با گذشت بیش از ۴ ماه از آخرین رویداد هاوینگ، قیمت بیت کوین نسبت به دوره‌های قبلی بدترین عملکرد تاریخی را داشته است و همچنان پایین‌تر از روز هاوینگ معامله می‌شود. آخرین بار که هاوینگ تاثیر زیادی بر قیمت کوین گذاشت، سال ۲۰۱۶ بود. این موضوع باعث شده تا سوالات زیادی در مورد تاثیر هاوینگ بر افزایش قیمت بیت کوین مطرح شود.
آیا هاوینگ که در چرخه‌های قبلی به‌عنوان عامل کاهش عرضه و افزایش قیمت در نظر گرفته می‌شد، تأثیر سابق خود را از دست داده است؟ یا اکنون وزنه عوامل کلان اقتصادی و تغییرات جدید بازار سنگین‌تر شده است و نقش بیشتری در تعیین قیمت و جهت‌دهی بازار ایفا می‌کنند؟ در این مطلب از میهن بلاکچین به بررسی اعتبار چرخه‌های چهار ساله در پیش‌بینی روند بازار می‌پردازیم تا ببینیم آیا واقعا تاثیر هاوینگ بر افزایش قیمت بیت‌کوین کم‌رنگ شده است.
خلاصه مطلب بعد از هاوینگ ۲۰۲۴ قیمت بیت کوین بدترین عملکرد تاریخی را ثبت کرده است. درحالی‌که در چرخه‌های قبلی، میانگین افزایش قیمت در بازه ۱۲۵ روز بعد از هاوینگ ۲۲٪ بوده است، در این دوره ۸٪ کاهش یافته است. سال ۲۰۱۶ آخرین باری بود که هاوینگ تاثیر بزرگی بر قیمت بیت کوین داشت. به‌نظر می‌رسد که به دلیل بزرگ‌تر شدن بازار ارزهای دیجیتال و ناچیز شدن پاداش بلاک ماینرها، اثر هاوینگ بر قیمت بیت کوین کاهش یافته است. عملکرد قوی بیت کوین و بازار رمزارزها بعد از هاوینگ ۲۰۲۰ صرفا یک اتفاق تصادفی بوده است؛ زیرا در این دوره به دلیل پاندمی کووید، سرمایه بی‌سابقه‌ای به همه بازارها در سراسر جهان تزریق شد. از آنجایی‌که تصویب ETF بیت کوین باعث تقاضای زودهنگام و افزایش شدید قیمت قبل از هاوینگ ۲۰۲۴ شد، استدلال معتبر بودن چرخه چهارساله را دچار مشکل کرد. |
بررسی عملکرد قیمت بیت کوین قبل و بعد از هاوینگ ۲۰۲۴
در جدول زیر قیمت بیت کوین در بازه‌های زمانی مختلف از ۲۰۰ روز قبل تا یک‌سال بعد از رویدادهای هاوینگ نشان داده شده است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید بیت کوین در بازه ۱۲۵ روزه بعد از هاوینگ اخیر، بدترین عملکرد تاریخی را داشته است. این اولین دوره‌ای است که قیمت بیت کوین (۵۹٬۰۲۰ دلار) نسبت به روز هاوینگ (۶۳٬۸۵۱ دلار) کاهش یافته است.
رویداد هاوینگ به دو دلیل روی قیمت بیت کوین اثر می‌گذارد:
- عوامل بنیادی: هاوینگ یک مکانیزم ضدتورمی است که با نصف کردن پاداش استخراج ماینرها، عرضه جدید را کاهش می‌دهد. این اتفاق در وهله اول منجر به کمیابی (Scarcity) می‌شود و سپس به دلیل بیشتر شدن تقاضا نسبت به عرضه، باعث افزایش قیمت بیت کوین می‌شود. این تغییرات، سودآوری ماینرها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- عوامل روانی: حس کمیا‌ب‌تر شدن بیت کوین، انتظار افزایش قیمت براساس الگوهای تاریخی و توجه رسانه‌ها مهم‌ترین عواملی هستند که به لحاظ روانی باعث افزایش تقاضا و قیمت بیت کوین می‌شوند.
برخی کارشناسان معتقدند که دیدگاه‌ها نسبت به تاثیر عوامل بنیادی در تعیین قیمت بیت کوین اغراق‌آمیز است؛ چراکه در دو چرخه گذشته عملا تاثیر قابل‌توجهی نداشته‌اند. در ادامه با استفاده از داده‌های موجود نشان می‌دهیم که چرا اثر هاوینگ بر افزایش قیمت بیت کوین کاهش یافته است و چرا این رویداد به‌تنهایی برای صعود بازار ارزهای دیجیتال کافی نیست.
کاهش پاداش‌های روزانه بیت کوین
یکی از مهم‌ترین دلایل بی‌اثر شدن هاوینگ بر افزایش قیمت بیت کوین، کاهش سودآوری ماینرها است. در این شرایط ماینرها مجبور می‌شوند برای حفظ سودآوری، تغییراتی را در مدیریت منابع مالی خود ایجاد کنند.
بیایید سناریویی را درنظر بگیریم که در آن ماینرها بلافاصله بعد از استخراج، تمام پاداش‌های بلاک را در بازار بفروشند. در چنین شرایطی فشار فروش آن‌ها چقدر خواهد بود؟ با تقسیم «ارزش دلاری مجموع پاداش‌های روزانه همه ماینرهای بیت کوین» به «ارزش دلاری حجم کل معاملات بازار» می‌توانیم اثر فروش ماینرها بر بازار را برآورد کنیم.
طبق داده‌های موجود اگر ماینرها قبل از اواسط سال ۲۰۱۷، تصمیم می‌گرفتند که تمام پاداش‌های بلاک خود را بفروشند، بیش از ۱٪ بر بازار اثر می‌گذاشتند؛ اما در حال حاضر این تاثیر فقط ۰.۱۷٪ است. اگرچه این محاسبه فقط شامل پاداش‌های روزانه است و دارایی‌های انباشته آن‌ها را دربر نمی‌گیرد؛ اما به هر حال نشان می‌دهد که به دلیل نصف شدن پاداش استخراج و بزرگ‌تر شدن بازار، تاثیر پاداش‌های بلاک بیت کوین بر بازار ناچیز شده است.
تاثیر هاوینگ بر قیمت بیت کوین از نظر تاریخی
هاوینگ تقریبا هر چهار سال یک‌بار اتفاق می‌افتد و در هر رویداد پاداش بلاک ماینرها نصف می‌شود. به همین دلیل نرخ تولید بیت کوین‌های جدید کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه عرضه جدید کمتری به بازار وارد می‌شوند. عرضه کل بیت کوین ۲۱ میلیون واحد است و هر رویداد هاوینگ نرخ رسیدن به این سقف را کمتر می‌کند. فاصله زمانی بین دو هاوینگ، دوره (Epoch) نامیده می‌شود. از نظر تاریخی، رویدادهای هاوینگ به دلیل کاهش عرضه و افزایش کمیابی روی قیمت بیت کوین اثر می‌گذارند. در تصویر زیر، می‌توانید شمای کلی کاهش عرضه و پاداش بلاک را در دوره‌های چهارساله از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۴ مشاهده کنید:
مقایسه عملکرد بیت کوین بعد از هاوینگ در دوره‌های مختلف
از نظر تاریخی، بیت کوین بعد از هاوینگ اخیر بدترین عملکرد را داشته است و قیمت آن در زمان نگارش این مطلب، همچنان پایین‌تر از سطح ۶۳٬۸۰۰ دلاری روز هاوینگ معامله می‌شود.
اما قیمت بیت کوین قبل از هاوینگ ۲۰۲۴ یک افزایش قیمت غیرمعمول و قوی را تجربه کرد. عملکرد ۲۰۰ روزه قبل از هاوینگ نشان می‌دهد که قیمت بیت کوین تقریبا ۲.۵ برابر افزایش یافته است. این افزایش با چرخه دوم که بیت کوین ۹۹٪ از ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال را به خودش اختصاص داده بود، قابل‌مقایسه است.
افزایش قیمت بیت کوین قبل از هاوینگ ۲۰۲۴ صرفا به دلیل انتظارهای پیش از هاوینگ نبود؛ بلکه تصویب صندوق قابل معامله در بورس (ETF) اسپات بیت کوین در اوایل سال نقش مهمی را ایفا کرد. از ۱۱ ژانویه ۲۰۲۴ (۲۱ دی ۱۴۰۲) در یک جریان ورودی خالص ۲۹۹٬۰۰۰ بیت کوین وارد بازار شده و به‌طور قابل‌توجهی روی قیمت اثر گذاشته است. بنابراین صعود قیمت در این برهه را نمی‌توانیم به انتظارات پیش از هاوینگ ربط دهیم.
تصویر زیر عملکرد بیت کوین در فاصله زمانی تایید ETF بیت کوین تا هاوینگ را نشان می‌دهد. افزایش تقاضای ناشی از تایید ای‌تی‌اف در ژانویه ۲۰۲۴ باعث شده است که سود ۱۰۰ روزه دوره پنجم ۱۷٪ بیشتر از میانگین سود دوره باشد.
در تصویر زیر عملکرد ۱۰۰ روزه بیت کوین بعد از تایید ETF و هاوینگ با یکدیگر مقایسه شده است. کاملا مشخص است که تاثیر تایید ای‌تی‌اف روی قیمت بیت کوین ۲۹٪ بیشتر از هاوینگ بوده است.
بنابراین می‌توانیم این‌طور استدلال کنیم که تصویب ETF باعث شده است که تقاضا و قیمت بیت کوین پیش از زمان مورد انتظار افزایش پیدا کند؛ اما این استدلال برای حمایت از چرخه چهارساله بیت کوین به قدر کافی قوی نیست. واقعیت این است که «تایید ETF» و «هاوینگ» دو عامل کاملا مستقل هستند؛ ای‌تی‌اف عامل محرک تقاضا است و هاوینگ محرک عرضه به‌شمار می‌آید. این دو پدیده می‌توانند همزمان بر قیمت بیت کوین اثر بگذارند و تاثیر یکی لزوما تاثیر دیگری را حذف یا خنثی نمی‌کند. اگر هاوینگ همچنان تاثیر قدرتمندی داشته باشد، باید تغییرات قیمتی قابل‌توجهی را در پاسخ به هر دو عامل مشاهده کنیم.
آیا عصر هاوینگ به پایان رسیده است؟
آخرین باری که هاوینگ منجر به صعود بازار ارزهای دیجیتال شد، در سال ۲۰۱۶ و همزمان با شروع چرخه سوم بود. همان‌طور که پیشتر توضیح دادیم تا اواسط سال ۲۰۱۷ فروش تمام پاداش‌های بلاک روزانه ماینرها ۱٪ روی بازار تاثیر می‌گذاشت؛ اما امروز این نسبت بسیار اندک و حدود ۰.۲۰٪ است. این یعنی فشار فروش پاداش بلاک ماینرها بسیار ناچیز است.
فروش ماینرها به دو دلیل نسبت به دوره‌های قبلی تاثیر کمتری روی بازار می‌گذارد:
- پاداش بلاک روزانه بیت کوین در هر دوره کاهش پیدا کرده است.
- همزمان با بزرگ‌تر شدن بازار، حجم معاملات روازنه بیت کوین بیشتر از قبل شده است.
بر همین اساس، فشار فروش ماینرها به مرور زمان کاهش پیدا می‌کند.
تصویر زیر حجم معاملات بیت کوین و پاداش‌های بلاک انباشته ماینرها را نشان می‌دهد. افزایش شدید حجم معاملات باعث می‌شود که تاثیر فروش پاداش‌های بلاک ماینرها بر بازار ناچیز شود.
افرادی که از ابتدا در بازار حضور داشته‌اند خوب می‌دانند که دلیل اصلی افزایش حجم معاملات بازار در اکثر موارد به موضوعی غیر از بیت کوین مرتبط بوده است. به‌طور مثال، بعد از راه‌اندازی اتریوم در سال ۲۰۱۵ (۱۳۹۳) و فعال شدن قابلیت قراردادهای هوشمند آن، بازار عرضه اولیه کوین (ICO) رونق گرفت. تولید و راه‌اندازی تعداد زیادی از توکن‌های جدید روی پلتفرم اتریوم باعث شد سلطه بیت کوین (BTC Dominance) در بازار کاهش پیدا کند. ظهور این دارایی‌های جدید دو اثر مهم داشت:
- حجم معاملات در تمام بخش‌های بازار ارزهای دیجیتال از جمله بیت کوین بیشتر شد.
- رشد صرافی‌ها سرعت گرفت و موفق شدند کابران بیشتری را جذب و حجم زیادی از معاملات را مدیریت کنند.
دلایل افزایش قیمت بیت کوین بعد از هاوینگ ۲۰۲۰ چه بود؟
اگرچه بعد از هاوینگ ۲۰۲۰ قیمت بیت کوین رشد کرد؛ اما چند عامل مهم باعث شد که اثر هاوینگ به عنوان محرک قیمت بیت کوین کم‌رنگ شود. در این دوره قیمت بیت کوین حدود ۶.۶ برابر بیشتر شد؛ اما دلیل اصلی این افزایش ناشی از چاپ انبوه پول در واکنش به همه‌گیری کووید ۱۹ بود. چاپ بی‌رویه پول در این دوره منجر به سفته‌بازی (افزایش قیمت بدون توجه به ارزش ذاتی دارایی) و ایجاد تورم در بسیاری از دارایی‌ها ازجمله املاک، سهام، سرمایه‌گذاری‌های خصوصی و دارایی‌های دیجیتال شد.
اگرچه هاوینگ یک عامل فاندامنتال محسوب نمی‌شود؛ اما می‌تواند از منظر روانشناختی روی قیمت بیت کوین اثر بگذارد. اولا در ماه‌های منتهی به رویداد هاوینگ، بیت کوین در صدر توجه رسانه‌ها قرار می‌گیرد و منجر به جلب توجه عامه افراد می‌شود. به‌علاوه در چنین شرایطی بیت کوین به گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری وجوه مازاد مردم تبدیل می‌شود، به‌ویژه اگر گزینه‌های سرمایه‌گذاری محدود باشند.
در سال ۲۰۲۰ علاوه‌بر چاپ پول و تورم که منجر به ورود سرمایه‌های مازاد مردم به بیت کوین شد، شروع بهار دیفای (DeFi Spring) نیز نقش مهمی در صعودی شدن بازار ارزهای دیجیتال داشت. در این دوره، بسیاری از سرمایه‌گذاران به دلیل فرصت‌های سودآور پروژه‌های امور مالی غیرمتمرکز، جذب بازار کریپتوکارنسی‌ها شدند. روی‌آوردن سیل عظیمی از کاربران به ارزهای دیجیتال و توکن‌های کاربردی در نهایت منجر به تابستان دیفای (DeFi Summer) شد و از آنجایی‌که همبستگی قوی بین تمام دارایی‌های دیجیتال وجود دارد، رشد دیفای به‌صورت غیرمستقیم باعث افزایش قیمت بیت کوین شد.
ترکیبی از این عوامل، از جمله تزریق گسترده پول در سراسر جهان یا به اصطلاح اعمال سیاست «پول هلیکوپتری» بزرگترین بولران ارزهای دیجیتال تا به امروز را رقم زد. این رشد بزرگ بیشتر به دلیل چاپ پول جهانی بود؛ اما همزمانی آن با هاوینگ این تصور را ایجاد کرد که کاهش پاداش استخراج بیت کوین یک عامل فاندامنتال در افزایش قیمت است.
تاثیر بیت کوین‌های ذخیره ماینرها بر قیمت بیت کوین
منظور از بیت کوین‌های انباشته ماینرها، دارایی‌هایی است که در دوره‌های قبلی جمع‌آوری شده است؛ زیرا در آن زمان نرخ هش پایین‌تر و پاداش بلاک بیشتر بوده است. هرچه «نسبت عرضه ماینر» یعنی نسبت بیت کوین‌های تحت کنترل ماینرها به کل عرضه بیت کوین بیشتر باشد، فروش دارایی‌های انباشته ماینرها تاثیر بیشتری روی قیمت بیت کوین می‌گذارد. البته به مرور زمان، این نسبت کاهش پیدا است و در حال حاضر ۹.۲٪ است. به‌علاوه اخیرا ماینرها به دلایلی مانند کاهش پاداش بلاک‌ها، افزایش هزینه‌های سخت‌افزاری و انرژی و بالانرفتن قیمت بیت کوین مجبور به فروش دارایی‌هایشان در معاملات خارج از بورس (OTC) شده‌اند تا بتوانند سودآوری خودشان را حفظ کنند.
هرچند رویداد هاوینگ و نصف شدن پاداش استخراج بر سودآوری ماینرها تاثیر می‌گذارد و آن‌ها را مجبور می‌کند که برای حفظ سوددهی استراتژی‌های مدیریت دارایی‌شان را تغییر دهند؛ اما روند بلندمدت نشان می‌دهد که تاثیر هاوینگ بر قیمت بیت کوین به مرور زمان کاهش پیدا می‌کند.
جمع‌بندی
در حالی که هاوینگ بیت‌کوین به‌عنوان یک عامل کاهش عرضه و ایجاد کمیابی همچنان از نظر روانی روی افزایش تقاضا و قیمت بیت کوین تأثیر دارد، اما دیگر نمی‌توان آن را به‌عنوان یک استدلال قوی برای پیش‌بینی بازار در نظر گرفت. آخرین تاثیر معنادار هاوینگ روی بازار ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۱۶ بوده است. پس از آن، به‌ویژه در سال ۲۰۲۰، عوامل کلان اقتصادی مهم‌تری نظیر چاپ انبوه پول در واکنش به پاندمی کووید محرک اصلی بولران ارزهای دیجیتال بوده است.
به‌علاوه دلایلی نظیر بلوغ بازار ارزهای دیجیتال، کاهش پاداش استخراج و کم‌رنگ شدن تاثیر تصمیم ماینرها باعث شده است که چرخه‌های چهار ساله هاوینگ دیگر مانند گذشته نقش تعیین‌کننده‌ای در روند قیمت بیت‌کوین نداشته باشند. بنابراین سرمایه‌گذاران و بنیان‌گذاران برای پیش‌بینی بازار به جای تمرکز بر این چرخه‌ها باید عوامل کلان اقتصادی، تحولات مالی جهانی و تقاضاهای جدید مانند ETF بیت‌کوین را درنظر بگیرند. آیا شما هم با این نظر موافق هستید؟
