رد استون (RedStone) چیست؛ اوراکلی برای عصر بلاکچین‌های ماژولار، تعادل میان رشد سریع و تمرکززدایی

اکوسیستم بلاکچین‌های ماژولار در دو سال اخیر شاهد رشدی انفجاری بوده است. این رشد نه تنها تعداد شبکه‌ها و برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) را به شدت افزایش داده، بلکه نیازهای جدیدی را نیز در عرصه زیرساخت‌های بلاکچین مطرح کرده است. یکی از حیاتی‌ترین این نیازها، دسترسی به داده‌های دقیق و به‌روز دنیای واقعی برای برنامه‌های غیرمتمرکز فعال در این اکوسیستم گسترده است. در این میان، اوراکل‌ها به عنوان پل ارتباطی میان بلاکچین و دنیای خارج، نقشی کلیدی ایفا می‌کنند.

در این مقاله از میهن بلاکچین، به بررسی پدیده رشد اکوسیستم بلاکچین‌های ماژولار، اهمیت روزافزون اوراکل‌ها در این فضا و ظهور رد استون (RedStone) به عنوان یک راهکار نوآورانه در این زمینه می‌پردازیم. رد استون با ارائه یک مدل اوراکل پول (Pull Oracle) رویکردی جدید و کارآمد را در تامین داده برای برنامه‌های غیرمتمرکز ارائه داده است. بایننس لانچپول رداستون (RED) را به عنوان شصت و چهارمین پروژه خود معرفی کرده است که اوراکل چند زنجیره‌ای جدیدی را ارائه می‌کند که هم روی بلاکچین‌های EVM و هم غیر EVM عمل می‌کند. در این مقاله ضمن معرفی ویژگی‌های کلیدی رد استون، به چالش‌های پیش روی اوراکل‌ها در عصر ماژولار و تلاش رد استون برای دستیابی به تعادل میان رشد سریع و تمرکززدایی نیز خواهیم پرداخت.

ظهور اکوسیستم ماژولار: رشدی انفجاری در دنیای بلاکچین

رشد اکوسیستم بلاکچین‌های ماژولار پدیده‌ای قابل توجه در دو سال اخیر بوده است. این دوره شاهد افزایش چشمگیر تعداد برنامه‌های غیرمتمرکز و شبکه‌های بلاکچینی بوده که ناشی از معماری ماژولار است. مفهوم بلاکچین‌های ماژولار با ایده‌هایی مانند لیزی‌لجر (LazyLedger) و نقشه راه رول‌آپ محور اتریوم آغاز شد و به سرعت با ظهور SDKهای لایه دو و پروژه‌های رولاپ به عنوان سرویس (RaaS) شتاب گرفت. این ابزارها و خدمات، ساخت و دیپلوی شبکه‌های لایه دو را به شدت تسهیل کرده و موجب گسترش سریع و همه‌جانبه اکوسیستم ماژولار فراتر از مرزهای اتریوم شده‌اند.

تعداد روزافزون برنامه‌های غیرمتمرکز و شبکه‌ها

در سال‌های ابتدایی شکل‌گیری اکوسیستم بلاکچین، تعداد شبکه‌ها و برنامه‌های غیرمتمرکز محدود بود. بلاکچین‌هایی مانند اتریوم (Ethereum) به صورت یکپارچه (Monolithic) طراحی شده بودند و تمام وظایف مربوط به اجماع، اجرا و در دسترس بودن داده (Data Availability) را به صورت یکجا انجام می‌دادند. اما با افزایش تقاضا برای مقیاس‌پذیری و تخصصی‌سازی، مفهوم بلاکچین‌های ماژولار به تدریج شکل گرفت.

اکوسیستم اولیه بلاکچین‌های ماژولار

نقطه عطف در شکل‌گیری مفهوم بلاکچین‌های ماژولار را می‌توان انتشار مقاله «لیزی لجر: یک دفتر کل توزیع‌شده با قابلیت دسترسی به داده و قراردادهای هوشمند سمت کاربر» توسط مصطفی البسام (Mustafa Al-Bassam)، بنیان‌گذار سلستیا (Celestia)، در ژوئن ۲۰۱۹ دانست. این مقاله ایده جداسازی لایه در دسترس بودن داده (Data Availability Layer) از سایر لایه‌های بلاکچین را مطرح کرد.

در اکتبر ۲۰۲۰، ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، خالق اتریوم (Ethereum)، نقشه راه «اتریوم متمرکز بر رول‌آپ» را منتشر کرد. او در این نقشه راه، شبکه‌های رول‌آپ را به عنوان راهکار میان‌مدت مقیاس‌پذیری برای اتریوم معرفی کرد. این امر به منزله به رسمیت شناخته شدن رول‌آپ‌ها به عنوان یک فناوری کلیدی در اکوسیستم اتریوم و گامی مهم در جهت معماری ماژولار بلاکچین بود.

در پی این تحولات، اکوسیستم اولیه بلاکچین‌های ماژولار با پروژه‌هایی مبتنی بر StarkEx مانند لوپرینگ (Loopring)، نسخه اول زی‌کی سینک (zksync 1.0)، دورسی فای (DeversiFi)، dYdX و همچنین پروژه‌هایی مانند نسخه اول فیول (Fuel v1)، آپتیمیزم (Optimism)، آربیتروم (Arbitrum) و آزتک (Aztec) شکل گرفت. این پروژه‌ها با استفاده از فناوری رول‌آپ، محاسبات را به خارج از زنجیره اصلی اتریوم منتقل کرده و به بهبود مقیاس‌پذیری و تجربه کاربری کمک شایانی کردند.

ظهور پروژه‌های RaaS مانند کالدرا (Caldera)، کاندوئیت (Conduit) و جلاتو (Gelato) که بر اساس SDKهای لایه ۲ ساخته شده‌اند، فرایند ساخت شبکه‌های لایه ۲ را تا حدی ساده‌سازی کرده‌اند که حتی افراد غیرتوسعه‌دهنده نیز می‌توانند شبکه‌های لایه ۲ را دیپلوی کنند. RaaS با انتزاع پیچیدگی‌های فنی، ورود به عرصه ساخت بلاکچین‌های لایه ۲ را برای طیف وسیع‌تری از افراد و پروژه‌ها ممکن ساخته است.

آمارها نیز گواه این مدعا هستند. بر اساس داده‌های ال ۲ بیت (L2beat)، از ۴۹ رول‌آپ موجود، ۳۳ مورد بر پایه کدبیس SDKهای لایه ۲ ساخته شده‌اند. همچنین از ۶۹ ولیدیوم (Validium) و آپتیمیزم (Optimium)، به جز یک مورد، همگی با استفاده از SDKهای لایه ۲ ساخته شده‌اند. این آمار به وضوح نشان می‌دهد SDKهای لایه ۲ و RaaS چه نقش مهمی در رشد اکوسیستم بلاکچین‌های ماژولار ایفا کرده‌اند.

رشد اکوسیستم ماژولار تنها به اکوسیستم اتریوم محدود نشده است. اکوسیستم سلستیا (Celestia) به عنوان برجسته‌ترین نمونه، شاهد پذیرش گسترده‌ای از شبکه‌های لایه ۲ است که از NEAR DA ، EigenDA، اویل (Avail) و سایر راهکارهای در دسترس بودن داده به عنوان لایه DA خود استفاده می‌کنند. این تنوع و گسترش فراتر از مرزهای یک بلاکچین خاص، نشان‌دهنده پویایی و پتانسیل بالای معماری ماژولار است.

عصر ماژولار و اهمیت اوراکل‌ها

فعالیت‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) در بلاکچین ارتباط تنگاتنگی با داده‌های خارج از زنجیره (Off-Chain Data) دارند. بنابراین، برای عملکرد صحیح و کارآمد برنامه‌های غیرمتمرکز دیفای، ضروری است که اوراکل‌ها اطلاعات قیمت و سایر اطلاعات خارج از زنجیره را به بلاکچین منتقل کنند.

در گذشته، زمانی که تعداد شبکه‌ها و برنامه‌های غیرمتمرکز محدود بود، انتخاب و پذیرش اوراکل‌ها چالش کمتری محسوب می‌شد. چین لینک (Chainlink) به اکوسیستم اتریوم، پایت (Pyth) به سولانا (Solana) و بند (Band) به کازموس (Cosmos) خدمت می‌کردند. هر اوراکل به طور خاص برای محیط توسعه اکوسیستم مربوطه طراحی شده بود.

اما با ظهور عصر ماژولار و تکثیر شبکه‌ها، کاربران اکنون با برنامه‌های غیرمتمرکز متعددی در شبکه‌های مختلف تعامل دارند. در نتیجه، برنامه‌های غیرمتمرکز هنگام انتخاب اوراکل، ملاحظات بیشتری را باید در نظر بگیرند. دو جنبه کلیدی در این زمینه، جهان‌شمولی و مقرون‌به‌صرفه بودن هستند.

جهان‌شمولی

اولین جنبه کلیدی، جهان‌شمولی است. در گذشته، هر اکوسیستم بلاکچین معمولاً پروژه اوراکل اختصاصی خود را داشت. هر اوراکل به طور خاص برای محیط توسعه اکوسیستم مربوطه طراحی شده بود.

اما در دنیای امروز با تعدد شبکه‌ها، پروژه‌های اوراکل باید انعطاف‌پذیری لازم برای استقرار یکپارچه در هر محیط شبکه‌ای را داشته باشند. یک اوراکل جهان‌شمول باید بتواند به راحتی در شبکه‌های مختلف، اعم از سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM-compatible) و غیر سازگار با ماشین مجازی اتریوم (Non EVM-compatible)، یکپارچه شود و داده‌های مورد نیاز برنامه‌های غیرمتمرکز را بدون محدودیت اکوسیستمی تامین کند.

مقرون‌به‌صرفه بودن

دومین جنبه کلیدی، مقرون‌به‌صرفه بودن است. در گذشته، اکثر اوراکل‌ها از نوع اوراکل‌های پوش (Push Oracle) بودند. در این مدل، داده‌ها به صورت دوره‌ای روی زنجیره نوشته شده و توسط برنامه‌های غیرمتمرکز خوانده می‌شوند.

نوشتن داده روی زنجیره به صورت دوره‌ای مستلزم پرداخت کارمزد گس است. برای مثال، یکی از نودهای (Node) اوراکل چین لینک، به نام 01node، تقریباً ۲ تا ۳ تراکنش در ساعت تولید می‌کند و اخیراً کارمزدهای گس حدود ۰.۰۰۱ تا ۰.۰۱ اتریوم در هر تراکنش را متحمل شده است.

اگرچه هزینه‌ها ممکن است در صورت پشتیبانی از تعداد کمی شبکه و فید داده پایین باشد، اما پرداخت مداوم کارمزدهای گس برای ثبت دوره‌ای داده‌های روی زنجیره، زمانی که استفاده آتی از آنها نامشخص باشد، ناکارآمد است. با رشد اکوسیستم‌های بلاکچین ماژولار و نیاز به پشتیبانی از فیدهای داده متعدد برای شبکه‌های متعدد، هزینه بارگذاری دوره‌ای داده‌ها روی زنجیره می‌تواند سرسام‌آور شود.

ورود رد استون (RedStone)

رد استون برای رفع مشکل کارمزد و ناکارآمدی اوراکل‌های سنتی پوش پدید آمد و اوراکل پول را معرفی کرد. در حالی که رقبایی مثل چین لینک و پایت به این مدل روی آورده‌اند، رد استون با معرفی آن در ژانویه ۲۰۲۲ پیشتاز بود و با پشتیبانی از بیش از ۶۰ بلاکچین، برتری دارد. مدل پول (Pull) آن با واکشی داده‌ها در صورت نیاز، هزینه‌ها را کم و سرعت و تنوع فیدهای داده را زیاد می‌کند. رد استون با دو مدل پول و پوش (Push) و معماری ماژولار، انعطاف و کارایی بالایی ارائه می‌دهد.

اوراکل پول (Pull Oracle)

رد استون با هدف ساخت یک اوراکل پول برای حل مشکل کمبود مقرون‌به‌صرفه بودن اوراکل‌های فعلی پوش ظهور کرد. در حالی که چین لینک و پایت نیز اکنون از اوراکل‌های پول پشتیبانی می‌کنند، چین لینک سرویس اوراکل پول خود را در اکتبر ۲۰۲۳ و پایت در دسامبر ۲۰۲۲ اعلام کردند. رد استون با معرفی مفهوم اوراکل کششی در ژانویه ۲۰۲۲، یک گام جلوتر از رقبا قرار گرفت.

رد استون با پشتیبانی از بیش از ۶۰ شبکه بلاکچین، در مقایسه با پوشش محدود چین لینک با تنها ۵ زنجیره در مدل اوراکل پول خود، مزیت رقابتی قابل توجهی دارد. اما اوراکل پول چیست و چه تفاوتی با اوراکل پوش دارد؟

اوراکل‌های پول روشی را برای کاربران و برنامه‌های غیرمتمرکز فراهم می‌کنند تا داده‌ها را در زمان نیاز، به جای اینکه به طور مداوم داده‌ها را روی زنجیره (آنچین) تزریق کنند، به صورت خارج از زنجیره (آفچین) از منبع دریافت کنند. این بدان معناست که داده‌ها را می‌توان به محض درخواست (On-Demand) و در صورت نیاز واکشی کرد که ناکارآمدی کارمزدهای گس را در زمانی که داده‌ها استفاده نمی‌شوند، از بین می‌برد.

مزیت دیگر اوراکل‌های پول، امکان واکشی و نوشتن داده‌ها روی زنجیره در بازه‌های زمانی سریع‌تر در صورت نیاز است. در نظر داشته باشید که اوراکل‌های پوش معمولاً داده‌ها را هر ۱۰ دقیقه تا یک ساعت به‌روزرسانی می‌کنند، در حالی که اوراکل‌های پول می‌توانند داده‌ها را در عرض چند ثانیه واکشی کنند.

اوراکل‌های پول از نظر تطبیق‌پذیری نیز نسبت به اوراکل‌های پوش برتری دارند. از آنجا که می‌توانید فقط از فیدهای داده مورد نیاز خود استفاده کنید، قادر خواهید بود داده‌ها را از طیف بسیار گسترده‌تری از فیدهای داده دریافت کنید. اوراکل‌های پول می‌توانند در انواع بیشتری از شبکه‌های بلاکچین مورد استفاده قرار گیرند. از آنجایی که داده‌ها در خارج از زنجیره وجود دارند و فقط باید آنها را واکشی کرده و روی زنجیره استفاده کنید، می‌توانید به راحتی داده‌ها را صرف نظر از محیط اجرای روی زنجیره دریافت کنید.

رد استون یک اوراکل است که داده‌های قیمت را برای انواع توکن‌ها، نرخ ارز و موارد دیگر ارائه می‌دهد و نقاط قوت ویژه‌ای در دارایی‌هایی مانند توکن‌های لیکویید استیکینگ (LST) و توکن‌های لیکویید ری‌استیکینگ (LRT) دارد. طراحی ماژولار رد استون، تعویض، افزودن و به‌روزرسانی اجزایی مانند منابع داده، فیدهای قیمت، مکانیزم‌های اعتبارسنجی و روش‌های تحویل داده را آسان می‌کند.

لایه‌های پیکربندی اوراکل پول رداستون به شرح زیر است:

• منابع داده: رد استون داده‌ها را از منابع متنوعی، از جمله صرافی‌های متمرکز (CEX) مانند بایننس (Binance)، کوین‌بیس (Coinbase) و بای‌بیت (Bybit)؛ وب سایت‌هایی مانند کوین‌گکو (Coingecko) و کوین‌مارکت‌کپ (Coinmarketcap)؛ و صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) مانند یونی‌سواپ (Uniswap)، تریدر جو (Trader Joe) و سوشی‌سواپ (Sushiswap) جمع‌آوری می‌کند.
• نودهای اوراکل رد استون: نودها قیمت‌ها را از منابع داده می‌کشند، آنها را با استفاده از روش‌های TWAP، LWAP و سایر روش‌ها تجمیع می‌کنند، آنها را امضا کرده و به DDL ارسال می‌کنند. اگر قیمت یک نود با قیمت سایر نودها اختلاف زیادی داشته باشد، شناسایی و جریمه می‌شود. برای تبدیل شدن به یک نود، باید توکن‌های رد استون را استیک کنید. این ویژگی پس از عرضه توکن رد استون، اجرایی می‌شود.
• لایه توزیع داده (DDL): DDL لایه در دسترس بودن داده خارج از زنجیره اوراکل رد استون است. داده‌های امضا شده توسط نودهای اوراکل از طریق دروازه منبع باز رد استون یا دروازه غیرمتمرکز استریمر (Streamr) منتشر می‌شوند. رد استون همچنین داده‌ها را در آرویو (Arweave) ذخیره می‌کند که امکان ذخیره‌سازی ارزان‌قیمت حجم عظیمی از داده‌های تاریخی را فراهم می‌کند و به برنامه‌های غیرمتمرکز اجازه می‌دهد تا از طریق آرویو به داده‌های تاریخی ارجاع دهند.

اوراکل پوش (Push Oracle)

مدل پوش رد استون سرویسی است که روی مدل پول رد استون (RedStone) ساخته شده است و برای استفاده توسط برنامه‌های غیرمتمرکزی که می‌خواهند از یک مدل اوراکل سنتی استفاده کنند، طراحی شده است. داده‌های قیمت به طور مداوم توسط نودهای اوراکل رد استون در DDL خارج از زنجیره ذخیره می‌شوند و گروهی از نقش‌ها به نام رله‌ها (Relayer) به صورت دوره‌ای داده‌ها را از DDL به زنجیره هدف منتقل می‌کنند و به برنامه‌های غیرمتمرکز اجازه می‌دهند تا از داده‌ها مانند یک اوراکل پوش سنتی استفاده کنند.

رله‌های خارج از زنجیره می‌توانند هر کسی باشند و داده‌ها به هر حال روی زنجیره اعتبارسنجی می‌شوند، بنابراین هیچ فرضیه اعتماد اضافی اضافه نمی‌شود.

مقایسه رداستون با سایر اوراکل‌ها

مقدمه‌ای مختصر درباره پروژه‌های اوراکل اصلی موجود در بازار:

چین‌لینک: عمدتاً برای EVM و دیفای قدیمی طراحی شده است، از مدل پوش استفاده می‌کند و از طریق پل‌ها با استفاده از CCIP داده‌های قابل اعتماد را ارائه می‌دهد. این پروژه تنظیمات یکپارچه‌سازی پرهزینه‌ای دارد و تنها از تعداد محدودی بلاک‌چین پشتیبانی می‌کند.

پایت: عمدتا برای بازارهای غیر EVM و Perps هدف‌گذاری شده است، از مدل پول استفاده می‌کند و از ورم‌هول به‌عنوان رابط زنجیره‌ای برای انتقال داده‌ها بهره می‌برد. تمرکز آن بر کیفیت ارسال داده‌ها است.

رداستون: هر زنجیره، هر بازار، از هر دو مدل پوش و پول استفاده می‌کند. این پروژه از اعتبارسنجی به‌صرفه‌ آنچین با استفاده از AVS آیگن‌لیر و اثبات ذخیره‌سازی دارایی‌های رپ شده بیت کوین، مانند WBTC استفاده می‌کند.

عرضه عمومی توکن RED در رویداد تولید توکن

اقتصاد توکن رد استون (RED) در رویداد تولید توکن با گسترش رداستون به هزاران پروتکل بر بستر زنجیره، توکن RED نقش کلیدی در غیرمتمرکز کردن اوراکل و جذب ارزش از تمام پروژه‌های یکپارچه شده خواهد داشت. ارائه‌دهندگان داده (اپراتورها) در رداستون انعطاف‌پذیری کامل دارند و می‌توانند هرگونه وثیقه‌ای را تعیین کرده، هر مبلغی (با هر توکنی) را به‌عنوان کارمزد دریافت کنند یا هر شرایطی که بخواهند، ایجاد کنند.

توکن RED به‌عنوان یک توکن کاربردی عمل خواهد کرد که هولدرهایش می‌توانند آن را استیک کرده و به ارائه‌دهندگان داده واگذار کنند تا سهمی از کارمزدها و پاداش‌ها را دریافت کنند.

علاوه بر این، RED نسخه ری‌استیکینگ (re-staking) را نیز ارائه می‌دهد که به هولدرها اجازه می‌دهد تا توکن لیکویید ری‌استیکینگ (LRT) خود را در هر پروتکل دیفای استفاده کرده (مشابه با stETH) و ارزش اقتصادی اضافی ایجاد کنند.

اطلاعات رسمی نشان می‌دهد مجموع عرضه توکن RED برابر با یک میلیارد است. ۳۰٪ از عرضه اولیه در گردش خواهد بود. RED به‌عنوان یک توکن ERC-20 عرضه می‌شود، اما سپس می‌تواند از طریق استاندارد انتقال بومی ورم‌هول (Wormhole) به شبکه‌های سولانا، بیس و سایر شبکه‌های پشتیبانی‌شده منتقل شود.

رداستون برای تمرکز بر جامعه طراحی شده است: بیشتر عرضه توکن (۴۸.۳٪) به ابتکارات رشد جامعه اختصاص خواهد یافت که شامل ایردراپ‌ها، برنامه‌های اهدایی آینده و مشوق‌ها است و ۲۰٪ به مشارکت‌کنندگان اصلی اختصاص دارد.

برای اطمینان از پایداری بلندمدت توکن رداستون، ۷۰٪ از توکن‌های RED به‌طور کامل طی ۱۲ ماه پس از TGE قفل خواهند شد و به تدریج در طول ۳۶ ماه بعد آزاد می‌شوند.

با رشد پایگاه مشتری رداستون، اپراتورها کارمزدهای بیشتری کسب خواهند کرد که منجر به افزایش بازده هولدرهای توکن RED خواهد شد. این بازده بالاتر باعث افزایش نرخ استیکینگ توکن‌ها می‌شود و در نهایت یک چرخه بازخورد مثبت ایجاد می‌کند.

نتیجه‌گیری

رد استون با ارائه یک مدل اوراکل پول و ماژولار، توانسته است به سرعت در اکوسیستم بلاکچین‌های ماژولار جایگاه ویژه‌ای پیدا کند. رویکرد نوآورانه رد استون در ارائه داده‌های مقرون‌به‌صرفه، جهان‌شمول و با سرعت بالا، آن را به یک انتخاب جذاب برای برنامه‌های غیرمتمرکز در عصر شبکه‌های متعدد تبدیل کرده است. با این حال، همانطور که رد استون به رشد خود ادامه می‌دهد، تمرکز بر تمرکززدایی و ایجاد یک شبکه اوراکل قوی و غیرمتمرکز برای تضمین امنیت و پایداری بلندمدت اکوسیستم بسیار حائز اهمیت است. برنامه‌های رد استون برای راه‌اندازی توکن و RedStone AVS نشان‌دهنده تعهد این پروژه به دستیابی به تعادل میان رشد سریع و تمرکززدایی و تبدیل شدن به اوراکل پیشرو در عصر بلاکچین‌های ماژولار است.

سوالات متداول (FAQ)