کسب درآمد از استیکینگ، یک راهکار کم‌ریسک و جذاب برای فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال است. در این روش، شما می‌توانید با قفل‌کردن دارایی‌های خود در یک شبکه بلاکچینی مبتنی بر اثبات سهام، بدون نیاز به خرید و فروش مداوم یا تحلیل‌های پیچیده روزانه، به‌طور منظم پاداش دریافت کنید. شبکه سولانا (Solana) که بیشتر به‌خاطر سرعت بالای تراکنش‌ها و اکوسیستم گسترده برنامههای غیرمتمرکز شناخته می‌شود، توجه بسیاری از استیک‌کننده‌ها را هم جلب کرده است. این شبکه با ترکیب دو مکانیزم اجماع اثبات سهام و اثبات تاریخچه امکان استیک ارز دیجیتال بومی خود یعنی SOL را فراهم کرده است.
اگر دنبال راهی برای کسب درآمد غیرفعال و کم‌ریسک در بازار رمزارزها هستید، استیک سولانا یکی از گزینه‌های مناسب است. در این مطلب از میهن بلاکچین، مراحل استیکینگ در شبکه سولانا را به‌صورت گام‌به‌گام آموزش می‌دهیم.
نکات کلیدی 
استیکینگ یکی از امن‌ترین روش‌ها برای مشارکت و کسب درآمد در اکوسیستم کریپتو است. با استیکینگ سولانا می‌توانید از طریق دریافت پاداش‌های استیکینگ درآمد غیرفعال کسب کنید و هم‌زمان در حاکمیت شبکه مشارکت داشته باشید. برای استیک سولانا به تنها چیزی که احتیاج دارید یک کیف پول سازگار با شبکه و مقداری ارز دیجیتال SOL است. برای شروع استیکینگ در شبکه سولانا، هیچ آستانه حداقلی تعیین نشده است؛ اما استیک کمتر از ۰.۰۱ واحد SOL ممکن است کارآمد و مقرون‌به‌صرفه نباشد.
استیکینگ سولانا چیست؟
در دنیای ارزهای دیجیتال استیکینگ (Staking) به‌معنای «سپرده‌گذاری» یا «قفل‌کردن توکن‌های یک شبکه مبتنی بر اثبات سهام در کیف پول ارز دیجیتال یا پلتفرم مشخص است». شبکه سولانا با ترکیب دو مکانیزم اثبات سهام (PoS) و اثبات تاریخچه (PoW) امکان استیک ارز دیجیتال بومی خود را فراهم کرده است. استیک سولانا برای سپرده‌گذاران سه مزیت مهم دارد:
- دریافت پاداش‌های استیکینگ: سپرده‌گذاران در ازای استیک سولانا به‌صورت دوره‌ای پاداش دریافت می‌کنند. میزان این پاداش به عوامل مختلفی ازجمله مقدار دارایی استیک‌شده، نرخ تورم فعلی سولانا (این نرخ هر سال کاهش می‌یابد)، مجموع توکن‌های استیک‌شده در کل شبکه و مدت زمان استیکینگ بستگی دارد.
- مشارکت در حاکمیت: استیکینگ به سپرده‌گذاران حق مشارکت در حاکمیت شبکه را می‌دهد و می‌توانند در مورد پیشنهادهایی که آینده سولانا را شکل می‌دهند رأی بدهند. در این مدل، کسانی که سرمایه بیشتری را سپرده‌گذاری کرده باشند، با این فرض که در راستای منافع شبکه عمل می‌کنند، در اولویت رای‌دهی قرار می‌گیرند.
- کمک به امنیت شبکه: استیکینگ باعث تقویت امنیت شبکه می‌شود و به ایجاد یک محیط سرمایه‌گذاری پایدار کمک می‌کند. اگر تعداد کمی از کیف‌پول‌ها حجم زیادی سولانا را استیک کنند، ممکن است قدرت شبکه در دست گروهی خاص متمرکز شود. بنابراین، جامعه کاربری از طریق مشارکت در استیکینگ مستقیما به سلامت و ماندگاری سولانا کمک می‌کنند.
پاداش‌های استیکینگ هر دو روز یک‌بار پرداخت می‌شود. به این دوره ایپوک (Epoch) گفته می‌شود.
در فرآیند استیک سولانا، فرد سپرده‌گذار وجوه خودش را به یک نماینده که به آن ولیدیتور (Validator) گفته می‌شود، واگذار می‌کند. ولیدیتورها مسئول پردازش تراکنش‌ها، ساخت بلاک‌ها و رأی دادن در مورد پیشنهادهای شبکه هستند.
در شبکه سولانا وزن رأی هر ولیدیتورها بر اساس مقدار توکن‌هایی که نزد او سپرده‌گذاری شده است، مشخص می‌شود. این یعنی، هرچه یک ولیدیتور مقدار بیشتری سولانا در اختیار داشته باشد، رأی او تأثیر بیشتری در تصمیم‌گیری‌های شبکه دارد. به‌همین دلیل، انتخاب یک ولیدیتور مناسب بسیار مهم است؛ چراکه آن‌ها مانند نمایندگان انتخابی در سیستم‌های حکومتی، به‌جای شما رأی می‌دهند.
تفاوت ولیدیتور با دلیگیتور چیست؟
در فرآیند استیکینگ، شما با واگذاری دارایی‌تان به یک ولیدیتور، به نماینده یا دلیگیتور (Delegator) تبدیل می‌شوید. وظیفه ولیدیتورها شرکت در اعتبارسنجی و رأی‌دادن به نفع شبکه است و وظیفه شما انتخاب ولیدیتورهای قابل اعتمادی است که به حفظ امنیت شبکه پایبند باشند.
آموزش استیکینگ سولانا برای افراد مبتدی
پیش از آنکه با نحوه استیکینگ سولانا آشنا شویم، لازم است که به چند نکته در مورد روش‌های استیکینگ و مالیات بر استیکینگ سولانا اشاره کنیم:
آشنایی با روش‌های استیکینگ
استیکینگ در نگاه اول یک فرایند ساده به‌نظر می‌رسد؛ اما در واقع دو روش برای استیک سولانا وجود دارد که هر کدام روی میزان نقدشوندگی دارایی شما تأثیر متفاوتی می‌گذارند:
- لیکوئید استیکینگ (Liquid Staking): روشی برای حل مشکل عدم دسترسی به نقدینگی در سرویس‌های استیکینگ عادی است. در این حالت، شبکه معادل دارایی‌های استیک‌شده، توکن‌های لیکوئید استیکینگ (LST) را مینت می‌کند. این توکن‌ها دقیقا معادل مقدار سولانای استیک‌شده شما هستند و می‌توانید مجددا از آن‌ها در برنامههای غیرمتمرکز اکوسیستم دیفای سولانا استفاده کنید. به‌این ترتیب، علاوه‌بر پاداش استیکینگ به نقدینگی دارایی نیز دسترسی دارید.
- استیکینگ بومی (Native Staking): استیک بومی همان روش سنتی و اصلی استیکینگ است که در ازای قفل دارایی، پاداش و حق مشارکت در حاکمیت شبکه را به‌دست می‌آورید. اما در این حالت تا زمانی که فرآیند آن‌استیکینگ (Unstaking) را انجام ندهید، نمی‌توانید به دارایی‌های خود دسترسی داشته باشید. این روش برای افراد مبتدی مناسب‌تر است؛ اما امکانات محدودتری دارد.
تفاوت اصلی این دو روش در میزان انعطاف‌پذیری آن‌ها است. استیکینگ بومی ساده‌تر و مناسب افراد تازه‌کار است؛ اما انعطاف‌پذیری کمتری دارد، در حالی که در لیکوئید استیکینگ می‌توانید با سرمایه‌گذاری مجدد دارایی خود در اکوسیستم دیفای سولانا درآمد بیشتری به‌دست بیاورید.
مالیات استیکینگ سولانا در سال ۲۰۲۵
درحالی که هنوز چارچوب قانونی مشخصی برای فعالیت در حوزه رمزارزها وجود ندارد، کشورهای مختلف قوانین مالیاتی متفاوتی را برای فعالان کریپتویی اعمال می‌کنند. به‌طور مثال، مالیات استیکینگ سولانا در ایالات متحده به شرح زیر است:
- مالیات بر درآمد: دارایی‌های استیک‌شده و پاداش‌ها هر دو در زمان برداشت مشمول مالیات بر درآمد میشوند.
- مالیات بر سود سرمایه: هر زمانی که سپرده‌گذار بخواهد ارزهای دیجیتال سولانا خود را بفروشد یا آن‌ها به ارز دیگری تبدیل کند، مشمول مالیات بر سود سرمایه می‌شود.
چطور سولانا را استیک کنیم؟
اگر علاقه‌مند به کسب درآمد از استیک سولانا هستید، کافی است مراحل زیر را به‌ترتیب انجام دهید:
انتخاب کیف پول سولانا
در قدم اول، باید یک کیف پول انتخاب کنید که قابلیت نگهداری و استیک ارز دیجیتال سولانا را داشته باشد. اکثر کیف پول‌های سولانا به‌طور پیش‌فرض قابلیت استیکینگ را دارند. در این راهنما از کیف پول فانتوم (Phantom) استفاده می‌کنیم.
ابتدا وارد وبسایت رسمی فانتوم شوید و در گوشه سمت راست روی دکمه «Download» کلیک کنید.
سپس گزینه «Create a new wallet» را انتخاب کنید.
در این مرحله، از شما خواسته می‌شود بین ادامه با «ایمیل» یا «ایجاد کیف پول با عبارت بازیابی» یکی را انتخاب کنید. روی گزینه «Create a seed phrase wallet» کلیک کنید.
سپس یک رمز عبور وارد کنید و به مرحله نمایش عبارت بازیابی بروید. عبارات بازیابی خود را در یک جای امن و ترجیحا روی یک تکه کاغذ یادداشت کنید. به‌خاطر داشته باشید که در صورت از دست‌دادن دسترسی به کیف پول، عبارات بازیابی تنها را نجات هستند. اکنون گزینه تأیید را علامت بزنید و روی «Continue» کلیک کنید.
در ادامه یک نام کاربری انتخاب کنید. پس از کلیک روی «Continue» کیف پول سولانای شما آماده استفاده است.
شارژ کیف پول
برای شارژ کیف پول فانتوم دو راه پیش‌روی شما است؛ می‌توانید ارز دیجیتال SOL را ا از یک کیف پول دیگر منتقل کنید یا از طریق دکمه «Buy» مستقیما با دبیت کارت یا کردیت کارت سولانا بخرید.
فانتوم با همکاری شرکت‌هایی مانند رابین هود (Robinhood) و تاپر (Topper) امکان خرید درون‌برنامه‌ای را برای کاربران فراهم کرده است. پس از شارژ کیف پول، می‌توانید فرایند استیکینگ را شروع کنید.
استیک کردن سولانا
وارد لیست توکن‌های خود شوید و روی «Solana» کلیک کنید.
سپس گزینه «Start earning SOL» را انتخاب کنید.
در این مرحله باید بین لیکوئید استیکینگ «Liquid Staking» و استیکینگ بومی «Native Staking» یکی را انتخاب کنید.
لیکوئید استیکینگ معمولا از طریق ارائه‌دهنده‌های شخص ثالث انجام می‌شود. کیف پول فانتوم با پلتفرم لیکوئید استیکینگ جیتو (Jito) یکپارچه شده است و در ازای استیک سولانا، توکن‌های مشتقه JitoSOL را به شما می‌دهد.
اگر روش لیکوئید استیکینگ را انتخاب کنید، فانتوم نرخ بازده سالیانه (APY) تخمینی و مقدار JitoSOL دریافتی را به شما نمایش می‌دهد.
پس از استیک کردن سولانا، توکن JitoSOL در لیست دارایی‌های شما ظاهر می‌شود.
درصورت انتخاب روش استیکینگ بومی باید یک ولیدیتور مشخص کنید. فانتوم فهرستی از اعتبارسنج‌ها را بر اساس مقدار سولانایی که نزد آن‌ها استیک شده و نرخ بازده تخمینی آن‌ها را نشان می‌دهد.
یکی از اعتبارسنج‌ها را انتخاب و مقدار موردنظر برای استیک را وارد کنید. سپس روی گزینه «Stake» بزنید. شبکه به‌طور خودکار یک حساب استیکینگ برای شما ایجاد می‌کند و می‌توانید پاداش‌های استیکینگ خود را دریافت کنید.
این نکته را هم باید بدانید که اعتبارسنج‌هایی که رفتار نادرستی داشته باشند، مثلا اگر خارج از نوبت عمل کنند یا مدت طولانی از دسترس خارج شوند، مشمول جریمه اسلشینگ (Slash) میشوند. اگر این جریمه در قالب کاهش پاداش اعمال شود، متعاقبا روی پاداش کسانی که دارایی خود را نزد آن اعتبارسنج استیک کرده‌اند، اثر می‌گذارد.
چگونه سولانا را آن‌استیک کنیم؟
آن‌استیک (Unstake) به‌معنای لغو سپرده‌گذاری و بازکردن قفل دارایی‌های استیک شده است. گاهی ممکن است بخواهید قبل از پایان دوره استیکینگ، به اصل دارایی‌های خود دسترسی پیدا کنید. به‌طور مثال، ممکن است بخواهید آن‌ها را بفروشید، به ارز دیجیتال دیگری تبدیل کنید، در شبکه‌ای که سود بالاتری دارد استیک کنید یا به‌خاطر رفتار مخرب ولیدیتور، دارایی‌های خود را به یک اعتبارسنج دیگر واگذار کنید. در همه این موارد لازم است که توکن‌های استیک‌شده را آن‌استیک کنید. برای این منظور، بسته به روش استیکینگ انتخابی باید مراحل زیر را انجام دهید:
آن‌استیک توکن‌هایی که به‌صورت بومی استیک شده‌اند
برای لغو سپرده‌گذاری توکن‌هایی که به روش بومی استیک شده‌اند، در لیست توکن‌های خود روی «Solana» کلیک کنید.
سپس گزینه «Your stake» را انتخاب کنید.
اعتبارسنج موردنظر را انتخاب و روی گزینه «Unstake» کلیک کنید. در ادامه، گزینه «Withdraw Stake» را بزنید تا دارایی‌ها به کیف پول شما بازگردانده شوند. پس از لغو سپرده‌گذاری، وضعیت اعتبارسنج به حالت «Inactive» نمایش داده می‌شود.
آن‌استیک کردن LSTها
برای آن‌استیک کردن توکن‌های لیکوئید استیکینگ ابتدا آن‌ها را در لیست توکن‌های خود انتخاب کنید.
در منوی گزینه‌ها روی «More» کلیک کنید و سپس گزینه «Unstake» را بزنید.
اگر از جیتو به‌عنوان ارائه‌دهنده لیکوئید استیکینگ استفاده می‌کنید، با کلیک روی گزینه آن‌استیک به پلتفرم جیتو هدایت می‌شوید. در اینجا، دو گزینه پیش‌روی شماست:
- آن‌استیک فوری: در این روش، عملیات آن‌استیک بلافاصله انجام می‌شود؛ اما باید کارمزد اندکی را بپردازید که مقدار آن براساس توکن‌های آن‌استیک‌شده محاسبه می‌شود. همچنین می‌توانید با پرداخت کارمزد بیشتر، تراکنش خود را در اولویت قرار دهید یا به اعتبارسنج‌ها انعام دهید. در نهایت می‌توانید میزان اسلیپیج (Slippage) را تنظیم کنید.
- آن‌استیک با تأخیر: لغو سپرده‌گذاری با تاخیر بسته به شلوغی شبکه ممکن است بین یک روز تا یک هفته زمان ببرد؛ اما مشمول کارمزد بسیار پایین‌تری می‌شود. در این حالت نیازی به درنظر گرفتن اسلیپیج قیمت نیست، زیرا تراکنش‌ها اولویت‌بندی نمی‌شوند.
گزینه‌‌ای را که برای شما مناسب‌تر است، انتخاب کنید و روی «Unstake SOL» بزنید تا دارایی‌های آن‌استیک‌شده به کیف پول‌تان واریز شوند.
آیا استیکینگ در کیف پول سولانا امن است؟
استیک سولانا به‌طور کلی یک روش ایمن محسوب می‌شود؛ اما اگر قصد کسب درآمد از طریق استیکنیگ را دارید باید از برخی ریسک‌های احتمالی آگاه باشید:
- نوسان‌های بازار: مانند سایر ارزهای دیجیتال، سولانا هم تحت تأثیر نوسان‌های بازار قرار دارد. ممکن است ارزش دارایی‌های استیک‌شده بر اساس شرایط بازار تغییر کند.
- رفتار اعتبارسنج‌ها: درصورتی‌که ولیدیتورها به‌خاطر رفتار مخرب مشمول جریمه اسلشینگ شوند و پاداش آن‌ها کاهش پیدا کند، این اتفاق روی پاداش‌های شما نیز اثر می‌گذارد. با این حال، اصل سرمایه شما در امان است.
- تهدیدهای سایبری: شبکه‌های بلاکچینی به‌طور مداوم در معرض خطر بازیگران مخرب هستند. این یعنی ممکن است هر لحظه هدف حمله قرار بگیرند و امنیت دارایی‌های شما تهدید شود.
- قطعی‌های گذشته: سولانا طی سال‌های گذشته با چندین مورد قطعی یا توقف شبکه مواجه شده که اغلب به‌دلیل شلوغی و ازدحام بوده‌اند. اگرچه این موارد لزوما به معنی به‌خطر افتادن مستقیم دارایی‌های شما نیستند؛ اما در چنین مواقعی ممکن است بازیگران مخرب شبکه را مورد هدف قرار دهند.
جمع‌بندی
اگر دنبال کسب درآمد از طریق استیکینگ هستید، استیک سولانا یکی از گزینه‌های پیش‌روی شما است. از طریق استیک بومی سولانا علاوه‌بر پاداش استیکینگ، امکان مشارکت در حاکمیت شبکه را هم به‌دست می‌آورید. اما اگر دسترسی به نقدینگی برای شما مهم است، لیکویید استیکینگ سولانا گزینه بهتری است؛ چراکه با دریافت توکن‌های مشتقه، می‌توانید از سرمایه خود در سایر برنامههای غیرمتمرکز اکوسیستم سولانا استفاده کنید. به‌هرحال، باید این را بدانید که استیکینگ هم مانند هر سرمایه‌گذاری دیگری بدون ریسک نیست. احتمال هک، رفتار نادرست اعتبارسنج‌ها و نوسان بازار از جمله خطراتی هستند که ممکن است سرمایه شما را تهدید کنند. بنابراین قبل از هر تصمیمی میزان تحمل ریسک خود را بسنجید و اقدامات امنیتی لازم را انجام دهید. آیا تا به‌حال تجربه استیک سولانا را داشته‌اید؟ نظر شما در مورد این نوع کسب درآمد غیرفعال چیست؟
