پروتکل EigenLayer چیست؟ معرفی شبکه و ایردراپ احتمالی آیگن لیر

پروژه‌هایی که روی اتریوم بالا می‌آیند، باید حرف تازه‌ای برای گفتن داشته باشند یا گره‌ای از مشکلات فعلی باز کنند. پروتکل EigenLayer‌ یکی از همین دست پروژه‌هاست که با یک نوآوری قدم به بازار گذاشته است. کدام نوآوری؟ استیکینگ مجدد. کاربران می‌توانند رمزارزهای اتر خود را که پیش‌تر استیک کرده‌اند، مجددا در قرارداد هوشمند آیگن لیر استیک کنند تا امنیت را به سطوح دیگر هم گسترش دهند. نوآوری این پروژه جالب است و در چند خط نمی‌شود توضیح داد که پروتکل EigenLayer چیست و دقیقا چطور کار می‌کند. پس اگر مشتاق هستید که با این نوآوری و راه‌حل افزایش امنیت در پروژه‌های جدید آشنا شوید، مطالعه این مقاله میهن بلاکچین را از قلم نیندازید.

نکات کلیدی مقاله: ✍ پروتکل EigenLayer به کمک استیکینگ مجدد اتر در یک قرارداد هوشمند اتریوم، امنیت سایر پروژه‌ها مثل پل‌ها و اوراکل‌ها را تامین می‌کند. ✍ به کمک قابلیت Restaking، می‌توانید اترهای خود را برای افزایش امنیت اتریوم استیک کنید و بدون Unstake‌ کردن، آنها را در جای دیگری هم استیک کنید. ✍ پروتکل EigenLayer یک میان‌افزار است که نیاز پروتکل‌ها به ایجاد ستاپ امنیتی مخصوص به خودشان را برطرف می‌کند. ✍ آیگن لیر در واقع نقش جمع‌آوری‌کننده امنیت از سراسر شبکه اتریوم و گسترش آن را در سطح بستر بلاکچین به عهده دارد. ✍ احتمال دارد EigenLayer پاداش‌هایی میان کاربران خود ایردراپ کند؛ البته در زمان نوشتن این مقاله هیچ خبری از انتشار توکن این پروژه نیست. ✍شبکه اصلی آیگن لیر در تاریخ ۱۴ ژوئن ۲۰۲۳ (۲۴ خرداد ۱۴۰۲) راه‌اندازی شد.

پروتکل EigenLayer‌ چیست؟

پروتکل EigenLayer یکی از پروژه‌هایی است که روی بلاکچین اتریوم ساخته شده و به دنبال تامین امنیت پروژه‌ها و سرویس‌هایی است که در این شبکه ایجاد شده‌اند. به کمک آیگن لیر می‌توانیم از امنیت اتریوم برای تامین امنیت سرویس‌های مختلف همین شبکه استفاده کنیم. اما اصلا چه نیازی به این کار است؟‌ مگر پروژه‌هایی که روی بلاکچین اتریوم اجرا می‌شوند، از این شبکه امنیتشان را نمی‌گیرند؟

پاسخ این سوال منفی است. میان‌افزارها و برنامه‌هایی که با ماشین مجازی اتریوم (EVM) سازگار نیستند، باید لایه امنیتی مختص خود را ایجاد کنند. اگر بخواهیم هر نوآوری و پروژه را خارج از لایه اپلیکیشن اجرا کنیم، نیازمند آن هستیم که لایه یک آن را هم ایجاد کنیم؛ مثل سولانا، کازمس و آوالانچ. اتریوم فقط در محدوده قراردادهای هوشمند اجازه می‌دهد از امنیتش استفاده کنید.

وقتی میان‌افزار و لایه یک‌های جایگزین روی شبکه‌های امنیتی متفاوتی اجرا شوند، نتیجه چیزی به جز افزایش هزینه برای تامین امنیت نخواهد بود. همچنین این پروتکل‌‌ها باید ارزش زیادی را در خود حفظ کنند تا امنیت و اعتماد کافی را تامین کنند؛ به‌ویژه شبکه‌های اثبات سهام که امنیت آنها مستقیما به ارزش توکنشان وابسته است.

از طرفی، ایجاد امنیت هزینه‌بر است، نیازمند منابع زیادی است و زمان زیادی را نیز باید برای اجرا و راه‌اندازی آن صرف کرد. بماند که مقیاس پذیری و نگهداری از چنین سیستمی هم دردسرهای خودش را دارد. هرچه اپلیکیشن‌های بیشتری ایجاد شوند، امنیت فضای کریپتو نیز به میزان قابل توجهی در سراسر سیستم تقسیم (Fragment) می‌شود. پس آیگن لیر به جای آنکه امنیت را میان ماژول‌ها تقسیم کند، امنیت تمام اترهای استیک‌شده را یک‌جا جمع‌آوری می‌کند. این کار باعث افزایش امنیت برنامه‌های غیرمتمرکزی می‌شود که به ماژول‌ها تکیه دارند.

این پروژه یک مفهوم جدید را در زمینه امنیت معرفی می‌کند که از آن تحت عنوان Restaking‌ نام برده شده است. منظور از این اصطلاح، استفاده مجدد از ارز دیجیتال ETH در لایه اجماع است. کاربرانی که رمزارزهای اتر یا توکن‌های لیکوئید استیکینگ (LST) خود را یک بار استیک کرده‌اند، می‌توانند اقدام به استکینگ مجدد آنها در قراردادهای هوشمند آیگن لیر کنند. با این کار امنیت را به برنامه‌های دیگر گسترش می‌دهند و از این طریق درآمد مازادی هم کسب می‌کنند. البته هر درآمد مازاد، ریسک‌های افزوده‌ای نیز با خود به همراه دارد که در این پروتکل، شامل جرایم اسلشینگ جدیدی می‌شود که با انجام استیکینگ مجدد، با آن موافقت می‌کنید.

استیکرها می‌توانند ماژول‌های مختلفی مانند پروتکل اجماع، لایه‌های دسترس‌پذیری داده (Data Availability)،‌ ماشین‌های مجازی، شبکه‌های نگهبان (Keeper)، شبکه‌های اوراکل، پل‌ها، طرح‌های رمزنگاری آستانه‌ا‌ی و محیط‌های اجرایی مورداعتماد را اعتبارسنجی و از این طریق به امنیت آنها کمک کنند.

هدف از ایجاد پروتکل آیگن لیر چیست؟

هر سرویس غیرمتمرکز جدیدی که روی اتریوم راه می‌افتد، باید شبکه‌ای مطمئن را به منظور فراهم کردن ایمنی سیستم و خدمات خود ایجاد کند. EigenLayer این مشکل را با استفاده از امنیت ادغامی (Pooled Security) استیک‌کنندگان اتریوم حل می‌کند و محیطی برای حاکمیت بازار آزاد و نوآوری‌های بدون نیاز به مجوز ایجاد می‌کند. هدف این پروتکل آن است که بتواند از امنیت اتریوم برای تمام پروتکل‌ها (حتی آنهایی که با ماشین مجازی اتریوم سازگار نیستند) استفاده کند.

تا قبل از آیگن لیر، امکان تامین امنیت بیش از یک لایه به کمک یک وثیقه واحد وجود نداشت؛ یعنی کسی نمی‌توانست دارایی‌های خود را همزمان در دوجا استیک کند. به طور کلی می‌توان گفت هدف پروتکل EigenLayer جلوگیری از Fragmented trust یا اعتماد تکه‌تکه شده است؛ منظور از این اصطلاح این است که میان‌افزارها و برنامه‌ها باید بر ایمنی خودشان تمرکز کنند و این مسئله موجب بخش‌بخش شدن امنیت در سراسر شبکه می‌شود. آیگن لیر اینجا وارد می‌شود و این امنیت را یک‌جا و به صورت غیرمتمرکز جمع‌آوری می‌کند تا از این طریق، امنیت را در کل شبکه گسترش دهد.

نحوه کارکرد پروتکل EigenLayer       

پروتکل EigenLayer‌ یک لایه میانی ایجاد می‌کند که کاربران در آن با یک‌سری موارد موافقت می‌کنند. کدام موارد؟ با فعال کردن این لایه، کاربران می‌توانند رمزارزهای استیک‌شده خود را روی سایر برنامه‌ها استیک کنند. اما تنها پاداش نیست که نصیبشان می‌شود؛ بلکه اعمال جرایم اسلشینگ مازاد را روی اترهای استیک‌شده خود می‌پذیرند. این مسئله، امنیت قابل توسعه و گسترش را تسهیل می‌کند؛ چرا که باعث می‌شود انجام رفتارهای مخرب در شبکه، برای کاربر بسیار گران تمام شود و به همین خاطر از انجام آن پرهیز کند. پس کارکرد این سیستم به گونه‌ای است که از اترهای استیک‌شده برای فراهم کردن سرویس‌های اعتبارسنجی استفاده می‌کند.  

استیکینگ مجدد سیستمی بهینه از امنیت ادغام‌شده در سراسر شبکه ایجاد می‌کند. اترهای استیک‌شده‌ای که به عنوان وثیقه برای امنیت اتریوم استفاده می‌شوند، به منظور فراهم آوردن سرویس‌های اعتبارسنجی برای سایر پروتکل‌ها مجددا مورد استفاده قرار می‌گیرند. زمانی که کاربران در این فرایند سیستم EigenLayer شرکت می‌کنند، با جرایم اسلشینگ جدید و پاداش‌های مازاد برای اترهای استیک‌شده خود، فراتر از لایه اجماع موافقت می‌کنند.

مکانیسم استیکینگ مجدد آیگن لیر، از دو ایده اساسی برای غلبه بر مشکلاتی که به آنها اشاره کردیم، استفاده می‌کند. این دو عبارت‌اند از امنیت ادغامی (Pooled Security) و حاکمیت بازار آزاد (Free-Market Governance). این دو در کنار هم، امنیت لایه پایه (اتریوم) را به هر پروتکلی که روی اتریوم اجرا می‌شود، تعمیم می‌دهند.

امنیت ادغامی باعث می‌شود ماژول‌ها به جای توکن‌های خودشان، از امنیت اتر بهره‌مند شوند. دیگر مکانیزم حاکمیت بازار آزاد هم به استیک‌کنندگان اجازه می‌دهد که انتخاب کنند در کدام سرویس‌ها مشارکت داشته‌ باشند که این کار بر اساس تحلیل‌های شخصی خودشان از ریسک و ریوارد است.

تصویر زیر نشان می‌دهد که پروتکل EigenLayer می‌تواند ریسک‌های سیستماتیک و امنیتی را کاهش دهد.

این تصویر نشان می‌دهد که اگر امنیت میان‌افزارها یک‌جا جمع شود، هزینه خراب‌کاری در یک برنامه غیرمتمرکز بسیار زیاد خواهد بود. تصویر سمت چپ هزینه خرابکاری را یک میلیارد دلار نشان می‌دهد؛‌ در حالیکه در تصویر سمت راست، به کمک Pooled Security این هزینه تا ۱۳ میلیارد دلار افزایش پیدا می‌کند. اگر حمله‌کننده بخواهد به پروتکلی که آیگن لیر از آن پشتیبانی می‌کند حمله کند، در واقع باید به امنیت شبکه ولیدیتورهای اتر که از پروتکل پشتیبانی می‌کنند، حمله کند.

توکن و نقشه راه EigenLayer

پروتکل آیگن لیر هنوز توکنی ندارد. هیچ برنامه‌‌ای هم برای آن ندارد؛ یعنی تیم توسعه‌دهنده، در هیچ‌کدام از رسانه‌های خود خبری مبنی بر انتشار توکن نداده‌اند. در مورد نقشه راه EigenLayer هم نمی‌توان داکیومنت مدونی پیدا کرد. با این‌همه همان‌طور که در توییتر EigenLayer‌ اعلام شد، شبکه اصلی آیگن لیر در تاریخ ۲۴ خرداد ۱۴۰۲ راه‌اندازی شد. شما می‌توانید اخبار و وقایع مربوط به پروژه را، از طریق بلاگ آیگن لیر دنبال کنید.

همکاری‌ها و سرمایه‌گذاری‌های آیگن لیر

آیگن لیر پروژه‌ای است که همکاری‌های زیادی در آن انجام شده و در سه دور سرمایه‌پذیری توانسته مبلغ ۶۴.۴ میلیون دلار جمع‌آوری کند. در جریان این رویدادها، ۹ سرمایه‌گذار شرکت‌ کرده‌اند. بلاکچین کپیتال (Blockchain Capital) به عنوان سرمایه‌گذار اصلی در Series A شرکت کرده است. سایر شرکت‌ها نظیر امبوش کپیتال (Ambush Capital)، فیگمنت کپیتال (Figment Capital)، dao5، کوین بیس ونچرز (Coinbase Ventures) و پالیچین (Polychain) نیز از جمله نام‌هایی هستند که در EigenLayer‌ سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

آشنایی با تیم پروژه EigenLayer

در این بخش با مهم‌ترین اعضای تیم آیگن لیر آشنا می‌شویم.

• Sreeram Kannan: او بنیان‌گذار پروژه EigenLayer‌ است و به عنوان استادیار در دانشگاه واشنگتن فعالیت دارد.
• Soubhik Deb: او به عنوان محقق و مهندس، در آیگن لیر کار می‌کند و در دپارتمان برق و کامپیوتر دانشگاه واشنگتن نیز سابقه فعالیت دارد.
• Robert Raynor: او در تیم تحقیق و توسعه EigenLayer‌ فعالیت دارد و مثل سایر اعضای این پروژه، تحصیلاتش را در دانشگاه واشنگتن انجام داده است.

البته افراد زیادی در پروتکل EigenLayer مشغول به فعالیت هستند که نمی‌توان تمام آنها را اینجا نام برد. برای آشنایی با سایر اعضای تیم پروژه، به این لینک مراجعه کنید.

نگاهی به ایردراپ احتمالی EigenLayer

همچنان زمزمه‌‌های دریافت ایردراپ روی این شبکه وجود دارد؛‌ البته هنوز هیچ برنامه یا تاریخی برای این مسئله از جانب صاحبان پروژه اعلام نشده است. از آنجا که کار با شبکه اصلی این پروژه نیازمند پرداخت هزینه است، میهن بلاکچین هیچ‌گونه تاکید یا توصیه‌ای بر این کار ندارد. ما در اینجا تنها به روند استیکینگ مجدد روی شبکه تستی اشاره می‌کنیم. روال کار در شبکه اصلی نیز به همین شیوه است و تفاوتی ندارد.

پیش از راه‌اندازی شبکه اصلی آیگن لیر، فقط می‌توانستید از طریق شبکه تستی این پروتکل، اقدام به Restaking کنید. اکنون در این بخش مراحل استیکینگ مجدد را روی شبکه تستی توضیح می‌دهیم. برای انجام این کار اول از همه به توکن‌های تستی نیاز دارید. پس ابتدا اقدام به دریافت توکن‌های تست‌نت گوئرلی کنید. اتر تستی را می‌توانید از طریق سایت فاست گورلی دریافت کنید. البته به کمک این سایت روزانه ۰.۰۲ دریافت خواهید کرد. همچنین باید ۰.۰۰۱ اتر هم در کیف پولتان داشته باشید. روش دیگر هم این است که به این لینک مراجعه کرده و با صرف هزینه و از طریق بریج کردن از شبکه آربیتروم یا آپتیمیزم، اقدام به خرید اتر تستی کنید.

پس از انجام این کار، باید در یکی از پلتفرم‌های راکت پول یا لیدو، توکن‌های تستی ETH خود را به rETH یا sETH تبدیل کنید. برای ورود به تست‌نت راکت پول، روی این لینک کلیک کنید. کیف پولتان را متصل کرده و با تعیین میزان ETH، اقدام به استیک اتر و دریافت rETH کنید.

حالا نوبت استیکینگ مجدد است. برای این منظور، وارد این لینک شوید و روی لینک‌های Rocket Pool Ether و Lido Staked Ether کلیک کنید.

اینجا هم دوباره کیف پولتان را متصل کنید و مقداری را که قصد دارید مجدد استیک کنید، انتخاب کنید. روی گزینه Next کلیک کرده و پیغام‌های متامسک را دنبال و تایید کنید تا تراکنش به پایان برسد.

در نهایت باید پیغام Deposit Successful را مشاهده کنید. پس از انجام این مراحل، دارایی‌های شما مجددا استیک می‌شوند. در تصویر زیر می‌بینید که rETH به ارزش یک دلار در پلتفرم راکت پول، مجددا استیک شده است.

برای اطمینان، در هر دو پروتکل تصویر بالا، اقدام به استیکینگ مجدد کنید. به جز این مسئله، بهتر است در دیسکورد پروژه هم عضو شوید و سعی کنید تعامل داشته باشید.

اخبار آیگن لیر (آپدیت شهریور ۱۴۰۲)

پس از راه‌اندازی شبکه اصلی آیگن لیر در تاریخ ۲۴ خرداد ۱۴۰۲، امکان استیکینگ مجدد روی Mainnet این پروتکل فراهم شد. اکنون استیکینگ stETh ،rETH و cbETH (اتریوم رپدشده روی کوین بیس) در شبکه اصلی آیگن لیر امکان‌پذیر است و در آینده توکن‌های لیکوئید استیکینگ بیشتری به این جمع اضافه خواهند شد. محدودیت‌های استیکینگ مجدد در EigenLayer این‌ها هستند:

• تنها ۳۲۰۰ توکن را می‌توان برای هر دارایی دپوزیت کرد؛ یعنی ۳۲۰۰ عدد stETH و ۳۲۰۰ عدد rETH و ۳۲۰۰ عدد cbETH را می‌توان در پلتفرم مجددا استیک کرد.
• هر کاربر تنها می‌تواند ۳۲ توکن را دیپوزیت کند.
• طی مراحل اولیه راه‌اندازی شبکه اصلی آیگن لیر، هنگام برداشت با تاخیری ۶ الی ۷ روزه مواجه خواهید بود که مطابق گفته دست‌اندرکاران پروژه، این امر به دلیل مسائل امنیتی است.

آیگن ورد (EigenWorld) دومین مجموعه NFT آیگن لیر است که از تاریخ ۲۳ آگوست ۲۰۲۳ (۱ شهریور ۱۴۰۲) تا ۳۰ آگوست قابل مینت کردن بود. در این بازه امکان مینت رایگان وجود داشت که البته هم‌چنان کاربر هزینه گس را باید می‌پرداخت.

مطابق اخباری که در بلاگ آیگن لیر منتشر شده است، ۱۲ پروژه تاکنون روی این شبکه راه‌اندازی شده‌اند که از میان آنها می‌توان به AltLayer ،Celo ،Mantle و Polyhedra اشاره کرد.

همچنین در تاریخ ۲۲ آگوست (۳۱ مرداد ۱۴۰۲) نیز این پروژه فرصت Restaking را افزایش داد و این کار با تکیه بر افزایش سقف توکن‌های لیکوئید استکینگ (LST) شامل stETH ،rETH و cbETH انجام شد. پس از برداشته شدن این سقف، کاربران می‌توانند هرکدام از این توکن‌ها را در آیگن لیر دپوزیت کنند. در حال حاضر وقتی ۱۰۰ هزار توکن LST ری‌استیک شوند، این عملیات متوقف خواهد شد. اگر هم تعداد توکن‌هایی که مجددا استیک شده‌اند به این میزان نرسد، عملیات دپوزیت همچنان قابل انجام خواهد بود.

هم‌اکنون و در زمان به‌روزرسانی این مقاله در تاریخ ۲۰ شهریور ۱۴۰۲، TVL توکن‌های rETH ،stEATH و cbETH به ترتیب برابر با ۹۹,۱۶۴، ۱۹,۷۱۳ و ۲۱,۰۲۰ اتر است. همچنین TVL استیکینگ مجدد بومی روی بیکن چین اتر نیز برابر با ۳۴,۴۰۰ اتر است که در تصویر زیر می‌توانید این آمار را ببینید.

سوالات متداول (FAQ)

• پروتکل EigenLayer چیست؟
  پروتکلی روی اتریوم است که امکان استیکینگ مجدد اترهای استیک‌شده را فراهم می‌کند تا از این طریق، با تجمیع امنیت به ایمنی سایر برنامه‌هایی که روی اتریوم ایجاد می‌شوند، کمک کند.
• برای دریافت ایردراپ EigenLayer‌ چه کارهایی باید کرد؟
  هیچ اطلاعیه رسمی‌ای در مورد ایردراپ آیگن لیر منتشر نشده است؛ اما با استیکینگ مجدد و فعالیت در دیسکورد پروژه، می‌توانید شانس خود را برای دریافت ایردراپ بیازمایید.

جمع‌بندی

وقتی یک اپلیکیشن از اطلاعاتی استفاده می‌کند که از منابعی به جز اتریوم آنها را به دست می‌آورد (مثل اوراکل‌ها)، نمی‌تواند امنیتش را از اتریوم بگیرد. پروتکل EigenLayer از اترهای استیک‌شده بهره می‌برد و این امنیت را برای سایر برنامه‌ها فراهم می‌کند. این کار موجب سودآوری بیشتر از دارایی‌ها هم می‌شود که همین مسئله موجب افزایش جذابیت این پروتکل شده است. آیگن لیر هنوز توکنی ندارد و برنامه‌ای هم برای صدور آن ندارد؛ با این‌همه از زمانی که تست‌نت این پروتکل راه‌اندازی شده است، زمزمه‌های ایردراپش هم به گوش می‌رسد. برای تست نحوه کارکرد این شبکه، می‌توانید اقدام به استیکینگ مجدد کنید تا اگر بعدها ایردراپی در کار بود، شانس دریافت آن را از دست ندهید. نظر شما در مورد پروتکل EigenLayer‌ چیست؟ آیا مکانیزم آن را کارآمد می‌بینید؟‌ ایده آن به نظرتان جذابیت لازم را دارد؟