هوش مصنوعی یکی از مهمترین عوامل جنبش نوآوری است که توسط کارآفرینان و کاربران به یک اندازه محبوب است؛ این تکنولوژی صنایع متعددی را از جمله کشاورزی، خدمات مشتری، مراقبتهای بهداشتی، تولید، پشتیبانی فنی، بازی و غیره را متحول کرده است. تکنولوژی بلاک چین نیز نیروی دیگری است که در تغییر جهان تکنولوژی انقلاب حساب میشود. اگر چه در حال حاضر این فناوری در راستای بازارهای مالی قرار دارد، اما موارد استفاده دیگری از این فناوری در زمینه حمل و نقل، رأی گیری، آموزش، امور خیریه و اجرای قانون وجود دارد. در این مقاله به بررسی این دو تکنولوژی و چگونگی ترکیب هوش مصنوعی و بلاکچین خواهیم پرداخت.
این مقاله در تاریخ ۲۶ بهمن ۹۹ بروزرسانی شده است.
هوش مصنوعی و بلاکچین
هوش مصنوعی یا AI به تئوری و ساخت ماشینهایی مربوط میشود که قادر به انجام یکسری وظایف هستند؛ وظایفی که نیازمند هوشمندی هستند. در حال حاضر فناوریهای پیشرفته تلاش میکنند که از این حوزه در ماشینها، شبکههای عصبی مصنوعی و یادگیری عمیق (Deep Learning) استفاده کنند. در عین حال، بلاکچین دقیقا یک سیستم جدید برای اطلاعات دیجیتال است که دادهها را به صورت رمزنگاری شده و توزیع شده ذخیره میکند. به دلیل این که داده در بین هزاران رایانه مختلف ذخیره میشود، امکان تولید یک پایگاه داده تغییر ناپذیر و قابل اطمینان را خواهد داد که فقط توسط افراد دارای مجوز، قابل خواندن و بروزرسانی خواهد بود.
هر چند در مورد پتانسیل ترکیب دو فناوری هوش مصنوعی و بلاک چین از جنبه آکادمیک بحثهای بسیاری شده است، اما کاربردهای آن در دنیای واقعی در حال حاضر به ندرت یافت میشود. البته انتظار میرود این وضعیت در آینده تغییر کند. بنابراین به سه طریق میتوان گفت که این دو فناوری مکمل هم هستند و برای یکدیگر ساخته شدهاند:
هوش مصنوعی و بلاک چین به خوبی با یکدیگر کار میکنند
دادهای که در بلاکچین نگهداری میشود، به طور طبیعی و به لطف وجود رمزنگاری ذاتی در آن به شدت امن است. بنابراین میتوان گفت که Blockchain برای ذخیره دادههای به شدت حساس و شخصی ایدهآل است. حال اگر بتوان این دادهها را به طور هوشمندانه پردازش کرد، ارزش بسیاری را ایجاد میکند. به یک سیستم پزشکی فکر کنید که میتواند بر اساس سوابق پزشکی ما و توسط سیستمهای پیشنهاد دهندهی آمازون (سیستمهایی که میتوانند پیشبینی کنند خرید بعدی ما چه خواهد بود) تشخیصهای دقیق بدهد.
البته دادههایی که وارد این گونه سیستمها میشوند (بعد از جمعآوری از کاربران) به شدت شخصی هستند. کسب و کارهایی که با این روش عمل میکنند، باید هزینه زیادی را صرف رسیدن به استانداردهای امنیتی مورد انتظار بپردازند. پایگاههای داده مبتنی بر زنجیره بلوک، اطلاعات را به صورت امن نگهداری میکنند؛ یعنی فقط کلید خصوصی است که باید امن نگهداری شود: فقط چند کیلو بایت داده برای امن کردن تمام دیتاهای روی یک زنجیره بلاک.
هوش مصنوعی نیز توانایی عرضهی قابلیتهای بسیاری را از جنبه امنیت دارد؛ حوزه AI شامل الگوریتمهای است که قادر به پردازش و تعامل با دادهها به شیوه امن است. چون تمام مراحل پردازش داده که شامل افشای داده رمزنگاری نشده است، دارای ریسکهای امنیتی است؛ کاهش این موارد میتواند به امن کردن جریان اطلاعات کمک کند.
بلاک چین میتواند به ردیابی، درک و توضیح تصمیماتی که توسط AI گرفته شدهاند کمک کند
درک تصمیمات گرفته شده توسط هوش مصنوعی برای انسان، گاهی اوقات میتواند دشوار باشد؛ دلیل آن هم این است که AI قادر به ارزیابی مقدار زیادی از متغیرها به طور مستقل از یکدیگر است و توانایی آن را دارد تا یاد بگیرد کدام یک از آنها برای کل عملیات مهم است. به عنوان مثال، انتظار میرود الگوریتمهای هوش مصنوعی در تصمیم گیری در مورد این که آیا تراکنشهای مالی کلاهبرداری هستند و باید بلاک شوند یا خیر، مورد استفاده قرار گیرند.
اگر تصمیمات روی یک زنجیره بلوک ذخیره شوند، نظارت بر آنها بسیار سادهتر خواهد شد؛ با اطمینان حاصل کردن از این که رکوردها بعد از ذخیره شدن و قبل از بررسی دستکاری نشدهاند.
مهم نیست که دقیقا ما بتوانیم مزایای هوش مصنوعی را در بسیاری از زمینهها ببینیم؛ اگر قدرت هوش ماشینی توسط جامعه پذیرفته شود، نهایتا ضعف آن نیز نادیده گرفته میشود. ذخیره فرآیند تصمیم گیری روی بلاکچین میتواند در رسیدن به سطح بالاتری از شفافیت و به دست آوردن اطمینان در افکار عمومی کمک زیادی کند.
هوش مصنوعی میتواند زنجیره بلوک را بهتر از انسان مدیریت کند
به طور سنتی، رایانهها به شدت سریع، اما کودن بودهاند و بدون توضیح دقیق نحوه انجام یک وظیفه، نمیتوانند آن را انجام دهند. این یعنی به دلیل ماهیت رمزنگاری بلاک چین، کار کردن با دادههای زنجیره بلوک روی رایانههای نادان، نیازمند مقدار زیادی از قدرت پردازشی دارد. یک الگوریتم ماینینگ که به یادگیری ماشین تجهیز شده است، میتواند این مشکل را حل کند.
مشخص است که هوش مصنوعی و بلاک چین دو مبحث مهم در فناوریهای نوظهور هستند و ترکیب آنها با یکدیگر میتواند سبب ایجاد مزایای بیشتری شود. هر دوی این فناوریها میتوانند سبب بهبود و توسعه قابلیتهای دیگری شده و همچنین فرصتهای بیشتری را برای مدیریت و نگرش بهتر به هر فناوری بدهد.
با در نظر گرفتن پذیرش گسترده هوش مصنوعی و بلاک چین در بخش های مختلف، همگرایی این دو فناوری نتایج شگفت انگیزی را در همه جنبهها به دست خواهد آورد. بلاک چین به طور ذاتی قدرتمند است؛ اما با همراهی هوش مصنوعی میتواند به سطح بالاتری از قدرت و کارایی برسد. در این ترکیب، ویژگیها و قابلیتهای جدید بهبود یافته و خدمات در فضایی ایمنتر ارائه میشوند:
-
امنیت
اکنون فناوری بلاک چین، به دلیل فعالیت شرکتهایی که تاکتیکهای امنیتی سایبری را برای داراییهای دیجیتال بهتر کردهاند، از هر زمان دیگری ایمنتر است. با پیاده سازی هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، این سطح از امنیت حتی به درجات بالاتری نیز دست یافته است که امنیت درخواستهای گسترده در آینده را تضمین میکند.
-
کارایی
هوش مصنوعی میتواند به کاهش هزینههای تعمیر و نگهداری در هنگام استفاده از این تکنولوژی کمک کند. هزینههای برآورد شده از جمله انرژی مورد نیاز برای استخراج ارز دیجیتال سالانه به حدود ۶۰۰ میلیون دلار میرسد. AI میتواند به محاسبات بهینهسازی برای کاهش بار ماینر کمک کند و در نتیجه، زمان تأخیر در شبکه را کاهش داده و موجب تسریع در روند معاملات و تراکنشها شود.
-
اعتماد
به کارگیری هوش ماشینی در راستی آزمایی، پیگیری سوابق و روند پردازش سیستم نقش بسزایی دارد. این امر به نوبه خود باعث اعتماد بیشتر بین رباتها، افزایش تعامل بین ماشینها، هماهنگ کردن تصمیمات رباتها و ایجاد امکان اشتراک گذاری اطلاعات و دادهها شود.
بازارهای جدید
ایمن سازی دوباره اطلاعات شخصی در هر شرایطی منجر به فروش آن بازار داده، بازارهای مدل، معرفی سیستمهای اطلاعاتی و حتی ایجاد بازارهای هوش مصنوعی میشود. به طور کلی، بازار اشتراک گذاری دادهها را آسانتر و ایمنتر انجام خواهد داد که این امر به بازیگران کوچکتر این بازار کمک میکند تا به رقابت بپردازند.
کارآفرینان از مزایای همگرایی هوش مصنوعی و بلاک چین نکات بسیاری دریافت میکنند و از این رخداد در راستای نوآوریها و حل مشکلات موجود استفاده میکنند. در نهایت میتوان نتیجه گرفت تلفیق این دو صنعت اتفاقات خوبی را به ارمغان خواهد آورد. سه نکته از مهمترین نتایج همکاری این دو تکنولوژی را میتوان موارد زیر دانست:
-
ذخیره و استفاده از دادههای شخصی
بلاک چینها پدیدهای ایده آل برای ذخیره سازی اطلاعات حساس و شخصی هستند که هنگامی که پردازش هوشمندانه با تکنولوژی هوش مصنوعی صورت میگیرد، میتواند راهگشای ارزشهای فراوان و موجب افزایش رفاه در زندگی ما باشد؛ مانند سیستمهای هوشمند مراقبتهای پزشکی که بر اساس اسکنهای پزشکی و سوابق بیمار تشخیص دقیقی ارائه میدهند.
برای آشنایی با کاربردهای بلاک چین، این ویدیو را ببینید: مفاهیم ارزهای دیجیتال؛ موضوع: بعضی کاربردهای رمزارزها + ویدیو
-
درک تصمیمات هوش مصنوعی
درک تصمیمات انجام شده توسط AI اغلب امری دشوار برای انسان محسوب میشود؛ مانند این که چگونه این پدیده تعیین میکند که آیا معاملات مالی باید مسدود شود یا مورد بررسی قرار گیرد؛ اگر تصميمات به شکل دادههای نقطه به نقطه بر روی يک بلاک چین ثبت شود، رسیدگی به این سوابق اطلاعاتی سادهتر و با اعتماد بیشتر مبنی بر عدم هر گونه دستکاری در دیتاها را در اختیار ما قرار خواهد داد.
-
مدیریت بهتر بلاکچینها با هوش مصنوعی
هر ماشین با قدرت یادگیری بالا و یک الگوریتم استخراج، به صرف مدت زمان طولانی برای تبدیل شدن به یک متخصص نیاز ندارد؛ زیرا اگر این ماشین از طریق دادههای آموزشی درست تغذیه شود، تقریبا بلافاصله میتواند مهارتهای خود را افزایش داده و سریعتر وارد عمل شود.
بسیاری از محققان و شرکتهایی که استفادههای ارزشمند از هوش مصنوعی و بلاک چین را مشاهده میکنند، شروع به حمایت و استفاده از آنها میکنند؛ خصوصا در مورد ابزارهای سازمانی که توسط AI اداره میشوند. همچنین این امر در اپلیکیشنهای شبکههای اجتماعی نیز قابل مشاهده است. میتریل ایجاد محتوا و تعاملات ارزشمندی در رسانههای اجتماعی برای کاربران به صورت رمزنگاری انجام میدهد. پلتفرم شبکه اجتماعی آنها یعنی لیت (Lit)، چیزی را که میتریل “استخراج اجتماعی” نامیده است، به عنوان پاداش حضور موثر کاربران و تاثرات محتواهای تولیده شده از سوی ایشان ارائه میدهد.
همگرایی هوش مصنوعی و بلاک چین حتی در قالب کشف هوشمند نیز ظاهر میشود. Bubblo یک اپلیکیشن کشف در لحظه است که به کاربران ۵ توصیه در رابطه با رستورانها و مکانهای دیگر ارائه میکند. کاربرانی که دادهها را تولید میکنند، به عنوان تشویق توکن پاداش میگیرند. آنها همچنین برای کاربران بازاری راه اندازی کردهاند تا دسترسی بهتری به اطلاعات ناشناس خود در صرافی برای تخفیف، پاداش و سود داشته باشند. حتی ممکن است این توکنها توسط توسعه دهندگان هوش مصنوعی که خواستار مجموعه اطلاعات برای آموزش الگوریتمهای خود هستند، مورد استفاده قرار بگیرد.
فناوریهای انقلابی مانند سیستمهای هوش مصنوعی و بلاک چین به طور جداگانه و به خودی خود دچار اختلال میشوند؛ اما هنگامی که همگرایی میان آنها صورت بگیرد، یکدیگر را تکمیل و تقویت میکنند و این به کارآفرینان بستگی دارد تا برای کشف راههای تازه، به دست آوردن مزایای بینش عمیقتر و بهرهوری بیشتر این دو پدیده را در کنار یکدیگر راه اندازی کنند.
شرکت Dbrain و هوش مصنوعی
بنیانگذاران Dbrain با کار روی پروژههای هوش مصنوعی از قبیل راهحلهای مقیاس وسیع برای صنعت کشاورزی، دریافتند که سلاح اصلی هوش ماشینی فقط چند خط هوشمند نیست؛ مجموعههای دادهای بزرگ به طور اصلی توسط شرکتهایی مانند گوگل و فیسبوک اداره میشوند و آنها هستند که قیمت را تعیین کرده و از حضور بازیگران ضعیفتر در صنعت هوش مصنوعی جلوگیری میکنند. از طرف دیگر، برچسب زدن دیتاها، به طور عمده توسط کشورهای با درآمد کم انجام میشود که فقط سهم کوچکی از درآمد این بازار را دارند.
Dbrain، با ایجاد یک بستر بر روی بلاک چین، سعی در دسترستر بودن هوش مصنوعی برای کسب و کارها را دارد و میخواهد این کار را با لینک کردن مستقیم آنها به کارگرانی که کارشان برچسب زدن است، انجام دهد. برچسب زنندگان در عوض میتوانند با تلاش خود و مهارت برچسب زدن و تایید داده، کسب درآمد کنند. با استفاده از ارزهای رمزنگاری شده به عنوان روش پرداخت، Dbrain پتانسیل پرداخت به حدود دو میلیارد نفر کارگر در کشورهای کم درآمد و بدون داشتن حساب بانکی را دارد.
بستر بلاکچین برای حل چالشها
بستر Dbrain، تمام بخشهای درگیر در فرآیند توسعه اپلیکیشنهای هوش مصنوعی را به یکدیگر متصل میکند. کارگران وظایف سادهای را روی برچسب زدن دادهها انجام میدهند و همان لحظه با استفاده از ارزهای رمزنگاری شده دستمزد خود را دریافت میکنند. دانشمندان دیتا نیز از بستههای داده برای یادگیری شبکههای عصبی و ساخت اپلیکیشنهای هوش مصنوعی استفاده میکنند. کسب و کارها میتوانند از راه حلهای موجود استفاده کرده یا راه جدیدی را از توسعه دهندگان هوش ماشینی درخواست کنند. این راه حلها، به مشکلات در حال رشد صنعت AI میپردازند. بستر Dbrain روی شبکه اتریوم کار میکند و متکی بر قراردادهای هوشمند آن است. این پلتفرم از پروتکلهای مبتنی بر بلاک چین برای رسیدگی به چالشهای توسعه و بکارگیری هوش مصنوعی مانند موارد زیر استفاده میکند:
- کیفیت مجموعه داده: بدون توجه به حجم مجموعه دیتا، کیفیت پایین برچسبزنی باعث بیثمر کردن تلاشهای دانشمندان داده خواهد شد؛ میتوان با ایجاد یک شبکه جمع سپاری برای برچسب گذاری دادهها و تایید آنها توسط دیگر افراد درون این شبکه، با استفاده از پروتکل SPOCK به این هدف دست یافت.
- امنیت و اعتماد: اشتراک دادههای حساس بین عوامل سوم و حتی توسعهدهندگان بومی، باعث بروز ریسکهای امنیتی میشود. مالکین داده درآمد خود را بعد از افشای آن از دست میدهند؛ Dbrain با جلوگیری از دسترسی مستقیم به دادهها از طریق پروتکل دسترسی غیرمستقیم کنترلشده به مخزن دادهها (PICARD) میتواند از بروز این اتفاق جلوگیری کند. همچنین به دانشمندان داده اجازه میدهد مدلهای هوش مصنوعی را بدون دانلود مجموعه داده دنبال کنند و در نهایت راه حل هوش مصنوعی را به مشتری تجاری بفروشد.
- هزینههای زیرساخت: برای استفاده از راه حلهای AI، کسب و کارها نیاز به توسعه دهندگان هوش مصنوعی دارند. این توسعه دهندگان نیز نیاز به زیرساختهای محاسباتی مقیاسپذیر دارند تا اپلیکیشنها را توسعه دهند و آنها را مستقر کنند؛ درست مانند برچسب زدن دیتای خام و نیاز به نیروی انسانی برای این کار، برچسب زنندگان نیاز به یک واسط کاربری ساده و کانالی دارند که از آن طریق دستمزد آنها پرداخت شود. Dbrain با فراهم کردن ابزارهای برچسب زنی کاربر پسند، بر مبنای باتهای تلگرام و برنامههای موبایل، امکان استقرار راهکارهای هوش مصنوعی را بدون هزینههای زیرساخت اضافه فراهم میکند.
در نهایت، بستر Dbrain چرخه ایجاد اپلیکیشن هوش مصنوعی را با خودکارسازی بسیاری از چرخههایی که انسان در آن دخالت دارد، تسهیل کرده و به یک محصول منحصر به فرد تبدیل میکند. در حال حاضر این تنها راه حل عملی است که برچسب گذاری دادهها، ایجاد مدلهای سفارشی شده، ایجاد اطمینان در امنیت دیتاها و تایید نتایج را در کنار پرداخت توسط ارزهای رمزنگاری شده، هم به برچسبگذاران و هم توسعه دهندگان فراهم میکند.
پیادهسازی واقعی میتواند ارزشها را اثبات کند
استفاده از یک راه حل دموکراتیک برای ایجاد اپلیکیشنهای هوش ماشینی میتواند باعث ایجاد شرایط برد – برد در بازار هوش مصنوعی شود. هزینههای شرکتها در برچسبگذاری دادهها تا ۱۰ برابر کاهش خواهد یافت. راهحلهای Dbrain ثابت کردهاند که در بسیاری از صنایع مثل اینترنت اشیا، فینتک و تجارت الکترنیک، به مشتریان ارزش میدهد. با این شرایط، شرکتها میتوانند از خرید راهحلهای موجود AI یا درخواست نمونههای سفارشی آن در کنار دسترسی به مجموعههای داده و کارگران جمعی بهرهمند شوند. کارگران جمعی نیز از درآمد اضافه با ارزهای رمزنگاری شده بهرهمند میشوند که از ارزهای فیات رایجتر هستند. تمام تراکنشها توسط پروتکلهای Dbrain که روی قراردادهای هوشمند ساخته شده امن میشوند.
جمع بندی
دو تکنولوژی هوش مصنوعی و بلاک چین به تنهایی نواقص زیادی دارند؛ اما اگر این دو فناوری با یکدیگر ترکیب شوند، نقاط ضعف همدیگر را تا حد زیادی پوشش داده و باعث قدرتمندتر شدن یکدیگر میشوند. در این مقاله با مزایای ترکیب این دو تکنولوژی آشنا شدیم و میتوان گفت که تا ۵ سال آینده، ما شاهد تحولی عظیم در اکثر صنایع خواهیم بود؛ تنها چیزی که برای تحقق این امر لازم است، پذیرش مردم و ساده شدن کار با این دو تکنولوژی تحول آفرین است.