تئوری میلک شیک دلار چیست و چه اثری برای فضای ارز دیجیتال دارد؟

اگر فیلم معروف Pulp Fiction را دیده باشید، ساموئل جکسون در یک صحنه میلک شیک فردی را می‌نوشد و بعد با خونسردی به او تیر اندازی می‌کند! تئوری میلک شیک دلار (Dollar Milkshake Theory) یعنی مثل ساموئل جکسون در فیلم پالپ فیکشن، دلار آمریکا همین کار را با ارزهای دیگر می‌کند. در واقع بر اساس این تئوری، دلار آمریکا از ارزهای دیگر استفاده می‌کند و نهایتا آن‌ها را نابود می‌کند. در سال ۲۰۲۲، این تئوری یکی از مباحث داغ بود و جوک‌های زیادی هم درباره آن ساخته شد. در این مقاله از میهن بلاکچین می‌خواهیم بدانیم تئوری میلک شیک دلار چیست و اگر این تئوری صحت داشته باشد، چه نتیجه‌ای برای ارزهای دیجیتال به‌خصوص بیت کوین و اتریوم خواهد داشت؟

تئوری میلک شیک دلار چیست؟

تئوری میلک شیک دلار چهارچوبی برای بحران بدهی حکومتی آمریکا است. این تئوری می‌گوید دلار آمریکا رفته‌رفته در برابر ارزهای دیگر قوی‌تر می‌شود و در نهایت نقدینگی این ارزها را مثل یک میلک شیک می‌نوشد و آن‌ها را نابود می‌کند.

نحوه کار تئوری میلک شیک دلار چگونه است؟

برای مثال، دو کشور فرضی را در نظر بگیرید؛ کشور اسراف‌گر و کشور صرفه‌جو. کشور اسراف‌گر یک کشور ولخرج است که دوست دارد در شرایط بهتر از حد توان خود زندگی کند و کلی بدهی به بار آورده است. ضمنا سابقه نکول یا ناتوانی در پرداخت بدهی‌های خود را نیز دارد. در نتیجه، ارز ملی این کشور ضعیف است و سرمایه‌گذاران به این ارز اعتماد نمی‌کنند. برعکس، کشور صرفه‌جو نرخ پس‌انداز بالایی دارد و علی‌رغم بدهی‌های زیاد، بدهی‌های خود را سر وقت پرداخت می‌کند. کشور صرفه‌جو یک ارز قوی و معتبر دارد.

هر دو کشور یه ویژگی مشترک دارند؛ هر دو در دهه‌های اخیر بدهی‌های زیادی به بار آورده‌اند. با این تفاوت که کشور صرفه‌جو بدهی‌ها را با ارز قدرتمند خود قرض می‌گیرند، اما کشور اسراف‌گر مجبور است بدهی‌ها را به‌صورت دلار بگیرد تا امتیاز اعتباری ضعیف خود را جبران کند.

در یکی از روز‌ها، ایالات متحده نرخ بهره را افزایش می‌دهد. در این صورت هزینه بدهی‌های کشور اسراف‌گر بیشتر می‌شود؛ چون باید نرخ بهره بیشتری برای بدهی‌های دلاری خود بپردازد. این شرایط کشور صرفه‌جو را هم تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. سرمایه‌گذارانی که معمولا خریدار بدهی‌های این کشور هستند، الان جایگزین جذاب‌تری دارند؛ می‌توانند بدهی‌های حکومتی ایالات متحده را بخرند که امن‌ترین بدهی در این شرایط است.

در نهایت، کشور اسراف‌گر طبق سابقه تاریخی‌اش زیر بار بدهی‌ها و نکول‌‌ها سقوط می‌کند. کشور صرفه‌جو ورشکسته نمی‌شود، اما سرمایه‌‌گذاران پول‌های خود را از ارز ملی این کشور برداشته و برای بدهی‌های ایالات متحده سرمایه‌گذاری می‌کنند و این باعث تضعیف ارز این کشور می‌شود.

این مثال، یک توضیح ساده از تئوری میلک شیک دلار و تضعیف ارزهای دیگر در برابر دلار آمریکا بود. با اینکه شرایط دو کشور اسراف‌گر (مثل آرژانتین) و صرفه‌جو (مثل ژاپن) متفاوت است، کار آمریکا برای هر دو کشور اثر منفی دارد.

پس به‌عنوان یک قاعده کلی می‌توان نتیجه گرفت: «هر چه سابقه اعتبار ارز یک کشور ضعیف‌تر و وابستگی آن به دلار بیشتر باشد، ارزش ارز آن کشور کمتر می‌شود.»

منشا تئوری میلک شیک دلار چیست؟

این تئوری توسط برنت جانسون (Brent Johnson)، بنیان‌گذار شرکت سرمایه‌گذاری Santiago Capital مطرح شده است. تئوری جانسون بر اساس دو اصل زیر است:

• چرخه بدهی بلندمدت
• وابستگی شدید به دلار برای بدهی‌ها و قیمت‌گذاری دارایی‌ها

کشورها و ایالت‌ها برای ایجاد بدهی انگیزه‌های خوب و بد دارند:

• انگیزه خوب یعنی استفاده از بدهی برای سرمایه‌گذاری در جهت افزایش بهره‌وری، مثل سرمایه‌گذاری در آموزش.
• انگیزه بد یعنی استفاده از بدهی برای اهدافی که بهره‌وری چندانی ندارد، مثل امنیت اجتماعی.

در نهایت کشورها باید بدهی خود را بپردازند. برای این کار یا باید ریاضت اقتصادی بکشند تا پس‌انداز آن‌ها بیشتر از هزینه‌هایشان باشد یا بدهی‌های جدید می‌گیرند که بدهی‌های قبلی را پرداخت کنند. از آنجایی که ریاضت مالی سخت است، معمولا از روش دوم استفاده می‌شود. دیر یا زود این بدهی‌ها باید پرداخت شوند. وقتی بدهی پرداخت‌نشده بیش از حد زیاد می‌شود، ارز کشور دچار تورم می‌شود یا کشور دچار نکول بدهی می‌شود و به پایان چرخه بدهی بلند‌مدت می‌رسد.

از آنجایی که دلار آمریکا معتبرترین ارز است و بیشترین نقدینگی را دارد، خارج از ایالات متحده زیاد استفاده می‌شود (برای تجارت، سرمایه‌گذاری یا تامین مالی/درخواست بدهی).

نقدینگی و اعتبار دلار تا حدی است که بعضی از کشور‌های همسایه آمریکا به جای ارز ملی خود، برای معامله از دلار استفاده می‌کنند. مثلا کشور آفریقا مبلغ صادرات خود را به دلار دریافت می‌کند و حتی برای معامله با کشورهای دیگر نیز از دلار استفاده می‌کند.

تئوری میلک شیک دلار چگونه عملی می‌شود؟ آیا این تئوری عملی شده است؟

شاید با بررسی قدرت دلار آمریکا در سال ۲۰۲۲ (تصویر زیر)، نتیجه بگیرید که تئوری میلک شیک دلار عملی شده است.

اما برنت جانسون گفته است که عملی شدن این تئوری ۳ تا ۵ سال زمان می‌برد و نهایتا به بحران‌های بدهی حکومتی منجر می‌شود. قوی شدن بیش از حد دلار باعث نابودی سیستم اقتصادی می‌شود؛ چون در این شرایط حتی کشورهای قوی مثل ژاپن و اتحادیه اروپا دچار بحران‌های ارزی شدیدی می‌شوند که تابه‌حال دیده نشده است. فرض کنید کشور اسراف‌گر که قبلا مثال زدیم، ژاپن باشد. این شرایط عواقب فاجعه‌باری برای اقتصاد جهانی خواهد داشت.

ضمنا جانسون تاکید می‌کند که هیچ کاری نمی‌توان در برابر قدرتمند شدن دلار انجام داد. فقط خود ایالات متحده می‌تواند ارزش این ارز را کاهش دهد. به‌عقیده جانسون، جرومی پاول رئیس فدرال رزرو، می‌خواهد تورم همیشه در کنترلش باشد. در نتیجه آمریکا مشکلی با قوی‌تر شدن دلار نخواهد داشت.

آیا قوی‌تر شدن دلار واقعا عواقب بسیار بدی دارد؟ بله. طبق پیش‌بینی جانسون اگر تئوری میلک شیک عملی شود، اقتصاد سایر کشورهای جهان نابود می‌شود. در واقع الان هم این نتیجه را در کشورهایی که در مثال قبل به آن‌ها اشاره کردیم، مشاهده می‌کنیم. ارزش پزوی آرژانتین و ین ژاپن در برابر دلار شدیدا کاهش یافته است.

البته به نظر جانسون اگر این تئوری عملی شود، بحران‌های شدیدتری رخ می‌دهد. مثل:

• نکول بدهی‌های حکومتی
• تضعیف بازار سهام خارجی (مثل بازار اروپا)
• تمدید توافقنامه‌های تبادل ارزی (Swap lines) یا توافق‌هایی که بانک‌های مرکزی برای تبادل ارزها انجام می‌دهند.

جانسون انتظار دارد که کشورها برای پرداخت بدهی‌های خود پول بیشتر چاپ کنند. ژاپن الان همین کار را از طریق کاهش مصنوعی پرداخت‌های بدهی و تحمل ارز تضعیف‌شده خود انجام می‌دهد.

به نظر جانسون، پرداخت بدهی‌ها از طریق چاپ پول بدون تجربه یک «سقوط شدید» ممکن نیست چون نقدینگی دلار و تعداد دارایی‌های وابسته به دلار در خارج از آمریکا بسیار زیاد است. پیش‌بینی بلندمدت جانسون این است که دلار نهایتا از کنترل خارج خواهد شد و با توجه به وابستگی اقتصاد جهانی به دلار، هر اقدامی برای جلوگیری از این اتفاق با شکست مواجه خواهد شد.

برخی از کشورها سعی دارند در زمینه‌هایی مثل تجارت و قیمت‌گذاری کالاها، وابستگی به دلار را کاهش دهند، اما تسلط یا هژمونی دلار در سرمایه‌پذیری (ذخیره پس‌اندازها) و تامین مالی (اعتبار گرفتن) به این زودی‌ها تضعیف نخواهد شد. برعکس، محدود کردن دسترسی افراد و شرکت‌ها به نقدینگی دلار فقط باعث افزایش تقاضا برای دلار و نوسان قیمت آن در کوتاه مدت می‌شود. پذیرش گسترده ارزهای دیجیتال در کشورهای در حال توسعه مثل نیجریه و ویتنام، گواهی بر این مسئله است.

اما مهم‌تر از تمام این‌ها، جانسون پیش‌بینی می‌کند که در صورت عملی شدن این تئوری، قیمت دارایی‌های مشهود افزایش خواهد یافت و این برای سرمایه‌‌گذاران ارز دیجیتال جالب خواهد بود. نقدینگی برداشت‌شده از ارزهای ضعیف در هر صورت یک جایی سرمایه‌گذاری خواهند شد، ترجیحا در یک ذخیره ارزش پایدار.

ارتباط تئوری میلک شیک و رمزارزها

هدف ارزهای دیجیتال، مخصوصا اتریوم و توکن‌های ERC-20 مثل استیبل کوین‌ها، بهبود وضع مالی موجود است. اما بیت کوین و جامعه کاربری آن یک جنگ استعاری بر علیه سیستم مالی سنتی راه ‌انداخته‌اند. این یعنی تئوری میلک شیک دلار ممکن است، اثر متفاوتی برای بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال داشته باشد.

اتریوم

بحران بدهی حکومتی اثر بدی برای اتریوم خواهد داشت؛ چون باعث خروج نقدینگی از دارایی‌های ریسکی خواهد شد. شاید بگویید که خب، نقدینگی به سمت دلار آمریکا خواهد رفت و این برای استیبل کوین‌ها هم مفید خواهد بود. این حرف تا حدی درست است. اما اگر استیبل کوین‌ها کاربرد خاصی نداشته باشند، فقط به‌عنوان یک ذخیره ارزش از آن‌ها استفاده می‌شود.

در نتیجه تا وقتی که استیبل کوین‌ها در دنیای واقعی کاربرد نداشته باشند، عملی شدن این تئوری اثر خوبی برای اتریوم نخواهد داشت. از آنجایی که برای تراکنش توکن‌های ERC-20 به اتریوم نیاز است، استفاده از استیبل کوین‌ها به‌عنوان یک روش پرداخت باعث افزایش تقاضا و قیمت اتریوم می‌شود (برای پرداخت کارمزد). اما تا وقتی که استیبل کوین‌ها فقط یک ذخیره ارزش باشند که فقط نسبت به ارزهای نوظهور برتری دارند، اتریوم هم بهره چندانی نخواهد برد. این همان شرایطی است که در حال حاضر برای بیت کوین پیش آمده است.

بهترین سناریو برای اتریوم این است که پذیرش ارزهای دیجیتال، به‌ویژه استیبل کوین‌های وابسته به دلار افزایش پیدا کند و از آن‌ها به‌عنوان روش پرداخت واقعی استفاده شود. این سناریو مستلزم همکاری با دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ است، چیزی که جامعه کاربری ارز دیجیتال به آن حساسیت دارد و با آن مخالف است. البته اگر پای «تایید دولت» به فناوری باز شود، هر نوع بحران اقتصادی ممکن است برای ارزهای دیجیتال رخ دهد.

بیت کوین

بیت کوین هنوز یک دارایی ریسکی است، هرچند که جامعه کاربری این را قبول ندارد. بنابراین بحران بدهی حکومتی برای بیت کوین هم اثر بدی خواهد داشت. حتی ممکن است در کوتاه‌مدت از بیت کوین به‌عنوان یک پل برای انتقال نقدینگی به دلار استفاده شود. علی‌رغم واقعی بودن کمیابی بیت کوین، پاسخ بازار همیشه مشخص است؛ در شرایط بحران اقتصادی، قیمت بیت کوین سقوط می‌کند.

برعکس این فرضیه، اگر در شرایط بحران بدهی حکومتی بیت کوین به ارزهای غیردلاری ترجیح داده شود، این نشانه‌ای برای تبدیل بیت کوین به «پول مشهود» خواهد بود. از آنجایی که بیت کوین می‌خواهد در بلند‌مدت با دلار رقابت کند و به‌عنوان یک ارز و ذخیره ارزش جای دلار را بگیرد، ظهور یک اقتصاد موازی بیت کوین-محور پیش‌نیاز مهمی برای موفقیت آن است.

سوالات متداول (FAQ)

جمع‌بندی

تئوری میلک شیک دلار یا Dollar Milkshake Theory، یک تئوری مربوط به قدرت و تسلط دلار است که توسط برت جانسون مطرح شده است. بر اساس این تئوری، دلار رفته رفته قوی‌تر می‌شود و نقدینگی را (مثل یک میلک شیک) از بازار ارزهای دیگر می‌نوشد و به خود جذب می‌کند. البته میلک شیک دلار تنها یک تئوری است و ممکن است درست نباشد. حتی تئوری‌هایی مطرح شده‌اند که بر خلاف میلک شیک دلار، معتقدند دلار رفته‌رفته ضعیف‌تر خواهد شد. در هر صورت، در این مطلب بررسی کردیم که تئوری میلک شیک دلار چیست و اگر این تئوری عملی شود چه عواقبی برای بازار ارزهای دیجیتال خواهد داشت. نظر شما درباره این تئوری و اثرات آن چیست؟ این تئوری تا چه اندازه می‌تواند صحت داشته باشد؟ لطفا دیدگاه خود را با ما به‌ اشتراک بگذارید.