به عصر میم‌ها خوش آمدید! جایی که میم‌ها صرفا تصاویر بامزه اینترنتی نیستند؛ بلکه مرزهای قدیمی بین امور مالی، شبکه‌های اجتماعی، بازی و پیام‌رسانی را از بین برده‌اند. در این فضا می‌توانید در کنار دوستان‌تان با طنز و شوخی‌ها سرگرم شوید و در عین حال از آنها درآمد کسب کنید. پشت این تعاملات طنزآلود و رشد ناگهانی ثروت، تغییرات عمیقی در جریان است که ساختار دنیای مالی را متحول می‌کند. با میهن بلاکچین همراه باشید تا ببینیم میم‌ها چطور از سرمایه‌گذاران خرد جوامع قدرتمندی را می‌سازند و با ایجاد درآمدهای هنگفت تنها در عرض چند روز، بر بازارهای مالی اثر می‌گذارند.
رسالت میم‌ها فراتر از سرگرمی است
میم‌ها (Meme) در ظاهر، تصاویر یا کلیپ‌های بامزه‌ای هستند که در پیام‌های متنی، شبکه‌های اجتماعی و انجمن‌های اینترنتی به‌سرعت دست‌به‌دست می‌شوند؛ اما واقعیت این است که میم‌ها حاوی پیام‌های فرهنگی معناداری هستند که آنها را به روش دیجیتال در میان طیف گسترده‌ای از افراد پخش می‌کنند. میم‌هایی که در یک جامعه محبوب می‌شوند یا موردتوجه یک فرهنگ خاص قرار می‌گیرند، بازتابی از ارزش‌ها، تفکرات و ویژگی‌های همان گروه در مقطع خاصی از زمان هستند.
به‌لطف فناوری بلاکچین هر چیزی که ماهیت دیجیتالی داشته باشد (مانند فایل‌های دیجیتال و رمزارزها) می‌تواند به شکل یک دارایی مالی درآید و خریدوفروش شود. بنابراین، جای تعجب ندارد که اصطلاحاتی مانند “Meme-ification” و “Meme-ified finance” به‌واژگان این حوزه اضافه شده‌اند. به‌عبارت دیگر، باوجود تکنولوژی بلاکچین میم‌ها و شوخی‌های اینترنتی نیز می‌توانند به دارایی‌های مالی قابل‌معامله تبدیل شوند تا از آنها برای ساده‌سازی و جذاب‌ترشدن سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های مالی استفاده شود. اگرچه فرهنگ میم‌ها جایگاه ویژه‌ای در کریپتو یپدا کرده است؛ اما مالی‌سازی میم‌ها محدود به دنیای کریپتو نیست؛ در حوزه امور مالی سنتی (TradFi) و وب ۳ نیز طرفداران بسیاری دارد و جوامع آنلاین قدرتمندی را کنار هم جمع کرده است.
ناگفته نماند که حوزه گیمیفیکیشن (Gamification) یا «بازی‌سازی امور مالی» نیز نقش مهمی در تغییر نگرش افراد نسبت به سرمایه‌گذاری دارد و سعی می‌کند از طریق ترکیب مفاهیم و ابزارهای مالی با عناصر بازی، انجام فعالیت‌های مالی را برای کاربران جذاب‌تر و تعاملی‌تر کند. هرچند این رویکردها در مراحل ابتدایی هستند؛ اما قطعا مسیرهای جدیدی را به سوی آینده مالی ایجاد می‌کنند.
نمونه بارز استفاده از قدرت میم‌ها در تردفای، فعالیت کامیونیتی وال‌استریت بتس (Wallstreetbets) است که با هدف راه‌اندازی جنبشی علیه وال‌استریت و بازارهای مالی انحصاری، پروژه میم کوین «وال استریت میمز» را در سال ۲۰۲۱ راه‌اندازی کرد. این گروه به جای پیروی از قوانین متعارف سرمایه‌گذاری، فرصت‌های سودآور در بازار بورس را از طریق هم‌افزایی در شبکه‌های اجتماعی و با استفاده از طنز و شوخی‌های آنلاین پیدا می‌کردند. به‌طور مثال، این کامیونیتی با خرید گسترده سهام شرکت گیم استاپ (Gamestop) باعث افزایش شدید قیمت آن شد و نشان داد فرهنگ میم و بازی‌سازی می‌تواند به قدرت جمعی تبدیل شود و عملکرد موثرتری نسبت به نهادهای مالی بزرگ داشته باشد.
در دنیای کریپتو نیز میم‌کوین‌ها همیشه نقش مهمی ایفا کرده‌اند و باعث شکل‌گیری «امور مالی مبتنی بر جامعه» شده‌اند. به‌عبارت دیگر، به جای اینکه نهادها و سرمایه‌گذاران بزرگ نقشی داشته باشند، تعاملات و روابط میان اعضای جامعه از طریق میم‌ها و گیمیفیکیشن شکل می‌گیرد و بزرگ‌‌وبزرگتر می‌شود. نخستین میم‌کوین‌ها مانند دوج (DOGE) آغازگر این مسیر بودند و راه را برای نسخه‌های جدیدتر و دارای کاربردهای خاص مانند مجموعه‌های توکن‌های بی‌همتا (NFT) باز کردند. اکنون نیز به‌لطف بلاکچین‌های پیشرفته و کم‌هزینه مانند «سولانا» شاهد پیشرفت سریع‌تر میم‌کوین‌ها هستیم.
حالا چند سوال وجود دارد؛ نخست اینکه آیا میم‌کوین‌ها برای موفقیت به ارزش درونی نیاز دارند یا حمایت و مشارکت پرشور جوامع آنها کافی است؟ سوال مهم‌تر این است که وقتی از «ارزش» صحبت می‌کنیم، منظورمان یک «نقشه راه قوی و کاربردهای خاص» است یا ارزش واقعی همان جنب‌و‌جوش و فرهنگی است که میم کوین‌ها در جوامع‌شان ایجاد می‌کنند؟ به‌نظر می‌رسد «ارزش حقیقی» میم کوین‌ها صرفا شامل معیارهای مالی سنتی نمی‌شود؛ بلکه «توانایی آنها در گردهم آوردن و درگیر کردن افراد» است.
تغییر رویکردها در بازارهای مالی؛ سرمایه‌گذاری با قدرت جمعی و طعم سرگرمی
تمام اتفاقاتی که در دنیای مالی و به‌ویژه در فضای کریپتو رخ داده است از یک تحول مهم حکایت دارند؛ افراد به جای وابستگی به خدمات مالی پیچیده و غیرشفاف که معمولا از سوی نهادهای بزرگ هدایت می‌شود، به سمت قدرت جمعی، همکاری و اتحاد در تصمیم‌گیری‌های مالی روی آورده‌اند.
تکنولوژی‌های ارتباطی که افراد را به‌صورت جهانی و در لحظه به‌یکدیگر متصل می‌کند، نقش مهمی در این تغییرات داشته‌اند. پلتفرم‌هایی مانند ردیت شرایطی را مهیا کرده‌اند تا کاربران بتوانند اطلاعات‌شان را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و بدون وابستگی به نهادهای بزرگ به‌صورت جمعی در بازارهای مالی فعالیت کنند. به‌علاوه، همه این‌ها در جوامع سرگرم‌کننده مبتنی بر میم و گیمیفیکیشن مالی انجام می‌شود و خلق ثروت را به یک تجربه اجتماعی، سرگرم‌کننده و لذت‌بخش تبدیل می‌کند.
«بازی‌سازی» و «میم‌سازی» امور مالی نتیجه ادغام تدریجی فناوری‌های مختلف با یکدیگر است. در گذشته، از پلتفرم‌های مختلف مانند شبکه‌های اجتماعی، مالی، آموزشی و بازی به‌طور جداگانه استفاده می‌شد. هر کدام از این فضاها کاملا مجزا و مستقل از یکدیگر بودند و به‌نوعی یک مرز دیجیتالی بین آنها وجود داشت.
در طی ۲۰ سال گذشته، برخی از این بخش‌ها به تدریج با یکدیگر ترکیب شده‌اند. به‌طور مثال، بازی و شبکه‌های اجتماعی با هم ادغام شده‌اند و پلتفرم‌هایی مانند «توییچ (Twitch)» به‌طور خاص روی تلاقی این دو حوزه کار می‌کنند. با رشد کریپتو، بخش مالی هم در حال پیوستن به رسانه‌های اجتماعی است.
کشورهای منطقه آسیا-اقیانوسیه در ادغام این فناوری‌ها عملکرد بهتری نسبت به غرب داشته‌اند. به‌طور مثال، اپلیکیشن‌هایی مانند «وی‌چت (WeChat)» گزینه‌های مختلف از خرید و تجارت گرفته تا شبکه اجتماعی، بازی و ارتباطات را در یک محیط یکپارچه ارائه می‌دهند. همسو شدن این فناوری‌ها چیزی فراتر از اتصال چندین اکوسیستم مجزاست؛ حقیقت این است که آنها حول یک هسته مشترک به نام «فرهنگ» می‌چرخند.
اما سوال این است که فرهنگ چطور به سرعت در دنیای دیجیتال گسترش پیدا می‌کند؟ میم‌ها! بله، میم‌ها به زبان مشترک دیجیتالی مردم جهان تبدیل شده‌اند و به‌سرعت پیام‌ها و مفاهیم را منتقل می‌کنند. شاید هنوز ندانیم محصول بعدی که به نیازهای همگان پاسخ می‌دهد چیست؛ اما آنچه که مسلم است همگی به شادی و سرگرمی نیاز داریم و «میم‌ها» این شادی را به بهترین شکل ممکن فراهم می‌کنند.
جمع‌بندی
بلاکچین و کریپتو نه‌تنها فناوری‌های مالی را تغییر داده‌اند؛ بلکه از طریق میم‌سازی و بازی‌سازی امور مالی، ساختار دنیای مالی را متحول کرده‌اند. برخلاف گذشته که قدرت مالی در دست افراد خاص یا شرکت‌های انحصاری بود، اکنون به‌لطف میم‌ها محتوا به‌سرعت وایرال می‌شود، ارتباطات بین اعضا شکل می‌گیرد و این افراد بدون وابستگی به نهادهای بزرگ برای یک حرکت مالی تصمیم می‌گیرند. به‌نظر شما این رویکرد جدید چقدر در ایجاد قدرت مالی جمعی موثر است؟ با توجه به توضیحاتی که ارائه شد، آیا میم‌ها می‌توانند رقیب ساختارهای سنتی باشند؟
