استیبل کوین‌ها محلی برای حفظ ارزش دارایی سرمایه‌گذاران در نوسانات شدید یا دوران نزولی بازار هستند. معامله‌گران برای اینکه بتوانند همچنان در بازار حضور داشته باشند، اما از گزند ریزش رمزارزها در امان بمانند، بخشی از دارایی‌شان را به ارزهای باثبات یا استیبل کوین تبدیل می‌کنند؛ از این رو انتخاب یک استیبل کوین معتبر بسیار مهم است. همین چند ماه پیش بود که دیپگ شدن UST باعث ایجاد ضررهای هنگفت برای استفاده‌کنندگان از این رمزارز شد. مورد دیگری که درباره استیبل کوین‌ها وجود دارد، پشتوانه آنها، امکان رصد آنها توسط نهادهای نظارتی و بلوکه کردن حساب کاربران است. تتر به‌عنوان برترین استیبل کوین بازار ارزهای دیجیتال، همواره با انتقادهایی در این زمینه مواجه شده است. در این مقاله می‌خواهیم نگاهی کلی به وضعیت این ارز دیجیتال از منظر کلاهبرداری بودن بیندازیم و ببینیم آیا می‌توان تتر را یک پروژه کلاهبرداری دانست؟ با میهن بلاکچین همراه باشید.
چرا برخی تتر را کلاهبرداری میدانند؟
تتر به عنوان یک استیبل کوین باید اعتماد مردم را جلب کند و این اعتماد در صورتی جلب خواهد شد که به مردم ثابت شود پشتوانه دلاری برای تتر وجود دارد. در اواخر سال ۲۰۱۸ (آبان ۱۳۹۷) تیم سازنده تتر مدعی شدند که پشتوانه دلاری کوین خود را در بانک Deltec واقع در باماهاس قرار داده‌اند. ایرادات زیادی به پشتوانه دلاری تتر وارد بود و بعد از منتشر شدن این خبر و همچنین تصویر سندی که بانک Deltec تایید کرده بود، عدهای به حمایت از تتر پرداختند ولی تعداد زیادی از کاربران نیز این سند را جعلی خواندند و همچنان منتقد Tether هستند.
سند منتشرشده نشان می‌دهد که بانک Deltec تایید کرده است، تتر به میزان ۱.۸ میلیارد دلار سرمایه نزد این بانک سپرده دارد. در انتهای این سند، یک امضا مشاهده می‌شود که هیچ شباهتی به امضاهای مرسوم ندارد و بیشتر شبیه یک خط با یک نقطه با فاصله زیاد از آن خط است. بسیاری از منتقدین بر این باورند که به راحتی می توان این سند را با فوتوشاپ درست کرد و در انتهای آن نیز یک خط با یک نقطه کشید!
قضیه به همین‌جا ختم نمی‌شود، بانک Deltec حتی در بین ۱۰ بانک برتر باماهاس نیست. باماهاس یک جزیره کوچک با جمعیتی حدود ۳۵۰ هزار نفر است. چرا تتر پول‌های خود را که در واقع پشتوانه سرمایه مردم است، در این بانک سپرده کند؟ اگر وارد سایت بانک یا بهتر بگوییم موسسه مالی Deltec شوید و الکسای آن را بررسی کنید، خواهید دید که ترافیک این سایت از کشور سنگاپور است. جزیره باماهاس یک جزیره کوچک نزدیک به قاره آمریکاست و سنگاپور در آسیا است.
اگر تتر به‌دنبال این باشد که سرمایه افراد را در یک بانک سپرده‌گذاری کند، انتظار زیادی نیست اگر بخواهیم بانک معتبرتری را نسبت به یک بانک نه‌چندان آشنا در جزیره باماهاس انتخاب کند. جمعیت باماهاس ۳۵۰ هزار نفر است. با توجه به این آمار، این جزیره به چند بانک نیاز دارد؟ الکسای بین المللی و محلی این بانک با بانک‌های دیگر در باماهاس تفاوت فاحشی دارد. آیا واقعا Deltec یک بانک معتبر است؟ یا صرفا یک موسسه مالی است که هر لحظه این امکان وجود دارد، پول های مردم را به آن ها پس ندهد؟
این قضیه که چرا تتر بانک Deltec را انتخاب کرده است، سوالات و انتقادات بسیاری را برای کاربران به همراه داشته است. حتی خیلی از منتقدین معتقد هستند که تتر به دنبال عوام‌فریبی است و پشتوانه دلاری برای کوین خود ندارد.
ذخایر USDT چقدر قابل اعتماد هستند؟
تیم تتر صورت ماهانه آماری درباره ذخایر خود منتشر میکند. پس از شرکت Moore و mha Cayman، شرکت BDO مسئول بررسی عملکرد تتر است. این شرکت در تاریخ ۳۰ ژوئن ۲۰۲۲ (۹ تیر ۱۴۰۱) با انتشار گزارشی میزان ذخایر تتر را بیان کرد. این آمار نسبت به سال گذشته تغییرات چشم‌گیری داشته است. در سندی که مربوط به ۷ مرداد ۱۴۰۰ می‌شود، سهم اوراق خزانه در ذخایر دارایی USDT حدود ۲۹ درصد بود؛ در حالی که این عدد در آخرین گزارش به ۵۴ درصد رسیده است. علاوه‌بر شرکت تتر پیش‌تر اعلام کرده بود که قصد دارد میزان ذخایر اوراق تجاری (Commercial paper) خود را در تیر یا مرداد ماه کاهش دهد.
طبق آخرین گزارش منتشرشده، سهم اوراق تجاری در ذخایر USDT حدود ۱۵.۹ درصد است. یکی از انتقادهایی که همواره به این استیبل کوین می‌شود، سهم بالای این نوع از پشتوانه در سبد تتر است. دلیل این موضع‌گیری‌ها قابلیت نقدشوندگی پایین اوراق تجاری است؛ زیرا این اوراق عموما بدون پشتوانه هستند و معمولا بازپرداخت آنها به وسیله دارایی خاصی تضمین نمی‌شود. Commercial paper بر خلاف اسناد خزانه، بازار دست دوم قابل‌توجهی ندارند و این عامل باعث کاهش قدرت نقدشوندگی آن شده است.
همانطور که در تصویر بالا مشخص شده، تقریبا ۷۹ درصد از پشتوانه توکن USDT را پول نقد، اوراق مشتقه معادل پول نقد، سپرده‌های کوتاه مدت، اوراق قرضه، فلزات گرانبها، دارایی کریپتویی و حتی وام‌های اعطایی است. که از این بین تنها ۱۰.۲۵ درصد از آن پول نقد است. تتر مدعی بود که پشتوانه تمام توکن‌های USDT پول نقد است با این حال در عمل تنها ۱۰ درصد آن دارایی نقد بوده و مابقی سایر اوراق بهادار است. در نتیجه، توکن‌های USDT پشتوانه دارند، اما پشتوانه آنها دلار امریکا و پول نقد نیست.
آیا تتر استیبل کوین امنی است؟
تتر توسط نهادهای شرکتی متمرکز اداره می‌شوند و می‌توانند کاربران را در فهرست غیرمجاز (Blacklist) خود قرار دهند و حتی سرمایه آنها را مصادره کنند. اخبارهای مختلفی درباره مسدودسازی و بلوکه کردن تتر کاربران که متضاد با قوانین و تحریم‌های آمریکا هستند، به گوش می‌رسد.
معامله‌گران و سرمایه‌گذارن در بیشتر مواقع زمانی که می‌خواهند سرمایه خود را از موقعیت‌های سرمایه‌گذاری خارج کنند، از استیبل کوین استفاده می‌کنند؛ بنابراین مدت زمان نگهداری سرمایه‌شان به این شکل طولانی خواهد بود. در این حالت مولفه امنیت بسیار مهم خواهد بود. با در نظر گرفتن این شرط، انتخاب استیبل کوین تتر شاید گزینه مناسبی نباشد. اطلاعات شرکت تتر به هیچ عنوان واضح نیست و ذخایر آن شفاف نیستند.
تتر مدعی است، افرادی که USDT دارند، می‌توانند با مراجعه به کمپانی تتر در ازای دارایی دیجیتال خود اسکناس دلار تقاضا کنند؛ اما در واقعیت این اتفاق شدنی نیست، زیرا ذخایر نقدی تتر کافی نیست. در واقع بخشی از توکن‌های USDT موجود در بازار هیچ پشتوانه‌ای نداشته و این شرکت با سوءاستفاده از اعتبار خود در بازار ارزهای دیجیتال، بخشی از توکن‌های خود را بدون پشتوانه عرضه کرده است. جمیع این موارد باعث می‌شود که برخی تتر را به‌عنوان کلاهبرداری در نظر بگیرند
آیا ممکن است USDT به سرنوشت UST دچار شود؟
اصلی‌ترین موضوعاتی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر کاربران شبکه Tether اثر می‌گذارد، عدم شفافیت لازم، متمرکز بودن و نیاز به اعتماد و اتهامات وارد بر شبکه تتر با عنوان مداخله در «پامپ قیمت بیت کوین» هستند.
شبکه تتر، منتقدان سرسختی در دنیای کریپتو دارد. گروهی که باور دارند UST یک برنامه کلاهبرداری از پیش برنامه‌ریزی‌شده بود، تتر را کلاهبرداری میدانند و معتقدند دیر یا زود این کمپانی راگ پول خواهد کرد؛ اما بخشی از آنها منتقدین منطقی ارزهای دیجیتال هستند. گرچه نظرات این دسته از منتقدین مبتنی بر منطق است، اما با استدلال‌های «شبه پانزی بودن» تتر مخالف هستند.
نمی‌توان از مکانیسم قیمت در دو استیبل کوین USDT و UST غافل شد. ترا از سازوکار استیبل‌کوین‌های الگوریتمی برای ثابت نگه داشتن قیمت UST استفاده کرده بود؛ به‌همین خاطر با دیپگ شدن UST، پروژه لونا دچار بحران شد. کمپانی تتر از مکانیسم پشتوانه ارز فیات برای ثابت نگه داشتن قیمت تتر استفاده میکند و هر واحد USDT برابر با یک دلار آمریکا است.
Tether یک قرارداد هوشمند است. قراردادهای هوشمند این امکان را به طراحان و توسعه‌دهندگان می‌دهند که با قراردادن پروکسی‌های مشخص آدرس‌های را بلوکه یا دارایی‌ها را برداشت کنند. تتر نیز این امکان را در قرارداد هوشمند خود پیاده‌سازی کرده است که هر مقدار استیبل کوین USDT را در هر کیف پولی چه ولت‌های حضانتی یا غیرحضانتی مسدود کند. در واقع، شبکه تتر یک بلاکچین غیرمتمرکز نیست، بلکه روی بلاک‌چین‌هایی اجرا می‌شود که می‌توانیم آنها را غیرمتمرکز در نظر بگیریم.
نکته امنیتی درباره خرید تتر برای کاربران ایرانی
علاوه‌بر موارد بالا، تتر با نهادهای مختلف مانند استارت‌آپ Notabene برای شفاف‌سازی تراکنش‌ها همکاری میکند. این مساله امنیت کاربران را تحت شعاع قرار می‌دهد و دخل‌وتصرف این کمپانی در دارایی کاربران را افزایش می‌دهد. با این همکاری تتر خیلی سختگیرانه‌تر تراکنش‌های رمزارز میان صرافی‌ها را بررسی میکند و به منظور جلوگیری از پولشویی می‌تواند حساب‌های زیادی را مسدود کند. این مساله می‌تواند برای کاربران ایرانی بسیار مخاطره‌آمیز باشد؛ زیرا کاربران ایرانی تحت تحریم‌های متعددی قرار دارند و ارائه خدمات به ما کاربران ایرانی از طرف بسیاری از سرویس‌ها مسدود است.
بسیاری از کاربران ایرانی از تتر نه‌تنها به‌عنوان ابزاری برای نقدشوندگی استفاده می‌کنند، بلکه با توجه به نوسان و رشد قیمت تتر نسبت به تومان از این اتفاق نیز برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند. می توانید از این لینک بهترین زمان خرید ارز دیجیتال، مخصوصا تتر را مطلع شوید.
پرسش و پاسخ (FAQ)
- آیا تتر کلاهبرداری است؟
عدم شفافیت در اطلاعات و متمرکز بودن سازوکار تتر و استیبل کوین USDT گمانه‌زنی‌هایی مبنی‌بر کلاهبرداری بزرگ‌ترین استیبل کوین بازار ارزهای دیجیتال به‌وجود آورده است؛ اما با توجه به گردش بالا و استفاده روزافزون از این دارایی باثبات، نمی‌توان به‌راحتی برچسب کلاهبرداری را به آن چسباند.
- آیا پشتوانههای تتر قابل اعتماد هستند؟
انتقادهای متعددی نسبت به میزان و نوع پشتوانههای USDT مطرح است. برخی آنها را ناکافی و عدهای غیرواقعی و صرفا چند عدد و رقم میدانند، اما کمپانی تتر هر ماه گزارشهایی مبنی بر پشتوانههایش منتشر میکند که خیال کاربرانش را راحت کند.
جمع‌بندی
در این مقاله سعی کردیم زوایای مختلف درباره فرضیه کلاهبرداری بودن تتر و استیبل کوین USDT را مطرح و بازگو کنیم. متهم ساختن Tether به کلاهبرداری یا راگ پول بسیار دشوار است؛ از طرف دیگر نمی‌توان نسبت به شفاف نبودن اطلاعات و متمرکز بودن ساختار بزرگ‌ترین استیبل کوین بازار ارزهای دیجیتال بی‌تفاوت بود. فعالان این حوزه همواره باید جوانب احتیاط را در نظر بگیرند و همه تخم‌مرغ‌هایشان را داخل یک سبد قرار ندهد. نظر شما درباره این فرضیه چیست؟ آیا می‌توان تتر را یک پروژه کلاهبرداری خواهند یا باید به جایگاه این استیبل کوین احترام گذاشت؟
