بالاخره بعد از چندین بار ریجکت شدن، اپلیکیشن Damus در اپ استور عرضه شد. داموس شبکه اجتماعی غیرمتمرکزی است که با عنوان قاتل توییتر یا Twitter Killer شناخته و مطرح شده است. در این برنامه می‌توان با بیت کوین به تولیدکنندگان محتوا پاداش داد. حمایت یک شخص شناخته‌شده نیز باعث جلب توجه بیشتر به این پروژه شده است و این شخص کسی نیست، جز جک دورسی خالق و مالک سابق توییتر. در این مقاله می‌‌خواهیم ببینیم داموس چیست، چطور کار می‌کند، چه ویژگی‌های دارد و چه ارتباطی بین بیت‌کوین و جک دورسی با Damus وجود دارد. در انتها نیز نحوه ساخت اکانت در داموس را با هم مرور خواهیم کرد. با میهن بلاکچین همراه باشید.
شبکه اجتماعی داموس چیست؟
احتمالا با مشکلات رایج در شبکههای اجتماعی متمرکز مثل توییتر، فیسبوک و اینستاگرام آشنا هستید. کنترل این شبکه‌ها در اختیار یک شرکت است و هر گونه محدودیتی که بخواهند ایجاد می‌کنند. مثلا دسترسی بعضی از افراد را قطع می‌کنند، اجازه انتشار به محتواهایی با برخی مضامین خاص را نمی‌دهند، از اطلاعات کاربران برای موارد مختلف از جمله تبلیغات استفاده می‌کنند، خدماتشان را به طور کامل به همه مردم جهان ارائه نمی‌کنند و برخی مناطق شامل تحریم هستند. همین مسائل باعث شده تا سوشال مدیاهای غیرمتمرکز متولد شوند.
داموس یک پلتفرم شبکه اجتماعی غیرمتمرکز است که بر بستر یک پروتکل غیرمتمرکز به نام Nostr ایجاد شده است. در مورد نوستر در بخش بعدی صحبت خواهیم کرد. پلتفرم Damus یک رابط کاربری مینیمال را ارائه می‌دهد و از این حیث نباید آن را با رقبای متمرکزش مقایسه کرد. داموس دارای یک تیم توسعه‌دهنده ۴۴ نفره به رهبری ویلیام کاسارین (William Casarin) است.
شبکه اجتماعی Damus به دنبال حذف سانسور از تعاملات اجتماعی است. این برنامه کاملا غیرمتمرکز است و به هیچ‌عنوان اطلاعات شخصی کاربران را ذخیره نمی‌کند. در این برنامه از رمزنگاری نامتقارن استفاده می‌شود و هر کاربر یک کلید عمومی و خصوصی در نوستر دارد. کلید عمومی حکم آیدی شما در این برنامه را دارد و دوستانتان به کمک آن می‌توانند شما را پیدا کنند.
برنامه داموس بعد از چند بار رد شدن نهایتا در اپ استور لیست شد و فعلا فقط برای IOS (آیفون و آیپد) قابل استفاده است. آن‌ها اخیرا در توییتی اعلام کردند که این برنامه نسخه اندروید ندارد و هر برنامه‌ای با این نام در پلی استور، اسکم است. این مورد را در نظر داشته باشید که شبکه اجتماعی غیرمتمرکز دیگری به نام Amethyst بر بستر نوستر و برای اندروید ایجاد شده است.
نوستر (Nostr) چیست؟
نوستر یک پروتکل سوشال مدیای غیرمتمرکز است (اپلیکیشن نیست) که به هر کسی اجازه می‌دهد تا یک شبکه غیرمتمرکز بسازد. در نوستر برای انتقال و ذخیره اطلاعات دیگر خبری از تعدادی سرور متمرکز نیست و این وظیفه به رله‌ها سپرده شده است. به این رله‌ها Dumb یا گُنگ گفته می‌شود، زیرا نمی‌توانند داده‌ها را تفسیر و پردازش کنند و در نتیجه اطلاعات کاربران محرمانه می‌ماند. هر کاربر می‌تواند به هر تعداد رله که می‌خواهد متصل شود و هر زمان که دلش خواست آن‌ها را تغییر دهد. همچنین هر کس که بخواهد می‌تواند یک رله در نوستر راهاندازی کند. ممکن است رله‌ها رایگان یا پولی باشند. یکی از توسعه‌دهندگان اصلی نوستر در توییتی تعدادی رله امن‌تر اما پولی را معرفی کرده است.
اکانت‌های Nostr مبتنی بر رمزنگاری کلید عمومی هستند و به راحتی تایید می‌شود که خود کاربر محتوا را ارسال کرده است. همانطور که گفتیم هر اکانت نوستر دارای یک جفت کلید عمومی و خصوصی است که کلید عمومی همانند یوزرنیم و کلید خصوصی همانند رمز حساب کاربری است. کلیدهای عمومی با npub1 و کلیدهای خصوصی با nsec1 شروع می‌شوند.
در نوستر کلید خصوصی مثل یک پسورد قابل ریست کردن نیست و از دست رفتن کلید خصوصی به معنای از دست رفتن حساب کاربری شماست. بنابراین کلید خصوصی را همانند عبارت بازیابی کیف پول باید در جایی امن نگهداری کنید.
از طریق کلاینت‌ها می‌توان به پروتکل Nostr دسترسی پیدا کرد. کلاینت‌ها همان اپلیکیشن‌های تحت وب، موبایلی یا دسکتاپی هستند و داده‌ها را از طریق رله‌ها دریافت می‌کنند، همچنین می‌توانند داده‌های جدید تولید کرده و به کمک رله‌ها انتقال دهند. جفت کلیدهای نوستر در همه کلاینت‌ها برای دسترسی به حساب کاربری قابل استفاده هستند. برخی از کلاینت‌های نوستر عبارتند از:
- برنامه تحت وب Coracle
- اپلیکشن داموس برای ios
- برنامه دسکتاپی Gossip
- اپلیکیشن اندرویدی Nostros
در مورد تیم نوستر نکته مهم این است که هیچ سازمان یا نهادی این پروتکل را اداره نمی‌کند و تعدادی توسعه‌دهنده آن را جلو می‌برند. در بین آن‌ها برنامه‌نویسی با نام مستعار Fiatjaf نقش پررنگ‌تری دارد. افراد مشهوری تاکنون به تست و مشارکت در نوستر پرداخته‌اند که در بین آن‌ها می‌توان به جک دورسی، ویتالیک بوترین و ادوارد اسنودن اشاره کرد.
نقش بیت کوین و جک دورسی در داموس چیست؟
نفر اول در نوستر را به نوعی می‌توان Fiatjaf دانست، شخصی که ارتباط نزدیکی با شبکه لایتنینگ بیت کوین دارد. پروتکل نوستر به عنوان زیرساخت داموس با شبکه لایتنینگ ادغام شده است تا بتوان به تولیدکنندگان محتوا بیت‌کوین پاداش داد. این موضوع می تواند هم منجر به رشد داموس و نوستر شود و هم پذیرش بیشتر بیت کوین را به همراه داشته باشد. پاداش‌ها در قالب واحد خرد بیت‌کوین یعنی ساتوشی پرداخت می‌شوند و به عقیده عده‌ای، Sats را می‌توان توکن بومی نوستر دانست.
نوستر همانند بیت کوین یک بلاکچین نیست، اما پروتکلی است که مثل Bitcoin به دنبال غیرمتمرکز و بدون مجوز بودن است. می‌توان گفت با توجه به چشم‌انداز مشترک، ارتباط عمیقی بین طرفدارن بیت کوین و شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز بر بستر نوستر ایجاد می‌شود.
برویم سراغ جک دورسی، کسی که توییتر را به ایلان ماسک فروخت. او یک بیت کوین ماکسیمالیست است و طبیعی است که علاقه‌مند به نوستر و داموس باشد. جک دورسی انتشار داموس در اپ استور را در یک توییت اطلاع‌رسانی کرد. دیگر اقدام مهم او ارسال ۱۴ بیت کوین (به ارزش تقریبی ۲۴۵٬۰۰۰ دلار در آن زمان) برای حمایت از شکل‌گیری نوستر در سال ۲۰۲۲ بوده است. طبق توییت Fiatjaf، نیمی از این سرمایه به بنیاد داموس برای توسعه نوستر ارسال شده است.
توییت و اطلاع‌رسانی جک دورسی نقش زیادی در محبوبیت و شناخته‌شدن داموس داشت. به نحوی که در کمتر از ۲۴ ساعت، این برنامه به جمع ۱۰ اپلیکیشن برتر اپ استور در دسته شبکههای اجتماعی راه پیدا کرد.
مرور ویژگی‌های شبکه اجتماعی Damus
با توجه به اطلاعاتی که کسب کردیم، اکنون می‌دانیم که داموس یک شبکه اجتماعی مقاوم در برابر سانسور است. برای ساخت اکانت داموس نیازی به آدرس ایمیل و شماره تلفن نیست و این پلتفرم در آینده می‌تواند به عنوان یک منبع در تایید هویت غیرمتمرکز کار کند. اختصاص یک کلید عمومی به هر کاربر راهکار نوآورانه این پروژه است.
همانطور که گفتیم می‌توان از تولیدکنندگان محتوا در داموس با بیت کوین حمایت کرد. گیت‌هاب داموس کاملا فعال است و احتمالا در آینده شاهد توسعه بریج بین Damus و دیگر شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز خواهیم بود. در کنار این ویژگی‌ها و مزایای داموس، بهتر است به معایب آن نیز اشاره کنیم:
- رله‌ها باید سینک باشند. مثلا اگر دوست شما بخواهد یک پیام شما در داموس را حذف کند، باید دقیقا از همان رله استفاده کند. می‌توان گفت در اصل این شبکه همتا به همتا نیست.
- باید کلیدهای عمومی را بین دوستان خود شیر کنید تا شما را پیدا کنند.
- هنوز در مراحل ابتدایی است و کاربران و محتوای زیادی ندارد.
چطور در Damus اکانت بسازیم؟
ساخت اکانت و فعالیت در Damus بسیار ساده است. داموس فعلا فقط نسخه ios دارد؛ بنابراین اگر آیفون یا آیپد دارید به اپ‌استور رفته و این برنامه را دانلود و نصب کنید. بعد از باز کردن برنامه روی Create Account بزنید. قوانین و شرایط را خوانده و تیک پذیرش آن را بزنید.
یک username انتخاب کنید، بعدا امکان تغییر آن نیز وجود دارد. مابقی اطلاعات را اگر مایل بودید تکمیل کنید. برنامه به طور خودکار برای شما جفت کلیدها را میسازد که در قسمت Account ID کلید عمومی را می‌توانید مشاهده کنید. پس از وارد کردن اطلاعات روی Create بزنید.
وقتی ساخت اکانت تکمیل شد، از بخش تنظیمات می‌توانید کلید خصوصی خود را پیدا کنید. حتما در مکانی امن کلید خصوصی خود را یادداشت و نگهداری کنید. تنها راه بازیابی اکانت شما، داشتن دسترسی به کلید خصوصی است.
پرسش و پاسخ (FAQ)
- اپلیکیشن داموس چیست؟
داموس یک شبکه اجتماعی غیرمتمرکز است که بر بستر نوستر (Nostr) ایجاد شده است. در این برنامه پیامها سانسور و اطلاعات کاربران نیز ذخیره نمیشود. این اپلیکیشن برای کاربران کلید عمومی و خصوصی میسازد که حکم یوزرنیم و رمز اکانت را دارد. - آیا Damus برای اندروید و ios قابل استفاده است؟
داموس فعلا فقط برای ios منتشر شده است و نسخه اندروید ندارد. البته شبکه اجتماعی غیرمتمرکز دیگری به نام Amethyst روی نوستر و برای اندروید راهاندازی شده است.
جمع‌بندی
شبکههای اجتماعی طی سال‌های گذشته بخش جدایی‌ناپذیر زندگی اکثر ما بوده است. به مرور با مشکلات متمرکز بودن آن‌ها مواجه شدیم و به نظر می‌رسد سوشال مدیای غیرمتمرکز در آینده جایگزین اپلیکیشن‌های فعلی مثل توییتر و اینستاگرام خواهد شد. Damus یکی از همین شبکههای اجتماعی غیرمتمرکز است که به عنوان قاتل توییتر معرفی شد و حمایت چهره‌های مطرحی مثل جک دورسی را هم داشته است. در این مقاله در مورد این که داموس چیست، چه ویژگی‌هایی دارد و ارتباط آن با بیت کوین صحبت کردیم. همچنین اشاره مختصری هم به پروتکل نوستر به عنوان زیرساخت Damus داشتیم. نظر شما در مورد داموس و به طورکلی شبکه اجتماعی غیرمتمرکز چیست؟
