مسائل پیش روی شبکه لایتنینگ؛ عدم پذیرش کافی مهم ترین چالش این شبکه است!

برای آن که یک ارز به عنوان پول، مفید در نظر گرفته شود باید سه هدف بنیادین را محقق کند. ارز مورد نظر باید به عنوان واسطه معاملاتی، ذخیره ارزش و واحد محاسبه عمل کند. این نکته که بیت کوین تمام این اهداف را به مقدار مناسب محقق نمی‌کند، دلیلی است برای آن که چرا به پذیرش گسترده‌ای که مدنظر طرفدارانش است، دست نمی‌یابد.

دو چالش مهم پیش روی بیت کوین وجود دارد. چالش اول این است که بیت کوین برای آن که به عنوان واسطه معاملاتی رضایت بخش عمل کند، بسیار کُند است؛ به طوری که تایید شدن تراکنش‌های آن چندین دقیقه و حتی چندین روز طول می‌کشد.

چالش دوم نیز این است که در مواقع ترافیک زیاد شبکه، هزینه و کارمزد تراکنش افزایش می‌یابد. در دسامبر ۲۰۱۷ که قیمت بیت کوین در بالاترین مقدار خود بود، هزینه هر تراکنش می‌توانست تا ۵۵ دلار باشد.

شبکه لایتنینگ (Lightning Network) به عنوان راهکاری برای این مشکل به وجود آمد. این شبکه ابتدا در سال ۲۰۱۵ توسط توسعه‌دهندگانی به نام جوزف پون (Joseph Poon) و تادیوس دریا (Thaddeus Drija) معرفی شد. این شبکه از مفهوم کانال‌های پرداخت برون زنجیره‌ای برای ارسال و دریافت آنی بیت کوین بین دو طرف تراکنش استفاده می‌کند. پس از آن که یکی از طرفین شبکه را ببندد، موجودی نهایی به شبکه بیت کوین اطلاع داده خواهد شد.

از آنجایی که پرداخت‌های داخل این کانال‌ها تا زمانی که کانال بسته نشود به بلاک چین وارد نخواهند شد، شبکه لایتنینگ بسیار سریع‌تر از شبکه بیت کوین است. کارمزد تراکنش‌ها فقط در تسویه پایانی و هنگامی که کانال بسته شود، قابل پرداخت است. بلاک استریم (Blockstream) اولین شرکتی بود که در سال ۲۰۱۸ از شبکه لایتنینگ شروع به استفاده کرد. اکنون چندین گروه مختلف بر روی راهکاری متفاوتی کار می‌کنند.

آیا شبکه لایتنینگ یک راهکار موقتی بود؟

طی ماه‌های اخیر، گزارش‌های مختلفی منتشر شده‌اند که بیان می‌کنند شبکه لایتنینگ چندان مورد توجه قرار نگرفته است. در ماه فوریه سال جاری، یک تیم چند ملیتی مقاله‌ای منتشر کردند که بیان می‌کرد این شبکه به تدریج در حال متمرکز شدن است و ضرایب بالای جینی در متمرکزسازی نودها و توزیع ثروت را نشان می‌دهند. ضریب ۰.۸۸ در توزیع نود بدان معنا است که ۱۰ درصد نودها در حال کنترل ۸۰ درصد شبکه لایتنینگ هستند.

این متمرکزسازی قبلا در مقاله تیم محققان مجارستانی توضیح داده شده بود و سپس این مقاله توسط دیوید روزنتال (David Rosenthal) در بلاگ خود استفاده شد.

این مقاله با عنوان “تحلیل ترافیک اقتصادی شبکه لایتنینگ بیت کوین” بیان کرد که کارمزدهای به دست آمده به حدی کم هستند که اجرای نود بر بستر شبکه لایتنینگ از نظر اقتصادی، منطقی و به صرفه نیست. این مقاله همچنین خاطرنشان کرد که به دلیل کوچک بودن شبکه لایتنینگ ، از حریم خصوصی غفلت شده است، زیرا دخالت در مقاصد و منابع پرداختی بسیار آسان است.

این نکات، حس کنجکاوی را برمی‌انگیزد و تا حدودی با این موضوع که اول مرغ وجود داشت یا تخم مرغ مشابه است. احتمالا اپراتور نودها به دلیل کارمزد اندک تراکنش‌ها خارج شوند. همزمان بدون داشتن تعداد اپراتور کافی برای اجرای شبکه، تجربه کاربری به حدی جذاب نخواهد شد که باعث تشویق کاربران به استفاده از این راهکار پرداخت شود.

اعداد و ارقام قطعا بیانگر پذیرش کم شبکه لایتنینگ است. طبق گزارش BitcoinVisuals در حال حاضر تقریبا ۸ میلیون دلار و به عبارتی کمتر از ۱۰۰۰ بیت کوین در تمام کانال‌ها تراکنش انجام شده است. مقایسه این عدد با ارزش بازار بیت کوین که تقریبا ۱۱۰ میلیارد دلار است، گردش ۰.۰۰۵ درصدی بیت کوین در این کانال‌ها را نشان می‌دهد.

افزایش رقابت

یکی از موارد نگران کننده برای شبکه لایتنینگ این است که سایر توسعه‌های مرتبط با بیت کوین در حال رواج یافتن هستند. طبق گزارش DeFi Pulse، توکن WBTC که پشتوانه بیت کوین دارد دارای ارزش مسدود شده برابری با شبکه لایتنینگ است.

پلتفرم لایه دوم شبکه متیک (Matic) در توییتر اعلام کرد که در حال همکاری با پروتکل قابلیت مشارکت و همکاری RenVM به منظور پشتیبانی مستقیم از بیت کوین در زنجیره‌های جانبی میتک است. طبق این اعلان، این ویژگی جدید به پلتفرم متیک قابلیت‌های مشابهی با شبکه لایتنینگ خواهد داد.

ساندیپ نایلوال (Sandeep Nailwal) موسس و مدیرعامل متیک گفته است که این پروتکل چطور این ویژگی را به عنوان راهکار تک زنجیره‌ای امکان پذیر می‌سازد. او گفت:

بیت کوین با قابلیت مشارکت و همکاری ویژگی‌ها، کاربردها و مسیرهای بیشتری برای استفاده از این ارز دیجیتال را نسبت به شبکه لایتنینگ فراهم خواهد کرد. در دسترس قرار گرفتن بیت کوین در زنجیره های جانبی ماشین مجازی اتریوم نه تنها یک راهکار بسیار خوب برای پرداخت ها و ورود به کاربردهای دیفای است، بلکه پتانسیل خوبی برای استفاده و کاربردهای گیمینگ و اکوسیستم وسیع برنامه های غیرمتمرکز اتریوم در خود دارد.

استارک پی (StarkPay) که توسط استارک ویر (Starkware) عرضه شده است یکی دیگر از راهکارهای پرداخت رقیب شبکه لایتنینگ است. این راهکار در صدد غلبه بر چالش هایی است که ایلای بن ساسون (Eli Ben Sasson) موسس، مدیرعامل و رییس هیات مدیره معتقد است این چالش ها مانع از پذیرش شبکه لایتنینگ می‌شود. وی در این خصوص گفته است:

کانال های پرداخت لایتنینگ ناکارآمدی سرمایه را ایجاد می‌کنند زیرا هر دو طرف تراکنش را ملزم به ایجاد یک کانال می‌کند تا سرمایه های خود را در آن مسدود کنند. یکی دیگر از مسائل، الزام به آنلاین بودن طرفین تراکنش است و تا زمانی که کانال مورد نظر باز است، آنها را دائما مجبور به بررسی زنجیره می‌کند. به نظرم این دو نقص، عدم استفاده از چنین سیستم هایی را توضیح می‌دهد.

آیا لایتنینگ به پایان کار خود نزدیک می‌شود؟

هیچکدام از این موارد بدان معنا نیست که شبکه لایتنینگ محکوم به شکست و نابودی است و این شبکه هم چنان طرفداران بسیار زیاد خود را دارد. جک دورسی مدیرعامل توییتر یکی از برجسته ترین طرفداران شبکه لایتنینگ است و در لایتنینگ لبز (Lightning Labs) سرمایه گذاری کرده و ویژگی کمک مالی لایتنینگ در توییتر را معرفی کرده است.

بیتفینکس نیز یکی دیگر از حامیان شبکه لایتنینگ است و در ماه دسامبر سال گذشته حمایت و پشتیبانی خود از آن را اعلام کرد. این صرافی ارز دیجیتال هم چنین با همکاری Bitrefill به کاربران خود امکان می‌دهد تا به صورت آنلاین خرید کنند و هزینه خرید خود را با استفاده از کانال های لایتنینگ به صورت بیت کوین پرداخت کنند. روی شینفلد (Roy Sheinfeld) موسس برنامه پرداخت مبتنی بر لایتنینگ Breez گفته است که این شبکه به زمان بیشتری نیاز دارد اما از لحاظ پذیرش، عملکرد خوبی داشته است. وی گفت:

لایتنینگ باید قبل از جذب کاربران به بلوغ برسد اما مسیر طولانی را در مدتی کم پیموده است. در چند ماه گذشته، شاهد این بوده ایم که لایتنینگ با برنامه هایی نظیر Breez و Phoenix به موبایل ها راه پیدا کرده اند، راهکارهای گیمینگ نظیر Zebedee به وجود آمدند و هم چنین با اولین راهکارهای ارز سنتی به لایتنینگ نظیر Sparkswap و Escher مواجه بوده ایم.

کارلوس رولدان (Carlos Roldan) مدیرعامل شبکه گیمینگ ۸ بیتی Satoshi’s Games که بر بستر شبکه لایتنینگ اجرا می‌شود با لایتنینگ موافق است. وی در این خصوص گفت:

تمام کاربران فعال بیت کوین، راهکاری نظیر شبکه لایتنینگ را تقاضا می‌کنند تا نقدینگی در بیت کوین را به عنوان ذخیره ارزش ایجاد کنند. در غیر این صورت، تراکنش درون زنجیره ای بیت کوین برای کاربران کارمزد زیادی به همراه دارد. با استفاده از شبکه لایتنینگ دیگر انجام تراکنش های بیت کوین ۲۰ دقیقه طول نمی‌کشد.

عرضه در مقابل تقاضا

بحث های موافق و مخالف مختلفی درباره این موضوع وجود دارد که کاربران بیت کوین، یک راهکار پرداخت را تقاضا می‌کنند. قطعا در حال حاضر پذیرش شبکه لایتنینگ در مقایسه با کل شبکه بیت کوین بسیار کم است. اما این موضوع ممکن است به دلیل آن باشد که هنوز برنامه‌های زیادی از آن استفاده نمی‌کنند. هرچند تعداد بیشتر برنامه‌های در حال توسعه بر بستر یک پلتفرم لزوما به معنای تقاضای بیشتر کاربران نیست.

علاوه بر این، اگرچه تقاضای روزافزونی برای محصولات مرتبط با ارز دیجیتال طی یک سال گذشته وجود داشته است، اما لزوما به معنای این نیست که راهکارهای پرداخت یکی از این محصولات باشد. برای مثال، اوراق مشتقه ارز دیجیتال بسیار محبوب شده‌اند و دارای برنامه های کسب سود هستند. اما هردوی این موارد به این نکته اشاره می‌کنند که ترجیح داده می‌شود تا ارزهای دیجیتال، به جای ارزی که دارای مشخصه های واسطه معاملاتی و ذخیره ارزش است به عنوان کالا در نظر گرفته شود.

اگر تقاضای این نوع محصولات و پلتفرم ها به رشد خود ادامه دهد، سرانجام صحبت های پیرامون نیاز به شبکه لایتنینگ یا هر راهکار پرداخت دیگری را از بین می‌برد.

از طرف دیگر، بحث های موجود درباره این که آیا بیت کوین در بحران های اقتصادی به یک دارایی امن تبدیل خواهد شد یا خیر، ادامه می‌یابد.

رویدادهای کنونی جهان نظیر شیوع ویروس کرونا و ریزش بازارهای بورس و کالاها و شبهات موجود در خصوص انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، بدان معنا است که این نظریه به زودی مورد آزمایش قرار خواهد گرفت.

اگر بیت کوین به عنوان یک ذخیره ارزش پذیرفته شود، تقاضا برای این ارز دیجیتال، آن را به واسطه معاملاتی بهتری تبدیل خواهد کرد و کاربردهای مناسب‌تری برای شبکه لایتنینگ ایجاد می‌شود؛ هرچند موارد بیان شده در این مقاله نیز صحیح هستند.

واقعیت این است که مدت زیادی از حضور لایتنینگ نمی‌گذرد تا کاربرد آن تایید شود. این شبکه هم چنین با مسائل مختلفی نظیر نیاز به برنامه‌ها و نودها برای جذاب‌تر شدن در نزد کاربران مواجه است، در حالی که نودها به دلیل عدم حضور تعدادی کافی کاربران در حال خارج شدن از این شبکه هستند. این مسأله یک مشکل رایج است که فناوری‌های جدید باید بر آن غلبه کنند.