در چند هفته اخیر، کوین سولانا (SOL) به جمع ۱۰ رمز ارز برتر از نظر ارزش بازار یا مارکت کپ پیوست و در زمان نگارش این مقاله، در رتبه هفتم قرار دارد و هر کوین حدود ۱۶۰ دلار قیمت دارد. این کوین با این که عملکرد بسیار خوبی در بین ۱۰ کریپتوی برتر داشته، اما در هفته گذشته در تاریخ ۱۴ سپتامبر (۲۳ شهریور ۱۴۰۰)، اتفاق ناگواری برای این شبکه رخ داد و کاربران تا چندین ساعت امکان برداشت دارایی‌های خود را نداشتند. در این مقاله به بررسی این اختلال در شبکه سولانا می‌پردازیم و نحوه برطرف کردن این مشکل توسط تیم توسعه دهنده آن را توضیح می‌دهیم. با ما همراه باشید.
وقوع اختلال در شبکه سولانا
در روز ۲۳ شهریور ۱۴۰۰، پروتکل Solana با اختلال مواجه شد و به مدت حدود ۱۷ ساعت از کار افتاد. در این روز، اکانت توییتر Lido Finance توییت کرد:
در شبکه اضافه بار به وجود آمده و باعث ایجاد اختلال در بیشتر نودهای اعتبارسنج (Validator) سولانا شده است. شبکه اکنون قفل شده و مهندسان تیم Solana و نودهای اپراتور در حال پیدا کردن راه حل برای برطرف کردن آن هستند. ولیدیتورها در صورت نیاز، آماده راه‌اندازی مجدد (Restart) این شبکه هستند.
لیدو فایننس همچنین به فالوورهای توییتر خود گفت که برای اطلاعات بیشتر، حساب توییتر Solana Status را دنبال کنند. در یک توییت، این اکانت اعلام کرده که “شبکه اصلی بتای سولانا در بی‌ثباتی متناوب قرار دارد. این اتفاق حدود ۴۵ دقیقه پیش شروع شد و مهندسان ما در حال پیگیری مشکل هستند.”
برنامه‌های سولانا مانند اکسپلورر بلاک چین آن، با ارور “مشکلی در لود کردن اطلاعات جمع‌آوری شده وجود دارد” مواجه می‌شدند و کیف پول‌های این شبکه مانند فانتوم، با مشکلات اتصال مواجه بودند.
همچنین کاربری به نام Larry Cermak توییت کرده که آخرین بلاک، حدود ۴۰ دقیقه قبل تولید شده است.
برخی از افراد مانند bruce.codes در توییتر گفته‌اند:
با وجود فبلتر کردن تراکنش‌ها، کامیت‌های ناموفق و آپدیت و دیپلوی شدن نودهای ولیدیتور، حدود ۲۴ تا ۴۸ ساعت طول می‌کشد تا این مشکلات برطرف شوند.
پس از چند ساعت، همین فرد در توییتر خود متنی منتشر کرد که گفته بود:
مشکل سولانا در ورژن ۱.۶.۲۳ در حال برطرف شدن است.
حساب توییتر Solana Status نیز پس از عدم اطلاع‌رسانی چند ساعته، نوشت:
مشکلی که در شبکه به وجود آمده بود، به دلیل “خودداری از خدمات (DOS) است و مهندسان ما در حال یافتن راه حل هستند.
تقریبا ساعت ۰۳:۱۲ (۲۳:۴۲ به وقت تهران) اکانت توییتر سولانا درباره این مشکل اطلاع‌رسانی کرد و نوشت:
شبکه اصلی بتای سولانا با افزایش شدید تعداد تراکنش‌ها روبرو شده و به ۴۰۰ هزار تراکنش در ثانیه رسیده است. این تراکنش‌ها صف پردازش تراکنش‌ها را شلوغ کرده‌اند و عدم اولویت‌بندی پیام‌های حیاتی شبکه، باعث شد که شبکه شروع به فورک کند.
اکانت توییتر Solana افزود:
این فورک باعث مصرف بیش از حد حافظه شد و در نتیجه، تعدادی از نودها آفلاین شدند. مهندسان این اکوسیستم تلاش کردند تا ثبات شبکه را حفظ کنند، اما موفق نشدند. جامعه تاییدکنندگان به ری‌استارت کردن شبکه رای دادند و اکنون تیم ما در حال ایجاد نسخه جدید هستند.
تا زمان راه‌اندازی این نسخه جدید، شبکه Solana حدود ۱۸ ساعت غیرفعال بود. پس از تصمیم به ایجاد نسخه جدید، توییت کرد:
تمام برنامه‌های غیرمتمرکز (Dapp)، مرورگرهای بلاکچین و سیستم‌های پشتیبان، در چند ساعت آینده بازیابی می‌شوند و کاملا قابل استفاده خواهند بود.
پس از چند ساعت، در ساعت ۱۰:۳۰ صبح (به وقت تهران) روز چهارشنبه ۲۴ شهریور ۱۴۰۰، این اکانت در توییتی اعلام کرد که “و ما برگشتیم (And We’re Back)”.
البته در آن ساعت، کاملا مشخص نبود که آیا این شبکه کاملا بازیابی شده بود یا خیر. مرورگر SolScan نشان می‌داد که تراکنش‌ها در کمتر از یک دقیقه قبل پردازش شده بودند، اما یک ساعت قبل از ۱۰:۳۰ صبح، تاخیر بیشتری را نشان می‌دادند. در ساعت ۱۶:۳۰ روز سه شنبه ۲۳ شهریور، نودهای این شبکه غیرفعال شدند و شبکه تا ساعت ۱۰:۳۰ صبح چهارشنبه، قادر به پردازش تراکنش‌ها نبود.
کاربری به نام Chris Blec در توییتر نوشته:
من امروز زمان زیادی را صرف یافتن دلیلی برای غیرمتمرکز بودن سولانا کردم و چیزی پیدا نکردم. ۲۰ ولیدیتور این شبکه می‌توانند با یکدیگر تبانی کنند و همین الان شبکه را غیرفعال و خاموش کنند. این شبکه غیرقابل توقف نیست، مستقل و خودمختار نیست و در مقابل سانسور نیز مقاومت ندارد.
دلایل ایجاد اختلال در شبکه سولانا
آناتولی یاکوونکو (Anatoly Yakovenko) مدیرعامل Solana Labs، در روز سه شنبه ۲۳ شهریور در توییتی اعلام کرد که تراکنش‌ها به پلتفرم ریدیوم ارسال می‌شوند. Raydium در شرف اجرای یک عرضه اولیه دیفای (IDO) پروتکل گریپ (Grape Protocol) بود. گریپ یک ابزار محبوب برای توسعه دهندگان برنامه‌های دیفای، مانند پلتفرم‌های ترید همتا به همتا، پلتفرم‌های وام‌دهی و وام‌گیری و مبادلات توکن‌های بی‌همتا (NFT) است.
یاکوونکو اضافه کرد که دلیل مشکل پیش آمده، همین موضوع است. او نوشت:
ربات‌هایی در عرضه اولیه ریدیوم وجود دارند که در حال شلوغ کردن شبکه با ارسال ۳۰۰ هزار تراکنش در ثانیه هستند. این موضوع باعث شده که در شبکه فورک ایجاد شود.
پس از این اتفاق، قیمت SOL به شدت ریزش کرد و از ۱۶۹ دلار به ۱۴۵ دلار رسید؛ البته در زمان نگارش این مقاله در تاریخ ۲۷ شهریور، قیمت این کوین به حدود ۱۶۴ دلار بازگشته است.
یاکوونکو در توییت دیگری اشاره کرد که مشکل پیدا شده، اما آپدیت نرم‌افزار سولانا هنوز آماده نیست.
درس‌هایی که باید از این اتفاق بیاموزیم
این موضوع که دقیقا چه اتفاقی در شبکه سولانا رخ داد، هنوز کاملا مشخص نیست؛ اما چند نکته مهم در این اتفاق وجود داشت، که باید آنها را در نظر داشته باشیم:
- شبکه سولانا با این که مزایای بسیار زیادی نسبت به اتریوم و سایر رقبایش دارد، اما از نظر فنی بهترین نیست؛ درست مانند کاردانو، ایاس و بسیاری پروژه‌های دیگر در طول سال‌های گذشته، این شبکه نیز مزیت بنیادی خاصی نسبت به آنها ندارد.
- این نوع مشکلات در آینده (با وجود کاربران بسیار بیشتر نسبت به حال حاضر) می‌تواند صدمات بسیار جدی به سرمایه‌گذاران و کاربران وارد کند.
- توسعه‌دهندگان این شبکه یک بار دیگر متوجه شدند که سولانا کاملا استوار و محکم نیست. چه اتفاقی می‌افتد اگر توسعه دهندگان این شبکه متمرکز، کاملا آن را غیرفعال کنند؟ چه اتفاقی می‌افتد اگر تمام ۲۰ ولیدیتور این شبکه تصمیم بگیرند که دیگر فعالیت نکنند؟ در حال حاضر، بسیاری از توسعه‌دهندگانی که زمان بسیار زیادی را صرف ساختن برنامه‌های خود بر روی چنین پروتکل‌هایی می‌کنند، دچار تردید شده‌اند.
- اتریوم از سال ۲۰۱۵ تا امروز، حتی یک بار هم آفلاین نشده؛ اما سولانا که تنها ۱۸ ماه قدمت دارد، تا امروز ۲ بار غیرفعال شده و مشکلاتی جدی را برای کاربران ایجاد کرده است و این موضوع سیگنال خوبی برای سرمایه گذاران و کاربران بلندمدت نیست.
سولانا اولین شبکه‌ای نیست که به این مشکل بر خورده است
سولانا به جمع شبکه‌هایی پیوسته، که در ساخت بلاک‌ها به مشکل بر می‌خورند؛ برای مثال، در فوریه ۲۰۲۰ (بهمن ۹۸) شبکه آیوتا بیش از ۱۱ روز غیرفعال شد. بلاک چین ایاس (EOS) نیز با مشکل عدم تولید بلاک مواجه شد. حدود ۵ ماه پیش نیز در شبکه کاردانو به مدت ۲۵ دقیقه هیچ بلاکی ساخته نشد. شبکه اصلی بتای سولانا قبل از اتفاق اخیر، در دسامبر ۲۰۲۰ (آذر ۹۹) نیز دوباره به مدت ۶ ساعت غیرفعال شده بود و نودها دوباره شبکه را ریستارت کرده بودند.
در چند روز اخیر، سولانا توانست جایگاه XRP را تصرف کند و به بالاترین قیمت ثبت شده خود برسد؛ اما پس از وقوع این مشکل، کوین ریپل دوباره توانست جایگاه قبلی خود را به دست آورد. در زمان نگارش این مقاله، از نظر حجم بازار، سولانا با XRP حدود ۲.۵ میلیارد دلار اختلاف دارد.
جمع‌بندی
وقوع این اختلال در شبکه سولانا، اغتشاشات زیادی در بین جامعه این شبکه ایجاد کرد؛ مخصوصا کاربرانی که به ارسال و دریافت دارایی‌ها می‌پرداختند، با پروتکل‌های دیفای تعامل داشتند و به خرید و فروش توکن‌های بی‌همتا (NFT) می‌پرداختند. بسیاری از کاربران این شبکه در توییتر و دیسکورد گزارش می‌دادند که تراکنش‌هایشان ناموفق است.
در طی این اختلال در شبکه سولانا، میلیون‌ها دلار رمز ارز قفل شدند. سرمایه‌گذاران منتظر بودند تا تیم سولانا شبکه را بازیابی کنند و دارایی‌هایشان را نجات دهند. این اتفاق باعث کاهش اعتماد کاربران به این شبکه شد. با این که این شبکه تنها چند ساعت با اختلال مواجه شد، اما نشان داد که همچنان در این بازار خطراتی وجود دارد و سرمایه‌گذاران باید کریپتوی مورد نظر خود را با دقت بیشتری انتخاب کنند. رمز ارزها و پروژه‌های مدرن پتانسیل‌های رشد عظیمی دارند؛ اما ریسک‌های بیشتری نسبت به ارزهای دیجیتال قدیمی مانند بیت کوین و اتریوم دارند.
