ری‌استیکینگ و لیکویید ری استیکینگ چیست؛ دسته‌بندی زیرساخت‌ها، پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌ها

ری‌استیکینگ (Restaking) به‌عنوان یک مکانیزم نوآورانه، فرصتی بی‌نظیر برای استفاده مجدد از دارایی‌های استیک شده فراهم می‌کند تا امنیت شبکه‌های بلاکچین و برنامه‌های مختلف را تأمین کند. این رویکرد کاربران را قادر می‌سازد ضمن بازیافت دارایی‌های خود، از مزایای مقیاس‌پذیری و نقدینگی بیشتر بهره‌مند شوند و در عین حال فرصت کسب پاداش‌های بیشتر را نیز در اختیار داشته باشند. همچنین، مفهوم ری‌استیکینگ استک (Restaking Stack) به‌عنوان یک چارچوب مفهومی، اجزای اصلی این اکوسیستم را به‌صورت سیستماتیک دسته‌بندی کرده و به روشنی نقش کلیدی پروژه‌های مختلف در این حوزه را نمایان می‌سازد.

زیرساخت ری‌استیکینگ به‌عنوان شالوده فنی لازم برای فعال‌سازی این مکانیزم عمل می‌کند و به دارایی‌های استیک شده اجازه می‌دهد تا برای تأمین امنیت پروتکل‌ها و شبکه‌های دیگر مورد استفاده قرار گیرند. پروژه‌های مهمی چون آیگن‌لیر (EigenLayer) در اتریوم، بابیلون (Babylon) در بیت‌کوین و سولیر (Solayer) در سولانا، به تقویت امنیت و بهبود مقیاس‌پذیری شبکه‌ها کمک شایانی می‌کنند. با وجود رشد سریع ری‌استیکینگ به‌عنوان یک اکوسیستم در حال توسعه، نگرانی‌هایی درباره ریسک‌ها و سودآوری مدل آن همچنان وجود دارد.

نکات کلیدی
✅ ری‌استیکینگ مکانیزمی است که به کاربران اجازه می‌دهد دارایی‌های استیک شده خود را مجدداً برای تأمین امنیت شبکه‌های بلاکچین یا برنامه‌های مختلف استفاده کنند.
✅ ری‌استیکینگ استک (Restaking Stack) یک چارچوب مفهومی است که اجزای اصلی اکوسیستم ری‌استیکینگ را به‌صورت سیستماتیک دسته‌بندی می‌کند.
✅ زیرساخت ری‌استیکینگ پایه فنی لازم برای فعال‌سازی ری‌استیکینگ را فراهم می‌کند و به دارایی‌های استیک شده اجازه می‌دهد تا برای تأمین امنیت پروتکل‌ها یا شبکه‌های دیگر مورد استفاده قرار گیرند.
✅ ری‌استیکینگ امنیت بلاکچین را به‌صورت مجدد تعریف می‌کند و به‌سرعت به‌عنوان یک اکوسیستم در حال رشد عمل می‌کند. تقویت مقیاس‌پذیری و نقدینگی از طریق امنیت اقتصادی، آن را بسیار جذاب می‌کند، هرچند که نگرانی‌هایی درباره ریسک‌ها و سودآوری مدل ری‌استیکینگ همچنان وجود دارد.

مقدمه

تا تاریخ ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۴ (۷ مهر ۱۴۰۳)، ارزش کل قفل‌شده (TVL) در اکوسیستم ری‌استیکینگ به رهبری آیگن‌لیر تقریباً ۱۵.۳ میلیارد دلار است. این رقم از ارزش کل قفل‌شده ۱۳ میلیارد دلاری پلتفرم وام‌دهی کریپتو آوه (Aave) بیشتر است و بیش از نیمی از ارزش قفل‌شده لیدو (۲۶.۴۸ میلیارد دلار)، پلتفرم پیشرو لیکویید استیکینگ اتریوم را تشکیل می‌دهد. این موضوع رشد چشمگیر اکوسیستم ری‌استیکینگ را برجسته می‌کند.

با توجه به این اعداد، ممکن است بپرسید ری‌استیکینگ چیست که توجه هولدرهای کریپتو را به خود جلب کرده و چنین رشدی را رقم زده است؟ برای پاسخ به این پرسش، در این مقاله توضیح می‌دهیم که ری‌استیکینگ چیست، از چه دیدگاهی باید به اکوسیستم رو به رشد ری‌استیکینگ نگریست و پروژه‌های جذاب درون آن را بررسی خواهیم کرد.

ری‌استیکینگ به زبان ساده

در این بخش به توضیح ری‌استیکینگ و فرآیند آن پرداخته شده است.

۱.۱ پیش از ظهور ری‌استیکینگ

وقتی اتریوم از الگوریتم اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) در جریان ارتقای معروف به مرج (Merge) تغییر کرد، بسیاری از هولدرهای اتریوم (ETH) توکن‌های خود را برای حمایت از ثبات شبکه و دریافت پاداش استیکینگ، استیک کردند. این فرآیند منجر به ظهور سرویس‌ها و پلتفرم‌های مختلف استیکینگ شد.

اولین نیاز، وجود استخرهای استیکینگ بود. ۳۲ اتریوم، حداقل مقدار مورد نیاز برای استیکینگ چالشی جدی برای هولدرهای کوچک‌تر اتریوم ایجاد می‌کرد. برای رفع این مشکل، استخرهای استیکینگ توسعه یافتند و به افرادی که کمتر از ۳۲ اتریوم داشتند، اجازه مشارکت در استیکینگ اتریوم را دادند.

مسئله بعدی به نقدینگی مربوط بود. در زمان استیک اتریوم، دارایی‌ها در یک قرارداد هوشمند قفل می‌شدند که منجر به کاهش نقدینگی می‌شد. در مراحل اولیه گذار به اثبات سهام، توکن‌های استیک‌شده حتی قابلیت برداشت نداشتند که عملاً به معنای نقدینگی تقریباً صفر برای اتریوم‌های استیک‌شده بود. برای حل این مشکل، سرویس‌هایی مانند لیدو (Lido) و راکت پول (Rocket Pool) توکن‌های لیکویید استیکینگ (LST) ارائه کردند. این توکن‌ها معادل ارزش اتریوم‌های استیک‌شده بودند و به استیک‌کنندگان اجازه می‌دادند تا از آن‌ها به عنوان نماینده‌ای از اتریوم‌های استیک‌شده در سایر سرویس‌های دیفای (DeFi) استفاده کنند. به طور خلاصه، LST‌ها به کاربران اجازه دادند تا بخشی از نقدینگی دارایی‌های استیک‌شده خود را بازپس بگیرند.

با تأمین نقدینگی از طریق LST‌ها، فرصت‌های جدیدی برای استفاده از این توکن‌ها به وجود آمد. اما استفاده از LST‌ها عمدتاً محدود به اکوسیستم دیفای اتریوم بود و برای تأمین امنیت شبکه‌های دیگر مبتنی بر اتریوم مانند لایه دوها (L2) استفاده نمی‌شد. این مسئله چالش‌های جدیدی را برای مدل امنیتی اتریوم ایجاد کرد، از جمله:

• مسائل مقیاس‌پذیری: ظرفیت محدود پردازش تراکنش‌های اتریوم به این معناست که در دوره‌های تقاضای بالا، شبکه دچار ازدحام می‌شود و هزینه‌های تراکنش به طرز قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. این امر استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) و پلتفرم‌های دیفای را برای تعداد زیادی از کاربران دشوار می‌کرد. راه‌حل‌های لایه ۲ (L2) برای رفع این مشکل ظهور کردند، اما آن‌ها نیاز به مکانیزم‌های امنیت و تأیید مستقل داشتند.
• نیاز به امنیت اضافی: مکانیزم‌های امنیتی اصلی اتریوم در سطح پروتکل عمل می‌کنند و برای حفظ امنیت شبکه به شرکت‌کنندگان در استیکینگ اتریوم متکی هستند. با این حال، امنیت ذاتی اتریوم همیشه برای برآوردن نیازهای امنیتی خاص L2ها و برنامه‌های مختلف کافی نیست و نیاز به لایه‌های امنیتی اضافی برای هر برنامه وجود دارد.
• محدودیت‌های نقدینگی: در حالی که پذیرش اثبات سهام توسط اتریوم مکانیزم‌های استیکینگ را فعال کرد، یک مسئله کلیدی باقی مانده بود: دارایی‌های استیک‌شده فقط برای امنیت شبکه استفاده می‌شدند. برای مثال، اتریوم استیک‌شده نمی‌توانست برای کاربردهای دیگر یا برنامه‌ها مورد استفاده قرار گیرد. این امر، نقدینگی را محدود می‌کرد و توانایی شرکت‌کنندگان شبکه برای کشف فرصت‌های کسب درآمد اضافی را محدود می‌ساخت.

این چالش‌ها نیاز به مکانیزم امنیتی جدیدی را که متناسب با وضعیت فعلی اتریوم و شبکه‌های اثبات سهام باشد، برجسته کردند.

۱.۲ ظهور ری‌استیکینگ

تقاضا برای یک رویکرد امنیتی جدید در نهایت به مفهوم ری‌استیکینگ منجر شد.

ری‌استیکینگ آخرین پاسخ به پرسش امنیتی در دل همه چیز در کریپتو است: چگونه از بازی‌های اقتصادی برای حفاظت از سیستم‌های محاسباتی غیرمتمرکز استفاده کنیم؟
— سم کسلر (Sam Kessler)، کوین‌دسک

همان‌طور که در این نقل قول توصیف شده است، ری‌استیکینگ از اصول مهندسی مالی برای افزایش امنیت بلاکچین از طریق امنیت اقتصادی استفاده می‌کند.

قبل از ورود به جزئیات ری‌استیکینگ، درک نحوه حفظ امنیت شبکه‌های اثبات سهام ضروری است. بسیاری از بلاکچین‌ها، از جمله اتریوم، الگوریتم اثبات سهام را پذیرفته‌اند و در آن یک روش حمله متداول این است که دشمن به اندازه کافی دارایی‌های استیک‌شده جمع‌آوری کند تا بر شبکه تأثیرگذار باشد. هزینه تخریب یک بلاکچین به‌طور کلی متناسب با ارزش کل استیک‌شده در شبکه است و بنابراین به‌عنوان یک عامل بازدارنده در برابر حملات عمل می‌کند.

ری‌استیکینگ این مفهوم را گسترش می‌دهد و به دنبال اعمال امنیت اقتصادی در مقیاس وسیع‌تر است. در پروتکل‌های بزرگ مانند اتریوم، سرمایه قابل توجهی استیک شده است. ری‌استیکینگ، این سرمایه را برای ارائه امنیت و قابلیت‌های اضافی در سطح L2 یا برنامه‌ها مجدداً به کار می‌گیرد. به دلیل مزایای امنیتی اضافی، استیک‌کنندگان می‌توانند پاداش‌های بیشتری نسبت به استیکینگ سنتی به‌دست آورند.

به‌طور خلاصه، ری‌استیکینگ به‌عنوان پاسخی به محدودیت‌های شبکه‌های اثبات سهام مانند اتریوم ظاهر شد و به دنبال آن است که این شبکه‌ها را برای مشارکت بیشتر شرکت‌کنندگان و ارائه امنیت و نقدینگی بیشتر توانمند سازد.

یکی از اولین پیاده‌سازی‌های قابل‌توجه مفهوم ری‌استیکینگ، اینترچین سکیوریتی (ICS) است. کازموس اکوسیستمی را اجرا می‌کند که در آن بلاکچین‌های مستقل از طریق مفهوم اینترچین با یکدیگر تعامل دارند. به طور معمول، هر زنجیره باید امنیت خود را حفظ کند که این موضوع بار سنگینی بر دوش آن‌ها می‌گذارد. ICS این مشکل را با اجازه دادن به بلاکچین‌های اکوسیستم کازموس برای به اشتراک گذاشتن منابع امنیتی حل کرد.

تأمین‌کنندگان امنیت در کازموس هاب (Cosmos Hub) مسئول امنیت شبکه هستند و زنجیره‌های جدید یا کوچک‌تر می‌توانند از این امنیت بدون اینکه نیازی به ایجاد شبکه‌های تأییدکننده مستقل داشته باشند، استفاده کنند. این رویکرد به کاهش هزینه‌های امنیتی و کمک به شروع آسان پروژه‌های جدید بلاکچینی در اکوسیستم کازموس کمک می‌کند. با این حال، چالش‌هایی مانند افزایش هزینه‌های زیرساخت، محدودیت در کاربرد توکن‌های بومی و تقاضای سودآوری بالا از سوی زنجیره‌های مصرف‌کننده، موفقیت کلی ICS را محدود کرد.

با این وجود، این تلاش‌ها راه را برای اکوسیستم اتریوم و پروتکل آیگن‌لیر که به یکی از رهبران صنعت ری‌استیکینگ تبدیل شده است، هموار کرد. بنابراین، برای درک کامل ری‌استیکینگ، مطالعه پروتکل آیگن‌لیر که در اکوسیستم اتریوم جا افتاده است، نقطه شروع خوبی است. بیایید عمیق‌تر به آیگن‌لیر و اکوسیستم ری‌استیکینگ آن بپردازیم.

۱.۳ یک مثال از طریق آیگن‌لیر

در این بخش به بررسی ری‌استیکینگ از طریق اکوسیستم آیگن‌لیر پرداخته‌ایم.

۱.۳.۱ از امنیت پراکنده به امنیت بازسازی‌شده

به‌طور اساسی ری‌استیکینگ چگونه برای ارائه امنیت و نقدینگی قوی‌تر عمل می‌کند؟

اگر من توانسته‌ام دورتر را ببینم، به این دلیل است که بر شانه‌های غول‌ها ایستاده‌ام.
آیزاک نیوتن

این نقل‌قول معروف از آیزاک نیوتن به سهم دانشمندان گذشته در دستاوردهای خودش اشاره می‌کند. به‌طور کلی، این عبارت نشان می‌دهد استفاده از منابع موجود اغلب انتخاب عاقلانه‌ای است.

بسیاری از خدمات بلاکچین امروزی به شبکه‌های لایه اول بزرگ تکیه دارند و از اکوسیستم‌ها، اعتماد و منابع امنیتی آن‌ها بهره می‌برند. با این حال، انتخاب یک شبکه کمتر شناخته‌شده یا تلاش برای تبدیل شدن به یک بازیگر مستقل بزرگ می‌تواند خطرناک باشد، زیرا این پروژه‌ها ممکن است قبل از رسیدن به پتانسیل کامل خود با شکست مواجه شوند.

برای توضیح این مفهوم با آیگن‌لیر، سناریویی را در نظر بگیرید که در دیاگرام زیر به تصویر کشیده شده است.

در این دیاگرام، دو اکوسیستم هر کدام ۱۳ میلیارد دلار سرمایه استیک‌شده دارند. در سمت چپ، اتریوم و سرویس اعتبارسنجی‌شده فعال (Actively Validated Service یا همان AVS، نوعی سرویس شبکه میان‌افزار) به یکدیگر متصل نیستند، در حالی که در سمت راست، آن‌ها از طریق آیگن‌لیر به هم متصل هستند. گفتنی است AVS به هر شبکه‌ای اطلاق می‌شود که به سیستم اعتبارسنجی خاص خود نیاز دارد.

• اکوسیستم سمت چپ: در اینجا، اتریوم و AVSها به‌طور مستقیم به هم متصل نیستند، بنابراین در حالی که می‌توان از طریق پل‌ها ارزش را بین شبکه‌ها منتقل کرد، این امر با اشتراک امنیت همبسته نیست. از این رو، اتریوم و AVSها نمی‌توانند امنیت اقتصادی را به اشتراک بگذارند و این منجر به امنیت پراکنده می‌شود. یک مهاجم احتمالاً شبکه‌ای را هدف قرار می‌دهد که کمترین سرمایه استیک‌شده را دارد. این وضعیت منجر به پراکندگی امنیت می‌شود که در آن هزینه تخریب (CoC) با حداقل میزان سرمایه استیک‌شده هماهنگ است. این شرایط یک محیط رقابتی بین خدمات ایجاد می‌کند و به‌جای هم‌افزایی، ممکن است امنیت اقتصادی اتریوم را تضعیف کند.
• اکوسیستم سمت راست: حال اگر اتریوم و AVSها به هم متصل باشند، چه اتفاقی می‌افتاد؟ آیگن‌لیر به این مسئله با ادغام اتریوم و AVS از طریق مفهوم ری‌استیکینگ پاسخ می‌دهد و امنیت پراکنده را به شکلی بازسازی‌شده ترکیب می‌کند. این ادغام دو مزیت دارد: خدمات AVS می‌توانند به جای رقابت برای سرمایه، از سرمایه شبکه اتریوم و تمام خدمات AVS به‌طور کامل از امنیت اقتصادی مشترک استفاده کنند. این شرایط به‌طور مؤثر محیطی ایجاد می‌کند که در آن این «غول‌ها» نقاط قوت خود را با هم ترکیب می‌کنند و اجازه می‌دهند تا با هم دورتر را ببینند.

۱.۳.۲ ستون‌های ری‌استیکینگ (با محوریت آیگن‌لیر)

با این توضیح، می‌توانیم درک کنیم که خدمات AVS می‌توانند امنیت اقتصادی اتریوم را به ارث ببرند و می‌توانند با هزینه کمتری از امنیت قابل توجهی بهره‌مند شوند. با این حال، این اکوسیستم مالی پیچیده برای عملکرد روان به نقش‌های مختلفی متکی است. بیایید به این نقش‌ها بپردازیم:

سرویس اعتبارسنجی‌شده فعال: AVS خدماتی هستند که به یک سیستم اعتبارسنجی غیرمتمرکز نیاز دارند، مانند لایه‌های دسترسی لایه (DA)، زنجیره‌های جانبی (Sidechain) یا شبکه‌های اوراکل. AVSها برای حفظ امنیت شبکه به اپراتورهای نود (Node) وابسته‌اند که با اجرای نودها امنیت شبکه را حفظ می‌کنند. AVS از دو مکانیزم استفاده می‌کند: اسلشینگ (Slashing) یا جریمه که در آن بخشی یا کل مقدار استیک‌شده به دلیل عملکرد ضعیف مصادره می‌شود و پاداش برای عملیات موفق. AVS می‌تواند بدون ساخت شبکه‌های اعتماد جداگانه، با استفاده از اتریوم ری‌استیک‌شده، از امنیت اتریوم استفاده کند.

ری‌استیکر (Restaker): ری‌استیکرها نهادهایی هستند که اتریوم بومی یا LSTهای استیک‌شده در زنجیره بیکن اتریوم را مجدداً استیک می‌کنند. اگر ری‌استیکرها در انتخاب یک AVS خاص مردد یا به دنبال پاداش‌های اضافی باشند، می‌توانند سرمایه استیک‌شده خود را به اپراتورهای نود واگذار کنند. در این حالت، ری‌استیکر سرمایه خود را به نودهایی که توسط اپراتورهای نود اداره می‌شوند، واگذار و از آن‌ها پاداش ری‌استیکینگ دریافت می‌کند.

اپراتور نود: اپراتورهای نود سرمایه ری‌استیک‌شده از ری‌استیکرها را دریافت کرده و نودهایی را برای انجام وظایف اعتبارسنجی مورد نیاز AVS اجرا می‌کنند. اپراتورهای نود با استفاده از سرمایه ری‌استیک‌شده، نودهایی با امنیت بالا ایجاد و اداره می‌کنند. آن‌ها نقش حیاتی در حفظ قابلیت اطمینان و امنیت AVS ایفا کرده و در ازای آن هم پاداش ری‌استیکینگ و هم پاداش عملیات نود را دریافت می‌کنند.

۱.۳.۳ ترکیب در یک ساختار

آیگن‌لیر این نقش‌ها را در قالب یک ساختار بازار باز ادغام کرده و به هر نقش این امکان را می‌دهد که بر اساس اصول اقتصادی به صورت آزادانه عمل کند.

در این ساختار، ری‌استیکرها دارایی‌های خود مانند اتریوم، LSTها یا LPTها را به اپراتورهای نود واگذار می‌کنند. این اپراتورها سپس با نودهای خود سرویس‌های AVS را امن کرده و پاداش دریافت می‌کنند. هم‌زمان، سرویس‌های AVS به اپراتورهای نود برای مشارکت در امنیت شبکه پاداش عملیاتی می‌دهند و این باعث تضمین ایمنی و اعتماد شبکه می‌شود.

۱.۳.۴ تقویت اکوسیستم ری‌استیکینگ

آیگن‌لیر به‌عنوان یک نمونه برجسته از ری‌استیکینگ، نمای کاملی از این مفهوم را ارائه می‌دهد. اکثر خدمات ری‌استیکینگ در حال ظهور به‌طور نزدیک به اصول اصلی ری‌استیکینگ پایبند هستند و آیگن‌لیر را به یک مرجع موثر برای درک مدل ری‌استیکینگ تبدیل می‌کنند.

با آیگن‌لیر در خط مقدم، اکوسیستم ری‌استیکینگ در حال گسترش و پیشرفت است. این رشد نه‌تنها در مقیاس بلکه در دقت و پیچیدگی نیز افزایش یافته است و نقش‌ها و دسته‌بندی‌های مشخص‌تری به وجود آمده‌اند که به درک عمیق‌تر این اکوسیستم کمک می‌کنند. در بخش بعدی، به ری‌استیکینگ استک نگاهی دقیق‌تر خواهیم انداخت و پروژه‌های موجود در هر دسته را بررسی خواهیم کرد.

۲. ری‌استیکینگ استک

از آنجا که اکوسیستم ری‌استیکینگ همچنان در حال تکامل فعالانه است تعیین هر دسته به‌طور دقیق دشوار خواهد بود. با این حال، رشد و ثبات این اکوسیستم، توسعه پروژه‌های پیشرفته‌تری را به همراه خواهد داشت. با استفاده از داده‌های موجود و دیدگاه خود، چارچوبی را برای دسته‌بندی اکوسیستم ری‌استیکینگ به نام ری‌استیکینگ استک معرفی می‌کنیم.

۲.۱ شبکه بلاکچین پایه

لایه شبکه بلاکچین پایه به‌عنوان زیربنای استیکینگ یا ری‌استیکینگ عمل می‌کند و شامل بلاکچین‌هایی است که توکن‌های بومی و مکانیزم‌های امنیتی خود را دارند. بلاکچین‌های مبتنی بر اثبات سهام مانند اتریوم و سولانا، با توجه به ارزش کل قفل شده قابل توجهشان، محیطی پایدار و کارآمد برای استیکینگ و ری‌استیکینگ فراهم می‌کنند. با اینکه بیت‌کوین مبتنی بر اثبات سهام نیست، سهم غالب آن در سرمایه بلاکچین باعث تلاش‌های مداوم برای ادغام امنیت اقتصادی آن در ری‌استیکینگ شده است.

• اتریوم: اتریوم شبکه بلاکچین اصلی برای ری‌استیکینگ است و نقش کلیدی در اکوسیستم ایفا می‌کند. به لطف سیستم اثبات سهام و قابلیت‌های قرارداد هوشمند، اتریوم به کاربران این امکان را می‌دهد که با توکن بومی ETH خود از طریق پلتفرم‌هایی مانند آیگن‌لیر در فعالیت‌های مختلف ری‌استیکینگ شرکت کنند.
• بیت‌کوین: بیت‌کوین با مکانیزم اثبات کار خود، فاقد قابلیت‌های استیکینگ بومی معمول بلاکچین‌های اثبات سهام است. با این حال، به دلیل پذیرش جهانی و امنیت بالای آن، پروژه‌هایی مانند بابیلون تلاش دارند تا سرمایه قابل توجه بیت‌کوین را به اکوسیستم ری‌استیکینگ وارد کنند و از امنیت اقتصادی آن برای تقویت بلاکچین‌های دیگر استفاده کنند. پروژه‌هایی مانند بابیلون این امکان را فراهم می‌کنند که بدون نیاز به رپ کردن (Wrapping) یا پل زدن (Bridging)، از سرمایه بیت‌کوین به‌طور مستقیم در ری‌استیکینگ استفاده شود.
• سولانا: سولانا به‌دلیل عملکرد بالا و کارمزد پایین تراکنش، محیط مناسبی برای استیکینگ، دیفای، NFT و ری‌استیکینگ ارائه می‌دهد. با رشد زیرساخت‌های استیکینگ سولانا، پلتفرم‌هایی مانند سولیر در حال ظهور هستند و قصد دارند نقش برجسته‌ای در اکوسیستم ری‌استیکینگ برای سولانا ایفا کنند و مدل‌های منحصر به‌فرد ری‌استیکینگ متناسب با نقطه قوت‌های سولانا ارائه دهند.

۲.۲ زیرساخت استیکینگ

لایه زیرساخت استیکینگ شامل سیستم‌هایی است که به مشارکت‌کنندگان این امکان را می‌دهند تا توکن‌های بومی خود را استیک کرده و به امنیت و کارایی شبکه بلاکچین کمک کنند. این زیرساخت‌ها نقش مرکزی در مکانیزم‌های اجماع مبتنی بر اثبات سهام ایفا می‌کنند و فرآیند غیرمتمرکز اعتبارسنجی و تولید بلاک را ممکن می‌سازند. مشارکت‌کنندگان دارایی‌های خود را استیک می‌کنند تا به اعتبارسنج (Validator) تبدیل شوند که این امر به حفظ پایداری شبکه کمک کرده و به آنها پاداش می‌دهد. علاوه بر این، زیرساخت‌های استیکینگ رفتار اعتبارسنج‌ها را نظارت می‌کنند و از طریق مکانیزم اسلشینگ، سوءرفتارها را مجازات می‌کنند تا امنیت افزایش یابد.

• بیکن چین (Beacon Chain): بیکن چین نقش حیاتی در شبکه اتریوم دارد که به اثبات سهام نیز منتقل شده است و مقیاس‌پذیری، امنیت و کارایی انرژی را بهبود می‌بخشد. بیکن چین برخلاف اتریوم مبتنی بر اثبات کار، حول محور اعتبارسنج‌هایی عمل می‌کند که ETH بومی خود را استیک می‌کنند. این زنجیره، اعتبارسنج‌ها را انتخاب کرده و فرآیند پیشنهاد و اعتبارسنجی بلاک‌ها را مدیریت می‌کند. این تغییر، مصرف بالای انرژی ماینینگ مبتنی بر اثبات کار را کاهش می‌دهد و در عین حال تمرکززدایی شبکه را حفظ کرده و کارایی را بهبود می‌بخشد. علاوه بر این، بیکن چین کاربران شرکت‌کننده به‌عنوان اعتبارسنج را با قفل کردن ETH بومی استیک‌شده خود نظارت کرده و بررسی می‌کند که آیا اعتبارسنج‌ها بلاک‌ها را به‌درستی اعتبارسنجی می‌کنند یا خیر. اگر یک اعتبارسنج سوءرفتار داشته باشد، با مکانیزمی به‌نام اسلشینگ مواجه می‌شود که شامل از دست دادن ETH استیک‌شده آنها است.
• استیک پول (Stake Pool): استیک پول یا استخرهای استیک سولانا امنیت شبکه را تقویت کرده و مشارکت کاربران در استیکینگ را ساده‌تر می‌کنند. آنها استیک‌های کوچکتر SOL را جمع‌آوری کرده و به کاربران این امکان را می‌دهند که به‌طور جمعی از یک اعتبارسنج واحد حمایت کنند. در این فرآیند، کاربرانی که استیک خود را به اعتبارسنج‌ها واگذار کرده‌اند، پاداش دریافت می‌کنند؛ زیرا این اعتبارسنج‌ها بلاک‌ها را ایجاد کرده یا تراکنش‌ها را اعتبارسنجی می‌کنند. استیک پول‌ها با توزیع سولانای استیک‌شده در میان اعتبارسنج‌های قابل اعتماد، پایداری شبکه را بهبود می‌بخشند.

۲.۳ پلتفرم استیکینگ

لایه پلتفرم استیکینگ شامل خدماتی است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا در امنیت و عملکرد یک شبکه بلاکچین مشارکت کرده و در عین حال نقدینگی دارایی‌های خود را حفظ کنند. این پلتفرم‌ها نقش کلیدی در بلاکچین‌های مبتنی بر اثبات سهام دارند و خدمات ساده‌ای ارائه می‌دهند که به کاربران امکان استیک کردن توکن‌های بومی و کسب پاداش را می‌دهند. جدا از قفل کردن دارایی‌ها، پلتفرم‌های استیکینگ همچنین لیکویید استیکینگ را فراهم می‌کنند که دارایی‌های استیک‌شده را توکنیزه می‌کند و به کاربران این امکان را می‌دهد که از این دارایی‌ها در خدمات دیفای استفاده کنند. این ساختار به کاربران امکان می‌دهد نقدینگی خود را حفظ کنند در حالی که در عملیات شبکه مشارکت می‌کنند و پاداش‌های خود را به حداکثر می‌رسانند. از طریق این قابلیت‌ها، پلتفرم‌های استیکینگ تجربه کاربر را ساده کرده و مشارکت کاربران بیشتری را در استیکینگ تسهیل می‌کنند.

• لیدو: لیدو یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌های لیکویید استیکینگ در اکوسیستم اتریوم است و به کاربران امکان می‌دهد تا اتریوم خود را استیک کرده و stETH در عوض دریافت کنند. این توکن نقدینگی ارزش اتریوم استیک‌شده را حفظ کرده و به کاربران اجازه می‌دهد از پاداش‌های اضافی از طریق سایر خدمات دیفای بهره‌مند شوند. تمرکز لیدو بر اتریوم اکنون به شبکه‌هایی مانند پالیگان (Polygon) نیز گسترش یافته است.
• راکت پول: راکت پول یک پلتفرم استیکینگ غیرمتمرکز متعلق به جامعه برای اتریوم بوده که با استیکینگ اتریوم بومی سازگار است. ایده این پلتفرم در ابتدا در سال ۲۰۱۶ ایجاد و در سال ۲۰۲۱ راه‌اندازی شد و هدف آن ارائه راه‌حل‌هایی برای کاربرانی بود که توانایی فنی برای اجرای یک نود یا منابع مالی کافی برای رعایت الزام ۳۲ اتریوم را نداشتند. راکت پول متعهد به ساخت یک پلتفرم لیکویید و قابل اعتماد است که به کاربران این امکان را می‌دهد که از دارایی‌های استیک‌شده خود در خدمات مختلف استفاده کنند.
• جیتو: جیتو یک پلتفرم لیکویید استیکینگ برای سولانا است که به کاربران پاداش‌های حداکثر ارزش قابل استخراج (MEV) ارائه می‌دهد. کاربران می‌توانند توکن بومی SOL خود را از طریق استخر استیکینگ جیتو استیک کرده و در عوض توکن‌های JitoSOL دریافت کنند. این توکن‌ها همزمان با حفظ نقدینگی، پاداش‌های استیکینگ و MEV جمع‌آوری می‌کنند. جیتو با هدف بهینه‌سازی بازدهی برای کاربرانی که JitoSOL هولد می‌کنند، به بهبود اکوسیستم دیفای سولانا کمک می‌کند.
• سنکتوم: سنکتوم با تکیه بر سرعت بالا و کارمزد پایین تراکنش‌های سولانا، امنیت بیشتری به‌عنوان یک پلتفرم استیکینگ از طریق چارچوب‌های متن‌باز و چندامضایی (Multi-Sig) ارائه می‌دهد. این پلتفرم به کاربران امکان می‌دهد از SOL استیک‌شده خود در خدمات دیفای بهره ببرند. سنکتوم با یکپارچه‌سازی نقدینگی از استخرهای مختلف توکن‌های لیکویید استیکینگ (LST)، به مشکلات پراکندگی نقدینگی رسیدگی می‌کند و به کاربران اجازه می‌دهد به استخر نقدینگی غنی‌تری دسترسی داشته باشند. کاربران از طریق اینفینیتی پول (Infinity Pool)، می‌توانند توکن‌های LST یا SOL را واریز کرده و توکن‌های INF دریافت و فرآیند استیکینگ و ارائه نقدینگی را ساده‌تر کنند. علاوه بر این، سنکتوم یک برنامه پاداش به‌نام واندرلند (Wonderland) را اجرا می‌کند که با ارائه امتیاز و پاداش برای انجام وظایف خاص یا استفاده از پلتفرم، کاربران را به مشارکت فعال تشویق می‌کند.

۲.۴ زیرساخت‌ ری‌استیکینگ

لایه زیرساخت ری‌استیکینگ برای افزایش امنیت اقتصادی شبکه‌های بلاکچین و همچنین فراهم‌سازی مقیاس‌پذیری و انعطاف‌پذیری اهمیت بسیاری دارد. لایه زیرساخت به کاربران این امکان را می‌دهد که دارایی‌های استیک‌شده خود را مجدداً برای ایمن‌سازی چندین شبکه یا برنامه استفاده کنند و فرصت شرکت در خدمات مختلف را به ری‌استیکرها بدهند، در حالی که پاداش‌های بیشتری کسب می‌کنند. برنامه‌هایی که بر اساس این زیرساخت ساخته شده‌اند، می‌توانند از چارچوب‌های امنیتی قوی‌تری بهره‌مند شوند و با استفاده از دارایی‌های ری‌استیک شده، قابلیت‌های خود را گسترش دهند.

زیرساخت‌های ری‌استیکینگ همچنین از پلتفرم‌ها و برنامه‌های ری‌استیکینگ پشتیبانی کرده و به آن‌ها اجازه می‌دهند مدل‌های سفارشی‌سازی شده استیکینگ و امنیت را ایجاد کنند. این امر باعث افزایش مقیاس‌پذیری و تعامل‌پذیری (Interoperability) در اکوسیستم‌های بلاکچین می‌شود و ری‌استیکینگ را به‌عنوان یک فناوری حیاتی برای حفظ شبکه‌های غیرمتمرکز معرفی می‌کند.

در ادامه، مثال‌هایی از پروژه‌های زیرساختی ری‌استیکینگ آورده شده است. جزئیات بیشتر در مورد این زیرساخت‌ها در بخش بعدی ارائه خواهد شد.

• آیگن‌لیر: آیگن‌لیر یک زیرساخت ری‌استیکینگ بر پایه اتریوم است که به کاربران امکان می‌دهد دارایی‌های ETH بومی یا توکن‌های لیکویید استیکینگ (LST) خود را مجدداً برای ایمن‌سازی برنامه‌های اضافی استیک کرده و پاداش‌های بیشتری دریافت کنند. با استفاده مجدد از اتریوم استیک‌شده در خدمات مختلف، آیگن‌لیر نیاز به سرمایه برای شرکت در این فرآیند را کاهش می‌دهد و به‌طور قابل‌توجهی اعتمادپذیری خدمات را افزایش می‌دهد.
• سیمبیوتیک (Symbiotic): سیمبیوتیک یک زیرساخت ری‌استیکینگ است که یک مدل امنیتی مشترک، باز و قابل دسترس برای شبکه‌های غیرمتمرکز ارائه می‌دهد. این پروژه به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد سیستم‌های استیکینگ و ری‌استیکینگ سفارشی‌سازی شده با مقیاس‌پذیری ماژولار و مکانیزم پاداش‌دهی و اسلشینگ غیرمتمرکز ایجاد کنند و به شبکه‌ها امنیت اقتصادی بهتری ارائه دهند.
• بابیلون (Babylon): بابیلون امنیت اقتصادی قوی بیت‌کوین را به شبکه‌های بلاکچین دیگر، مانند کازموس، متصل می‌کند تا امنیت را تقویت کرده و تعامل‌پذیری بین زنجیره‌ها را تسهیل کند. این یکپارچه‌سازی به شبکه‌های متصل اجازه می‌دهد که از امنیت اثبات‌شده بیت‌کوین برای تراکنش‌های امن‌تر بهره‌مند شوند. بابیلون از قدرت هش بیت‌کوین برای افزایش فاینالیتی (Finality) استفاده و مجموعه‌ای از پروتکل‌ها را برای به اشتراک‌گذاری امنیت بیت‌کوین با دیگر شبکه‌ها فراهم می‌کند.
• سولیر (Solayer): سولیر بر بستر شبکه سولانا ساخته شده و با استفاده از امنیت اقتصادی به مقیاس‌پذیری زنجیره‌های اپلیکیشن کمک می‌کند. این پروژه به توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌ها فضای بلاک سفارشی و هم‌ترازی کارآمد تراکنش‌ها را ارائه می‌دهد. سولیر از SOL و توکن‌های لیکویید استیکینگ (LST) مجدداً استفاده می‌کند تا امنیت شبکه را حفظ کرده و عملکردهای خاص شبکه را بهبود ببخشد و به توسعه اپلیکیشن‌های مقیاس‌پذیر کمک کند.

۲.۵ پلتفرم ری‌استیکینگ

لایه پلتفرم ری‌استیکینگ شامل پلتفرم‌هایی است که نقدینگی اضافی ارائه می‌دهند یا دارایی‌های ری‌استیک‌شده را با سایر خدمات دیفای ترکیب می‌کنند و به کاربران این امکان را می‌دهند تا پاداش‌های خود را به حداکثر برسانند. این پلتفرم‌ها معمولاً توکن‌های لیکویید ری‌استیکینگ (LRT) صادر می‌کنند تا نقدینگی دارایی‌های ری‌استیک‌شده را افزایش دهند. همچنین این پلتفرم‌ها مدیریت منعطف و مدل‌های پاداش‌دهی را فراهم کرده و به پایداری و غیرمتمرکز بودن اکوسیستم ری‌استیکینگ کمک می‌کنند.

• اترفای (Ether.fi): اترفای یک پلتفرم ری‌استیکینگ غیرمتمرکز است که به کاربران اجازه می‌دهد کنترل مستقیم بر کلیدهای ری‌استیکینگ خود داشته باشند. این پلتفرم یک بازار خدمات ارائه می‌دهد که در آن اپراتورهای نود و ری‌استیکرها با هم تعامل دارند. اترفای توکن eETH را به‌عنوان توکن لیکویید استیکینگ صادر می‌کند و به دنبال غیرمتمرکزسازی شبکه اتریوم از طریق فرآیند چندمرحله‌ای ری‌استیکینگ و ارائه خدمات نود است.
• پافر فایننس (Puffer.fi): پافرفایننس یک پلتفرم لیکویید ری‌استیکینگ غیرمتمرکز بومی است که بر بستر آیگن‌لیر ساخته شده است. این پلتفرم به هر کسی که کمتر از ۳۲ اتریوم دارد، اجازه می‌دهد تا توکن‌های اتریوم بومی خود را استیک کند و پاداش‌های خود را از طریق یکپارچه‌سازی با آیگن‌لیر به حداکثر برساند. پافرفایننس کارایی سرمایه بالایی را فراهم می‌کند و از طریق توکن pufETH نقدینگی و پاداش‌های اثبات سهام ارائه می‌دهد. ری‌استیکرها می‌توانند بدون نیاز به استراتژی‌های پیچیده دیفای، بازدهی پایدار دریافت کنند. مکانیزم‌های امنیتی پافرفایننس از ایمنی دارایی‌ها اطمینان حاصل می‌کنند.
• بدراک (Bedrock): بدراک از انواع مختلف دارایی‌ها در پلتفرم لیکویید ری‌استیکینگ خود پشتیبانی می‌کند که با همکاری با راک‌اکس (RockX) توسعه یافته است. این پلتفرم پاداش‌های اضافی را از طریق ری‌استیکینگ دارایی‌هایی مانند wBTC، ETH و IOTX ارائه می‌دهد. به‌عنوان مثال، uniBTC برای امنیت در شبکه اتریوم، بیت‌کوین را ری‌استیک می‌کند و uniETH به طور مشابه ETH را ری‌استیک می‌کند و از طریق آیگن‌لیر پاداش‌ها را به حداکثر می‌رساند. بدراک از یک ساختار توکنومیک محدود (Capped) استفاده می‌کند که از افزایش توکن‌های صادر شده کل جلوگیری می‌کند و هدف آن افزایش ارزش توکن در طول زمان است.
• فرگمتریک (Fragmetric): فرگمتریک یک پلتفرم لیکویید ری‌استیکینگ در اکوسیستم سولانا است که مسائل توزیع پاداش و نرخ‌های اسلشینگ را حل کرده و از قابلیت‌های گسترش توکن‌های سولانا استفاده می‌کند. توکن fragSOL آن استاندارد جدیدی برای ری‌استیکینگ در سولانا تعیین کرده و ساختاری را ارائه می‌دهد که هم امنیت و هم سودآوری را بهبود می‌بخشد.

۲.۶ اپلیکیشن‌های ری‌استیکینگ

لایه اپلیکیشن‌های ری‌استیکینگ شامل خدمات و برنامه‌های غیرمتمرکزی است که از دارایی‌های ری‌استیک‌شده برای بهبود امنیت و کارکرد زیرساخت‌های موجود بلاکچین استفاده می‌کنند. این اپلیکیشن‌ها با بهره‌گیری از ری‌استیکینگ، امنیت اقتصادی را تضمین می‌کنند و بر ارائه عملکردهای خاص مانند فضای ذخیره سازی دسترسی داده (Data Availability)، اوراکل‌ها، اعتبارسنجی زیرساخت‌های فیزیکی و تعامل پذیری بین زنجیره‌ای (Cross-Chain) تمرکز دارند.

با اجازه دادن به اعتبارسنج‌ها در اتریوم و دیگر شبکه‌های بلاکچین برای ری‌استیک کردن دارایی‌های خود در خدمات مختلف، این اپلیکیشن‌ها هزینه‌های سرمایه‌ای (Capital Costs) را کاهش داده و امنیت و مقیاس‌پذیری را بهبود می‌بخشند. همچنین از طریق فرآیندهای غیرمتمرکز، از یکپارچگی داده‌ها و امنیت اطمینان حاصل می‌کنند و از مشوق‌ها و جریمه‌های اقتصادی برای تضمین اعتمادپذیری استفاده می‌کنند. این اپلیکیشن‌ها مقیاس‌پذیری و کارایی سیستم‌های بلاکچین را افزایش داده و به تعامل‌پذیری بین خدمات متنوع کمک می‌کنند.

• آیگن دی‌ای (EigenDA): آیگن‌دی‌ای یک راهکار فضای ذخیره‌سازی دسترسی داده‌ه‌ای با مقیاس‌پذیری بالا برای رول‌آپ‌های اتریوم است که با آیگن لیر یکپارچه شده است. آیگن‌لیر از اپراتورها می‌خواهد برای مشارکت، یک وثیقه استیک کنند و کسانی که داده‌ها را به‌درستی ذخیره و تأیید نمی‌کنند، جریمه می‌شوند. این مکانیزم به فضای ذخیره‌سازی غیرمتمرکز و امن پاداش می‌دهد و مقیاس‌پذیری و امنیت آیگن‌دی‌ای از طریق مکانیزم ری‌استیکینگ آیگن‌لیر افزایش می‌یابد.
• ای‌ اوراکل (Eoracle): ای‌ اوراکل یک سرویس اوراکل در اکوسیستم آیگن‌لیر است که از اتریوم ری‌استیک‌شده و اعتبارسنج‌های اتریوم برای ارائه اعتبارسنجی داده‌ها استفاده می‌کند. ای‌ اوراکل به دنبال ایجاد یک بازار رقابتی غیرمتمرکز برای ارائه‌دهندگان و کاربران داده است که فرآیند اعتبارسنجی داده‌ها را خودکار می‌کند و به قراردادهای هوشمند اجازه می‌دهد تا داده‌های خارجی را به‌طور مستقیم ادغام کنند.
• ویتنس‌ چین (Witness Chain): ویتنس‌چین از توسعه محصولات و خدمات جدید برای کاربردهای مختلف و شبکه‌های زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز (DePIN) پشتیبانی می‌کند. این پروژه از ماژول لایه هماهنگی دیپین (DCL) استفاده می‌کند تا ویژگی‌های فیزیکی را به ویتنس (Witness) دیجیتال قابل تأیید تبدیل کند. در اکوسیستم آیگن‌لیر، اپراتورهای آیگن‌لیر از کلاینت‌های «DePIN Challenger» استفاده می‌کنند تا محیطی قابل‌اعتماد برای فرآیندهای تأیید این پروژه ایجاد کنند.
• لاگرانژ (Lagrange): لاگرانژ اولین AVS مبتنی بر تکنولوژی اثبات دانش صفر (Zero-Knowledge) در آیگن‌لیر است. کمیته‌های استیت (State Committees) لاگرانژ شبکه‌ای غیرمتمرکز از نودها هستند که امنیت تعامل‌پذیری کراس‌چین را با استفاده از تکنولوژی اثبات دانش صفر فراهم می‌کنند. راه‌حل ZK MapReduce لاگرانژ از عملیات کراس‌چین کارآمد پشتیبانی کرده و در عین حفظ امنیت و مقیاس‌پذیری، به تقویت پیام‌رسانی کراس‌چین و یکپارچه‌سازی رول‌آپ‌ها کمک می‌کند. لاگرانژ با بهره‌گیری از امنیت اقتصادی آیگن‌لیر، عملکرد عملیات کراس چین را بهبود می‌بخشد.

مرور کلی استک ری‌استیکینگ و مثال‌هایی از پروژه‌های آن نشان داد با تکامل اکوسیستم ری‌استیکینگ، ساختار آن نیز بیشتر شکل گرفته و درک ان نیز آسان‌تر می‌شود. حال به بررسی دقیق‌تر این دسته‌های نوظهور می‌پردازیم. در بخش بعدی، ابتدا بر زیرساخت‌های ری‌استیکینگ تمرکز خواهیم کرد و دیگر اجزا در بخش‌های بعدی مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

۳. اکوسیستم زیرساخت‌های ری‌استیکینگ

کاراک (Karak)، یکی دیگر از زیرساخت‌های ری‌استیکینگ، به دنبال رفع ناکارآمدی‌های ساختاری اتریوم است که چالش‌هایی را برای عملیات ری‌استیکینگ به همراه دارد. کاراک از پشتیبانی چند‌زنجیره‌ای (Multi-Chain) برخوردار است و به کاربران امکان می‌دهد تا دارایی‌ها را در زنجیره‌هایی مانند آربیتروم (Arbitrum)، منتل (Mantle) و بی‌ان‌بی چین (BNBChain) استیک کنند. این پروژه از ری‌استیکینگ توکن‌های ERC-20، استیبل‌کوین‌ها و LSTها در یک محیط چند‌زنجیره‌ای پشتیبانی می‌کند. کاراک از زنجیره L2 خود برای ذخیره دارایی‌ها استفاده کرده و امنیت را در حالی که مقیاس‌پذیری را به حداکثر می‌رساند، حفظ می‌کند.

پروژه‌هایی مانند بابیلون، پل نتورک (Pell Network) و فانتون (Photon) از روش‌های مختلفی برای ادغام امنیت بیت‌کوین در اکوسیستم‌های خود استفاده می‌کنند و مقیاس‌پذیری را افزایش می‌دهند.

جیتو (Jito) که پیش‌تر به‌عنوان یکی از نقش‌آفرینان اصلی زیرساخت استیکینگ سولانا شناخته شده است، در حال کار برای گسترش تأثیر خود در فضای ری‌استیکینگ است. جیتو خدمات ری‌استیکینگ خود را بر روی زیرساخت مستقر خود در سولانا توسعه می‌دهد و توجه کاربران زیادی را به دلیل قابلیت مقیاس‌پذیری و قابلیت اطمینان آن جلب کرده است. جیتو دیدگاهی برای استفاده از دارایی‌های با استاندارد SPL و بهینه‌سازی MEV در فرآیند ایجاد بلاک از طریق راه‌حل‌های ری‌استیکینگ دارد. این رویکرد امنیت را افزایش داده و در عین حال فرصت‌های درآمدی بیشتری را برای کاربران ری‌استیکینگ فراهم می‌کند.

پیکاسو با ایجاد چارچوبی برای گسترش اینترچین و مکانیزم‌های ری‌استیکینگ، مقیاس‌پذیری سولانا را افزایش می‌دهد. پیکاسو در حال توسعه لایه‌های ری‌استیکینگ نه‌تنها برای سولانا، بلکه برای اکوسیستم کازموس نیز هست و مفهومی گسترده‌تر را معرفی می‌کند که به کاربران اجازه می‌دهد دارایی‌های خود را در چندین شبکه اثبات سهام ری‌استیک کنند. این پروژه قصد دارد اکوسیستم ری‌استیکینگ را که پیش‌تر به اتریوم محدود بود، به سولانا و اکوسیستم ارتباط اینترچین (IBC) وارد کند و خدمات ری‌استیکینگ با چشم‌اندازی بزرگ ارائه دهد.

نتیجه‌گیری؛ نوع جدیدی از امنیت شبکه مبتنی بر مهندسی مالی

ری‌استیکینگ با تکیه بر مهندسی مالی، به‌عنوان یک زیرساخت انعطاف‌پذیر در کنار رشد راه‌حل‌های لایه ۲ در حال توسعه است. این زیرساخت برخلاف استیکینگ سنتی، انواع مختلف دارایی‌ها را می‌پذیرد اما با ریسک‌های جدید اقتصادی همراه است که با مدل‌های سنتی بلاکچین تفاوت دارند.

یکی از نگرانی‌های اصلی ری‌استیکینگ، وابستگی آن به دارایی‌های مشتق و امکان ایجاد ریسک‌های مرتبط با ری‌هایپوتکیشن (Rehypothecation) یعنی استفاده مجدد از دارایی‌ها به‌عنوان وثیقه برای تأمین نقدینگی بیشتر است. زیرساخت ری‌استیکینگ هنوز در شرایط سخت بازار آزمایش نشده و پرسش‌هایی درباره ثبات و پایداری آن وجود دارد که در صورت عدم موفقیت، انتقادات را به همراه خواهد داشت.

با وجود چالش‌ها، رشد سریع اکوسیستم ری‌استیکینگ نشان‌دهنده پتانسیل آن است. ساختار پیشرفته آن می‌تواند نگرانی‌ها در مورد سودآوری را حل کند و این زیرساخت را به یکی از بازیگران کلیدی در امنیت بلاکچین و ارزهای دیجیتال تبدیل کند.

سوالات متداول (FAQ)