همبستگی کریپتو چیست؟ ابزاری برای مدیریت هوشمندانه ریسک پرتفو

یکی از مهم‌ترین استراتژی‌های مدیریت ریسک در بازار پرنوسان ارزهای دیجیتال، تنوع بخشیدن به پرتفو است. یک سبد سرمایه‌گذاری که با ترکیب هوشمندانه‌ای از دارایی‌های دیجیتال، سهام، اوراق قرضه و کالاهای سنتی ساخته شده باشد، مطمئنا کمتر در معرض ریسک قرار می‌گیرد. به‌عبارت دیگر، در یک پرتفوی متنوع اگر قیمت یک دارایی کاهش پیدا کند، ممکن است دارایی‌ دیگر رشد کند و این تعادل باعث کاهش ضرر کلی می‌شود. یکی از ابزارهای کلیدی در این مسیر، همبستگی کریپتو (Crypto Correlation) است که کمک می‌کند رابطه بین دارایی‌های مختلف از جمله بیت کوین و طلا یا بیت کوین و شاخص سهام را بهتر درک کنیم.

اگر علاقه‌مند هستید بدانید همبستگی کریپتو چیست و چطور می‌توانیم با آنالیز همبستگی، یک سبد سرمایه‌گذاری متعادل و مقاوم بسازیم، با این مطلب از میهن بلاکچین همراه باشید.

خلاصه مطلب همبستگی کریپتو رابطه حرکت قیمت در بازار ارزهای دیجیتال و دارایی‌های مالی سنتی را اندازه‌گیری می‌کند. سرمایه‌گذاران برای محافظت در برابر نوسان‌های بازارهای مالی از استراتژی‌ همبستگی کریپتو استفاده می‌کنند. به این معنا که با انتخاب ترکیبی از دارایی‌های مختلف که درجات متفاوتی از همبستگی با ارزهای دیجیتال دارند، ریسک را به حداقل می‌رسانند. ضریب همبستگی کریپتو از ۱.۰+ تا ۱.۰- است. همبستگی مثبت یعنی قیمت هر دو دارایی در یک جهت حرکت می‌کند، همبستگی منفی یعنی قیمت یکی افزایش و دیگری کاهش می‌یابد. بدون همبستگی یعنی حرکت قیمتی هیچ‌کدام از دو دارایی روی دیگری اثر ندارد. برای بهبود مدیریت ریسک با همبستگی کریپتو می‌توان از ابزارها و پلتفرم‌هایی مانند Blockchain Center DefiLlama و Coin Metrics استفاده کرد.

همبستگی کریپتو چیست؟

همبستگی کریپتو (Crypto Correlation)، رابطه‌ بین تغییرات قیمتی بازار ارزهای دیجیتال و دارایی‌های مالی سنتی است و با استفاده از فرمول ریاضی محاسبه می‌شود. این رابطه با استفاده از معیاری به نام «ضریب همبستگی» اندازه‌گیری می‌شود که عددی بین «۱.۰+ و ۱.۰- » است.

• همبستگی مثبت: ضریب بیش از ۰ تا ۱ نشان‌دهنده همبستگی مثبت است و زمانی اتفاق می‌افتد که هر دو دارایی در یک جهت حرکت کنند. هرچه عدد به ۱.۰+ نزدیک‌تر شود، شباهت بیشتری در حرکت قیمت‌ها وجود دارد و زمانی که به ۱.۰+ برسد، نشان‌دهنده همبستگی کامل است. به‌طور مثال، زمانی که قیمت بیت کوین و سهام تکنولوژی همزمان افزایش پیدا کند، همبستگی مثبت بین آن‌ها وجود دارد.
• همبستگی منفی: زمانی اتفاق می‌افتد که دارایی‌ها در جهت مخالف همدیگر حرکت کنند. در این حالت، با افزایش ارزش یکی، ارزش دیگری کاهش پیدا می‌کند. نزدیک شدن ضریب به ۱.۰- نشان می‌دهد حرکت یکی دقیقا معکوس دیگری است. به‌طور مثال، افزایش قیمت بیت کوین و کاهش قیمت طلا نشان‌دهنده همبستگی منفی است.
• عدم همبستگی: زمانی اتفاق می‌افتد که حرکت قیمت یک دارایی کاملا مستقل از دیگری باشد. در این سناریو هیچ رابطه قابل‌ تشخیصی بین دو دارایی چه مثبت یا منفی وجود ندارد. در واقع، ضریب صفر نشان می‌دهد تغییرات قیمت یک دارایی به‌هیچ‌وجه بر قیمت دیگری اثر ندارد یا با آن همسو نمی‌شود. به‌طور مثال، ممکن است قیمت بیت کوین با کالایی مانند ذرت هیچ ارتباطی نداشته باشد.

یکی از روش‌های رایج برای محاسبه ضریب همبستگی (r) روش پیرسون (Pearson) است که شدت و جهت رابطه خطی بین دو متغیر را اندازه‌گیری می‌کند. در تصویر زیر فرمول محاسبه ضریب همبستگی را مشاهده می‌کنید:

علاوه‌بر پیرسون، از روش‌های دیگری مانند همبستگی رتبه‌ای اسپیرمن (Spearman Rank Correlation) و تاو کندال (Kendall’s Tau) نیز برای برای محاسبه ضریب همبستگی استفاده می‌شوند. این روش‌ها برای داده‌های غیرپارامتریک و روابط یکنواخت کاربرد دارند. به عبارت دیگر، زمانی‌که داده‌ها خطی نیستند یا توزیع خاصی ندارند، این روش‌ها تحلیل دقیق‌تری ارائه می‌دهند.

جالب است بدانید که سِر فرانسیس گالتون (Sir Francis Galton) در دهه ۱۸۸۰ (سال ۱۲۵۸) مفهوم ضریب همبستگی را ابداع و برای اولین بار اصطلاح “Co-Relation” را در ادبیات علمی معرفی کرد. او بعدها این معیار را باعنوان شاخص «Index» یا همبستگی «Correlation» به‌کار برد.

درک رابطه همبستگی بیت کوین و طلا

طلا به‌عنوان یک ذخیره ارزش شناخته می‌شود و معمولا زمانی که قیمت دارایی‌های پرریسک کاهش پیدا می‌کند، قیمت آن افزایش می‌یابد. به همین دلیل رابطه بین بیت‌کوین و طلا برای سرمایه‌گذاران مهم است.

روندهای تاریخی همبستگی بیت کوین و طلا

• همبستگی طلا و بیت کوین در اکتبر ۲۰۱۸ (مهرماه ۱۳۹۷) به پایین‌ترین مقدار منفی (۰.۵۸-) رسیده است که نشان می‌دهد با افزایش قیمت طلا، قیمت بیت کوین کاهش یافته است.
• در طول این چند سال، همبستگی میان این دو دارایی بین مقادیر مثبت و منفی در نوسان بوده که حاکی از تغییر احساسات سرمایه‌گذاران و پویایی بازار است.
• این همبستگی در ۱۳ نوامبر ۲۰۲۴ (۲۳ آبان ۱۴۰۳)‌ به ۰.۳۶- رسیده است که به معنای تمایل متوسط بیت کوین و طلا برای حرکت در جهت‌های مخالف است؛ اما این رابطه کامل یا قطعی نیست.

واکنش طلا و بیت کوین به نتایج انتخابات آمریکا

انتخابات ریاست جمهموری ۲۰۲۴ ایالات متحده روی روند قیمت‌ها تاثیر قابل‌توجهی گذاشت، به‌طوری‌که قیمت طلا پس از پیروزی دونالد ترامپ بیش از ۴٪ کاهش یافت و به ۲٬۶۱۸ دلار در هر اونس رسید. دلیل این کاهش، افزایش خوش‌بینی در بازار و رشد شاخص‌های سهام ایالات متحده بود که باعث کاهش جذابیت طلا به‌عنوان یک دارایی امن شد. در همین حین، انتظار وضع تعرفه‌های تجاری و کاهش محدودتر نرخ بهره نیز باعث تقویت ارزش دلار شد. این امر طلا را برای خریداران خارجی گران‌تر کرد و فشار بیشتری بر قیمت آن آورد.

همبستگی منفی ملایم بیت‌کوین با طلا (۰.۳۶-) نشان‌دهنده تفاوت رفتار سرمایه‌گذارانِ این دو دارایی است. این تفاوت به‌ویژه در واکنش‌های بازار به تغییرات سیاسی و اقتصادی مشهود است؛ زیرا تغییر در سیاست‌های پولی و انتظارات تورمی تاثیر متفاوتی بر بیت کوین و طلا می‌گذارد.

طلا همواره به‌عنوان یک پناهگاه امن در زمان‌های بی‌ثباتی اقتصادی شناخته می‌شود؛ اما در برخی شرایط سیاسی و اقتصادی ممکن است جذابیت فوری آن کاهش پیدا کند. در چنین شرایطی، بیت‌کوین که به‌طور سنتی به‌عنوان یک دارایی پرنوسان شناخته می‌شود، ممکن است به گزینه‌ای جذاب برای برخی از سرمایه‌گذاران تبدیل شود.

چرا همبستگی کریپتو برای مدیریت ریسک اهمیت دارد؟

همبستگی یکی از معیارهای کلیدی برای مدیریت ریسک در پرتفوی سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال است که کمک می‌کند درک بهتری از ماهیت بازارها و نحوه واکنش آن‌ها به یکدیگر به‌دست بیاورند. سرمایه‌گذارانی که از همبستگی کریپتو برای مدیریت ریسک استفاده می‌کنند، ممکن است دو رویکرد مختلف داشته باشند.

گروه اول ‌دنبال دارایی‌های با همبستگی منفی هستند تا از آن‌ها برای تنوع‌بخشی پرتفو استفاده کنند. درواقع، این گروه دارایی‌های مختلف را به‌گونه‌ای در سبد سرمایه‌گذاری خود می‌چینند که کمتر در معرض ریسک‌ها و نوسان بازار قرار بگیرند. به‌این ترتیب، زمانی که قیمت یک کلاس خاص از دارایی (مثلا ارزهای دیجیتال) به سطح حمایت نزدیک می‌شود، اقدام به فروش آن دارایی و سیو سود می‌کنند و سراغ دارایی‌های کم‌ریسک‌تر (مانند طلا) می‌روند.

گروه دیگری از سرمایه‌گذاران دنبال دارایی‌های با همبستگی مثبت با کریپتو هستند تا واکنش بازار به رویدادهای اقتصادی را بهتر درک کنند. این گروه معمولا دارایی‌هایی که نیاز به نگهداری مستقیم نداشته باشد، مانند صندوق‌های قابل‌معامله در بورس (ETFs) ارزهای دیجیتال را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند.

تنوع‌بخشی سبد سرمایه‌گذاری

یکی از مهم‌ترین استراتژی‌های مدیریت ریسک در سرمایه‌گذاری ارزهای دیجیتال، متنوع‌سازی پرتفو است. با استفاده از این استراتژی می‌توانید سبد سرمایه خود را طوری بچینید که ریسک بین دارایی‌های مختلف پخش شود. به این ترتیب، عملکرد پرتفو به یک دارایی یا گروه کوچکی از دارایی‌ها وابسته نیست. زمانی‌که یک کلاس دارایی خاص دچار سقوط شود، می‌توانید ضرر را کاهش دهید.

درک همبستگی در معاملات به شما کمک می‌کند تا پرتفوی متعادل‌تری بسازید. بدون این دانش، ممکن است پرتفویی بسازید که تنوع کافی نداشته باشد. به‌طور مثال، اگر ارز دیجیتال دارید و دنبال پرتفوی متعادل‌تری هستید، باید دارایی‌هایی که با هم همبستگی منفی ندارند را به سبد خود اضافه کنید. بنابراین اگر بازار کریپتو سقوط کند، سایر بخش‌ها در امان می‌مانند.

جالب است بدانید که در سال‌های اخیر همبستگی بین ارزهای دیجیتال و شاخص اس‌اندپی ۵۰۰ (S&P 500) از ۰.۵۴ به ۰.۸۰ افزایش یافته است و این یعنی بازار کریپتو هم‌راستا با سهام حرکت می‌کند.

چطور همبستگی کریپتو را محاسبه کنیم؟

محاسبه همبستگی کریپتو با فرمول‌های پیچیده ریاضی انجام می‌شود. مراحل محاسبه همبستگی به شرح زیر است؛ اما لازم به یادآوری است که چندین پلتفرم وجود دارند که با ارائه ابزارها و سرویس‌های آماده این کار را ساده‌تر کرده‌اند. در ادامه چند نمونه از این پلتفرم‌ها را معرفی خواهیم کرد.

• انتخاب منبع داده: ابتدا یک منبع داده معتبر مانند کوین مارکت کپ ( CoinMarketCap)، کوین گکو (CoinGecko) یا بلومبرگ ( Bloomberg) را انتخاب کنید.
• دانلود یا ثبت قیمت‌های تاریخی: قیمت‌های تاریخی دارایی‌هایی که می‌خواهید تحلیل کنید را دانلود یا ثبت کنید.
• انتخاب روش همبستگی: برای محاسبه همبستگی، یکی از روش‌های رایج مانند پیرسون (Pearson)، اسپیرمن (Spearman) یا کندال (Kendall) را انتخاب کنید.
• استفاده از ابزارهای تحلیل داده: برای تحلیل داده‌های همبستگی و ساخت نمودارها از ابزارهایی مانند Excel ، Google Sheets یا Python کمک بگیرید.

ابزارهای آنالیز همبستگی کریپتو

ابزارهای آنالیز همبستگی کریپتو نه‌تنها زمان و زحمت تحلیل داده را کاهش می‌دهند؛ بلکه با ارائه اطلاعات لحظه‌ای تصمیم‌گیری را ساده‌تر و کارآمدتر می‌کنند. در چندین پلتفرم‌ از جمله بلاکچین سنتر، دیفای لاما و کوین متریکس می‌توانید از ابزار آنالیز همبستگی کریپتو استفاده کنید.

بلاکچین سنتر (BlockchainCenter) همبستگی رمزارزهای رایج، طلا و شاخص S&P 500 را به شکلی ساده در قالب یک نمودار نشان می‌دهد.

دیفای لاما (DefiLlama) ابزاری دارد که ضریب همبستگی پیرسون بین بیت کوین و آلت‌ کوین‌ها را نشان می‌دهد. علاوه‌ بر این، کاربران می‌توانند داده‌های شخصی خود را وارد و نتیجه را دریافت کنند.

کوین متریکس (Coin Metrics) یک پلتفرم پیشرفته است که بر اساس چند روش مختلف همبستگی کریپتو را نشان می‌دهد.

اشتباهات رایج برای استفاده از همبستگی کریپتو

استفاده از همبستگی کریپتو یک استراتژی مفید برای کاهش ریسک در سرمایه‌گذاری ارزهای دیجیتال است؛ اما چند اشتباه رایج وجود دارد که بی‌توجهی به‌ آن‌ها ممکن است منجر به زیان‌های قابل‌توجهی شود.

• اتکای بیش از حد به داده‌های تاریخی: تحلیل همبستگی معمولا بر اساس داده‌های گذشته انجام می‌شود؛ اما داده‌های تاریخی تضمینی برای پیش‌بینی آینده نیستند و در بهترین حالت فقط الگوها را نشان می‌دهند. عوامل متعددی از جمله تغییرات قانونی و روند اقتصاد کلان می‌توانند به‌شدت بر اقتصاد دارایی‌ها در آینده تأثیر بگذارند.
• نادیده گرفتن شرایط بازار: نوسان ناشی از رویدادها می‌تواند همبستگی‌ها را به‌شدت تغییر دهد و بی‌توجهی به این تغییرات ممکن است منجر به عملکرد غیرمنتظره‌ای در پرتفو شود. همچنین در دوره‌های استرس بازار، تغییر همبستگی‌ها می‌تواند ریسک سیستماتیک پرتفو را افزایش دهد.
• تفسیر نادرست داده‌ها: محاسبات یا برداشت نادرست از داده‌ها منجر به ارزیابی اشتباه ریسک پرتفو می‌شود و در نهایت تصمیم‌گیری بر اساس داده‌های اشتباه باعث تخصیص ناکارآمد دارایی‌ در سبد سرمایه می‌شود.

علاوه‌بر موارد بالا، لازم است سرمایه‌گذاران به‌طور منظم استراتژی‌ها و ضرایب همبستگی را با شرایط جدید بازار تطبیق دهند.

جمع‌بندی

همبستگی کریپتو رابطه بین تغییر قیمت ارزهای دیجیتال با یکدیگر و دارایی‌های بازارهای مالی سنتی مانند طلا، سهام یا اوراق قرضه را نشان می‌دهد. با درک دقیق همبستگی میان دارایی‌های مختلف می‌توانیم سبد سرمایه‌گذاری را به‌گونه‌ای طراحی کنیم که در برابر نوسانات شدید مقاوم باشد و کمتر در معرض ریسک قرار بگیرد. دارایی‌هایی که همبستگی مثبت دارند همسو با یکدیگر هستند و دارایی‌های با همبستگی منفی در جهت عکس حرکت می‌کنند. برای محاسبه ضریب همبستگی از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. اما، از آنجایی که این محاسبه پیچیده است، می‌توانیم از ابزارهای آماده در سرویس‌هایی مانند دیفای لاما، بلاکچین سنتر و کوین متریکس استفاده کنیم. آیا شما برای مدیریت ریسک و تنوع بخشیدن به سبد سرمایه از همبستگی کریپتو استفاده می‌کنید؟