در پاسخ‌دهی به سوال ریفای (ReFi) چیست باید گفت که امور مالی احیا کننده یا Regenerative Finance با هدف بازسازی سیستم امور مالی دچار اختلال شده وارد عرصه شده است. در بستر ریفای، کسب سود و میزان بازده حاصل‌شده به عنوان هدف نهایی محسوب نمی‌شود. این در حالیست که در امور مالی سنتی و بستر سرمایه‌گذاری ESG اینطور نیست. در این مقاله با میهن بلاکچین همراه باشید تا دیدگاه یکی از فعالان توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست نسبت به این عرصه را بررسی کنیم و با دستاورد‌های امور مالی احیا کننده بیشتر آشنا شویم.
ریفای (ReFi) چیست و این اصطلاح چه معنایی دارد؟
فضای وب ۳ برای من بسیار نوین است و با این حال، هنگامی که یک روز یکی از دوستان خوبم از من درخواست کرد تا در روز جهانی محیط زیست به یکی از رویداد‌های پایداری شبکه‌سازی رمزارز بروم، درخواست او را پذیرفتم. چهار سال حضور فعالانه در بخش حفاظت و پایداری باعث شد حمایت از آب و هوای زمین، حفاظت از محیط زیست و آموزش به سه رکن اصلی ذهنیت من مبدل شوند. تجربیاتی که در این زمینه کسب کردم نیز سطح صحیح و متناسبی از منفی‌نگری را برای من به ارمغان آورده بود.
پس از کمی وقت‌گذرانی و ملاقات با برخی از بنیان‌گذاران پروژه‌های حوزه NFT، پای مبحث ریفای (ReFi) به میان آمد. ریفای به‌معنای عبارت امور مالی احیا کننده است و برای توصیف آینده تامین بودجه در حیطه توسعه پروژه‌های متن باز مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر معنای این عبارت را به صورت کامل متوجه نشده‌اید، نگران نباشید؛ زیرا من نیز در آن زمان متوجه منظور اصلی از این مبحث نبودم. براساس تعریف غیرتخصصی ارائه شده در این زمینه می‌توان گفت که ریفای عبارت است از ترجیح فرهنگی برای تامین مالی جامعه و منافع عمومی نسبت به پروژه‌هایی که انتظار می‌رود تا بازده مالی برای تامین‌کننده داشته باشند (Owocki در سال ۲۰۲۰).
در بستر امور مالی احیا کننده، چرخه پولی جای انباشت آن را می‌گیرد.
کاربرد ReFi بدین صورت است که در این بستر با استفاده از پول به عنوان یک ابزار برای رفع مشکلات سیستماتیک است که به احیای جوامع و محیط طبیعی منجر می‌شود. هدف اصلی در این زمینه ساخت ارزش مشترک است: یعنی نقطه‌ای که در آن نه تنها کسب منفعت به معنای پایان ماجرا نیست، بلکه وسیله‌ای برای دست یافتن به پیشرفت بیشتر به شمار می‌رود. در پاسخ‌دهی به سوال جامع ریفای (ReFi) چیست باید بگوییم که در حوزه ریفای، چرخه پول جایگاه انباشت و ذخیره‌سازی آن را تصاحب می‌کند.
چنین ایده‌ای تا حدی شگفت‌انگیز به نظر می‌رسد که حتی می‌توانیم به واسطه آن یک سیستم مالی خراب را بازسازی کنیم. امیدوارم که اشتباه برداشت نکنید؛ اما هرگاه یکی از افراد فعال در حوزه امور مالی شروع به صحبت کردن در مورد پایداری می‌کند، رادار ذهنی من درباره محیط زیست می‌شود.
امور مالی سنتی در مقایسه با سرمایه‌گذاری ESG و امور مالی احیا کننده
در این بخش به بررسی اهداف و ارزش‌های ریفای در مقایسه با امور مالی سنتی و سرمایه‌گذاری ESG می‌پردازیم. سرمایه‌گذاری ESG مخفف Environmental, Social and Governance است. لازم به ذکر است که این حوزه هنوز بسیار نوپا بوده و انتظار داریم تا بتواند نقص‌ها و معایبی را که در بستر‌های دیگری از امور مالی می‌بینیم، رفع کند.
امور مالی سنتی در قیاس با امور مالی احیا کننده
تفاوت واضح میان امور مالی سنتی و ریفای، مولفه‌های کسب موفقیت آنهاست. در بستر امور مالی سنتی، موفقیت بر اساس میزان بازده مالی مبتنی بر سرمایه اولیه تعریف می‌شود؛ در حالی که هرگونه تاثیر مثبت اجتماعی یا زیست محیطی محتمل حاصل از این فرایند، یک دستاورد جانبی به شمار می‌رود. مسائل انگیزشی متنوعی در سیستم امور مالی سنتی پایه‌ریزی شده‌اند تا بتوان سود حاصل را به حداکثر میزان خود برسانند و به پول به دید یک هدف و نه یک ابزار نگاه کرد. از سوی دیگر، موفقیت ریفای در این است که امکان تغییر مثبت را مهیا کند و در این مسیر، بازده مالی یک محصول جانبی به حساب می‌آید.
امور مالی احیا کننده به دید یک ابزار به پول می‌نگرد و نه یک هدف غایی
سرمایه‌گذاری ESG در قیاس با امور مالی احیا کننده
بدون شک، تبدیل شدن سرمایه‌گذاری ESG به یک جریان اصلی و رایج روندی مثبت محسوب می‌شود، اما هنوز هم چالش‌های این عرصه به قوت خود باقی است. سرمایه‌گذاری ESG بستری است که در آن عوامل ESG و میزان اهمیت آنها با تصمیمات حوزه سرمایه‌گذاری ادغام شده است. این در حالیست که بازده مالی در این حوزه نیز هدف نهایی محسوب می‌شود.
لازم به ذکر است که افشای پایداری سازمانی فعلی به صورت معمول به جای عملکرد واقعی، به شدت به فرایند‌های در جریان پروژه‌های این حیطه وابسته هستند. علاوه بر این، عوامل ESG به صورت معمول در مورد کاهش تاثیر منفی (مثل کاهش وسعت ۱، ۲ و ۳ انتشار آلودگی) هستند. حتی استراتژی‌های سرمایه‌گذاری که با هدف دست یافتن به تاثیر خالص مثبت صورت می‌گیرند نیز بر روی مجموعه محدودی از اهداف متمرکز بوده و اغلب از در نظر گرفتن شیوه حاصل شدن نتایج و افرادی که از آنها منفعت می‌برند غفلت می‌شود (Brakel در سال ۲۰۲۱).
ریفای به پوشش‌دهی شکاف میان امور مالی سنتی و سرمایه‌گذاری ESG می‌پردازد. امور مالی احیا کننده امکان ادغام انواع مختلفی از سرمایه (سرمایه‌گذاری، وام‌ها، کمک‌های مالی و غیره) را فراهم می‌کند. این امر به تامین بودجه کسب و کار‌های اجتماعی، پروژه‌های تحت رهبری جامعه و ابتکار‌های مبتنی بر تاثیرات مختلف منجر می‌شود و به منظور به حداکثر رساندن موفقیت آنها طراحی شده است.
ویژگی‌های ریفای (ReFi) چیست؟
اگر هنوز برایتان واضح نیست، لازم است بدانید که روش‌های مورد استفاده در بستر ریفای بسیار جامع، فراگیر، غیرمتمرکز و متناسب برای به هم پیوستگی علت‌ها و اثرات هستند.
ریفای گام خود را فراتر از انجام تراکنش‌های ساده گذاشته است. در جنوب شرقی آسیا، این حیطه را تحت عنوان «گوانژی» نام‌گذاری می‌کنیم. ممکن است استفاده از رویکرد‌های ارائه شده توسط امور مالی احیا کننده تا حدی اتلاف وقت به نظر برسد، اما باید بدانید که همین رویکرد‌ها، راه به سمت فرصت‌های بی‌شماری باز می‌کنند. همکاری خلاقانه با افراد مناسب می‌تواند موجب افزایش موفقیت پروژه‌های شما شود. هنگامی که به مسائلی ورای تراکنش‌ها و کسب موفقیت‌های گذرا فکر می‌کنیم، امکان تولید ثروت همراه با ارزش افزوده به واسطه روابط، تبادلات و انعطاف‌پذیری افزایش می‌یابد.
راهکارهای سیستماتیک ما را ملزم می‌کنند که نه تنها در نظر داشته باشیم که سرمایه چه پروژه‌ای تامین می‌شود، بلکه فردی که تامین مالی می‌شود و شیوه انجام این کار را نیز از قلم نیاندازیم.
در پاسخ به سوال جامع ریفای چیست، لازم است بدانید که ReFi مفهوم تعامل استیک هولدر‌ها یا دارندگان سپرده (سهام‌داران) را نیز وارد عرصه می‌کند. بدین واسطه، به جای تصمیم‌گیری بالا به پایین و سلسله مراتبی در مورد مشکلی که از نظر جغرافیایی کیلومتر‌ها با آن فاصله داریم، ریفای راهکار مشارکت استیک هولدر‌های جامعه در تصمیم‌گیری و پشتیبانی از طرح‌های کلی برای رسیدگی به مشکل اصلی را برای ما به ارمغان می‌آورد. راهکارهای سیستماتیک به ما نشان می‌دهند که نه تنها باید چیزی که تامین بودجه می‌شود را در نظر بگیریم، بلکه باید به این‌که چه کسی آن سرمایه را دریافت می‌کند و چگونه تامین مالی انجام می‌شود نیز توجه کنیم.
در پایان لازم به ذکر است، ریفای بر اساس بسیاری از اصول دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز بنا شده است و این به معنای شبکه همتا به همتایی است که از قرارداد‌های هوشمند بلاک چین استفاده می‌کند. ریفای به صورت تمام و کمال در مورد شیوه گردآوری جامعه‌ای است که از ابزار‌ها و خدمات امور مالی نو‌آورانه همتا به همتا (غیرمتمرکز)، به منظور پشتیبانی از پروژه‌های احیاکننده استفاده می‌کند.
ReFi و کریپتو
تلفیق مفهوم غیرمتمرکز‌سازی با ریفای در وب ۳ شکل می‌گیرد؛ یعنی بستری که همکاری‌های صورت گرفته در آن کلیدی برای پیوستن به نیروی محرک به سوی دستیابی به اهداف پیچیده محسوب می‌شود. با وجود این‌که هنوز در ابتدای مسیر این اهداف ایستاده‌ایم، در نظر نگرفتن پتانسیل تعریف دوباره ساختار‌های اقتصادی و مالی برای سیستم‌های فراگیر و احیا کننده غیرممکن خواهد بود.
از جمله برخی از پروژه‌های احیا کننده و راهکارهای اقلیمی در بستر نسل سوم وب می‌توان به حذف کربن، شهر‌های پایدار، حفاظت از اکوسیستم و از بین بردن پسماند اشاره کرد. با این حال، یکی از پروژه‌های برجسته‌ای که شایان ذکر در این بخش است، حل چالش‌های معاملات کربن است.
عدم وجود شفافیت و محاسبات صحیح، ناکارآمد بودن بازار کربن را اثبات می‌کنند. از جمله پیامد‌های این اتفاق به احتمال بروز کلاهبرداری یا شمارش بیش از اندازه اعتبارات کربن می‌توان اشاره کرد. ریفای شکل نوینی از شفافیت را در بستر بلاک چین برای ما به ارمغان می‌آورد که احتمال شمارش مضاعف یا دوباره اعتبار را از بین می‌برد. اعتبارات درون زنجیره‌ای یا آنچین کربن در این بستر قابل شمارش بوده و هیچ دو نفری نمی‌توانند ادعای مالکیت اعتبار یکسان را داشته باشند. سوزاندن (یا کنارگذاشتن) اعتبارات آنچین، عدم استفاده دوباره از آنها را تضمین می‌کند (Board در سال ۲۰۲۲).
سخن پایانی
ریفای یا بستر امور مالی احیا کننده با هدف ایجاد تغییر و تحول در سیستم دچار اختلال امور مالی از راه رسیده است. در پاسخ به سوال جامع ریفای (ReFi) چیست
