بحث درباره توکنهای غیرمثلی روزبه‌روز بیشتر می‌شود. این‌بار نوبت به طرح مباحث جدید در این حوزه رسیده است. مسائلی مانند NFTهای تقسیم‌شده یا فرکشنال NFT، استفاده از استانداردهای ERC20 و ERC1155 برای مینت NFT، توکنهای یکتای مشتقه و موارد مختلف دیگر که اخیرا درباره این نوع از داراییها بسیار مطرح شده‌اند. نکته‌ای که در تمامی این موارد مشترک است، استاتیک یا ثابت بودن NFT است؛ در حالی که در نسل جدید توکنهای غیرمثلی که به آن NFT 2.0 می‌گویند، توسعه‌دهندگان درباره توکنهای یکتای داینامیک (Dynamic NFT) یا توکنهای غیرقابل معاوضه پویا صحبت میکنند. در این مقاله از میهن بلاکچین، با ارائه توضیحاتی درباره توکنهای غیرمثلی، به این موضوع می‌پردازیم که NFTهای داینامیک -که بعضا از اختصار dNFT به جای آن استفاده می‌کنیم- چگونه باعث تحول دنیای توکنهای غیرقابل معاوضه خواهد شد. اگر می‌خواهید بدانید که NFT داینامیک چیست، همراه ما باشید.
مفهوم NFT داینامیک چیست؟
شاید بهتر باشد قبل از اینکه بگوییم NFT داینامیک چیست، در ابتدا یک یادآوری کلی از NFTها داشته باشیم. توکنهای غیرمثلی دارایی‌های دیجیتالی یکتایی هستند که روی بلاکچین ذخیره می‌شوند. هر NFT نسبت به NFT دیگر از نظر شناسه توکن و آدرس قرارداد، متفاوت است. علاوه‌بر این هرکدام این امکان را دارند که متادیتا یا داده‌های جانبی و کاربردی‌ای مانند عکس، ویدیو یا هر چیز دیگری به آن‌ها ضمیمه شود؛ درحالی که هرکدام منحصربه‌فرد هستند. در حال حاضر بیشترین استفاده‌ای که از این دارایی‌های دیجیتال می‌شود، نمایش آثار هنری دیجیتال است. برای مثال هنرمندان می‌توانند آثارشان را به‌صورت دیجیتال تولید و در قالب یک توکن مینت میکنند و افراد با خرید آن، مالکیت آن را به‌دست می‌آورند. در ساده‌ترین حالت، توکنهای غیرمثلی، یک توکن قابل انتقال با شناسه توکن منحصربه‌فرد است.
زمانی که NFTها مینت شدند، شناسه توکن (Token ID) آن‌ها تغییر نمی‌کند. استاتیک بودن NFTها برای هنرمندان دیجیتال مزیت به‌حساب می‌آید. تا پیش از این هنرمندان دیجیتال به‌سختی می‌توانستند توزیع غیرمجاز آثارشان را ردیابی یا متوقف کند. حالا این هنرمندان می‌توانند با فروش شناسه مشخص آثارشان در قالب توکنهای غیرقابل معاوضه، مالکیت را به طرفدارانشان واگذار کنند. توجه داشته باشید که متادیتاها به‌صورت کاملا اختیاری به یک توکن نسبت داده می‌شوند و غیرقابل تغییر هستند و برای تغییر آن‌ها، باید قراردادشان از بین برود و یک قرارداد هوشمند جدید نوشته شود.
اما اکنون با وجود Dynamic NFT شرایط متفاوت شده است. به زبان ساده یک NFT پویا، توکن غیرمثلی است که می‌تواند بر اساس شرایط و اتفاقهای داخل و خارج شبکه، تغییر کند. این تغییرات به تغییر متادیتا اشاره دارد که توسط یک قرارداد هوشمند اعمال می‌شود. در ان اف تی داینامیک، کدها به‌صورتی نوشته می‌شوند که با‌توجه به نوع و زمان تغییرات، مشخصات و جزئیات در NFT مورد نظر به‌صورت خودکار تغییر کند.
برای درک بهتر، NFT یک شخصیت در بازی مبتنی‌بر NFT را در نظر بگیرید. زمانی که بازی را با خرید یک کارت NFT شروع می‌کنید، کاراکتر بازی دارای یک سطح مشخصی از توانایی است. این توانایی‌ها در قالب متادیتا برای آن NFT تعریف شده است. اگر توکن غیرمثلی از جنس استاتیک یا ثابت باشد، بعد از چند مرحله بازیکنان باید یک کارت جدید که دارای قابلیت‌های جدید است، تهیه کنند؛ اما اگر کارت NFT بازی از نوع داینامیک یا پویا باشد، با توجه به تغییرات و مهارت‌های کسب‌شده در طول بازی، متادیتای آن تغییر میکند و آپدیت می‌شود. در این حالت دیگر نیازی نیست که برای ادامه بازی کارت‌های دیگری خریداری شود.
تغییرات در NFT پویا چگونه پیاده‌سازی می‌شود؟
همان‌طور که بیان شد، مشخصات توکنهای غیرمثلی پویا با توجه به یک سری از اتفاقهای داخلی یا خارجی بلاکچین یا به‌عبارت دیگر با توجه به اطلاعات On Chain و Off chain تعیین می‌شود. مشکلی که اینجا وجود دارد این است که شبکه‌های بلاک چینی به‌صورت ذاتی در محاسبه و دریافت اطلاعت خارج از زنجیره ناتوان هستند.
برای حل این نقص، اوراکل‌ها پا به میدان می‌گذارند. اوراکل‌ها، طرف سوم در سیستم اطلاعاتی هستند که اطلاعات را از منابع تولید دیتا دریافت و به مصرف‌کنندگان که همان بلاک چین‌ها هستند، تزریق میکنند. از اوراکل‌های شناخته‌شده میتوان به Chainlink و API3 اشاره کرد.
تصور کنید، یک توسعه‌دهنده بازی می‌خواهد یک dNFT بسازد که با هر بار بارش باران، توانایی آن تغییر کند. اطلاعات مربوط به بارش باران، یک دیتای خارج از شبکه است؛ بنابراین باید از اوراکلی استفاده کند که اطلاعات را به‌صورت خودکار از منابع هواشناسی بخواند و در قراردادهای هوشمند لحاظ کند.
توکن غیرمثلی پویا چطور کار میکند؟
در بیشتر مواقع، چرخه و فرآیندی که یک توکن غیرمثلی پویا طی میکند، به‌صورت زیر است:
۱. یک فرد برای URI (تعیین کننده هویت منابع یک‌شکل) یک NFT درخواست قرارداد هوشمند میکند.
۲. قرارداد هوشمند درخواست را برای پردازش دریافت میکند.
۳. قرارداد هوشمند برای دریافت اطلاعات آنچین درخواست می‌دهد و آن‌ها را پردازش میکند.
۴. بعد از اطلاعات On chain نوبت به دریافت و پردازش اطلاعات Off chain می‌رسد.
۵. پس از ارزیابی و جمع‌بندی هر دو اطلاعات قرارداد هوشمند خروجی لازم را در اختیار درخواست‌کننده قرار می‌دهد.
کاربرد NFT داینامیک در دنیای واقعی چیست؟
یکی از کاربردهای بسیار مهم و مفید dNFT، توکنیزه کردن داراییها در دنیای واقعی است. داراییها در دنیای واقعی شامل مجموعه‌ای از متغیرها هستند که در بیشتر مواقع در حال تغییرند. یکی از مثال‌های بارز، املاک و مستغلات هستند. یک خانه را در نظر بگیرید. اولین تغییری که شامل حال آن می‌شود، قدیمی شدن سن بنا است. علاوه‌بر این ممکن است بعد از مدتی این خانه دستخوش بازسازی و تعمیرات شود. تمام این موارد به‌عنوان متادیتا به‌طور دائم روی توکن این دارایی که همان NFT خانه است، تغییر میکند و ثبت می‌شود.
لاملو بال (Lamelo Ball) یکی از بازیکنان NBA با استفاده از منابع اطلاعات ورزشی چین لینک، NFTهای پویای خود را عرضه کرده است. یکی از این توکنهای یکتا که Gold Evolve NFT نام دارد، با یک شرط خاص عرضه شده است. آن شرط این است که اگر لاملو برنده جایزه Rookie of the Year در سال ۲۰۲۱ می‌شد، عکس (متادیتای) NFT به عکس جدیدی تغییر می‌کرد.
بنیاد احیای منابع (Regenerative Resources) یکی از نهادهایی است که از dNFT استفاده کرده است. این بنیاد اعلام کرد با استفاده از بازیگران برجسته، ۵ فیلم کوتاه NFT مبتی‌بر قابلیت داینامیک خواهد ساخت که با درآمد حاصل از آن، ۱۰۰ میلیون گیاه مانگرو خواهد کاشت. هر فیلم در ابتدا یک فریم دارد. با هر بار خرید یا فروش مجدد، فریم‌های بیشتری به فیلم اضافه خواهد شد و این روند تا تکمیل ویدیو ادامه می‌یابد.
توکن غیرمثلی دینامیک چه مزایایی دارد؟
نسخه ابتدایی توکنهای یکتا یعنی NFTهای ثابت یا استاتیک، میان پروژه‌های هنری و بازیهای P2E جای خود را پیدا کرده است، اما هر سیستمی برای بقا نیاز به تغییر دارد. Dynamic NFT دارای قرارداد هوشمندی سیال است که به این نوع از داراییها اجازه می‌دهد با گذشت زمان و با توجه به رویدادهای دنیای واقعی، تکامل پیدا کنند؛ بنابراین اگر بخواهیم مهم‌ترین مزیت توکنهای غیرمثلی پویا را عنوان کنیم، می‌توانیم به واقعی‌تر و کاربردی‌تر شدن این توکن‌ها اشاره کنیم. همچنین گسترش پذیرش NFT ها با استفاده بیشتر در زمینه‌های مختلف امکان‌پذیر می‌شود. تغییر در ساخت بازیهای بلاکچینی، شرکت در مسابقات ورزشی و رویدادهای مختلف از جمله مواردی است که می‌تواند به پذیرش بیشتر توکنهای غیرمثلی کمک کند.
سوالات متداول (FAQ)
- داینامیک NFT چیست؟
توکنهای غیرمثلی پویا یا dNFT نوع جدیدی از توکنهای غیرقابل معاوضه هستند که زیر مجموعه نسل دوم NFTها قرار میگیرند. مشخصات این نوع از داراییها برخلاف مدل قبلی، با توجه به رویدادها و اتفاقهای آنچین و آفچین تغییر میکند.
- چگونه میتوان روی شبکه اتریوم یا پالیگان NFT داینامیک ساخت؟
نکته مهم در ساخت ان اف تی پویا، در نظر گرفتن اوراکل آن است. برای ساخت این نوع از NFTها می‌توانید از لینک ساخت NFT روی شبکه اتریوم و ساخت NFT روی شبکه پالیگان استفاده کنید.
- توکنهای غیرمثلی داینامیک چه کاربردهایی دارند؟
از توکنهای غیرمثلی داینامیک میتوان در بازیهای بلاکچینی، رویدادهای ورزشی و املاک و مستغلات استفاده کرد. تفاوتی که نسبت به نسخه استاتیک وجود دارد این است که میتوان متادیتا و مشخصات مربوط به NFT را آپدیت کرد. در NFT استاتیک برای تغییر مشخصات، باید قرارداد هوشمند جدید نوشته شود.
جمع‌بندی
در این مقاله ابتدا برای یادآوری، توضیح مختصری درباره توکنهای غیرمثلی دادیم. متوجه شدیم که نوع رایج NFTها، استاتیک یا ثابت هستند. پس از آن به‌سراغ پاسخ به سوال NFT داینامیک چیست، رقتیم. توکنهای غیرمثلی پویا این امکان را دارند که با توجه به رویدادها و تغییرات درون شبکه‌ای و برون شبکه‌ای، تغییر کنند. در ادامه درباره کاربردهای NFTهای داینامیک در دنیای واقعی و مزیت آن‌ها صحبت کردیم.
نظر شما درباره داینامیک NFT چیست؟ آیا این نوع از توکنهای غیرمثلی می‌توانند پذیرش و مقبولیت دارایی‌های غیرمثلی را افزایش دهند؟
