینگ (Front-Run) تراکنش‌ها بر اساس مقدار کارمزد گس ثبت‌شده توسط کاربران شبکه و هم‌چنین نحوه افزایش چشمگیر کارمزد تراکنش‌ها توسط جویندگان (Searchers) به منظور جلب توجه ماینرها به تراکنش این افراد، نگرانی‌هایی به وجود آمده است.

این موضوع به افزایش مقیاس‌پذیری بلاک چین‌های گواه اثبات کار و تاخیر (Latency) تراکنش‌ها منجر شده است که بر راندمان و نهایی‌سازی (Finality) تراکنش‌ها تاثیرگذار است.

متعاقبا با توجه به مسائل پیرامون افزایش چشمگیر اهمیت ارزش قابل استخراج ماینرها به دلیل جنگ ماینرها و راندمان تراکنش‌ها در اکوسیستم بلاک چین اجماع PoW، بیان ساده تاثیرات این مسائل بر راندمان و نهایی‌سازی تراکنش‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده است. در بلاک چین مبتنی بر اجماع گواه اثبات کار، به دلیل تعداد اندک پردازش تراکنش‌ها در هر ثانیه (TPS) که در بلاک چین PoW امکان‌پذیر است، تراکنش‌ها بلافاصله به بلاک اضافه نمی‌شوند؛ بلکه باید ابتدا تایید شوند و سپس به هش بلاک جدید افزوده شوند. بدین ترتیب، تراکنش‌ها در بخش انتظار به اسم استخر تراکنش‌ها یا txpool باقی می‌مانند. در حالی که بلاک پیشنهادی توسط ماینرها در منطقه بافر (Buffer) منتظر می‌مانند، نودها مجموعه‌ای از چک‌ها و بررسی‌های لازم برای اعتبار را بر روی این تراکنش‌ها انجام می‌دهند تا متوجه شوند که تراکنش مذکور باید به شبکه اضافه شود یا پذیرفته نشود.

هرچند، هر نود می‌تواند قوانین مختص به خود را برای استخر حافظه (mempool) تنظیم کند و ممکن است یکی از نودها زودتر از بقیه، تراکنشی را دریافت کند اما آن را به شبکه ارسال و منتشر نکند. این فرایند به ماینرها و جویندگان امکان می‌دهد تا با فرانت رانینگ سایر کاربران شبکه به دستکاری تراکنش‌ها بپردازند.

کاربران شبکه که به آنها جویندگان گفته می‌شود نیز می‌توانند از ربات الگوریتم پیچیده استفاده کنند تا با افزایش کارمزد ثبت‌شده در بلاک، به فرانت رانینگ سایر کاربران پرداخته و توجه ماینرها را جلب کنند.

در این فرآیند تراکنش‌هایی با بیشترین کارمزد تایید می‌شوند، در حالی که تراکنش‌هایی با کارمزد گس کمتر به انتهای استخر فرستاده می‌شوند. بدین ترتیب، ماینرها ورود، عدم ورود، تفکیک و مرتب‌سازی مجدد تراکنش‌ها در بلاکی که ایجاد کرده‌اند را کنترل می‌کنند.

ارزش قابل استخراج ماینر (MEV) چیست؟

در بلاک چین مبتنی بر اجماع گواه اثبات کار بدون نیاز به مجوز، تراکنش‌های حاضر در استخر یا حافظه کاملا بر اساس صلاحدید ماینرهای شبکه مرتب می‌شوند.

ارزش قابل استخراج ماینر (MEV) سنجشی برای تعیین سودی است که ماینر یا تاییدکننده می‌تواند از طریق ورود، عدم ورود، تفکیک و مرتب‌سازی مجدد تراکنش‌ها در بلاکی که ایجاد کرده است کسب کند.

ارزش قابل استخراج ماینر به ماینرها و جویندگان امکان می‌دهد تا از ربات‌های الگوریتم پیچیده استفاده کنند تا با تغییر کارمزد تراکنش‌ها، به دستکاری ترتیب تراکنش‌ها در بلاک بپردازند.

ماینرها چه کسانی هستند؟

ماینرها گروهی از اپراتورهای نودهای همتا به همتا هستند که با حل معادلات ریاضیاتی پیچیده و در ازای دریافت پاداش، تراکنش‌های موجود در بلاک چین‌های مبتنی بر اجماع گواه اثبات کار را تایید می‌کنند.

ماینرها بر اساس تعداد تراکنش‌هایی که به درستی و صادقانه به بلاک افزوده‌اند، پاداش دریافت می‌کنند. تمام نودهای درستکار، برچسب زمانی و سابقه تراکنش‌های یکسانی را به بلاک چین ضمیمه و اضافه می‌کنند. هرچند تمام نودها در ماشین وضعیت با اشتراک‌گذاری یک برچسب زمانی و ساعت جهانی، مطابق و همسو با یکدیگر فعالیت می‌کنند.

جویندگان چه کسانی هستند؟

جویندگان در واقع کاربران شبکه هستند که با استفاده از ربات الگوریتمی پیچیده به منظور شناسایی فرصت‌های ارزش قابل استخراج ماینر سودآور، تراکنش‌ها را به بلاک چین مخابره و ارسال می‌کنند.

در بلاک چین مبتنی بر اجماع گواه اثبات کار، ترتیب تراکنش‌ها ممکن است توسط بعضی از کاربران شبکه به اسم جویندگان (Searcher) نیز دستکاری شود. جویندگان برای اجرای الگوریتم‌های پیچیده در اطلاعات و داده‌های شبکه به منظور شناسایی فرصت‌های ارزش قابل استخراج سودآور، کارمزد پرداخت می‌کنند و باعث می‌شوند ربات‌ها به طور خودکار به ثبت تراکنش‌های سودآور بپردازند.

فرانت رانینگ چیست؟

فرانت رانینگ تکنیکی است که توسط جویندگان و ماینرهای شبکه استفاده می‌شود تا سود بیشتری کسب کنند. در فرانت رانینگ، تراکنشی با کارمزد گس بیشتر توسط جویندگان به شبکه مخابره و ارسال می‌شود تا ماینرها تراکنشی با کارمزد گس بیشتر نسبت به سایر تراکنش‌ها را انتخاب کنند. در نتیجه تراکنش‌هایی با کارمزد گس کمتر به انتهای استخر تراکنش فرستاده می‌شود.

فرانت رانینگ هنگامی رخ می‌دهد که ماینرها، با مرتب‌سازی مجدد تراکنش‌های خاص قبل از کاربران، کسب سود را در اولویت خود قرار می‌دهند. این موضوع به پردازش نشدن تراکنش کاربران منجر می‌شود، در حالی که تراکنش‌های ماینرها با موفقیت و سودآوری بیشتر پردازش و تایید می‌شود.

فرانت رانینگ به دلیل آن رخ می‌دهد که ماینرها قابلیت مرتب‌سازی و ساماندهی مجدد و ورود یا عدم ورود تراکنش‌ها به بلاک به صلاحدید خود را در اختیار دارند. از این مزیت اطلاعاتی استفاده می‌کنند تا با بهره بردن از فرصت‌های معاملاتی بتوانند زودتر از سایرین به اجرای معامله مذکور بپردازند.

گسترش مفهوم فرانت رانینگ در بلاک چین‌های گواه اثبات کار، بیانگر تنظیم سیستماتیک بلاک چین PoW توسط کاربران شبکه (جویندگان) و اپراتورهای نودها (ماینرها) است. آن‌ها از الگوریتم‌های پیچیده به منظور تغییر ساختار استخرهای تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. به علاوه، یکی دیگر از تکنیک‌های ارزش قابل استخراج ماینر که توسط ماینرها به کار گرفته می‌شود، بک رانینگ (Back-Runing) است. در بک رانینگ، ماینرها از نحوه تاثیرگذاری اجرای تراکنش‌های کاربران بر شرایط بازار بهره می‌برند و دقیقا پس از کاربران، تراکنش مدنظر خود را انجام می‌دهند.

ارزش قابل استخراج ماینر چه تاثیری بر استخر حافظه (mempool) یا تراکنش‌ها دارد؟

در بلاک چین‌های مبتنی بر اجماع گواه اثبات کار، ارزش قابل استخراج ماینر بر افزایش کارمزد گس، تاخیر مقیاس‌پذیری شبکه، نهایی‌سازی با تاخیر تراکنش‌ها و راندمان شبکه تاثیرگذار است. MEV با استفاده از مکانیزم‌های فرانت رانینگ و بک رانینگ بر تراکنش‌ها و شرایط بازار تاثیرگذار است. جویندگان و ماینرها تاثیر یکسانی بر مساله مقیاس‌پذیری بلاک چین‌های PoW نظیر اتریوم، بیت کوین، مونرو و زیکش دارند. همانطور که طی فروش زمین‌های مجازی متاورس آدرساید (Otherside) باشگاه قایق‌سواری میمون کسل (BAYC) در شبکه اتریوم شاهد بودیم، این رویداد بیشترین سطح کارمزد گس در تاریخ این شبکه را به وجود آورد؛ به طوری که سرمایه‌گذاران فقط طی ۲۴ ساعت ۱۷۶ میلیون دلار کارمزد پرداخت کردند. کاربران در این رویداد جنگ کارمزدها را به وجود آوردند که اسلیپیج (Slippage) و کارمزد گس را افزایش داد.

این شرایط باعث شد که جویندگان و ماینرها به فرانت رانینگ سایر کاربران بپردازند تا بتوانند زودتر از سایرین زمین‌های مجازی را بخرند و تراکنش‌های بسیار زیادی تایید و پردازش نشوند. این موضوع هم‌چنین ازدحام بسیار زیادی در شبکه ایجاد کرد که به افزایش نجومی کارمزد گس منجر شد. به وجود آمدن MEV تاثیر و کاربرد دوگانه خوب و بدی برای بلاک چین‌های PoW داشته است. تاثیر مثبت MEV را می‌توان در افزایش امنیت و غیرمتمرکزسازی بلاک چین مشاهده کرد، زیرا بلاک چین از فناوری دفترکل توزیع‌شده همتا به همتا برای فعالیت غیرمتمرکز نودها در سراسر جهان استفاده می‌کند و قابلیت جلوگیری از حملات سیبل و ۵۱٪ را در اختیار دارد.

یکی دیگر از تاثیرات مستقیم MEV آربیتراژ صرافی غیرمتمرکز، NFT MEV و حمله ساندویچ (Sandwich Attack) است که ترکیبی از فرانت رانینگ و بک رانینگ توسط جویندگان و ماینرها به منظور کسب سود و بهره بردن از تراکنش‌های ثبت‌شده کاربران است.

معاملات ساندویچ

روش رایج دیگر استخراج MEV، تکنیک معامله ساندویچ است. به منظور انجام معامله ساندویچ در بلاک چین گواه اثبات کار، جویندگان با استفاده از الگوریتمی برای معاملات صرافی‌های بزرگ غیرمتمرکز به نظارت mempool می‌پردازند.

برای مثال، فرض کنید فردی می‌خواهد با استفاده از استیبل کوین دای ۱۰,۰۰۰ توکن SOL در یونی‌سواپ خریداری کند. معامله‌ای در این حجم تاثیر بسزایی بر جفت ارز SOL/DAI می‌گذارد و می‌تواند ارزش SOL نسبت به دای را به طور چشمگیری افزایش دهد. بدین ترتیب بر شرایط بازار نیز تاثیرگذار خواهد بود.

آربیتراژ در DEX

در بحبوحه اتفاقات مرتبط با بلاک چین ترا و رمزارز لونا، اوراکل چین‌لینک دیگر نوسان قیمت را به‌روزرسانی نکرد. این موضوع باعث شد بسیاری از مردم از آربیتراژ استفاده کنند و از اختلاف قیمت در صرافی‌های غیرمتمرکز بهره ببرند.

آربیتراژ در صرافی غیرمتمرکز ساده‌ترین و شناخته‌شده‌ترین فرصت ارزش قابل استخراج ماینر است. در نتیجه، رقابتی‌ترین روش نیز محسوب می‌شود. نحوه عملکرد این روش بدین صورت است:

اگر دو صرافی غیرمتمرکز، یک توکن را با دو قیمت مختلف ارائه دهند، یک فرد می‌تواند آن توکن را در صرافی غیرمتمرکزی بخرد که قیمت کمتری ارائه می‌دهد و طی یک تراکنش اتمی، همان توکن را در صرافی غیرمتمرکز دیگر با قیمت بیشتر بفروشد. به لطف سازوکارهای بلاک چین، این روش امکان‌پذیر است و به آن آربیتراژ بی‌خطر گفته می‌شود.

MEV در NFT

پیدایش توکن‌های NFT هم اکنون نیز طی صدور NFT بلو چیپ (Blue-chip NFT) شاهد ارزش قابل استخراج ماینر است.

در حوزه توکن‌های بی‌همتا، ارزش قابل استخراج ماینر یک پدیده نوظهور است و لزوما سودآور نیست. هرچند از آنجایی که تراکنش‌های NFT در همان بلاک چینی انجام می‌شود که سایر تراکنش‌های اتریوم صورت می‌گیرد، جویندگان می‌توانند از تکنیک‌های مشابهی که در کسب فرصت‌های MEV استفاده می‌کنند، در بازار توکن‌های یکتا نیز بهره ببرند. برای مثال اگر توکن NFT محبوبی ایردراپ شود و جویندگان خواستار یک توکن ‌بی‌همتا یا مجموعه‌ای از توکن‌های ان‌اف‌تی خاصی باشند، می‌توانند تراکنشی را برنامه‌ریزی کنند تا در ابتدای صف خرید آن توکن NFT قرار بگیرند یا در یک تراکنش به خرید کل مجموعه توکن‌های NFT بپردازند. اگر یکی از توکن‌های بی‌همتا به اشتباه با قیمت کم فهرست شود، جویندگان می‌توانند سایر خریداران را فرانت رانینگ کنند و با استفاده از ربات، توکن NFT مذکور را به دست آورند.

ارزش قابل استخراج ماکسیمال چیست؟

طبق گفته بلاگ اتریوم، ارزش قابل استخراج ماکسیمال جایگزینی برای ارزش قابل استخراج ماینر است؛ زیرا پس از انتقال شبکه اتریوم از گواه اثبات کار به گواه اثبات سهام، ماینرها نیز با تاییدکنندگان یا نمایندگان جایگزین خواهند شد.

به حداکثر ارزشی که می‌توان از تولید بلاک به دست آورد و بیش از پاداش استاندارد بلاک و کارمزد گس تغییر ترتیب تراکنش‌ها در هر بلاک است، ارزش قابل استخراج ماکسیمال گفته می‌شود.

بدین ترتیب، ارزش قابل استخراج ماکسیمال کاربرد جدیدی در بلاک چین مبتنی بر اجماع گواه اثبات سهام اتریوم است که در آن، ماینرها با تاییدکنندگان جایگزین شده‌اند. انتقال اتریوم از PoW به PoS با افزایش تعداد تراکنش‌ها در هر ثانیه، مشکل مقیاس‌پذیری را برطرف می‌کند و در نتیجه، مسائل مرتبط با وقوع فرانت رانینگ و بک رانینگ توسط ماینرها کاهش می‌یابد.

بلاک چین مبتنی بر اجماع گواه اثبات کار و تاثیرات MEV

بلاک چین‌های قابل برنامه‌نویسی را می‌توان به لایه‌های مختلف تقسیم کرد که عبارتند از لایه برنامه و لایه پروتکل. در لایه پروتکل، ایجاد برنامه‌های مختلف امکان‌پذیر می‌شود. برای مثال، به دلیل تعداد برنامه‌های غیرمتمرکزی که بر بستر پروتکل اتریوم ایجاد شده‌اند، شبکه اتریوم به عنوان بزرگترین بلاک چین قابل برنامه‌نویسی در نظر گرفته می‌شود. بدین ترتیب، فرصت‌های MEV در لایه‌های برنامه و پروتکل صورت می‌گیرد.

بعضی از موارد MEV نظیر معاملات ساندویچ به تجربه کاملا نامناسبی برای کاربران منجر می‌شود. کاربرانی که با معاملات ساندویچ مواجه می‌شوند، در معرض افزایش اسلیپیج و اجرای نامناسب و بدتر معاملات خود قرار می‌گیرند.

در بلاگ اتریوم بیان شده است:

معمولا فرانت رانینگ، بک رانینگ و مزایده‌های کارمزد گس به ازدحام شبکه و افزایش کارمزد گس برای افرادی منجر می‌شود که خواستار انجام تراکنش‌های معمول و ساده هستند.

فراتر از آنچه که در بلاک‌ها رخ می‌دهد، ارزش قابل استخراج ماینر ممکن است بر جوانب مختلف بلاک‌ها تاثیرات منفی داشته باشد. این تاثیرات منفی شامل عدم تایید و پردازش تراکنش‌ها، تاخیر در نهایی‌سازی و تکمیل تراکنش‌ها و کارمزد زیاد تراکنش‌ها است.

اگر MEV موجود در بلاک به طور چشمگیری از پاداش استاندارد بلاک بیشتر شود، ماینرها ترغیب می‌شوند تا در بلاک‌ها باقی بمانند و MEV را برای خودشان حفظ کنند. این موضوع به ساماندهی و مرتب‌سازی مجدد بلاک چین و بی‌ثباتی اجماع منجر می‌شود.

تاثیرات منفی ارزش قابل استخراج ماینر بر نحوه تایید تراکنش‌ها بر بستر بلاک چین‌های مبتنی بر گواه اثبات کار بسیار زیاد است و به راندمان کمتر و کاهش سرعت تراکنش‌ها، کاهش مقیاس‌پذیری بلاک چین و نهایی‌سازی و تکمیل تراکنش‌ها منجر شده است. بدین ترتیب، کاربرانی که صرفا تراکنش‌های معمول و رایج انجام می‌‌دهند، تحت تاثیر MEV و افزایش زمان تکمیل تراکنش‌ها و ازدحام شبکه قرار می‌گیرند.

علاوه بر این، با توجه به معرفی سرویس‌های توالی عادلانه (FSS) توسط چین‌لینک که از شبکه‌های اوراکل غیرمتمرکز استفاده می‌کند، گام دیگری در جهت برطرف کردن مساله MEV برداشته شده است.

نتیجه‌گیری

در بلاک چین‌های مبتنی بر اجماع گواه اثبات کار، ماینرها و جویندگان با انجام تراکنش‌های فرانت رانینگ و بک رانینگ، از شبکه سود کسب می‌کنند. در نتیجه، اگر ارزش قابل استخراج ماینر ادامه یابد، به مشکلات دائمی نظیر ازدحام شبکه، تاخیر در مقیاس‌پذیری و تراکنش‌های گران‌تر و کارمزدهای بیشتر منجر خواهد شد. هرچند، پروتکل‌های لایه دوم در حال استفاده از گواه اثبات دانش صفر هستند تا بسته‌های تراکنشی را اجرا کنند و بدین ترتیب، تاثیرات ارزش قابل استخراج ماینر بر راندمان تراکنش‌ها را به حداقل ممکن برسانند. انتقال شبکه اتریوم از PoW به PoS نیز توانایی ماینرها برای انجام تراکنش‌های فرانت رانینگ را کاهش می‌دهد. هرچند، MEV جدیدی در بلاک چین مبتنی بر اجماع PoS به اسم ارزش قابل استخراج ماکسیمال وجود دارد. در این مقاله سعی کردیم تا تفاوت دو مفهوم ارزش قابل استخراج ماینر و ارزش قابل استخراج ماکسیمال