دنیای بلاکچین و دارایی‌های دیجیتال علاوه‌بر فرصت‌های طلایی و موفقیت‌های چشمگیر، مملو از روایت‌های تلخ کلاهبرداری است. یکی از همین ماجراهای تکان‌دهنده، داستان کلاهبرداری ۱.۲ میلیون دلاری از یک پلیس بازنشسته استرالیایی است؛ فردی که علی‌رغم سال‌ها تجربه مقابله با تبهکاران، در برابر نقشه‌های پیچیده یک کلاهبردار کریپتویی شکست خورد. این اتفاق نشان می‌دهد که روش‌های کلاهبرداری در حوزه کریپتو روز‌به‌روز پیچیده‌تر می‌شود و سرمایه‌گذاران باید هوشیار‌تر باشند. در این مطلب از میهن بلاکچین ضمن بررسی زوایای این ماجرا، نکات و راهکارهای جلوگیری از کلاهبرداری ارز دیجیتال را معرفی می‌کنیم. با ما همراه باشید.
ماجرای کلاهبرداری ۱.۲ میلیون دلاری از پلیس بازنشسته چه بود؟
مایکل رینکه (Michael Reinecke) یک پلیس بازنشسته بود که سابقه بیش از ۳۰ سال فعالیت در سرویس پلیس ایالت کوئینزلند (Queensland) را در کارنامه خود داشت. مایکل آدم ساده‌ای نبود و در شناسایی فریبکاری، بازجویی از مظنونین و کشف توطئه‌های جنایی تبحر بالایی داشت. اما همین تجربه طولانی هم نتوانست او را از نقشه شوم فردی که خودش را یک کارآفرین کریپتویی معرفی می‌کرد، نجات دهد. مردی با نام الکس (Alex) که ظاهرا تبعه آلمان و ساکن جزیره پوکت تایلند بود.
ارتباط آن‌ها از طریق شبکه‌های اجتماعی آغاز شد. الکس ماه‌ها به‌طور مداوم رابطه‌ای دوستانه و صمیمی با رینکه برقرار کرد و اعتماد او را به‌دست آورد. پس از گذشت بیش از یک سال، آرام‌آرام صحبت از سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال را پیش کشید. در ادامه، جلسات حضوری ترتیب داد و در هر جلسه با نمایش داشبوردها و نمودارهای رنگارنگ، وعده بازده ۵٪ تا ۱۰٪ در هر ماه را به مایکل داد.
زمانی‌که اعتماد بین آن‌ها به اوج رسید، ضربه اصلی وارد شد. مایکل پس‌انداز تمام عمرش را به حسابی که الکس معرفی کرده بود منتقل کرد؛ اما خیلی زود ورق برگشت. الکس مدعی شد وبسایت صرافی ارز دیجیتال که سرمایه در آن قرار داشت، ناگهان از کار افتاده است. هنگامی که مایکل برای توضیح بیشتر اصرار کرد، او بهانه عجیبی آورد: «گوشی‌ام را گم کرده‌ام و همین باعث شده پول تو هم به سرقت برود!» طولی نکشید که الکس ناپدید شد و همه راه‌های ارتباطی‌اش را با مایکل قطع کرد.
مایکل که دیگر چیزی برای از دست دادن نداشت، با حمایت همسرش و یک وکیل شناخته‌شده، شکایت رسمی خود را در اداره پلیس تایلند ثبت کرد. این تجربه دردناک نشان می‌دهد که کلاهبرداران، حتی حرفه‌ای‌های باتجربه مانند افسران بازنشسته پلیس را به سادگی فریب می‌دهند.
جالب است بدانید دولت بریتانیا قصد دارد حدود ۶۱ هزار بیت‌کوین به ارزش بیش از ۷.۲ میلیارد دلار را برای کاهش کسری بودجه خود به فروش برساند. این دارایی‌ها در سال ۲۰۱۸ از یک طرح پانزی چینی که اموال خود را در بریتانیا نگهداری می‌کرد، مصادره شد. ماجرا زمانی برملا شد که «جیان ون»، کارمند بخش مهمانداری، تلاش کرد با استفاده از این بیت‌کوین‌ها یک عمارت مجلل بخرد و سرمایه‌های مرتبط با شرکت “Tianjin Lantian Gerui Electronic Technology” را پولشویی کند.
چرا افراد بازنشسته و مهاجران هدف اصلی کلاهبرداران کریپتو هستند؟
کلاهبرداران دنیای کریپتو با برقراری تعاملات واقعی و ایجاد حس اعتماد، شک و تردید قربانیان را از بین می‌برند. ماجرای مایکل و الکس نمونه روشنی از این ترفند است. بازنشستگانی مانند مایکل اغلب برای حفظ یا افزایش ارزش پس‌انداز خود وارد دنیای رمزارزها می‌شوند؛ اما به دلیل شرایطشان اغلب در معرض کلاهبرداری قرار می‌گیرند.
ماجرای کلاهبرداری از مایکل نشان می‌دهد زمانی‌که آرزوها و اهداف شخصی بر قدرت قضاوت غلبه کند، حتی افراد آموزش‌دیده و حرفه‌ای هم ممکن است نشانه‌های هشداردهنده را نادیده بگیرند. این مسئله اهمیت آموزش مداوم در زمینه اصول پایه کریپتو را برجسته می‌کند.
در یک نمونه دیگر از کلاهبرداری کریپتویی از افراد بازنشسته، مهاجمان با یک حمله مهندسی اجتماعی ۳۳۰ میلیون دلار بیت‌کوین را از یک فرد سالمند در آمریکا سرقت کردند. بررسی‌های زک‌ایکس‌بی‌تی (ZachXBT)، کاراگاه معروف بلاکچینی نشان می‌دهد که کلاهبردار با فریب روانی قربانی، دسترسی به کیف پول او را به‌دست آورده بود.
روش‌های رایج کلاهبرداری ارزهای دیجیتال
- مهندسی اجتماعی: ایجاد روابط دوستانه یا عاشقانه جعلی از طریق شبکه‌های اجتماعی برای دستکاری احساسات و جلب اعتماد قربانی به منظور سوءاستفاده مالی.
- وعده‌های غیرواقعی: وعده سودهای غیرواقعی و تضمینی با استفاده از داشبوردها و نمودارهای ساختگی برای تشویق به سرمایه‌گذاری‌های بیشتر.
- مشروعیت جعلی: ساخت وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های جعلی که شبیه پلتفرم‌های واقعی سرمایه‌گذاری ارزهای دیجیتال هستند.
- ناپدید شدن و فرار: قطع ناگهانی ارتباط پس از انتقال سرمایه با بهانه‌هایی مانند سرقت یا هک برای فرار از مسئولیت و در نهایت ناپدید شدن کامل.
جالب است بدانید که کلاهبرداران حتی از اپلیکیشن‌های دوست‌یابی برای فریب سرمایه‌گذاران استفاده می‌کنند. در ۱۱ جولای، یک مورد از نوع کلاهبرداری‌های عاشقانه فاش شد که در آن با ایجاد روابط جعلی از طریق اپلیکیشن‌های دوست‌یابی، ۳۶.۹ میلیون دلار از سرمایه‌گذاران کلاهبرداری شده بود و مهتمان وجوه را برای پولشویی به کامبوج منتقل کرده بودند.
روش‌های جلوگیری از کلاهبرداری‌های رمزارزی چیست؟
خسارات ناشی از هک‌ها و کلاهبرداری‌های کریپتویی به شدت افزایش یافته است. طبق گزارش شرکت امنیت سایبری هکن (Hacken) در نیمه اول سال، حدود ۳.۱ میلیارد دلار از طریق انواع حملات از دست رفته است؛ رقمی که نسبت به نیمه اول سال ۲۰۲۴ افزایش ۸۸.۷٪ را نشان می‌دهد. اگرچه این رقم تنها ۰.۰۸٪ از کل ارزش بازار رمزارزها را شامل می‌شود؛ اما تأثیر روانی و عاطفی این خسارات بسیار بزرگ است و فشار و اضطراب شدیدی را به سرمایه‌گذاران بازار کریپتو تحمیل می‌کند. بنابراین، بسیار مهم است که سرمایه‌گذاران با نشانه‌های هشدار کلاهبرداری ارز دیجیتال آشنا باشند تا بتوانند آن‌ها را در همان مراحل اولیه تشخیص دهند.
نکاتی برای جلوگیری از گرفتار شدن در کلاهبرداری‌های کریپتویی:
- اعتبارسنجی مستقل پلتفرم‌ها: همیشه پیش از هر اقدامی ببینید آیا شرکت سرمایه‌گذاری توسط نهادهای قانونی و نظارتی محلی به ثبت رسیده است یا خیر.
- مراقب وعده سودهای تضمینی و بالا باشید: اگر یک پروژه سرمایه‌گذاری وعده سود ماهانه دو رقمی و بدون ریسک می‌دهد، احتمالا کلاهبرداری است. در اکوسیستم امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) بازده واقعی مطابق شرایط بازار نوسان دارد.
- ایمن‌سازی دارایی‌ها: از کیف‌پول‌های سخت‌افزاری مانند لجر (Ledger) و ترزور (Trezor) برای نگهداری شخصی به‌ویژه برای مبالغ بالا در طولانی مدت استفاده کنید و احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) را فعال کنید.
- استفاده از مسیرهای قانونی برای بازیابی: در صورت مواجهه با کلاهبرداری فورا شکایت خود را ثبت کنید، مستندات لازم را جمع‌آوری کنید و برای دستگیری سریع‌تر کلاهبرداران با مقامات محلی یا بین‌المللی همکاری داشته باشید.
جمع‌بندی
دنیای ارزهای دیجیتال به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و ناشناس خود، به محیط جذابی برای کلاهبرداران تبدیل شده است. پیچیدگی شگردهای آن‌ها به حدی است که حتی افراد باتجربه و حرفه‌ای نیز ممکن است قربانی شوند. نمونه‌هایی مانند مهندسی اجتماعی، طرح‌های پانزی و کلاهبرداری‌های عاشقانه نشان می‌دهند که تقریباً همه این روش‌ها ترکیبی از فریب روانی، ایجاد اعتماد کاذب و سوءاستفاده از هیجان مالی هستند.
از همین رو، سرمایه‌گذاران باید نشانه‌های هشدار ازجمله وعده سودهای غیرواقعی و تضمینی، پلتفرم‌های ناشناخته با ظاهر حرفه‌ای، روابط مشکوک و فشار برای واریز سریع سرمایه را به‌خوبی بشناسند. تنها با افزایش آگاهی و احتیاط است که می‌توان در این فضا، هم از فرصت‌های سودآور بهره برد و هم از دام‌های خطرناک دور ماند.
