مجموعه‌ NFT مشتقه چیست؟ چگونه پروژه‌های رسمی را بشناسیم؟

مجموعه‌های NFT مشتقه یکی از پروژه‌های دنیای NFT هستند که با استفاده از دارایی‌های خلاقانه (creative asset) و مالکیت و حقوق معنوی (Intellectual property) یک پروژه موجود، ایجاد می‌شود. به عبارت ساده‌ت مجموعه NFT مشتقه در واقع توکن‌های بی‌همتایی هستند که از روی پروژه‌های معروف کپی‌برداری شده‌اند. پروژه‌های مشتقه NFT نظرات متفاوتی از مشتاقان حوزه NFT را به دنبال داشته است. بعضی از افراد این پروژه‌ها را فرصتی برای به چنگ درآوردن سرمایه کاربران می‌دانند و بعضی دیگر از افراد نیز این پروژه‌ها را قدردانی یا ادای دین به پروژه‌های محبوب می‌دانند. در این مقاله به این می‌پردازیم که توکن‌های مشتقه NFT چیست و تفاوت بین پروژه‌های رسمی و غیررسمی مشتقه NFT را بررسی می‌کنیم. با میهن بلاکچین همراه باشید

توکن‌های مشتقه NFT چیست؟

طی بازارهای صعودی، مشتریان و سرمایه‌گذاران جدید با بازار وارد می‌شوند و این افراد تازه‌وارد با مشاهده پروژه‌های NFT که رشد سریعی دارند دچار فومو (FOMO یا ترس از دست دادن فرصت سرمایه‌گذاری) می‌شوند. تمام افراد در عرصه کریپتو گاهی اوقات دچار فومو می‌شوند، اما تازه‌واردان به حد کافی تجربه مدیریت این موضوع را ندارند.

افراد سود‌جو با توجه به فضای حاکم بر بازار صعودی اقدام به ایجاد و فروش توکن‌های بی‌همتا، دقیقا با مشخصات یکسان و کپی‌برداری شده از پروژه‌های معروف حوزه توکن‌های NFT می‌کنند. بسیاری از این توکن‌های بی‌همتا هیچ‌گونه ارزش نداشته و صرفا شبیه نسخه اصلی هستند؛ اما گاهی هم شرکت سازنده به ساخت و ایجاد مجموعه‌ای مشابه توکن‌های بی‌همتای خود می‌کند. به اینگونه توکن‌های بی‌همتا توکن‌های مشتقه NFT گفته می‌شود. توکن‌های بی‌همتا هم در نسخه رسمی وجود دارد و هم غیر رسمی، که در ادامه به طور کامل آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

شناسایی پروژه‌های مشتقه رسمی

در بازارهایی که قیمت یک دارایی یا اوراق بهادار به طور مستمر افزایش می‌یابد، تازه‌واردان با اندکی شتاب‌زدگی بیشتر عمل می‌کنند و اغلب اوقات، در جستجو برای پروژه‌ای که سود چشمگیر ارائه دهد، بی‌پروا و یا حتی بی‌دقت عمل می‌کنند. اکثر پروژه‌های مشتقه، نسخه‌های تقلیدی و غیررسمی از پروژه‌های موجود هستند و در صورتی که اعلان رسمی در خصوص همکاری توسط پروژه اصلی صادر نشده باشد، می‌توانید این پروژه‌های مشتقه را پروژه‌های غیررسمی به شمار آورید. پروژه‌های مشتقه دارای المان‌ها و عناصر پروژه‌های موجود بوده و تقلید بسیار زیادی از پروژه‌های اصلی به عمل می‌آورند و هم‌چنین المان‌های نوآورانه و جدیدی نیز ارائه نمی‌دهند. در بسیاری از موارد این توکن‌ها، به دارندگان پروژه اصلی ایردراپ می‌شود و یا دارندگان توکن‌های بی‌همتای پروژه اصلی، به شکل خودکار امکان مینت NFTهای جدید را دارا هستند و به اصطلاح در لیست سفید قرار دارند.

مزایای مجموعه‌های مشتقه غیررسمی

ایجاد یک پروژه NFT مشتقه، دلایل بسیار زیادی دارد. گاهی اوقات، این پروژه‌ها جالب و سرگرم‌کننده هستند و به اعضای جامعه امکان می‌دهند تا خلاقیت خود را محک بزنند. اعضای جامعه خوش‌ذوق تلاش می‌کنند تا هیجان و قدردانی خود از جامعه را به شیوه‌ای جدید به اشتراک بگذارند.

این موضوع در پروژه‌هایی نظیر Jenkins The Valet مشاهده می‌شود. جنکینز را می‌توان به دلایلی، منحصربه‌فرد در نظر گرفت. علی‌رغم آنکه این پروژه، یک پروژه مشتقه غیررسمی در جامعه باشگاه قایق‌سواری میمون کسل (Bored Ape Yacht Club) است، اما با این حال به عنوان یک پروژه نسبتا موفق در جامعه NFT محسوب می‌شود زیرا دارای ارزش منحصربه‌فردی است.

موسسان این پروژه در Tally Labs، قابلیت خود در اجرا و چشم‌اندازی فراتر از فروش NFT را نشان داده‌اند. در حال حاضر CAA، یکی از بزرگترین آژانس‌های استعدادیابی در هالیوود، معرف Tally Labs است.

معایب اورا‌ق مشتقه غیررسمی

از طرف دیگر، بعضی از افراد به ایجاد پروژه‌های مشتقه NFT می‌پردازند که صرفا در صدد سوءاستفاده و تقلید از پروژه‌های اصلی هستند. این افراد فرصت‌طلب به منظور پاسخگویی به تقاضای زیاد از جانب تازه‌واردان، پروژه‌های تقلیدی ایجاد می‌کنند. طراحی و هدف این پروژه‌ها آن است که تازه‌واردان را مجاب کنند تا با صرف هزینه‌ای اندک می‌توانند در پروژه مهم بعدی حوزه NFT شرکت کنند؛ برای مثال به بررسی بسیاری از پروژه‌های الهام گرفته شده از پروژه معروف دودلز (Doodles) می‌پردازیم.

یکی از پروژه‌های غیررسمی متاثر از دودلز، Lil Baby Doodles X است.

پروژه‌های غیررسمی دارای ویژگی‌های پامپ و دامپ هستند. این ویژگی‌ها شامل تب‌وتاب و تبلیغات بسیار زیاد در شبکه‌های اجتماعی، خریدهای بزرگ پس از صدور و عرضه و سپس سقوط قیمت ناگهانی می‌شوند. این طرح‌ها در صدد افزایش قیمت توکن NFT از طریق توصیه‌ها و تبلیغات جعلی در توییتر، تلگرام و دیسکورد هستند.

پس از آنکه پروژه دودلز مورد توجه قرار گرفت، به مجموعه‌های غیررسمی مختلفی نظیر Lil Baby Doodles X نیز توجه شد. توکن‌های این پروژه قیمتی تقریبا ۰.۱ اتر داشتند و اینفلوئنسرهای شبکه‌های اجتماعی نیز توانستند از همین ویژگی استفاده کرده و اینگونه تبلیغ کنند که بدون نیاز به صرف هزینه هنگفت برای پروژه دودلز می‌توان در این پروژه شرکت کرد. چگونه؟ با پروژه Lil Baby Doodles X، اما اندکی پس از عرضه این پروژه، قیمت آن با سقوط چشمگیری همراه شد.

بسیاری از کالکشن‌های مشتقه NFT صرفا پروژه‌هایی هستند که در صدد به چنگ درآوردن سرمایه کاربران بوده و هیچگونه هدفی برای ایجاد یک جامعه بلندمدت یا افزایش ارزش خود ندارند. بعضی از این طرح‌ها پس از عرضه خود می‌توانند میلیون‌ها دلار به دست آورند.

پروژه‌هایی با چنین چشم‌اندازی که به آنها پروژه‌های راگ‌پول (rugpull) نیز گفته می‌شود، سریعا توسط موسسان ناشناس خود کنار گذاشته می‌شوند و با به دست آوردن هزاران یا میلیون‌ها دلار ناپدید می‌شوند.

هدف اصلی این پروژه‌ها، فروش هرچه بیشتر است، در حالی که موسسان به تدریج ده‌ها یا صدها توکن NFT که در اختیار دارند را می‌فروشند. این عمل اساسا دستکاری بازار محسوب می‌شود. این پروژه‌ها، به تبلیغ نقشه راه پرداخته و جامعه را به تب‌وتاب و هیجان می‌اندازند، اما پس از عرضه دیگر هیچ هدف و قصدی برای اجرای برنامه‌های خود ندارند.

متاسفانه اکثر خریداران هنگامی متوجه می‌شوند که از آنها سوءاستفاده شده که دیگر کار از کار گذشته است.

هرچند، معیارهایی برای ارزیابی ماندگاری بلندمدت پروژه‌ها وجود دارد که عبارتند از:

۱- رشد تدریجی کف قیمت در طول گذشت زمان.

۲- تعداد کیف پول افرادی که توکن‌های NFT را در اختیار دارند.

پروژه Lil Baby Ape Club نمونه دیگری از این پروژه‌های فرعی و یا حتی تقلیدی است. باشگاه قایق‌سواری میمون کسل یکی از معروف‌ترین پروژه‌های NFT به شمار می‌آید. بعضی از افراد معتقدند که فرصت حضور در این پروژه را از دست داده‌اند، بعضی از افراد فکر می‌کنند توان مالی خرید این توکن‌ها را ندارند و بعضی از افراد دیگر نیز به دنبال پروژه مهم و بزرگ بعدی هستند.

مشکل این است هنگامی که به دنبال پروژه مهم بعدی هستید، ممکن است کلاهبرداران شما را به تله بیاندازند. در این خصوص، به بررسی مجموعه باشگاه قایق‌سواری میمون کسل به اسم Lil Baby Ape Club می‌پردازیم.

این توکن‌های NFT همانند نسخه کوچک و کودکانه باشگاه قایق‌سواری میمون کسل هستند. این توکن‌ها جالب و بانمک به نظر می‌رسند، اینطور نیست؟ اما اگر از آن دسته افرادی باشید که هنگام عرضه این پروژه، توکن‌های آن را خریده باشید به احتمال زیاد سرمایه خود را از دست داده‌اید. قیمت این توکن‌ها پس از عرضه با سقوط چشمگیری مواجه شد. این موضوع آنچنان جذاب نیست.

کاربران باید مراقب این موضوع باشند پروژه مذکور به طور رسمی توسط شرکت و تیم پروژه اصلی عرضه شده است یا خیر. در این مورد، یوگا لبز (Yoga Labs) خالقان اصلی برند باشگاه قایق‌سواری میمون کسل هستند و با پروژه Lil Baby Ape Club هیچگونه ارتباطی ندارند.

همکاری پروژه‌های غیررسمی: دودلد پانکز

دودلد پانکز (Doodled Punks) استایل و سبک هنری پروژه دودلز را با سبک کریپتوپانکز (Cryptopunks) ترکیب کرده است.

هرچند قیمت و ارزش این پروژه تفاوت چشمگیری با پروژه‌های اصلی دارد.

پروژه‌های مشتقه رسمی NFT

تمام پروژه‌های مشتقه به صورت کلاهبرداری نیستند. بین مجموعه مشتقه غیررسمی، مجموعه مشتقه واسطه‌ای (affiliate) و عرضه توسط تیم اصلی پروژه یک تفاوت مهم وجود دارد.

برای مثال، نودلز (Noodles) اولین مجموعه مشتقه دودلز است که توسط دودل‌بنک (Doodlebank) تایید شده است. دودل‌بنک یک سازمان مستقل غیر‌متمرکز (DAO) جامعه محور و با مدیریت جامعه برای پروژه دودل است.

برای مثال، باشگاه قایق‌سواری میمون جهش‌یافته (Mutant Ape Yacht Club)، پروژه رسمی است که توسط باشگاه قایق‌سواری میمون کسل عرضه شده است. این پروژه توسط موسسان پروژه اصلی صادر شده و ارزش آن، مطابق و دنباله‌رو ارزش پروژه باشگاه قایق‌سواری میمون کسل است.

اسپیس دودلز (Space Doodles) مثال دیگری در این زمینه است. اسپیس دودلز، پروژه مشتقه‌ای است که توسط تیم اصلی دودلز ایجاد شده است. این کالکشن مشتقه رسمی نسبتا منحصربه‌فردی است که طی آن، به منظور دستیابی به اسپیس دودل باید دودل خود را در قرارداد هوشمند تبادل کنید. در نتیجه، قیمت اسپیس دودلز نسبتا مطابق با قیمت دودلز است. دودل پروژه‌ای است که الهام‌بخش بسیاری از اعضای جامعه NFT است.

اگرچه مجموعه مشتقه غیررسمی دارای ارزش نامطمئن و مشکوک هستند، اما اوراق مشتقه رسمی که توسط تیم توسعه‌دهنده پروژه اصلی ایجاد شده است، شانس این را دارند تا ارزش خود را حفظ کنند و یا حتی با افزایش ارزش خود همراه باشند.

کلام آخر

احساس کلی در حوزه NFT‌ها این است که در اکثر موارد از پروژه‌های الهام گرفته شده و مشتقه از یک مجموعه معروف‌تر اجتناب شود. مجموعه‌های مشتقه در بازارهای صعودی به وجود می‌آیند اما سابقه خوبی از خود نشان نداده‌اند. اگر تصمیم گرفته‌اید که پروژه‌های مشتقه غیررسمی خریداری کنید، در خصوص دارایی به شدت پرنوسانی ریسک کرده‌اید.پروژه‌های مهم آینده در حوزه NFT احتمالا از جانب موسسانی است که می‌توانند نقشه راه خود را محقق سازند و جامعه معتبری ایجاد کنند، نه از جانب پروژه‌هایی که تقلیدی از دارایی و حقوق معنوی و فکری پروژه‌های دیگر هستند. اگر پروژه‌ای به کپی و تقلید بپردازد اما عملکرد آن خوب به نظر می‌آید، سقوط آن قریب‌الوقوع و محتمل خواهد بود. نظر شما درباره مجموعه‌های مشتقه NFT چیست؟ به نظر شما اینگونه توکن‌های بی‌همتا ارزشمند هستند یا فقط راهی برای سو استفاده از پروژه‌های معروف به حساب می‌آیند؟ دیدگاه و نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.