پروژه آیریس (I.R.I.S) چیست و چگونه آینده هوش مصنوعی را در اتریوم تعریف می‌کند؟

اخیراً همکاری غیرمنتظره‌ای میان ویرچوالز پروتکل (Virtuals Protocol) و اتریوم شکل گرفته که با راه‌اندازی اولین پروژه مشترک آن‌ها به نام I.R.I.S توجهات بسیاری را به خود جلب کرده است. این پروژه که ابزار تحلیل قرارداد هوشمند مبتنی بر هوش مصنوعی است، توسط شرکت ندرمایند (Nethermind) توسعه یافته و بنیان‌گذار آن، توماش ک. استانچاک (Tomasz K. Stańczak)، به‌تازگی به‌عنوان مدیر اجرایی مشترک بنیاد اتریوم منصوب شده و همین امر به اهمیت استراتژیک این همکاری افزوده است.

در این مقاله از میهن بلاکچین، به معرفی کامل پروژه I.R.I.S. و قابلیت‌های منحصربه‌فرد آن می‌پردازیم. همچنین، نگاهی دقیق به سوابق حرفه‌ای و دیدگاه‌های توماش ک. استانچاک خواهیم داشت و در نهایت، پیامدها و تأثیرات احتمالی این همکاری استراتژیک را بر آینده اکوسیستم اتریوم و جایگاه هوش مصنوعی در آن تحلیل خواهیم کرد.

مقدمه

اخیرا، ویرچوالز پروتکل (Virtuals Protocol) ویدیویی ۹۰ ثانیه‌ای منتشر کرده که در آن شخصیت لونا (Luna) به‌صورت نمادین به‌سمت اتریوم هجوم می‌برد و در همان حال، مجسمه‌ای از ویتالیک بوترین به‌همراه یکی دیگر از شخصیت‌های شناخته‌شده‌ی ویرچوالز به نام «Aixbt»، این صحنه را نظاره می‌کنند. اندکی پس از آن، حساب رسمی اتریوم این ویدیو را به اشتراک گذاشت و دو طرف رسما همکاری خود را اعلام کردند. اولین پروژه اتریومی که بر بستر Genesis Launches عرضه می‌شود، I.R.I.S نام دارد که توسط آدیت ایجنت (AuditAgent)، ابزار تحلیل قرارداد هوشمند مبتنی بر هوش مصنوعی و توسعه‌یافته توسط شرکت ندرمایند (Nethermind)، پشتیبانی می‌شود؛ این شرکت توسط توماش ک. استانچاک (Tomasz K. Stańczak)، مدیر اجرایی مشترک فعلی بنیاد اتریوم، تأسیس شده است.

I.R.I.S چیست؟

I.R.I.S. مخفف اسکنر هوشمند ریسک و یکپارچگی (Integrity & Risk Intelligence Scanner) پلتفرم امنیتی آزمایشی و خودکار برای قراردادهای هوشمند است که توسط ندرمایند و قدرت گرفته از AuditAgent راه‌اندازی شده است. این پلتفرم که به‌صورت بومی روی پلتفرم X پیاده‌سازی شده، برای سازندگان وب ۳ (Web3) طراحی شده است. I.R.I.S. به‌طور فعال بحث‌های توسعه‌دهندگان و کدهای به اشتراک گذاشته‌شده در رسانه‌های اجتماعی را اسکن می‌کند تا بینش‌های امنیتی کاربردی ارائه دهد و ریسک‌های احتمالی و نیازهای نوظهور را به‌صورت آنی شناسایی کند. این امر به توسعه‌دهندگان کمک می‌کند تا غربالگری پیش از بازبینی کد (Pre-Audit) را انجام دهند، دانش امنیتی خود را تقویت و فرصت‌های تجاری را در محیط‌هایی که بیشترین استفاده را از آن دارند، شناسایی کنند.

I.R.I.S. برخلاف ابزارهای ایستای (Static) سنتی، از چارچوب ایجنت (Agent) مبتنی بر هوش مصنوعی بهره می‌برد که با تخصص تیم امنیتی ندرمایند و داده‌های حاصل از آدیت‌های واقعی ترکیب شده است. این پلتفرم سه قابلیت اصلی اسکن قرارداد هوشمند تقویت‌شده با هوش مصنوعی، گزارش‌های آسیب‌پذیری کاربردی به‌همراه توصیه‌هایی برای رفع آن‌ها و آموزش آنی درباره بهترین شیوه‌های امنیتی را ارائه می‌دهد. این ابزار جایگزین آدیت انسانی نمی‌شود، بلکه به‌عنوان یک دستیار هوشمند در جریان‌های کاری روزمره امنیتی عمل می‌کند. I.R.I.S. می‌تواند اسکن‌های پایه را در چند دقیقه، تحلیل‌های پیشرفته را در ۳۰ تا ۴۰ دقیقه و تحقیقات عمیق را در ۱.۵ تا ۳ ساعت انجام دهد که به‌طور قابل توجهی بهره‌وری توسعه و امنیت محصول را بهبود می‌بخشد.

به‌عنوان یک «دستیار امنیتی» هوشمند و در حال تکامل، نقاط قوت I.R.I.S. در درک سناریوهای حمله در دنیای واقعی و الگوهای آدیت، آگاهی متنی از کد و مکالمات اجتماعی و همچنین یکپارچگی با جریان‌های داده تحقیقات امنیتی ندرمایند نهفته است. این قابلیت‌ها به آن امکان می‌دهند تا با جدیدترین تهدیدها همگام بماند و آسیب‌پذیری‌ها را با نسبت سیگنال به نویز بالا شناسایی کند. مزیت رقابتی منحصربه‌فرد I.R.I.S. از چارچوب اختصاصی تشخیص آسیب‌پذیری، سیستم هماهنگ‌سازی هوش مصنوعی چندمدلی (Multi-model AI Orchestration) و یکپارچگی بومی با پلتفرم‌های اجتماعی نشأت می‌گیرد که مزایای آشکاری در سرعت، دقت و کاربرد به‌همراه دارد.

۵۰٪ از تخصیص تیم به‌صورت ایردراپ به جامعه عرضه شده و طی دو سال به صورت خطی برای جامعه اتریوم آزاد می‌شود. ۳۷.۵٪ باقی‌مانده طی عرضه اولیه در Genesis Launch برای فروش عمومی در دسترس خواهد بود و ۱۲.۵٪ نهایی نیز به پروتکل ویرچوالز و به‌عنوان جفت نقدینگی برای معاملات اتریوم تخصیص می‌یابد.

نکته قابل توجه این است که هیچ‌یک از اعضای تیم‌های ندرمایند یا AuditAgent به طور رسمی اعلام نکرده‌اند که این پروژه به صورت رسمی به سازمان‌هایشان مرتبط است. با این حال، وِیدر (Vader)، بنیان‌گذار VaderAI—پروژه اصلی پروتکل ویرچوالز—اظهار داشت:

یک منبع نزدیک در تیم اجرایی ندرمایند به من اطلاع داد که آن‌ها مدتی است روی این ایجنت کار می‌کنند.

علاوه بر این، وی کی (Wee Kee)، با نام مستعار everythingempt0 و هم‌بنیان‌گذار پروتکل ویرچوالز، صراحتاً ادعا کرد که IRIS محصول مشترک ویرچوالز و ندرمایند است.

وِیدر معتقد است با توجه به جایگاه توماش ک. استانچاک در بنیاد اتریوم، مشخص نیست که آیا او اعتبار خود را بر سر این پروژه ایجنت هوش مصنوعی به‌خطر می‌اندازد یا خیر. صرف‌نظر از این موضوع، IRIS به‌عنوان اولین پروژه مبتنی بر اتریوم که توسط ویرچوالز راه‌اندازی شده، بدون شک برای هر دو طرف اهمیت نمادین دارد.

از ترک تحصیل تا مدیریت اجرایی بنیاد اتریوم

بین سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹، توماش در دانشگاه آدام میکیویچ (AMU) تحصیل و مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته فناوری اطلاعات دریافت کرد. همزمان، از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰، او در رشته مدیریت کسب‌وکار در دانشگاه اقتصاد پوزنان (Poznan) نیز ثبت‌نام کرده بود. در سیستم آموزشی لهستان، تحصیل همزمان در دو دانشگاه امری غیرمعمول نیست. با این حال، در سال آخر تحصیل در دانشگاه اقتصاد پوزنان، توماش به‌ندرت در کلاس‌ها شرکت می‌کرد و در نهایت پایان‌نامه خود را تکمیل نکرد.

در همان سال آخر، توماش به Itelligence (که اکنون با نام NTT شناخته می‌شود)، شرکت جهانی خدمات و مشاوره فناوری اطلاعات مستقر در بیله‌فلد آلمان، پیوست. نقش توماش شامل رهبری تیم کوچکی برای توسعه پلتفرم کاربردی MRET برای شرکت بیمه آلمانی MunichRe بود. این پلتفرم برای محاسبه حق بیمه پروژه‌های عظیم مهندسی عمران حیاتی بود و یکی از مهم‌ترین طرح‌های فناوری اطلاعات MunichRe محسوب می‌شد. برنامه کاری فشرده او شاید دلیل به پایان نرساندن تحصیلاتش در دانشگاه پوزنان را توضیح دهد.

پس از یک سال و نیم کسب مهارت در Itelligence، توماش به گروه CME، بورس کالای شیکاگو، پیوست و مسئولیت توسعه فنی پلتفرم معاملاتی CME Direct را بر عهده گرفت. تنها شش ماه بعد، او به سیتی‌بنک (Citibank) منتقل شد. طی پنج سال بعد، توماش پروژه‌های تیمی متعددی را رهبری کرد و پله‌های ترقی را از مدیر فنی تا معاون رئیس (Vice President) طی کرد.

در سال ۲۰۱۷، یک سال پس از ترک سیتی‌باک، او شرکت ندرمایند را تأسیس کرد که به ارائه خدمات فنی، توسعه و مشاوره برای کسب‌وکارهای بلاکچین و دیفای (DeFi) اختصاص داشت. با توجه به تجربه گسترده او در امور مالی و مشاوره سنتی، این یک گام طبیعی به‌نظر می‌رسید.

در ندرمایند، توماش مکانیزمی کارآمد برای جذب و آموزش استعدادها ایجاد کرد و تیمی بسیار کارآمد ساخت. این تیم نه تنها یک کلاینت اجرایی اتریوم با عملکرد بالا توسعه داده، بلکه ابزارهایی مانند Sedge (ابزار استقرار با یک کلیک) و Warp (مبدل Solidity-to-Cairo) را نیز ارائه کرده است. آن‌ها همچنین روی راه‌حل‌های لایه ۲ مانند Juno برای استارک‌نت (StarkNet) کار کرده‌اند. تیم ندرمایند عمیقاً در به‌روزرسانی‌های حیاتی اتریوم مانند The Merge، Shapella، Dencun و Pectra مشارکت داشته است.

از سال ۲۰۱۷، توماش به‌طور فعال در جامعه اتریوم حضور داشته است. به‌عنوان یکی از اعضای اولیه تیم فلش باتس (Flashbots)، او در تحقیقات مربوط به MEV و PBS مشارکت کرد. بعدها، به هیات مدیره لایه ۲ اتریوم، یعنی استارک‌نت، پیوست و مدیرعاملی Twinstake، ارائه‌دهنده خدمات احراز هویت مشتری (KYC) برای نهادها را بر عهده گرفت. همزمان، تیم ندرمایند به بیش از ۳۳۰ عضو افزایش یافت و عمیقا با جامعه درگیر شد. توماش اغلب دیدگاه‌های خود را درباره توسعه اتریوم و چشم‌اندازش برای جامعه از طریق پلتفرم‌های مختلفی از جمله EthCC، Devcon، پست‌های وبلاگ و سایر مشارکت‌های فنی به اشتراک گذاشته و نفوذ قابل توجهی در اکوسیستم اتریوم کسب کرده است.

از زمان روی کار آمدن دولت ترامپ، چشم‌انداز بلاکچین دستخوش تغییرات بزرگی شده است. از یک سو، رهبرانی مانند ویتالیک از آرمان‌های «دولتی‌زدایی» اتریوم و ارزش‌های «سایفرپانک» دفاع کرده‌اند. از سوی دیگر، جوزف لوبین از انطباق و همکاری با امور مالی و شرکت‌های سنتی برای جذب سرمایه و پیشبرد پذیرش عمومی حمایت کرده است. شکاف فزاینده ایدئولوژیک بین تیم‌های آن‌ها مشهود بود. در چنین فضایی، توماش که از ارزش‌های تمرکززدایی و منبع‌باز اتریوم حمایت می‌کند و در عین حال به آرمان‌های «بی‌طرفی جهانی» و «نیاز نداشتن به اعتماد» آن معتقد است، یک میانجی ایده‌آل به‌نظر می‌رسید. توماش با تخصص فنی بالا، تجربه گسترده در امور مالی سنتی و شبکه حرفه‌ای وسیع خود، گزینه‌ای طبیعی برای پر کردن این شکاف بود.

در ۱۷ مارس ۲۰۲۵ (۲۷ اسفند)، توماش ک. استانچاک رسما به‌عنوان مدیر اجرایی مشترک بنیاد اتریوم منصوب شد تا در کنار شیائو-وی وانگ (Hsiao-Wei Wang) این بنیاد را رهبری کند.

همکاری با ویرچوالز برای اتریوم چه معنایی دارد؟

در ۱۴ آوریل ۲۰۲۵ (۲۵ فروردین)، توماش در مقام مدیر اجرایی مشترک بنیاد اتریوم، نقشه راه ساده‌شده اتریوم را در شبکه اجتماعی X به اشتراک گذاشت و به‌صراحت، یکپارچه‌سازی با هوش مصنوعی را به‌عنوان یک هدف بلندمدت مشخص کرد. او پیش از این، در چندین سخنرانی و در پلتفرم X اشاره کرده بود که هوش مصنوعی می‌تواند در بلندمدت به عنوان دروازه‌ای برای جذب متفکران و استعدادهای خلاق عمل کند.

در ۱۲ مارس ۲۰۲۵ (۲۲ اسفند)، توماش دیدگاه خود را درباره «اتریوم + هوش مصنوعی» در اجلاس هوش مصنوعی و بلاکچین استنفورد به اشتراک گذاشت. در آن زمان، او به‌تازگی به‌عنوان مدیر اجرایی مشترک اتریوم منصوب شده بود اما هنوز رسما کار خود را آغاز نکرده بود.

او در سخنرانی خود، به کاربرد هوش مصنوعی چند-ایجنتی (Multi-agent AI)، تکامل حاکمیت بلاکچین، چگونگی توانمندسازی تصمیم‌گیری جمعی هوشمندتر توسط هوش مصنوعی، کاربردهای مرتبط با اتریوم و اینکه چگونه هوش جمعی مبتنی بر هوش مصنوعی می‌تواند قابلیت‌های تصمیم‌گیری شبکه‌های بلاکچین را از طریق تحلیل داده و مدل‌های پیش‌بینی‌کننده بهبود بخشد، مداخله انسانی را کاهش دهد و مقیاس‌پذیری سیستم‌های غیرمتمرکز را افزایش دهد، پرداخت.

برخلاف سولانا (Solana) و بِیس (Base)، پروژه‌های متمرکز بر ساخت محصولات هوش مصنوعی روی اتریوم هنوز اندک هستند. شاید به‌همین دلیل بود که در ۷ می ۲۰۲۵، توماش ک. استانچاک به‌همراه گوکان (Gökhan) و تیم ندرمایند، شرکت Lantern Capital را تأسیس کرد. Lantern Capital شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیری در مراحل اولیه است که به حمایت از بنیان‌گذاران در توسعه نسل بعدی برنامه‌ها و تجربیاتی اختصاص دارد که تعامل مؤثر بین سیستم‌های هوش مصنوعی و فناوری بلاکچین را ممکن می‌سازند.

Lantern Capital بر بررسی چگونگی دستیابی هوش مصنوعی به همکاری قابل اعتماد بر بستر بلاکچین، مانند اجرای ایجنت‌های هوش مصنوعی روی شبکه اتریوم، تمرکز دارد. این شرکت همچنین بر بهبود تجربه ایجنت (Agent Experience – AX) از طریق بهینه‌سازی تجربه کاربری ایجنت‌های هوش مصنوعی در محیط‌های بلاکچین و تضمین اینکه زیرساخت بلاکچین به‌طور قابل اعتمادی از کاربرد پویای هوش مصنوعی پشتیبانی می‌کند، تأکید دارد. توماش، اتریوم را در مرکز این چشم‌انداز می‌بیند و تأکید می‌کند که یکپارچه‌سازی هوش مصنوعی و بلاکچین می‌تواند سناریوهای کاربردی غیرمتمرکز جدیدی مانند همکاری بین ماشین‌های خودکار و قراردادهای هوشمند ایجاد کند.

درنهایت توجه کنید که حساب کاربری آریس در پلتفرم X به حالت تعلیق درآمده و قیمت آن نیز در زمان راه‌اندازی به شدت ریزشی شد. لذا قبل از سرمایه‌گذاری، تحقیقات کاملی روی آن انجام دهید.

نتیجه‌گیری

با این حال، بازسازی یک اکوسیستم کامل هوش مصنوعی از ابتدا روی اتریوم، مستلزم چرخه توسعه طولانی و هزینه‌های بالاست. اتریوم با یکپارچه‌سازی با پروتکل ویرچوالز، می‌تواند مستقیما یک سیستم اقتصاد توکنی (Token economy) بالغ را به‌کار گیرد که شامل قابلیت‌های اصلی مانند ایجاد ایجنت هوش مصنوعی، مکانیزم‌های تشویقی، تجارت و مالکیت مشترک است. این امر هم برای کاربران و هم برای توسعه‌دهندگان، مدل‌های درآمدی و فرصت‌های تعاملی جدیدی فراهم می‌کند.

توکنیزه کردن ایجنت‌ها (Agents) نه تنها اشتراک سود را ممکن می‌سازد و کاربران بیشتری را برای مشارکت و توسعه مشترک اکوسیستم برنامه‌های غیرمتمرکز نوظهور تشویق می‌کند، بلکه بازده اقتصادی‌ فراهم می‌کند که در نهایت می‌تواند به شبکه اتریوم بازگردد. با بهره‌گیری از ویرچوالز، اینجنت‌های هوش مصنوعی در اتریوم از ترکیب‌پذیری و سودآوری بیشتری برخوردار می‌شوند که مرزهای نوآوری در دیفای، بازی‌های بلاکچینی و نسل بعدی اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) را به‌طور قابل توجهی گسترش می‌دهد. این امر به رشد همزمان مشارکت کاربران و فعالیت توسعه‌دهندگان می‌انجامد.

به‌نظر شما آیا سیستم بسیار نقدشونده و مقاوم از نظر نهادی اتریوم، در کنار اکوسیستم قدرتمند ویرچوالز، می‌تواند برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی را به‌عنوان روایت اصلی بعدی در تکامل اتریوم معرفی کند؟