در سال‌های اخیر رشد بخش دیفای به عنوان یکی از جدیدترین حوزه‌ها در بلاک چین بسیار چشمگیر بوده است. اما این حوزه با محدودیت‌هایی همراه است. شبکه Automata و توکن بومی آن ATA به دنبال بهبود مواردی همچون ایجاد قابلیت همکاری میان زنجیره‌ای و اتصال شبکه‌های مختلف به یکدیگر است. اتوماتا و رمز ارز آتا به دنبال رفع یکی از نواقص اساسی حوزه دیفای هستند.
همانطور که در بالا اشاره شد برخی از مشکلات حوزه Defi از جمله نبود حریم خصوصی به دلیل ماهیت شفاف بلاکچین و ضعف قابلیت همکاری بین زنجیره‌ای به علت اصطکاک مداوم بین اکوسیستم‌های بلاکچین ذهن افراد زیادی را به خود مشغول کرده است. می‌توان گفت شبکه آتوماتا جدیدترین راه حل برای این مشکلات است. در ادامه می‌خوانیم که این شبکه دیفای به طور عملی چه راه‌حلی برای این مشکلات ارائه داده است.
شبکه Automata (اتوماتا) چیست؟
شبکه Automata یک پروتکل خدمات غیر متمرکز است که یک لایه میان‌افزار حریم خصوصی برای dAppها در چندین بلاکچین فراهم می‌کند. این پروتکل، مواردی همچون رأی دادن ناشناس و به حداقل رساندن بیشینه ارزش قابل استخراج ماینر (Miner Extractable Value) را امکان‌پذیر می‌کند. شبکه Automata این کار را با استفاده از دو راهکار Witness و Conveyor انجام می‌دهد. راه‌حل‌های موجود، برگرفته از جدیدترین الگوریتم‌های رمزنگاری و محافظت از حریم خصوصی هستند و با استفاده از محیط‌های اجرای قابل اعتماد (Trusted Execution Environments) انجام می‌شوند. همان طور که گفتیم این پروتکل، مواردی همچون رای دادن ناشناس و به حداقل رساندن بیشینه ارزش استخراج ماینر (Miner Extractable Value) را امکان‌پذیر می‌کند. اما چگونه؟ شبکه آتوماتا این کارها را با دو راه حل به نام Witness و Conveyor انجام می‌دهد.
راهکار Witness در شبکه آتوماتا
Witness راه‌حلی برای رای‌گیری خارج از شبکه Automata است. این ویژگی برای رای‌دهندگانی است که نمی‌خواهند هویت خود را فاش کنند. رأی‌دهندگان همچنین می‌توانند قدرت رأی دادن خود را به آدرس‌های دیگر تفویض کنند. Witness همچنین از اتریوم و بایننس اسمارت‌چین و سایر زنجیره‌های سازگار با EVM مبتنی بر Substrate پشتیبانی می‌کند و ویژگی‌های زیر را ارائه می‌دهد:
هزینه گس صفر: از آنجایی که رأی گیری خارج از زنجیره انجام می‌شود، هیچ هزینه‌ای به عنوان کارمزد تراکنش وجود ندارد.
حریم خصوصی: کاربران می‌توانند سطوح مختلف حریم خصوصی را تنظیم و انتخاب کنند. در حالت رای گیری خصوصی، فقط نتیجه رای‌گیری منتشر می‌شود، در حالی که هویت رای‌دهندگان و تعداد آرا پنهان می‌ماند.
وکالت: کاربران می‌توانند قدرت رأی دادن خود را به آدرس دیگری تفویض کنند.
راهکار Conveyor در پلتفرم اتوماتا
راهکار Conveyor برای به حداقل رساندن ارزش قابل استخراج ماینر معرفی شده است. ارزش قابل استخراج ماینر (MEV) به توانایی یک ماینر برای تعیین زمان، نحوه و مکان قرار دادن یک تراکنش در یک بلوک شبکه بلاک چین اشاره دارد. به بیان ساده، ماینرها می‌توانند ترتیب پردازش تراکنش‌ها در بلاکچین را تعیین کرده و از این قدرت به نفع خود سو استفاده کنند. با این کار تراکنش‌هایی که به ممپول (محلی که تمام تراکنش‌های ارسالی به شبکه در آنجا جمع می‌شوند و ماینرها از میان آن‌ها براساس اولویت‌‌های خود تراکنشی را انتخاب می‌کنند) وارد می‌شوند به ترتیب زمان ارسال تراکنش برداشته نمی‌شوند، بلکه ماینرها می‌توانند تراکنشی را که گس یا کارمزد بالاتری دارد را انتخاب کنند. این یک مشکل عمومی در تمام شبکه‌های بلاک چین است.
راه حل Conveyor سرویسی است که تراکنش‌ها را به ترتیب مشخص، دریافت و خارج می‌کند. این راه‌حل با ایجاد یک حوزه مشخص، هرج و مرج ایجادشده در سفارش‌ها را سامان می‌دهد. در واقع هنگامی که تراکنش‌ها به Conveyor وارد می‌شوند، Conveyor ترتیب تراکنش‌های ورودی را تعیین می‌کند و انجام موارد زیر را غیرممکن می‌کند:
۱- تولیدکنندگان بلاک نمی‌توانند تراکنش‌های جدید را به خروجی Conveyor بفرستند زیرا تراکنش‌هایی که بخواهند سرویس Conveyor را دور بزنند به دلیل عدم تطابق امضا توسط دیگران شناسایی می‌شوند.
۲- تولیدکنندگان بلاک نمی‌توانند تراکنش‌های مرتب شده را حذف کنند. تراکنش‌های پذیرفته شده توسط Conveyor در همه جا پخش می‌شود بنابراین این تراکنش‌ها قابل حذف نیستند مگر اینکه همه تولیدکنندگان بلوک در یک زمان با هم تبانی کرده و تراکنش‌ها را سانسور کنند.
اما آتوماتا این کارها را چگونه انجام می‌دهد؟ دو نوع نود یا گره در شبکه Automata کار می‌کند: Automata Validator یا اعتبارسنج اتوماتا و Automata Geode یا ژئود اتوماتا. در ادامه با این نودهای شبکه اتوماتا آشنا می‌شویم.
اعتبارسنج اتوماتا
اعتبارسنج‌ها با استیک‌کردن توکن‌ها و در الگوریتم Proof-of-Stake شرایط قابل اعتمادی را برای شرکت کنندگان فراهم می‌کنند.
اعتبارسنج‌ها سه وظیفه اصلی دارند:
۱- مدیریت ثبت نام استکینگ و میزبانی از نودها
۲- توزیع وظایف کاری و پاداش‌ها
۳- ایجاد بازاری برای خرید و فروش قدرت محاسباتی
ژئودهای اتوماتا
نوع دوم نودها به Automata Geode معروف است. با استفاده از Automata Geode، برخی از فناوری‌های پیشرفته از جمله RAM Oblivious برای ایجاد موفقیت‌آمیز یک محیط ایزوله و محافظت شده به کار گرفته می‌شوند. این فناوری، الگوهای دسترسی به داده‌ها را حتی برای ارائه دهنده Geode نیز پنهان می‌کند.
نکته مهم این است که Geode از قبل می‌تواند روی ابر و زیرساخت‌های فنی موجود مستقر شود. میزبانی نود محاسباتی به سادگی اجرای نود اعتبارسنج بر روی بلاکچین است.
سطوح شبکه اتوماتا
اعتبارسنج و ژئودهای اتوماتا در ۳ سطح با یکدیگر تعامل دارند: کنترل، محاسبه و سرویس. هر کدام از این سطوح عملکرد مشخص و مهمی را ایفا می‌کند.
سطح کنترل نقش هماهنگ کننده را دارد. در این سطح، اعتبارسنج، یک نسخه از حالت پروتکل را حفظ می‌کند تا Geode بتواند کارهای جدید را دریافت کند و وضعیت آن‌ها را گزارش کند.
سطح محاسبات در نقش یک مجری است. اینجا جایی است که Geode می‌تواند کارهای برنامه ریزی شده را به اتمام برساند و اثبات اجرای آن را ارائه دهد.
سطح سرویس همان چیزی است که کاربر می‌بیند. در این سطح فروشندگان می‌توانند برنامه‌های کاربردی را در Geode توسعه دهند و اجرا کنند بدون اینکه واقعاً از خود Geode میزبانی کنند.
تیم شبکه اتوماتا
شبکه اتوماتا توسط کهنه‌سربازان و محققان این صنعت در سال ۲۰۱۹ ساخته شده است. اعضای این تیم پیش از این در Zilliqa، LongHash و دانشگاه ملی سنگاپور مشغول به فعالیت بوده‌اند. همچنین سرمایه گذاران این تیم شامل KR1، Alameda Research، IOSG Ventures، Divergence Capital، Genesis Block Ventures و Jump Trading هستند.
معرفی توکن ATA
شبکه اتوماتا از توکنی بومی به نام ATA استفاده می‌کند. این رمز ارز یک توکن ERC-20 و BEP-20 است و در کل یک میلیارد از این توکن عرضه شده است. برخی از موارد استفاده و کاربرد این توکن عبارتند از:
نقش حاکمیتی: دارندگان توکن ATA می‌توانند در مورد ویژگی‌های سیستم عامل و پارامترهای شبکه نظر دهند و پیشنهادهای خود را ارائه دهند.
پاداش استخراج: ماینرهای محاسبه و ذخیره‌ساز با اجرای برنامه‌ها و تراکنش‌های کاربران شبکه، توکن ATA به دست می‌آورند.
هزینه‌های پروتکل: کاربران بابت کارهای مربوط به ذخیره‌سازی و محاسبات به ماینرها هزینه پرداخت می‌کنند.
تخصیص ژئود: کاربران می‌توانند با استفاده از توکن‌های ATA در حراجی‌های ژئود شرکت کنند.
توزیع ارز دیجیتال ATA
برنامه‌ای که برای عرضه تمامی توکن‌های ATA در نظر گرفته شده است به شکل زیر است:
- ۴ درصد در هنگام عرضه در بایننس
- ۵ درصد در عرضه seed
- ۶ درصد در فروش استراتژیک
- ۵ درصد برای همکاران و مشاوران استراتژیک
- ۱۵ درصد برای تیم پروژه
- ۳۰ درصد برای اکوسیستم و جامعه توسعه‌دهندگان
- ۳۵ درصد به عنوان رزرو پروتکل
فرایند عرضه‌ی توکن‌ها تا ژانویه ۲۰۲۶ به شکل زیر است:
نگاهی به جامعه automata
شبکه اتوماتا قصد دارد یک جامعه جهانی را توسعه داده و حضور خود را در رسانه‌های اجتماعی تقویت کند. این شبکه قصد دارد به عنوان سرویس حفظ حریم خصوصی برای حوزه دیفای و فضای کلی Web3 شناخته شود. استراتژی‌های فعلی رشد جامعه شامل موارد زیر است:
- تزریق مداوم محتوا برای آموزش و تعامل با اعضای جامعه.
- ایجاد یک تقویم محتوایی برای رسانه‌های اجتماعی
- انتشار تحقیقات اصلی در قالب MEV. Wiki برای تقویت سطح دانش جامعه
- مشارکت در رویدادهای صنعت مانند Polkadot Decoded به منظور تقویت حضور خود در جوامع تخصصی
- ارائه آخرین اخبار، تحولات و پیشرفت فنی پروژه از طریق پست‌های وبلاگ و خبرنامه‌ها
- داشتن تیم اختصاصی و حرفه‌ای برای مدیریت و نظارت بر کانال‌های شبکه‌های اجتماعی
سخن پایانی
شبکه اتوماتا برای تحقق بخشیدن به چشم‌انداز وب ۳.۰ به روشی عملی و بنیادی راه اندازی شده است. به طور کلی سازندگان شبکه Automata معتقدند که dAppهای موجود می‌توانند به راحتی و با بدون نیاز به تغییرات بنیادی با این شبکه ادغام شوند. آن‌ها می‌گویند این شبکه سازگاری زیادی دارد و می‌تواند با چندین زنجیره جفت شود و مهم‌تر از همه حفظ حریم خصوصی در آن به خوبی صورت گرفته است و این‌ها باعث شده تا اتوماتا و توکن ATA را قطعه نهایی پازل وب ۳ بدانند.
