اگر به شما بگویند اسکناس‌هایی که در دست دارید و حتی موجودی حساب بانکی‌تان در کمتر از یک دهه منسوخ می‌شود، آیا باور می‌کنید؟ شاید در نگاه اول عجیب به نظر برسد؛ اما دنیای پول و تراکنشهای مالی با سرعتی سرسام‌آور در حال تغییر هستند. ارزهای دیجیتال که پرچمداری این انقلاب مالی را به عهده گرفته‌اند، حالا فقط یک فناوری نوظهور نیستند؛ بلکه جایگزین جدی ارزهای سنتی به‌شمار می‌روند. اگر روند فعلی ادامه پیدا کند، ممکن است تا سال ۲۰۳۰ استفاده از پول نقد یا حتی نسخه‌های دیجیتالی ارزهای فیات به‌اندازه استفاده از گوشی‌های تاشو قدیمی به‌نظر برسد!
در این مطلب از میهن بلاکچین، ابتدا نگاهی به مشکلات ارزهای فیات و پتانسیل ارزهای دیجیتال می‌اندازیم تا ببینیم آیا جایگزینی ارزهای فیات با ارزهای دیجیتال تا سال ۲۰۳۰ می‌تواند به واقعیت تبدیل شود یا خیر؟
مشکل ارزهای فیات چیست؟
ارزهای فیات (Fiat Currency) همان پول‌های سنتی مانند دلار، یورو و یِن هستند که تحت کنترل دولت‌ها و بانکهای مرکزی قرار دارند. اگرچه این سیستم مالی دهه‌ها ستون اصلی اقتصاد جهانی بوده است؛ اما با چالشهای مختلفی دست‌وپنجه نرم می‌کند. برخی از این مشکلات عبارتنداز:
۱. کاهش ارزش با تورم
احتمالا شما هم از اینکه قدرت خرید پولتان مدام نسبت به گذشته کمتر می‌شود، رنج می‌برید. این همان تورم است. دولت‌ها معمولا برای کنترل تورم، پول بیشتری چاپ می‌کنند و همین باعث کاهش ارزش پول و ایجاد یک دور باطل می‌شود. به‌طور مثال، در سال ۲۰۲۳، تورم بالای ۵۰٪ در کشورهایی مانند آرژانتین و ترکیه، پس‌انداز‌های مردم را نابود کرد.
۲. کارمزدهای بالا و تراکنشهای کند
انتقال پول بین‌المللی نه‌تنها زمان‌بر است؛ بلکه ممکن است هزینه گزافی هم داشته باشد. مثلا برای ارسال ۱,۰۰۰ دلار به خارج از کشور، ممکن است مجبور شوید تا ۵۰ دلار کارمزد پرداخت کنید.
۳. عدم دسترسی مالی
بیش از ۱.۴ میلیارد نفر در جهان به خدمات بانکی دسترسی ندارند و این یعنی، جمعیت عظیمی از مردم دنیا از اقتصاد جهانی محروم هستند.
دنیای کریپتو و ارزهای دیجیتال با ارائه یک جایگزین غیرمتمرکز، شفاف و در دسترس می‌تواند تمام این مشکلات را حل کند؛ اما سوال این است که آیا ارزهای دیجیتال آمادگی لازم را دارند تا به‌طور کامل جایگزین ارزهای فیات شوند؟
چرا کریپتو در حال پیشرفت است؟
کریپتو دیگر تنها یک واژه پر زرق‌وبرق نیست؛ بلکه به یک نیروی تاثیرگذار در اقتصاد جهانی تبدیل شده است. در ادامه دلایلی که باعث رشد ارزهای دیجیتال شده‌اند را بررسی می‌کنیم:
۱. تمرکززدایی
برخلاف ارزهای فیات، ارزهای دیجیتال روی شبکه‌های غیرمتمرکزی مانند بیت کوین و اتریوم فعال هستند. این یعنی بانک‌ها و دولت‌ها هیچ کنترلی روی دارایی شما ندارند و مدیریت آن‌ها کاملا در دست خودتان است. برای مثال، بلاکچین بیت کوین امکان انجام تراکنشهای همتا‌به‌همتا را بدون واسطه فراهم می‌کند. به‌علاوه، کارمزد و سرعت پردازش تراکنشهای بیت کوینی نسبت به تراکنشهای بین‌المللی ارزهای فیات بهبود یافته است.
۲. طراحی ضد تورمی
بسیاری از ارزهای دیجیتال، مانند بیت کوین، عرضه محدودی دارند. حداکثر عرضه بیت کوین تنها ۲۱ میلیون واحد است و به‌خاطر این محدودیت در برابر تورم مقاوم است. ضدتورمی بودن ارزهای دیجیتال برای مردم کشورهایی که با ارزهای بی‌ثبات دست‌وپنجه نرم می‌کنند، یک ویژگی بسیار حیاتی به‌شمار می‌رود.
۳. تراکنشهای سریع و بدون مرز
در دنیای کریپتو، ارسال پول به هر نقطه از جهان در عرض چند دقیقه انجام می‌شود و دیگر لازم نیست برای ارسال‌های بین‌المللی چند روز منتظر بمانید. برای مثال، تراکنش بیت کوین صرف‌نظر از مقصد، معمولا حدود ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. کارمزدها نیز اغلب کمتر از یک دلار هستند.
۴. دسترسی مالی برای همه
برای استفاده از ارزهای دیجیتال تنها به یک گوشی هوشمند و اینترنت نیاز دارید. این موضوع برای افرادی که از خدمات بانکی محروم هستند یک تحول بزرگ محسوب می‌شود. در کشورهایی مانند نیجریه و ونزوئلا، پذیرش کریپتو به‌شدت در حال افزایش است؛ زیرا هر روز افراد بیشتری برای حفظ ارزش دارایی‌های خود و ورود به بازارهای جهانی به ارزهای دیجیتال روی می‌آورند.
چالشهای کریپتو چیست؟
ارزهای دیجیتال باوجود همه مزایا، قبل از اینکه بخواهند جایگزین ارزهای فیات شود، باید موانع مهمی را از سر راه بردارند:
- نوسان: مهم‌ترین ایراد بازار کریپتو نوسانی بودن آن است و ممکن است قیمت ارزهای دیجیتال در یک روز تغییرات بزرگی را تجربه کنند. مثلا قیمت بیت کوین در سال ۲۰۲۲ از ۶۹,۰۰۰ دلار به ۱۶,۰۰۰ دلار سقوط کرد. چنین تغییراتی، استفاده روزمره از ارزهای دیجیتال را دشوار می‌کند.
- مقررات: تاکنون چارچوب و قوانین جامعی برای ارزهای دیجیتال تدوین نشده است. برخی کشورها مانند چین استفاده از کریپتو را کاملا ممنوع کرده‌اند؛ در حالی که برخی مناطق مانند اتحادیه اروپا، در حال تنظیم چارچوب‌هایی برای ادغام کریپتو در سیستم مالی خود هستند.
- مقیاس‌پذیری: بلاکچین‌هایی مانند بیت کوین و اتریوم در هر ثانیه تعداد محدودی تراکنش را پردازش می‌کنند. اگر قرار باشد ارزهای دیجیتال جایگزین ارزهای فیات شوند، باید مقیاس‌پذیری بهبود پیدا کند و سرعت پردازش تراکنش‌ها به‌ویژه در زمان‌های شلوغی شبکه بیشتر شود.
- مصرف انرژی: استخراج بیت کوین انرژی زیادی مصرف می‌کند و نگرانی‌های زیست‌محیطی را افزایش می‌دهد. البته برای حل این مشکل، راه‌حل‌هایی مانند انرژی‌های تجدیدپذیر و بلاکچین‌های کارآمدتر در حال توسعه هستند.
آیا ارزهای دیجیتال می‌توانند تا سال ۲۰۳۰ جایگزین ارزهای فیات شوند؟
با توجه به موانع فعلی، برای جایگزینی ارزهای فیات با ارزهای دیجیتال تا سال ۲۰۳۰ به یک نقشه راه نیاز داریم:
- نقش‌آفرینی استیبل‌کوین‌ها
استیبل‌کوین‌هایی مانند تتر (USDT) و یو‌اس‌دی کوین (USDC) که پشتوانه فیات دارند، می‌توانند گزینه ایده‌آلی برای شروع باشند؛ چراکه ثبات پول سنتی را با مزایای کریپتو ترکیب می‌کنند. در حال حاضر از استیبل‌کوین‌ها برای معاملات و نقل‌وانتقال‌های بین‌المللی به‌طور گسترده استفاده می‌شود و پذیرش آن‌ها رو به افزایش است.
- ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)
برخی از دولت‌ها در حال توسعه ارزهای دیجیتال خود هستند. به‌طور مثال، چین از یوان دیجیتال استفاده می‌کند و اتحادیه اروپا نیز در حال بررسی یورو دیجیتال است. قطعا راه‌اندازی ارزهای دیجیتال بانکهای مرکزی مسیر را برای پذیرش گسترده‌تر کریپتو هموار می‌کند.
- پذیرش گسترده در کشورهای درحال‌توسعه
در کشورهایی که سیستم مالی ضعیفی دارند، کریپتو به یک راه‌حل حیاتی تبدیل شده است. ممکن است تا سال ۲۰۳۰، شاهد اقتصادهایی باشیم که به‌طور کامل با ارزهای دیجیتال فعالیت کنند و سیستم‌های بانکی سنتی را دور بزنند.
- پیشرفت‌های فناوری
نوآوری‌هایی مانند انتقال اتریوم به الگوریتم اثبات سهام (PoS) و راهکارهای لایه ۲ باعث شده‌اند که کریپتو سریع‌تر، ارزان‌تر و پایدارتر شود. این پیشرفت‌ها، استفاده روزمره از ارزهای دیجیتال را کاربردی‌تر می‌کنند.
چطور برای انقلاب مالی کریپتو آماده شویم؟
اگر کریپتو جایگزین ارزهای فیات شود، ممکن است همه چیز از نحوه کسب درآمد تا خرج‌کردن و پس‌انداز پول تغییر کند. بنابراین، آماده‌شدن برای این تحول بزرگ بسیار مهم است:
- آموزش: اصول اولیه کریپتو و فناوری بلاکچین را یاد بگیرید. دانش به‌منزله قدرت شما در این دنیای جدید است.
- تنوع در سبد سرمایه‌گذاری: ارزهای دیجیتال مستعد رشد را در سبد سرمایه‌گذاری خود بگنجانید، اما فقط به‌اندازه‌ای که توان از دست دادن سرمایه خود را داشته باشید؛ چراکه دنیای ارزهای دیجیتال مملو از اتفاقات غیرمنتظره است.
- به‌روز باشید: برای اطلاع از مقررات جدید، منابع خبری معتبر کریپتو را دنبال کنید.
- تجربه کنید: برای تراکنشهای کوچک از ارزهای دیجیتال استفاده کنید تا با این فناوری آشنا شوید.
جمع‌بندی
شاید ایده جایگزینی ارزهای فیات با ارزهای دیجیتال تا سال ۲۰۳۰ دور از ذهن به‌نظر برسد؛ اما جزییات این تغییر آرام‌آرام در کنار یکدیگر جای می‌گیرند و برای یک تحول بزرگ آماده می‌شوند. ارائه نوآوری‌هایی مانند ارزهای ضد تورمی و تراکنشهای بدون مرز، ازجمله راه‌حل‌های کریپتو برای حل بزرگترین چالشهای ارزهای فیات هستند. اگرچه ممکن است در این راه مشکلاتی وجود داشته باشد؛ اما حرکت قطار کریپتو غیرقابل‌انکار است. آینده پول در حال بازنویسی است و این ما هستیم که باید خودمان را برای انطباق با شرایط جدید آماده کنیم. نظر شما چیست؟ آیا ارزهای دیجیتال جایگزین ارزهای فیات خواهند شد یا پول‌های سنتی با وجود چالش‌ها همچنان معتبر و قابل‌استفاده باقی می‌مانند؟
