بیتکوین در مکان‌های بی‌شماری در سراسر جهان و در صرافی‌های مختلف معامله می‌شود. هرچند قیمت بیت کوین بر حسب دلار عمدتا یکسان است، اما گاهی در بعضی از صرافی‌ها شاهد نوسان قیمت شدیدی هستیم. اما چطور این موضوع امکان‌پذیر است؟
محصولات معاملاتی مختلفی مانند قراردادهای آتی و آپشن‌های Bitcoin در ارزهای دیجیتال وجود دارند؛ اما قیمت لحظه‌ای بیت کوین در بازار ارزهای دیجیتال چگونه تعیین می‌شود؟
قیمت بیت کوین در صرافی‌ها چگونه تعیین می‌شود؟
جاستین دی آنتان (Justin d’Anethan) مدیر فروش صرافی ارز دیجیتال Equos تحت مدیریت Diginex Group در این خصوص گفته است:
قیمت بیت کوین در هر لحظه چیزی نیست به جز قیمتی که مردم حاضر هستند برای خرید یا فروش بیت کوین در همان لحظه بپردازند. به همین دلیل است که قیمت آن در صرافی‌های مختلف، اندکی متفاوت است.
او افزود:
معمولا بازارسازها (Market Maker) یا کسانی که به آربیتراژ می‌پردازند، از این اختلاف قیمت استفاده می‌کنند و آن را به حداقل می‌رسانند؛ یعنی با قیمت کمتر می‌خرند و با قیمت بیشتر می‌فروشند. اغلب اوقات، ارائه‌دهندگان اطلاعات و خود صرافی‌ها از شاخصی به عنوان مبنا استفاده می‌کنند که شامل قیمت کنونی در بین چندین صرافی مختلف است.
آربیتراژ یکی از جوانب بازار است که کمک می‌کند تا اولین رمز ارز در صرافی‌های مختلف قیمت یکسانی داشته باشد. اگر قیمت BTC در یک صرافی ۵۰,۰۰۰ دلار و در صرافی دیگر ۶۰,۰۰۰ دلار باشد، کاربران بیتکوین ۵۰,۰۰۰ دلاری را می‌خرند و به صرافی دیگر ارسال کرده و با قیمت ۶۰,۰۰۰ دلار می‌فروشند و سود ۱۰,۰۰۰ دلاری کسب می‌کنند. عوامل متعددی نظیر زمانبندی تراکنش، محدودیت‌های صرافی و ربات‌ها در آربیتراژ نقش مهمی ایفا می‌کنند.
یکی از تحلیلگران و معامله‌گران ارز دیجیتال به اسم filbfilb نیز آربیتراژ را به عنوان مولفه مهمی در تعیین قیمت لحظه‌ای بیت کوین در بازار بیان می‌کند. این تحلیلگر در این خصوص گفته است:
به طور کلی، ربات‌های آربیتراژ در حذف اختلاف قیمت نقش مهمی ایفا می‌کنند. این ربات‌ها، به کاربرانی که به اصلاح اختلاف قیمت بازار می‌پردازند، سود خوبی ارائه می‌دهند.
Filbfilb افزود:
اگر قیمت در صرافی A کمتر از صرافی B باشد، کسانی که آربیتراژ انجام می‌دهند کوین‌های ارزان‌تر را از صرافی A می‌خرند و در صرافی B می‌فروشند. این کار تا زمانی که قیمت صرافی A و B برابر شود و فرصت آربیتراژ پایان یابد ادامه خواهد یافت. مشخصا این یک مثال ساده است، اما همواره این شرایط رخ می‌دهد.
طبق گفته PlanB خالق مدل پیش‌بینی قیمت انباشت به جریان (Stock to Flow)، فرصت‌های آربیتراژ بین قراردادهای آتی بیت کوین و معاملات لحظه‌ای نیز وجود دارد. این روش شامل فروش استقراضی قراردادهای آتی بیتکوین و خرید Bitcoin اسپات است.
قراردادهای آتی خاص BTC مانند قراردادهای قابل معامله‌ای که در بورس کالای شیکاگو (CME) ارائه می‌شود، گاهی اوقات در ابتدای دوره قرارداد، بالاتر از قیمت معامله می‌شوند و با نزدیک شدن به تاریخ انقضای قرارداد، به قیمت لحظه‌ای نزدیک می‌شوند. این سیستم به چندین عامل نظیر طول مدت قرارداد آتی مورد نظر بستگی دارد.
راب لوی (Rob Levy) هم‌بنیانگذار پلتفرم معاملات ارزهای دیجیتال Hxro گفته است:
سفارشات خرید و فروش از جانب کاربران سراسر جهان، قیمت فعلی بیت کوین را تعیین می‌کند. بازارها اعم از بازارهای اسپات تا بازارهای اوراق مشتقه همگی به هم متصل هستند.
لوی افزود:
حرفه‌ای ترین شرکت‌کنندگان در بازار که اغلب به آنها تامین کنندگان نقدینگی یا بازارسازها گفته می‌شود، همزمان در تمام صرافی‌های فعال سراسر جهان به انجام معامله می‌پردازند. سیستم‌های پیشرفته معاملات که توسط تریدرهای حرفه‌ای ایجاد شده است، به طور شبانه‌روزی بر دفاتر سفارش تمام صرافی‌های مهم نظارت می‌کند.
راب لوی به آربیتراژ سریع به عنوان نیرویی اشاره می‌کند که قیمت بیت کوین را در پلتفرم‌های معاملاتی مختلف به صورت یکسان حفظ می‌کند.
طبق گزارش شرکت سرمایه‌گذاری Wilshire Phoenix، معاملات قراردادهای آتی بورس کالای شیکاگو (CME) تاثیر بسزایی بر قیمت لحظه‌ای BTC دارد. در این گزارش آمده است:
یافته‌های شرکت Wilshire Phoenix نشان می‌دهد که قراردادهای آتی بورس کالای شیکاگو نسبت به بازار اسپات، در اکتشاف قیمت نقش بیشتری دارد.
عدم وجود قیمت گذاری استاندارد
باید گفت که با وجود قابلیت آربیتراژ برای تنظیم قیمت‌ها، باز هم نمی‌توان به طور دقیق قیمت لحظه‌ای بیتکوین را مشخص کرد؛ زیرا BTC یک کریپتوی غیرمتمرکز است و قیمت گذاری استاندارد یا جهانی برای آن وجود ندارد. بزرگ‌ترین ارز دیجیتال پشتوانه دلار یا هر گونه ارز فیات دیگری ندارد و به هیچ کشور یا صرافی‌ای وابسته نیست. قیمت این کوین درست مانند کالاها، بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، که آن هم نسبت به زمان و شرایط بازار متفاوت است. در نتیجه قیمت بیت کوین دچار نوسان می‌شود.
تخمین میانگین قیمت بیت کوین
با عدم وجود قیمت گذاری استاندارد برای BTC، سرمایه گذاران چگونه می‌توانند بفهمند که قیمت‌های ارائه شده توسط گوگل و صرافی‌های رمز ارز دقیق هستند؟ پاسخ این است که این قیمت‌ها به هیچ عنوان دقیق نیستند. دلیل آن هم این است که بیشتر صرافی‌ها میانگین قیمت را تخمین می‌زنند و یا قیمت اخیر معامله شده در تاریخچه معاملات یک اکسچنج را به عنوان ارزش اصلی در نظر می‌گیرند. برای مثال، اگر گوگل API خود را از صرافی CoinBase بگیرد، قیمت بیت کوین در این صرافی را به ما نشان می‌دهد.
البته باید در نظر داشته باشیم که قیمت نمایش داده شده در گوگل به احتمال زیاد، مقداری پایین‌تر از قیمتی است که در صرافی نشان داده می‌شود؛ دلیل این موضوع هم این است که صرافی مقداری کارمزد از ما دریافت می‌کند. و یا اگر قیمت بیت کوین در دو صرافی مختلف یکسان است، ممکن است کارمزد یکی از آنها بالاتر از دیگری باشد.
در آخر باید بگوییم که صرافی‌ها خریداران و فروشندگان را به هم متصل می‌کنند. اکسچنج‌های مختلف عرضه و تقاضای متفاوتی دارند و طبیعتا باعث اختلاف قیمت بیتکوین می‌شوند.
جمع بندی
بورس کالای شیکاگو معاملات اسپات قراردادهای آتی بیتکوین را در سال ۲۰۱۷ افتتاح کرد. علاوه بر قراردادهای آتی، این نهاد معاملاتی شیکاگو از نرخ مرجع بیت کوین (CF) استفاده می‌کند. به طور کل، اگرچه عوامل مشخصی در استانداردسازی قیمت بیت کوین در تمام صرافی‌ها موثر هستند، اما ارزش کلی این ارز دیجیتال بر اساس چند عامل نظیر نقش ذخیره ارزش بودن مشخص می‌شود.
چیزی که باعث اختلاف قیمت بیت کوین می‌شود، عدم قیمت گذاری جهانی و استاندارد است که دلیل این موضوع غیرمتمرکز بودن اولین رمز ارز و عدم وابستگی آن به ارز فیات خاص یا یک کشور خاص است. همچنین متفاوت بودن میزان عرضه و تقاضا در صرافی‌های مختلف، باعث اختلاف قیمت BTC می‌شود. بنابراین نمی‌توان قیمت دقیقی برای بیتکوین در نظر گرفت.
