توکن LSD چیست؟ آشنایی با مفهوم مشتقات لیکویید استیکینگ

مشتقات لیکویید استیکینگ (Liquid Staking Derivatives) یک ابزار مالی جدید است که برای حل مشکل «عدم دسترسی به نقدینگی» در سرویس‌های استیکینگ (Staking) عادی به‌ وجود آمده‌ است. LSDها نمادی از دارایی‌های سپرده‌گذاری‌شده هستند و برای علاقه‌مندان به استیکینگ یک مزیت دوگانه محسوب می‌شوند؛ زیرا کاربر علاوه بر دریافت پاداش استیک، می‌تواند از مشتقات در سرویس‌های مختلف دیفای (DeFi) استفاده کند. برای پاسخ به سوال مفهوم توکن LSD چیست‌، آشنایی بیشتر با مفهوم مشتقات لیکویید استیکینگ و تفاوت سپرده‌گذاری در این عرصه نسبت به استیکینگ عادی و البته معرفی چند نمونه از پروتکل‌های ارائه‌دهنده توکن‌های LSD با میهن بلاکچین همراه باشید.

توکن LSD چیست‌؟

یکی از بزرگ‌ترین ترندهای فعلی صنعت بلاکچین، سرویس استیکینگ است که در ازای سپرده‌گذاری دارایی‌های دیجیتال به کاربران پاداش می‌دهد. از آنجایی که استیکنیگ روشی برای کسب درآمد منفعلانه است، هر روز طرفداران بیشتری پیدا می‌کند و از طرف دیگر باعث امنیت شبکه هم می‌‌شود، اما متاسفانه استیک توکن با چالش‌ مهم «عدم دسترسی به نقدینگی» مواجه است. دارایی‌های سپرده‌گذاری‌‌شده معمولا برای یک بازه مشخص قفل می‌شوند و در این دوره کاربر به دارایی ‌خود دسترسی ندارد و نمی‌تواند آن‌ها را معامله کند. این مسئله برای سرمایه‌گذارانی که نیاز به نقدینگی دارایی‌های خود دارند، چندان خوشایند نیست. در نتیجه برای حل این مشکل، مشتقات لیکویید استیکینگ مطرح شدند.

برای پاسخ به سوال توکن LSD چیست، باید گفت که این سرویس در واقع یک ابزار مالی جدید است و به کاربر اجازه می‌دهد علاوه بر کسب پاداش استیکینگ‌ به نقدینگی توکن‌های استیک‌شده خود دسترسی داشته باشد. طبق این مدل، کاربر توکن‌های خودش را در یک استخر لیکویید استیکینگ سپرده‌گذاری می‌کند و در عوض رسید یا توکنی برای او صادر می‌شود که نمایانگر توکن‌های استیک‌شده است. سپرده‌گذار می‌تواند این توکن‌ها را (که با اصطلاح LST شناخته می‌شوند) معامله یا در استخر دیگری به عنوان وثیقه استفاده کند.

نقدینگی فوری توکن‌های استیکینگ از نقدینگی کلی توکن اصلی نشات می‌گیرد. به‌طور مثال حجم معاملات روزانه توکن لیکویید استیکینگ stETH که بیشترین سهم بازار را در میان مشتقات دارد، در حال حاضر حدودا ۲۹ میلیون دلار است. درحالی که حجم معاملات روزانه توکن بومی اتریوم (ETH) به صورت میانگین حدود ۴ میلیارد دلار است.

تاریخچه ظهور توکن‌های LSD

شبکه اتریوم در اول دسامبر ۲۰۲۰ (۱۱ آذرماه ۱۳۹۹) رویکرد گواه اثبات سهام (PoS) را در بیکن چین (Beacon Chain) آزمایش کرد و کاربران می‌توانستند با استیک کردن ۳۲ اتر به ولیدیتور (نود‌های اعتبارسنج) تبدیل شوند. در این مدل توکن‌های سپرده‌گذاری‌شده برای مدت مشخصی قفل یا لاک (Lock) شده و غیرقابل نقدشدن خواهند بود.

بیکن چین شروع به جذب سپرده‌گذار کرد، اما یک مشکل جدی وجود داشت؛ همه سرمایه‌گذاران نمی‌توانستند ۳۲ اتر را در این بازه زمانی سپرده‌گذاری کنند. از‌ آن‌جایی که استیک اتر گزینه خوبی برای کسب درآمد منفعلانه بود، کاربران به دنبال راهی بودند تا بدون به‌ خطر انداختنِ نقدینگی، توکن‌های اتر خود را استیک کنند. اینجا بود که افزایش استیک اتر در بیکن چین، ظهور پروتکل‌های لیکویید استیکینگ را رقم زد.

راکت پول (Rocket Pool) یکی از پروتکل‌های ارائه‌دهنده LSDها است که به کاربران اجازه می‌دهد با استیک حداقل ۰.۰۱ اتر، مشتقات لیکویید استیکینگ سازگار با استاندارد ERC-20 را دریافت کنند. این توکن‌ها دارای پشتوانه یک‌به‌یک هستند و به کاربر برای ورود یا خروج از بازار‌، آزادی عمل می‌دهند. به علاوه‌، از‌آنجایی‌که این توکن‌ها جزء مشتقات هستند، دسترسی سرمایه‌گذاران به بازارهای جدید را نیز فراهم می‌کنند. دو پروتکل لیدو (Lido) و انکر (Ankr) ارائه‌دهنده سرویس لیکویید استیکینگ هستند.

در ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۲ (۲۴ شهریور ۱۴۰۱) شبکه اتریوم با موفقیت با بیکن چین ادغام شد و کل شبکه از مکانیزم اجماع گواه اثبات کار (PoW) به گواه اثبات سهام (PoS) تغییر پیدا کرد و ولیدیتورهایی که توکن‌های اتر خود را استیک کرده بودند، جایگزین ماینرها شدند. اگرچه مرج اتریوم (Merge) به سپرده‌گذاران اجازه نمی‌داد توکن‌های قفل‌شده خود را تا مدت مشخصی برداشت کنند، اما با ارتقای شانگهای (Ethereum Shanghai) این امکان فراهم شد.

تفاوت استیکینگ و لیکویید استیکینگ چیست؟

در پروتکل‌های استیکینگ سنتی، کاربر توکن‌های خود را برای یک دوره مشخص در پروتکل مورد نظر قفل می‌کند و در این دوره به دارایی‌‌های خود دسترسی ندارد. عدم دسترسی به نقدینگی یک چالش بزرگ است؛ زیرا کاربر نمی‌تواند از سایر فرصت‌های سرویس دیفای مورد نظر بهره‌مند شود. در مقابل پروتکل‌های لیکویید استیکینگ با ارائه نمادهای توکنیزه‌ از دارایی‌های استیک‌شده این مشکل را حل می‌کنند. کاربران می‌توانند توکن‌های LSD را در برنامه‌های مختلف دیفای استفاده کنند و در عین حال پاداش استیک را بگیرند.

LSDFI چیست؟

LSDFI اصطلاحی برای پروتکل‌هایی است که از پلتفرم‌های LSD و توکن آن‌ها برای فعالیت‌های مالی در صنعت دیفای استفاده می‌کنند. درک بهتر ال‌اس‌دی فای وابسته به شناخت دو مفهوم LSD و LST است: 

• LSD: این عبارت اصطلاحی برای مشتقات لیکویید استیکینگ (Liquid staking Derivative) است.  
• LST: مفهوم LST نیز اصطلاحی برای توکن‌ (Liquid Staking Token) پلتفرم‌های LSD است. به طور مثال توکن stETH برای لیدو، rETH برای راکت پول و frxETH برای فرکس فایننس (Frax Finance).

بنابراین این‌طور می‌توان گفت که کاربران پلتفرم‌های LSD معادل دارایی‌های قفل‌شده خود، توکن‌های LST را دریافت می‌کنند؛ مثلا اگر یک واحد توکن ETH را در لیکویید استیکینگ لیدو سپرده‌گذاری کنید، یک واحد توکن stETH (به این توکن LST گفته می‌شود) دریافت می‌کنید.

در حال حاضر اکوسیستم LSD بالاترین ارزش کل قفل‌شده (TVL) در صنعت دیفای را دارد که رقمی حدود ۱۹.۸ میلیارد دلار است. پروتکل لیدو حدود ۷۴.۲٪ از سهم این بازار را در اختیار دارد. هدف از ایجاد پروتکل‌های LSDFI سلطه بر بازار کاربران لیکویید استیکینگ بود. همچنین اکوسیستم LSDFI با این تصور ایجاد شد که نرخ استیک اتریوم در پروتکل‌هایی مانند لیدو در بلندمدت افزایش پیدا می‌کند. 

مزایا و معایب توکن‌های LSD چیست؟

پروتکل‌های ارائه‌دهنده LSDها مزایای متعددی دارند؛ به طور مثال انعطاف‌پذیری و نقدینگی بیشتر این پروتکل‌ها نسبت به پروتکل‌های استیکینگ سنتی، شرایطی را فراهم می‌کند تا کاربران بتوانند در سایر برنامه‌های دیفای شرکت کنند. همچنین به دلیل عدم نیاز به دانش فنی، موانع ورود کاربر کاهش می‌یابد. مزیت دیگر پروتکل‌های LSD این است که ارزش دارایی‌های استیک‌شده می‌تواند به‌طور بالقوه افزایش پیدا کند؛ زیرا ممکن است خود مشتقات در بازارهای ثانویه ارزش داشته باشند.

اگرچه مشتقات لیکویید استکینگ مزایای فراوانی دارند، اما ریسک‌هایی هم آن‌ها را تهدید می‌کند. یکی از مهم‌ترین خطرات، احتمال بروز باگ در قراردادهای هوشمند یا شکاف‌های امنیتی است که می‌تواند منجر به از دست دادن دارایی استیک‌شده یا مشتقات شود. همچنین هنگام تامین نقدینگی برای چنین استخرهایی، ریسک ضرر ناپایدار (Impermanent loss) وجود دارد؛ زیرا احتمال نوسان ارزش مشتقات نسبت به دارایی‌های استیک‌شده وجود دارد.  

چطور در پروتکل‌های LSD سرمایه‌گذاری کنیم؟

برای سپرده‌گذاری دارایی‌های خود در پروتکل‌های مشتقات لیکویید استیکینگ مراحل زیر را طی کنید:

۱. توکن‌های خود را در یک پروتکل LSD استیک کنید.

۲. معادل دارایی‌های استیک‌شده خود، مشتقات لیکویید استیکینگ را که نمایانگر دارایی‌های شما هستند، دریافت کنید.

۳. از LSDها به عنوان وثیقه در برنامه‌های مختلف دیفای مانند پلتفرم‌های وام‌دهی و ییلد فارمینگ (Yield Farming) استفاده کنید.

۴. پاداش استیکینگ و عملکرد سرمایه‌گذاری خود در برنامه‌های دیفای را تحت‌نظر داشته باشید.

۵. هر زمان تصمیم گرفتید دارایی‌های خود را از حالت سپرده خارج کنید، توکن‌های اصلی را با استفاده از LSDها بازخرید کنید و پاداش استیکینگ را بگیرید.

بهترین پروتکل ارائه‌دهنده توکن LSD کدامند؟

در حال حاضر راه‌ حل‌های لیکویید استیکینگ متعددی در بازار وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود و کارمزدهای متفاوتی دارند. برخی از بهترین پروتکل‌های لیکویید استیکینگ عبارتند از:

۱. لیدو دائو (Lido DAO)

لیدو (Lido Dao) یک راه‌حل لیکویید استیکینگ است که موانع سپرده‌گذاری در چندین بلاکچین مبتنی بر گواه اثبات سهام، به ویژه شبکه اتریوم را کاهش می‌دهد. تقریبا ۳۰٪ از کل اتریوم در طول سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ (۱۴۰۱-۱۴۰۲) از طریق سرویس لیکویید استیکینگ لیدو سپرده‌گذاری شد و در عوض کاربران توکن stETH را برای معامله در امور مالی غیرمتمرکز (DeFi‌) دریافت کردند.

۲. فرکس فایننس (Frax Finance)

فرکس اتر (Frax Ether) یک پروتکل لیکویید استیکینگ است که از اکوسیستم فرکس (Frax Finance) برای به‌حداکثر رساندن سود و تسهیل فرایند استیک اتریوم استفاده می‌کند.

۳. راکت پول (Rocket Pool)

راکت پول (Rocket Pool) غیرمتمرکز‌ترین پروتکل لیکویید استیکینگ اتریوم است. بیش از ۲۵۰۰ اپراتور نود در سراسر جهان، بالغ بر ۱.۸ میلیارد دلار توکن اتر را در این پروتکل سپرده‌گذاری کرده‌اند. کاربران می‌توانند با سپرده‌گذاری حداقل ۰.۰۱ اتر، توکن لیکویید استیکینگ rETH را دریافت کنند. 

۴. تمپوس فایننس (Tempus Finance)

تمپوس (Tempus Finance) علاوه بر ارائه سرویس لیکویید استیکینگ‌، هدف ایجاد درآمد ثابت غیرمتمرکز برای کاربران را نیز دنبال می‌کند. سرمایه‌گذاران با سپرده‌گذاری توکن‌هایی مانند stETH، cDAI، aDai و xSushi می‌توانند درآمد ثابت داشته باشند.  

۵. هابل پروتکل (Hubble Protocol)

هابل (Hubble Protocol) یک پلتفرم لیکویید استیکینگ روی بلاکچین سولانا (Solana) است. کاربران می‌توانند در ازای سپرده‌گذاری توکن بومی HBB، استیبل کوین USDH را دریافت کنند.

۶. متا پول (Meta Pool)  

متا پول (Meta Pool) یک پلتفرم لیکویید استیکینگ روی بلاکچین نیر (Near) است. کاربران می‌توانند با سپرده‌گذاری توکن NEAR، توکن لیکویید استیکینگ stNEAR را دریافت و به عنوان وثیقه در پلتفرم‌های دیفای استفاده کنند. 

مشتقات لیکویید استیکینگ چگونه به رشد دیفای کمک می‌کنند؟

توکن‌های LSD با ایجاد نقدینگی برای دارایی‌های استیک‌شده که نقدشوندگی خود را از دست می‌دهند، شرایطی را به‌وجود می‌آورند تا کاربران بتوانند به‌طور همزمان در سرویس‌های مختلف دیفای شرکت کنند. به طور مثال کاربران می‌توانند از LSDها به عنوان وثیقه در برنامه‌های غیرمتمرکز ییلد فارمینگ، وام‌دهی و قرض‌دهی استفاده کنند و سود کلی سرمایه خود را افزایش دهند. این افزایش نقدینگی و قابلیت همکاری، عامل موثری برای جذب کاربران بیشتر و تقویت نوآوری در اکوسیستم دیفای است.

سوالات متداول (FAQ)

سخن پایانی

در این مقاله به شیوه‌های مختلفی به سوال توکن LSD چیست پاسخ دادیم. در جمع‌بندی پاسخ به این سوال باید بگوییم که مشتقات لیکویید استیکینگ (LSD) یک راهکار موثر برای حل مشکل عدم دسترسی به نقدینگی در پروتکل‌های استیکینگ در اکوسیستم بلاکچین است. در عین حال که کاربر پاداش استیکینگ را دریافت می‌کند، از نقدینگی توکن‌های سپرده‌گذاری‌شده هم محروم نمی‌شود. اگرچه دسترسی به نقدینگی، عدم نیاز به دانش فنی و ارزش مشتقات در بازار ثانویه از مزایای مشتقات لیکویید استیکینگ هستند، کاربران باید به ریسک‌هایی مانند از دست دادن دارایی و ضرر ناپایدار در اثر شکاف‌های امنیتی و نوسان ارزش مشتقات توجه داشته باشند. نظر شما در مورد توکن‌ LSD چیست؟ برای سرمایه‌گذاری در مشتقات لیکویید استیکینگ، انتخاب شما کدام پروتکل‌ها است؟