آیا رابطه‌ای میان انقضای قراردادهای آتی و قیمت ارزهای بازار وجود دارد؟

یک پرسش ساده باید پاسخ ساده‌ای داشته باشد. آیا انقضای قراردادهای آتی در صرافی محبوب فیوچرز CME بر قیمت بیت کوین تاثیرگذار است؟

بله! در طول تاریخ بیت کوین ثابت شده است که قبل از انقضای قراردادهای آتی، به طور میانگین شاهد کاهش ۲ درصدی قیمت این رمزارز هستیم. اگرچه این کاهش قیمت عمدتا مربوط به سرمایه‌گذاران بزرگ سازمانی است که در این مقطع به خرید و فروش بیت کوین می‌پردازند، اما ماجرا پیچیده‌تر از این موضوع است. در این مقاله به بررسی رابطه میان تاریخ انقضای قراردادهای آتی و قیمت بیت کوین در سطوح گسترده می‌پردازیم.

چه زمانی قراردادهای آتی بیت کوین پایان می‌یابند؟

در این مقاله به بررسی بورس کالای شیکاگو (CME) می‌پردازیم. CME یکی از اولین صرافی‌هایی است که قراردادهای آتی بیت کوین را ارائه کرده است. بورس کالای شیکاگو بیشترین حجم معاملات قراردادهای فیوچرز را در اختیار دارد. در این صرافی، هر قرارداد شامل ۵ بیت کوین است و حداکثر وضعیت معاملاتی روی ۴۰۰۰ قرارداد یا ۲۰,۰۰۰ بیت کوین تعیین شده است. قراردادهای آتی در این صرافی‌ در روز جمعه هر ماه در ساعت ۱۶ به وقت لندن (۱۹:۳۰ به وقت ایران) منقضی می‌شود. از آنجایی که قراردادهای آتی از دسته قراردادهای اوراق مشتقه هستند، این نکته قابل ذکر است که این نوع قراردادها نقدی به‌حساب می‌آیند.

رول اور (Roll Over) قراردادهای آتی چیست؟

نکته بسیار مهمی که در خصوص قراردادهای آتی باید بدانیم، مفهوم رول اور (Roll Over) است. رول اور به زمانی می‌گویند که معامله‌گر با وجود منقضی‌شدن قراردادهایشان، تمایل به حفظ آن دارند. بدین منظور، معامله‌گران معمولا قرارداد قدیمی خود را می‌فروشند و قرارداد جدیدی با قیمت قرارداد قبلی می‌خرند. این موضوع به معامله‌گران کمک می‌کند که وضعیت معاملاتی خود را حفظ کنند.

در مورد بیت کوین، معامله‌گران می‌توانند قراردادهای آتی دائمی داشته باشند که هرگز منقضی نمی‌شوند. قراردادهای آتی دائمی تضمین می‌کند که وضعیت معاملاتی معامله‌گران هم‌چنان باز باقی می‌ماند؛ حتی اگر دارندگان قراردادهای آتی سنتی، مجبور به بستن قراردادهای خود باشند. هنگامی که قراردادهای آتی تسویه می‌شوند، رول اور نیز بر قیمت بیت کوین تاثیرگذار است.

تسویه قراردادهای آتی و تاثیر آن بر دارایی مذکور

تحقیقات بسیار زیادی در ادبیات مالی سنتی در زمینه تاثیر تسویه قرارداهای آتی بر دارایی مرتبط انجام شده است. گزارش‌های متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد قیمت سهام دارایی مورد نظر در این شرایط چه تغییری می‌کند. تحقیقی که روی تحلیل روزانه دارایی‌های معامله‌شده در بازار بورس ورشو لهستان انجام شده است، صراحتا نشان می‌دهد میزان سود در روزهای انقضای قراردادهای آتی، افزایش چشم‌گیری می‌یابد.

شناخت و آگاهی از این پدیده در بازارهای مالی سنتی به دلیل حجم معاملات سرمایه‌گذاران سازمانی، تقریبا آسان است. در بازار رمزارزها نیز سرمایه‌گذاران سازمانی که در این صنعت به آنها نهنگ گفته می‌شود، می‌توانند روش‌های مختلفی را به کار بگیرند که بر قیمت بیت کوین در تاریخ تسویه قراردادهای آتی تاثیرگذار باشند.

• اولین استراتژی محتمل، خرید بیت کوین و فروش قراردادهای آتی است. این موضوع به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند در صورتی که یکی از وضعیت‌های معاملاتی با ضرر مواجه شد، سرمایه‌گذاران هم‌چنان در سود باقی بمانند. برای مثال، اگر قیمت بیت کوین افزایش یابد، سرمایه‌گذاران می‌توانند وضعیت خرید استقراضی خود را ببندند و سود کسب کنند. در مقابل، اگر قیمت بیت کوین کاهش یابد، سرمایه‌گذاران می‌توانند وضعیت فروش استقراضی خود را ببندند و هم‌چنان در سود باقی بمانند؛ هرچند وضعیت خرید استقراضی آنها سودآور نمی‌شود.

• استراتژی دیگر، خرید بیت کوین و فروش آن قبل از تاریخ تسویه و کاهش قیمت است. اگر این اقدام بر اساس یک استراتژی مناسب انجام شود، سرمایه‌گذاران می‌توانند قراردادهای آتی خود را بفروشند و سود کسب کنند. بدین منظور، سرمایه‌گذاران باید وضعیت معاملاتی چشم‌گیری در بازار داشته باشند و باید معامله خود را در یکی از صرافی‌هایی انجام دهند که قیمت تسویه آنها مورد رصد قرار می‌گیرد.

از آنجایی که قیمت بیت کوین بر حسب دلار است، معامله‌گران به آسانی می‌توانند وضعیت قرارداد آتی خود را به نفع خود دستکاری کنند.

در حالی که بررسی بلاک چین و قرارداد و تعیین مبدا و مقصد سرمایه دشوار است؛ زیرا تمام این فرایندها از طریق آدرس‌های قرارداد رخ می‌دهد، تعیین سرمایه‌گذارانی که به دستکاری قیمت می‌پردازند نیز دشوار است. با این حال، این اتفاقی است که در گذشته و در حال حاضر نیز رخ داده است. در واقع، با نزدیک شدن به تاریخ انقضای قراردادهای آتی، حجم معاملات دارایی موردنظر اغلب اوقات افزایش می‌یابد.

در تحلیل Arcane Crypto در خصوص میانگین بازگشت سود بیت کوین در ماه ژانویه ۲۰۱۸ تا آگوست ۲۰۱۹ (دی ۹۶ تا مرداد ۹۸)، مشخص شده است که قبل از تاریخ انقضای قراردادهای آتی CME، میانگین بازگشت سود بیت کوین منفی ۲.۲ درصد است.

در واقع، این اطلاعات مشخص می‌کند که تقریبا نیمی از ۶۰۸ روزی که مورد تحلیل قرار گرفته، میانگین بازگشت سود مثبت بوده است. در نتیجه، میانگین بازگشت سود تقریبا مثبت ۵۰ و منفی ۵۰ درصد بود. هرچند، طبق این گزارش، درست قبل از تاریخ انقضا، نکته کاملا متفاوتی در بازگشت سود دارایی مشاهده شده است. تقریبا ۷۵ درصد مواقع، بازگشت سود منفی بوده است.

اگر فکر می‌کنید که این اطلاعات قدیمی هستند و ممکن است شرایط از آن زمان تاکنون تغییر کرده باشد، باید بگوییم، اینطور نیست. در کل سال ۲۰۲۱ به ویژه در پایان قراردادهای آتی بیت کوین CME یا یک روز قبل از آن، بازگشت سود بیت کوین منفی بوده است. در ادامه به بررسی تاریخ انقضای قراردادهای آتی در ۲۹ ژانویه می‌پردازیم.

این تاریخ، روز انقضای قراردادهای آتی بیت کوین بود. اگرچه قیمت بیت کوین تقریبا ثابت باقی ماند، اما در این روز شاهد افزایش شدید حجم معاملات بودیم که پس از گذشت این روز با کاهش ناگهانی و شدید همراه شد.

سخن پایانی

اگرچه اظهار نظر درباره کاهش شدید قیمت بیت کوین در روزهای انقضای قراردادهای آتی آن دشوار است؛ اما نشانه‌هایی از این موضوع وجود دارد که در این روزها، نوسان چشم‌گیری در بازار به‌وجود می‌آید. بعضی از افراد به این موضوع «دستکاری واضح» می‌گویند. اگرچه این اصطلاح بسیار تند و اغراق‌آمیز است، زیرا هنوز از آن مطمئن نیستیم؛ اما قطعا نکته‌ای وجود دارد که معامله‌گران درباره آن احتیاط به خرج می‌دهند.

اکنون با توجه به عرضه ETF قراردادهای آتی بیت کوین، شاهد افزایش علاقه در بازار اوراق مشتقه رمزارزها هستیم.