معرفی شبکه پایت (Pyth Network)؛ پایت نتورک، ستون اصلی داده‌های مالی در دیفای

در دنیای بلاکچین و دیفای، دسترسی به داده‌های مالی دقیق و لحظه‌ای ضرورتی حیاتی است. شبکه پایت (Pyth Network) به‌عنوان اوراکلی غیرمتمرکز، این نیاز را برطرف کرده و داده‌هایی مانند قیمت سهام، ارزهای دیجیتال و کالاها را به بلاکچین‌ها منتقل می‌کند.

از زمان راه‌اندازی در سال ۲۰۲۱ روی بلاکچین سولانا، پایت نتورک با ارائه داده‌های باکیفیت و سرعت بالا، به بهبود عملکرد برنامه‌های مالی غیرمتمرکز کمک کرده و به‌عنوان یکی از بهترین اوراکل‌های موجود شناخته می‌شود.

شبکه پایت (PYTH) چیست؟

شبکه پایت (Pyth Network)، اوراکلی غیرمتمرکز است که وظیفه انتقال داده‌های مالی لحظه‌ای از دنیای واقعی به بلاکچین را بر عهده دارد. این داده‌ها قیمت سهام، ارزهای دیجیتال و کالاها را شامل می‌شوند. پایت نتورک در سال ۲۰۲۱ روی بلاکچین سولانا (Solana) راه‌اندازی شد و هدف اصلی‌اش فراهم‌کردن داده‌های باکیفیت و دقیق برای برنامه‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) است.

در اکوسیستم دیفای، دسترسی به داده‌های به‌روز و دقیق برای جلوگیری از بروز مشکلاتی مانند قیمت‌گذاری اشتباه یا فرصت‌های آربیتراژی ضروری است. برخلاف برخی اوراکل‌های دیگر که داده‌های خود را از واسطه‌ها دریافت می‌کنند، پایت داده‌های خود را مستقیماً از منابع مالی معتبر، از جمله صرافی‌ها و شرکت‌های معاملاتی بزرگ، دریافت می‌کند. این کار باعث افزایش سرعت و دقت داده‌های پایت می‌شود و امکان دستکاری اطلاعات را به حداقل می‌رساند.

نقش اوراکل در بلاکچین و اهمیت پایت

برای درک بهتر اهمیت شبکه پایت، لازم است ابتدا مفهوم اوراکل (Oracle) را توضیح دهیم. بلاکچین‌ها به‌طور پیش‌فرض نمی‌توانند به داده‌های خارج از شبکه خود دسترسی داشته باشند. این موضوع باعث می‌شود که آن‌ها نتوانند اطلاعاتی مانند قیمت دارایی‌ها، شرایط آب‌وهوایی یا نتایج رویدادها را به‌طور مستقیم در قراردادهای هوشمند استفاده کنند. اینجاست که اوراکل‌ها وارد عمل می‌شوند و به‌عنوان پلی بین دنیای واقعی و بلاکچین عمل می‌کنند.

شبکه پایت به‌عنوان اوراکل غیرمتمرکز، داده‌های مالی را از منابع معتبر جمع‌آوری کرده و به بلاکچین‌ها منتقل می‌کند. این داده‌ها برای کاربردهایی مانند معاملات غیرمتمرکز (DEXs)، پلتفرم‌های وام‌دهی، استیبل‌کوین‌ها و مشتقات مالی حیاتی هستند.

شبکه پایت چگونه داده‌های لحظه‌ای را تغییر می‌دهد؟

شبکه پایت با متصل‌شدن مستقیم به منابع داده باکیفیت مانند صرافی‌ها، مؤسسات مالی بزرگ و شرکت‌های معاملاتی، فرآیند انتقال داده‌های لحظه‌ای به بلاکچین را متحول کرده است.

این اتصال مستقیم باعث می‌شود که داده‌های قیمتی دارایی‌ها با دقت و سرعت بالاتری به برنامه‌های غیرمتمرکز منتقل شوند.

ویژگی‌های کلیدی پایت نتورک:

1. دریافت داده‌های مستقیم از ارائه‌دهندگان اصلی: پایت به‌جای استفاده از واسطه‌ها، داده‌های قیمتی را مستقیماً از منابعی مانند صرافی‌ها و شرکت‌های مالی دریافت می‌کند. این ویژگی باعث افزایش دقت و کاهش تأخیر در داده‌ها می‌شود.
2. فرآیند تجمیع داده: پایت با جمع‌آوری داده‌ها از چندین منبع، یک فید قیمتی واحد ایجاد می‌کند. این فرآیند تجمیع باعث می‌شود که داده‌ها در برابر نوسانات و تلاش‌های دستکاری مقاوم باشند.
3. به‌روزرسانی لحظه‌ای: داده‌های پایت هر ۴۰۰ میلی‌ثانیه به‌روزرسانی می‌شوند. این به‌روزرسانی سریع برای برنامه‌های دیفای که نیاز به داده‌های لحظه‌ای دارند، بسیار مفید است.
4. طراحی اوراکل کششی (Pull Oracle): پایت تنها زمانی داده‌ها را به‌روزرسانی می‌کند که کاربری درخواست دهد. این طراحی باعث کاهش تراکم شبکه و هزینه‌های کارمزد می‌شود.

چگونه پایت داده‌های دقیق کریپتو را ارائه می‌کند؟

دقت داده‌های پایت به دلیل فرآیند تأیید قوی و مدل تجمیع داده‌های متعدد تضمین می‌شود. هر ارائه‌دهنده داده (مانند صرافی‌ها و شرکت‌های مالی) علاوه بر ارسال قیمت دارایی‌ها، یک بازه اطمینان (Confidence Interval) نیز ارائه می‌دهد که میزان دقت قیمت ارائه‌شده را نشان می‌دهد.

پایت با استفاده از این داده‌های متعدد، فید قیمتی واحد برای هر دارایی ایجاد می‌کند. برای جلوگیری از دستکاری داده‌ها، از روش تجمیع وزنی استفاده می‌کند که داده‌های غیرعادی را حذف کرده و منابع معتبرتر را وزن بیشتری می‌دهد. این فرآیند باعث می‌شود که برنامه‌های دیفای به داده‌های دقیق و مطمئن دسترسی داشته باشند.

کاربردهای کلیدی شبکه پایت

شبکه پایت با ارائه داده‌های دقیق و لحظه‌ای، به بهبود کارایی و امنیت بسیاری از برنامه‌های دیفای کمک می‌کند. در ادامه به برخی از کاربردهای مهم این پایت نتورک می‌پردازیم:

۱. صرافی‌های غیرمتمرکز (DEXs)

پایت داده‌های دقیق و لحظه‌ای را برای صرافی‌های غیرمتمرکز فراهم می‌کند. برای مثال، پروتکل Drift روی بلاکچین سولانا از داده‌های پایت برای معاملات فیوچرز و مشتقات استفاده می‌کند. این داده‌ها به معامله‌گران کمک می‌کند تا در شرایط پرنوسان بازار، تصمیمات بهتری بگیرند.

۲. پلتفرم‌های وام‌دهی

پلتفرم‌های وام‌دهی مانند ReactorFusion و Solend برای محاسبه نسبت وام به ارزش (LTV) و فرآیندهای خودکار لیکوییدیشن به داده‌های دقیق نیاز دارند. داده‌های پایت به این پلتفرم‌ها کمک می‌کند تا ارزش وثیقه را به‌درستی محاسبه کرده و از منافع وام‌دهندگان محافظت کنند.

۳. استیبل کوین‌ها

استیبل‌ کوین‌هایی مانند تتر (USDt) برای حفظ پیوند ارزش خود به ارزهای فیات به داده‌های دقیق نیاز دارند. پایت با ارائه داده‌های به‌روز، به این استیبل‌ کوین‌ها کمک می‌کند تا از نوسانات شدید و خطر از دست دادن پیوند ارزش جلوگیری کنند.

۴. مشتقات و محصولات مالی ساختاریافته

پلتفرم‌های مشتقات مانند Kwenta و پروژه‌های Synthetix از داده‌های پایت برای ایجاد ابزارهای مالی پیچیده مانند سوآپ‌های دائمی و آپشن‌ها استفاده می‌کنند. این داده‌ها به کاهش ریسک‌های لیکوییدیشن و بهینه‌سازی معاملات کمک می‌کنند.

۵. بهینه‌سازی بازده (Yield Optimization)

پلتفرم‌های ییلد فارمینگ و تأمین نقدینگی از داده‌های پایت برای بهینه‌سازی پاداش‌ها و مدیریت ریسک استفاده می‌کنند. داده‌های لحظه‌ای به کشاورزان دیجیتال کمک می‌کند تا عملکرد دارایی‌ها را ردیابی کرده و بازده خود را به حداکثر برسانند.

پروژه‌های بزرگ استفاده‌کننده از پایت نتورک

یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌هایی که از شبکه پایت استفاده می‌کند، Synthetix در بلاکچین Optimism است. این پروژه از داده‌های پایت برای معاملات فیوچرز استفاده می‌کند و توانسته ۴۰ بازار جدید ایجاد کرده و حدود ۱۵ میلیارد دلار حجم معاملات را پردازش کند.

تاریخچه شبکه پایت (Pyth Network): پایت نتورک چگونه به تکامل دیفای کمک کرد؟‌

شبکه پایت (Pyth Network) از زمان راه‌اندازی در سال ۲۰۲۱ همواره در حال توسعه زیرساخت‌های خود و پشتیبانی از برنامه‌های دیفای با داده‌های دقیق و به‌روز بوده است. در ادامه، نگاهی جامع به مهم‌ترین رویدادها و دستاوردهای این شبکه در طول سال‌های گذشته می‌اندازیم.

۲۰۲۱: آغاز به کار پایت روی سولانا و ارائه اولین فیدهای قیمتی

شبکه پایت در آوریل ۲۰۲۱ معرفی شد و توسعه اولیه آن با پشتیبانی شرکت Jump Crypto انجام گرفت. پایت نتورک در آگوست ۲۰۲۱ به‌طور رسمی روی بلاکچین سولانا (Solana) راه‌اندازی شد و شروع به ارائه فیدهای قیمتی با سرعت و تأخیر پایین برای بیش از ۳۰ دارایی دیجیتال کرد.

تا پایان سال ۲۰۲۱، پایت موفق شد داده‌های مالی را از حدود ۴۰ ارائه‌دهنده معتبر از جمله صرافی‌ها و بازارسازهای بزرگ دریافت کند. این موفقیت، پایت را به‌عنوان یک منبع داده قابل اعتماد برای برنامه‌های مالی غیرمتمرکز مطرح کرد.

۲۰۲۲: توسعه پایت نت (Pythnet) و قابلیت‌های بین‌زنجیره‌ای

سال ۲۰۲۲، پایت با معرفی بلاکچین اختصاصی خود به نام پایت نت (Pythnet) گام بزرگی در جهت توسعه برداشت. پایت نت که بر اساس فورکی از بلاکچین سولانا ساخته شده، امکان تجمیع سریع‌تر داده‌ها و به‌روزرسانی‌های مکرر را فراهم می‌کند.

در آگوست ۲۰۲۲، پایت با پل ارتباطی Wormhole ادغام شد و توانست داده‌های خود را به بلاکچین‌های دیگر مانند اتریوم و BNB Smart Chain انتقال دهد. این توسعه به پایت امکان داد تا داده‌های با فرکانس بالا را به اکوسیستم دیفای در بلاکچین‌های مختلف ارائه دهد.

۲۰۲۳: معرفی توکن PYTH و راه‌اندازی سیستم حاکمیتی

در نوامبر ۲۰۲۳، پایت از توکن حاکمیتی خود به نام PYTH رونمایی کرد. برای تشویق مشارکت جامعه، پایت یک ایردراپ از توکن‌های PYTH به کاربران اولیه و فعالان دیفای انجام داد. دارندگان این توکن می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مهم مانند تغییرات پروتکل، ساختار کارمزدها و توسعه اکوسیستم مشارکت داشته باشند.

این اقدام گامی مهم در راستای تمرکززدایی از حاکمیت شبکه بود و به جامعه امکان داد تا در رشد و توسعه پایت نقش داشته باشند.

۲۰۲۴: گسترش چندزنجیره‌ای و رشد مشارکت‌های نهادی

در سال ۲۰۲۴، پایت به توسعه چندزنجیره‌ای خود ادامه داد و با پلتفرم‌های دیفای مختلف مانند Drift Protocol و ReactorFusion همکاری کرد. تا اواسط ۲۰۲۴، پایت توانست بیش از ۵ میلیارد دلار ارزش کل قفل‌شده (TVL) را تأمین کند و نزدیک به ۱۰٪ از بازار اوراکل‌ها را به خود اختصاص دهد. این آمار نشان‌دهنده نقش فزاینده پایت به‌عنوان یک منبع داده قابل اعتماد برای دیفای در بلاکچین‌های مختلف است.

مقایسه پایت و چین‌ لینک: تفاوت در چیست؟

اگر در دنیای اوراکل‌ها با چین‌ لینک (Chainlink) آشنا باشید، ممکن است این سؤال برایتان پیش بیاید که چرا به پایت نیاز داریم. هر دو شبکه داده‌های واقعی را به بلاکچین‌ها منتقل می‌کنند، اما در چندین جنبه کلیدی با یکدیگر تفاوت دارند:

۱. منابع داده

• پایت داده‌های خود را مستقیماً از مؤسسات مالی، صرافی‌ها و شرکت‌های معاملاتی معتبر مانند Jane Street و Binance دریافت می‌کند. این رویکرد منجر به داده‌های باکیفیت و به‌روز می‌شود.
• چین‌ لینک داده‌های خود را از طریق نودهای مستقل که از منابع تجمیع‌شده مانند CoinMarketCap استفاده می‌کنند، به دست می‌آورد. این رویکرد، داده‌های متنوع‌تری ارائه می‌دهد، اما ممکن است از نظر سرعت و دقت با چالش‌هایی مواجه شود.

۲. مدل به‌روزرسانی داده

• پایت از مدل کششی (Pull) استفاده می‌کند؛ یعنی داده‌ها فقط زمانی به‌روزرسانی می‌شوند که کاربری درخواست کند. این مدل باعث کاهش هزینه‌های تراکنش و افزایش سرعت به‌روزرسانی می‌شود (۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌ثانیه).

• چین‌ لینک از مدل فشاری (Push) استفاده می‌کند؛ یعنی داده‌ها به‌طور منظم و براساس شرایط از پیش تعیین‌شده به‌روزرسانی می‌شوند. این مدل برای کاربردهایی که به سرعت بالا نیاز ندارند مناسب است.

۳. مخاطبان هدف و موارد استفاده

• پایت بر دیفای و داده‌های مالی تمرکز دارد و برای صرافی‌های غیرمتمرکز، پلتفرم‌های وام‌دهی و مشتقات مالی بهینه شده است.
• چین‌ لینک طیف وسیع‌تری از کاربردها مانند بیمه، بازی و زنجیره تأمین را پوشش می‌دهد.

۴. شفافیت و حاکمیت

• پایت از مدل DAO (سازمان خودمختار غیرمتمرکز) استفاده می‌کند و جامعه می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های شبکه مشارکت کند.
• چین لینک نیز مشارکت جامعه را پذیرفته، اما به دلیل استفاده از قراردادهای چند امضایی، نگرانی‌هایی درباره تمرکزگرایی وجود دارد.

آینده شبکه پایت

نقشه راه پایت نتورک شامل گسترش سازگاری بین‌زنجیره‌ای به بیش از ۵۰ بلاکچین مانند نیر (Near) و آربیتروم (Arbitrum) است. این گسترش به بهبود تعامل‌پذیری برای برنامه‌های دیفای کمک می‌کند.

برنامه‌های آینده پایت شامل:

• افزایش پوشش دارایی‌ها: گسترش خدمات از دارایی‌های کریپتو به کالاها، سهام و بازارهای فارکس.
• بهبودهای فنی: کاهش تأخیر داده‌ها تا ۲۰٪ و افزایش تعداد ارائه‌دهندگان داده برای هر فید.
• حاکمیت جامعه‌محور: ادامه تمرکز بر مدل DAO برای هدایت استراتژی‌های شبکه در موضوعاتی مانند کارمزدها و یکپارچگی داده‌ها.

این ابتکارات، پایت نتورک را به‌عنوان یک اوراکل اساسی برای ارائه داده‌های لحظه‌ای و ایمن در دیفای و Web3 تبدیل می‌کند و آن را به ابزاری کلیدی در تکامل این اکوسیستم‌ها بدل خواهد کرد.

جمع‌بندی

شبکه پایت با ارائه داده‌های دقیق، سریع و غیرمتمرکز، نقشی کلیدی در بهبود اکوسیستم دیفای ایفا می‌کند. پایت نتورک با اتصال مستقیم به منابع معتبر و استفاده از فرآیند تجمیع داده پیشرفته، به برنامه‌های مالی غیرمتمرکز کمک می‌کند تا معاملات مطمئن و شفافی داشته باشند.

شبکه پایت با اتصال مستقیم به منابع معتبر مالی، داده‌های دقیق و لحظه‌ای را به بلاکچین‌ها منتقل می‌کند و با ویژگی‌هایی مانند به‌روزرسانی سریع و طراحی اوراکل کششی، نیازهای دیفای را به‌خوبی پوشش می‌دهد. پایت نتورک با کاربردهایی مانند صرافی‌های غیرمتمرکز، پلتفرم‌های وام‌دهی و استیبل‌کوین‌ها، به بهبود کارایی و امنیت اکوسیستم دیفای کمک می‌کند. با تمرکز بر حاکمیت غیرمتمرکز و توسعه چندزنجیره‌ای، پایت آینده‌ای روشن در پیش دارد و به‌عنوان یک ابزار کلیدی در دنیای مالی غیرمتمرکز شناخته می‌شود.