تقریبا همه فعالان بازار کریپتو از معامله‌گران روزانه تا سرمایه‌گذاران حرفه‌ای با اصطلاح مارکت کپ یا همان ارزش بازار آشنا هستند. اما نکته‌ای که معمولا نادیده گرفته می‌شود این است که مارکت کپ فقط یک مفهوم ندارد؛ بلکه طیفی از روش‌های مختلف ارزشگذاری را دربر می‌گیرد که همگی با همین نام شناخته می‌شوند. یکی از معیارهایی که کمتر درباره‌اش صحبت شده است، ارزش بازار مینت شده (Minted Market Cap) است که ارزش یک پروژه را بر اساس توکن‌هایی که تا امروز مینت شده است محاسبه می‌کند. در این مطلب از میهن بلاکچین ابتدا به بررسی انواع مختلف مارکت کپ و شیوه محاسبه هر کدام از آن‌ها می‌پردازیم و سپس سراغ مفهوم مارکت کپ مینت شده می‌رویم تا ببینیم چرا در مدل‌های توکنومیکس جدید اهمیت بیشتری پیدا کرده است. با ما همراه باشید.
بررسی طیف‌های مختلف مارکت کپ
در حوزه ارزهای دیجیتال، ارزش بازار (MarketCap) یک اصطلاح چندمعنایی است که برای چندین نوع معیار ارزشگذاری مختلف به کار می‌رود. در واقع، همگی یک اسم دارند اما مفهومشان متفاوت است. حالا سوال این است که وقتی کسی می‌پرسد «مارکت کپ چقدر است» منظورش کدام نوع است؟
برای رفع این ابهام، چند روش رایج محاسبه مارکت‌کپ از بیشترین تا کمترین میزان ارزشگذاری را به ترتیب معرفی می‌کنیم:
- ارزش بازار کاملا رقیق شده (Fully Diluted Market Cap یا FDV)= حداکثر عرضه x قیمت
یعنی اگر تمام توکن‌هایی که قرار است وجود داشته باشند هم‌اکنون عرضه شده بودند، ارزش کل پروژه چقدر می‌شد.
- ارزش بازار مینت شده (Minted Market Cap یا MMC)= عرضه کل (منهای توکن‌های سوزانده‌شده) x قیمت
این عدد نشان می‌دهد ارزش توکن‌هایی که تا امروز مینت شده‌اند، چقدر است، نه آن‌هایی که در آینده قرار است عرضه شوند. به یاد داشته باشید توکن‌هایی که بعد از ایجاد به هر دلیلی سوازنده شده است، در این فرمول محاسبه نمی‌شوند.
- ارزش بازار آزاد شده (Unlocked Market Cap یا UMC)= عرضه آنلاک‌شده × قیمت
این شاخص فقط ارزش توکن‌هایی که آزاد شده‌اند و امکان جابه‌جایی دارند را نشان می‌دهد.
- ارزش بازار عرضه در گردش (Circulating Market Cap یا CMC)= توکن‌های در گردش × قیمت
این همان مفهوم رایجی است که معمولاً به‌عنوان مارکت کپ در سایت‌هایی مانند کوین مارکت کپ (Coin Market Cap) دیده می‌شود؛ یعنی ارزش مقدار توکن‌هایی که در اختیار عموم است و در بازار معامله می‌شود.
کوین مارکت کپ پروژه‌ها را بر اساس ارزش بازار عرضه در گردش رتبه‌بندی می‌کند. هدف این کار این است که مطابق روح غیرمتمرکز کریپتو، ارزش پروژه را همان چیزی نشان دهد که سرمایه‌گذاران عمومی در بازار آزاد تعیین می‌کنند و از دستکاری رتبه جلوگیری شود.
درحالی‌که ارزش بازار عرضه در گردش (CMC) و ارزش بازار کاملا رقیق‌شده (FDV) مدت‌هاست که معیارهای اصلی ارزشگذاری در کریپتو به‌شمار می‌روند؛ در مدل‌های جدید توکنومیکس، شاخص‌های بیشتری معرفی شده است تا سرمایه‌گذاران بتوانند تصویر دقیق‌تری از ارزشگذاری پروژه‌ها داشته باشند. یکی از این ابزارهای جدید، ارزش بازار مینت شده (MMC) است که به‌طور خاص برای سرمایه‌گذارانی که پیشتر با امور مالی سنتی (TradFi) سروکار داشته‌اند، مفید است و حالا می‌توانند از آن در حوزه کریپتو استفاده کنند.
ارزش بازار مینت شده چیست؟
ارزش بازار مینت شده (Minted Market Cap یا MMC) یک معیار ارزشگذاری است که ارزش بازار را بر اساس عرضه کل (Total Supply) یا همان مقدار توکن‌هایی که تا امروز مینت (Minted Supply) شده‌اند، محاسبه می‌کند. به عبارت دیگر، این شاخص ارزش تمام توکن‌هایی را نشان می‌دهد که هم‌اکنون وجود دارند و توکن‌های سوزانده‌شده را محاسبه نمی‌کند. بنابراین، فرمول محاسبه به شرح زیر است:
- ارزش بازار مینت‌شده= (عرضه کل – توکن‌های سوزانده‌شده) × قیمت توکن
چرا شاخص MMC برای سرمایه‌گذاران تردفای اهمیت دارد؟
شاخص ارزش بازار مینت شده برای سرمایه‌گذاران امور مالی سنتی یک معیار آشنا و قابل‌درک است؛ چراکه شباهت زیادی به مفهوم «سهام منتشرشده (issued shares)» در بازارهای سنتی دارد. این شباهت کمک می‌کند تا شکاف بین روش‌های ارزیابی دارایی‌های سنتی و دیجیتال پر شود. بیایید با یک مقایسه، موضوع را روشن‌تر کنیم:
- «سهام مجاز» معادل «حداکثر عرضه» است؛ یعنی آنچه می‌تواند در آینده وجود داشته باشد.
- «سهام منتشرشده» معادل «عرضه کل» است؛ یعنی آنچه اکنون وجود دارد.
- «شناوری عمومی» معادل «عرضه در گردش» است؛ سهام یا توکن‌هایی که در دست عموم قابل‌معامله هستند.
بنابراین، شاخص MMC ارزش پروژه را بر اساس توکن‌هایی نشان می‌دهد که تا امروز ساخته شده‌اند؛ در حالی‌که FDV ارزش را بر اساس توکن‌هایی محاسبه می‌کند که شاید در آینده ساخته شوند.
چرا ارزیابی MMC در پروژه‌های جدید بهتر است؟
در تحلیل پروژه‌هایی که توکنومیکس پیچیده‌تری دارند، بهتر است به جای ارزش بازار کاملا رقیق‌شده از ارزش بازر مینت شده استفاده شود؛ زیرا:
- برخی پروژه‌ها مکانیسم پیچیده‌ای برای آزادسازی (Vesting) دارند و توکن را براساس نقاط عطف عملکرد پروژه منتشر می‌کنند.
- بعضی از پروژه‌ها با استفاده از توکن‌سوزی الگوریتمی، بخشی از عرضه را به‌صورت دائمی از بین می‌برند.
- برخی شبکه‌ها هم نرخ تورم متغیر دارند که عرضه را بسته به وضعیت شبکه تغییر می‌دهد.
در چنین شرایطی، شاخص MMC تصویر دقیق‌تری از وضع فعلی پروژه می‌دهد، زیرا فقط بر اساس توکن‌هایی محاسبه می‌شود که هم‌اکنون وجود دارند.
جمع‌بندی
ارزش بازار مینت شده (MMC) معیاری است که ارزش یک پروژه را بر اساس توکن‌هایی که تا این لحظه ایجاد شده، بدون درنظر گرفتن توکن‌های سوزانده‌شده، نشان می‌دهد. این معیار کمک می‌کند تصویر دقیق‌تری از وضعیت فعلی یک دارایی داشته باشیم، نه چیزی که شاید در آینده منتشر شود.
نکته مهم اینجاست که در بازار کریپتو، تفاوت‌های ظریف اهمیت بسیاری دارند و هیچ معیاری به‌تنهایی پاسخگوی تمام جوانب تحلیل نیست. معیارهایی مانند CMC ،FDV ،UMC و MMC هرکدام بخش متفاوتی از پازل ارزشگذاری دارایی‌های دیجیتال در بازار کریپتو هستند. بنابراین، ارزش بازار مینت شده تنها یکی از شاخص‌های درون جعبه‌ابزار یک سرمایه‌گذار است و برای یک تحلیل جامع همیشه باید مجموعه‌‌ای از شاخص‌ها را در کنار هم ارزیابی کند.
