دلیل ناکارآمدی ICO ها چه بود؟

عرضه اولیه کوین ها (ICO ها) که به اسم توکن های چندمنظوره نیز شناخته می‌شوند، صنعت ارز دیجیتال را در سه سال گذشته تحت سلطه خود قرار داده اند. ICO ها به عنوان دلیل رشد اتریوم، مدل جدیدی از امور مالی و دروازه ای به آینده غیرمترکز نام برده می‌شوند. اما واقعا توکن های چند منظوره چه چیزی هستند؟ از نظر اقتصادی چه ارزشی ارائه می‌دهند؟

این مقاله نشان خواهد داد که توکن های چندمنظوره، کاربرد واقعی ندارند و طرح هایی برای دریافت کارمزد از تراکنش های برنامه های غیرمتمرکز می‌باشند. از طرف دیگر به دلیل هزینه اعمال شده توسط این توکن ها، این برنامه ها شانس بسیار کمی برای پذیرش توسط کاربران دارند. به عبارت دیگر، این مقاله نشان خواهد داد علیرغم اینکه ICO ها به واسطه های ایجاد ارزش معروف شده اند اما در واقع ارزش را از بین می‌برند.

اما قبل از آنکه به این موضوع بپردازیم باید یک مفهوم مهم را تعریف کنیم: رانت خواری (Rent-seeking)

رانت خواری

رانت خواری به فرآیند استخراج پول از تراکنش ها بدون افزودن ارزش می‌گویند. آسانترین روش برای توضیح رانت خواری، مالیات گرفتن از بعضی فعالیت ها بدون انجام اقدامی مفید برای آنها می‌باشد. مامور دولتی را در نظر بگیرید که در دفتر کپی رایت، هر چیزی که دریافت کند را مهر می‌زند. این فرد هیچ کار مفیدی نمی‌کند اما با دریافت حقوق، از تراکنش های مورد نظر پول دریافت می‌کند.

رانت خوار بدون انجام کار، سود کسب می‌کند. همانطور که هر مشاور مدیریتی می‌داند، شرکت های بزرگ افراد بسیار زیادی در اختیار دارند که کار اندکی انجام می‌دهند. این افراد رانت خوار می‌باشند و مسیر خود را به گوشه های بکر بازار پیدا می‌کنند که رقیب خاصی ندارند یا تراکنش های آن توسط قانونگذاری برنامه ریزی شده است.

چرا رانت خواری افراد را به خود جذب می‌کند؟

رانت خواری برای افراد جذاب است زیرا کار یا ریسک‌ زیادی را در برنمی‌گیرد. مردم دوست دارند بیش از آن مقداری که کار می‌کنند، پول دریافت کنند و برای آنها هر چه این شکاف بزرگتر باشد بهتر است. به این دلیل است که بسیاری از افراد سودجو بدون آنکه تخصص خاصی در حوزه‌های بانکداری و امور مالی داشته باشند به سمت این حوزه ها جذب می‌شوند. این حوزه ها مملو از فرصت های رانت خواری با درآمد عظیم است.

نکته تاسف انگیز رانت خواری این است که برای جامعه نتیجه منفی دربردارد. رانت خواران به جای تولید کالاها یا خدمات، صرفا به جمع آوری پول های بادآورده می‌پردازند. این پول از ایجاد کننده ارزش خلاق دزدیده می‌شود تا در اختیار رانت خوارهای مصرف گرا و بدون تولید قرار بگیرد.

چرا رانت خواری وجود دارد؟

وجود رانت خواری مخصوصا در اقتصاد بازار عجیب است. چگونه امکان دارد کسی که سربار اقتصاد است در بازار فعال وجود داشته باشد؟ آیا نباید شرکت های بدون رانت خوار، شرکت های دارای رانت خوار را در بازار آزاد از بین ببرند؟

این موضوع در اقتصاد بازار واقعی صادق است. متاسفانه اقتصادهای غربی (یا هر نوع بازار مشابه دیگر) حتی نزدیک به اقتصاد بازار واقعی نیز نمی‌باشند. اقتصاد بازار واقعی به پول سالم نیاز دارد، دقیقا همان موردی که این بازارها فاقد آن می‌باشند.

اقتصادهای مبتنی بر پول سنتی، پول های جدید را به گروه های مد نظر خود تزریق می‌کنند و بدین شکل، این گروه ها مزیت ناعادلانه ای نسبت به سایر افراد خواهند داشت. این گروه ها از مزیت ایجاد شده برای ایجاد موانع قانونگذاری پیرامون صنایع خود و ایجاد چیزی استفاده می‌کنند که بتواند یکه تازی کند و سایر افراد را به استفاده از آن مجبور کنند.

این موضوع در یکه تازی های دولت نظیر سیستم آموزش عمومی و آژانس های دولتی کاملا مشخص است اما برای بانک های بزرگ و از این طریق، برای شرکت های بزرگ نیز صادق است. تمام بانک های بزرگ به نرخ سود به شدت کم، دسترسی دارند که باعث می‌شود از این سرمایه ها در اقدامات کم بهره استفاده کنند و سود بی خطر و بسیار زیاد کسی کنند. اگر سرمایه ها برگشت سود کسب می‌کنند و اگر سرمایه ها برنگشت غرامت بسیار خوبی دریافت می‌کنند. در آهر، این سودها به رانت خوارهای فرصت طلب می‌رسد.

سرمایه های تازه ایجاد شده نیز به شرکت های بزرگ می‌رسد. این مورد لزوما رخ نمی‌دهد زیرا این شرکت ها دارای تجارت های بزرگی می‌باشند، اما هرچه شرکت ها بزرگتر باشند، غرامت ها بیشتر می‌شود. در عوض شرکت های بزرگ با داشتن سرمایه عظیم نسبت به شرکت های کوچکتر، برتری دارند. اغلب اوقات شرکت های بزرگ از سرمایه خود برای خرید شرکت های کوچکتر استفاده می‌کنند.

دراصل، پول سنتی فرصت های بسیار زیادی برای رانت خواری ایجاد می‌کند. پول زیادی که در سیستم سنتی ایجاد می‌شود به دست کسانی می‌رسد که هیچ منفعتی ایجاد نمی‌کنند. به این دلیل است که بروکراسی شرکتی و دولتی وجود دارد.

گسترش رانت خواری با ICO ها

یکی از جنبه های منفی ICO ها، رسمی کردن فرآیند رانت خواری است. ارزش اسمی توکن چندمنظوره همان ارزش کاربردی آن، نظیر استفاده در برنامه های غیرمتمرکز است. اما به دلیل آنکه برنامه های غیرمتمرکز توسط این توکن ها محدود شده اند، هرکسی که بخواهد از این برنامه ها استفاده کند باید به دارندگان توکن مراجعه کند. به جای استفاده از ارز موجود، فروشندگان ICO ها به خریداران اولیه، این فرصت را ارائه می‌دهند که دربان های برنامه های غیرمتمرکز باشند. به عبارت دیگر، دارندگان توکن های چندمنظوره، رانت خوارانی می‌باشند که از افرادی که می‌خواهند از برنامه های غیرمتمرکز استفاده کنند مالیات دریافت می‌کنند.

البته افزودن هزینه به برنامه منجر به کاهش استفاده از آن برنامه می‌شوند. توکن های چندمنظوره تقریبا هرگز برای برنامه های غیرمتمرکز استفاده نمی‌شوند، اما در عوض برای نگهداری بلند مدت مورد استفاده قرار می‌گیرند. می‌توان این شرایط را به گروهی تشبیه کرد که موقعیت های رانت خواری را می‌فروشند تا وقتی که دیگر تراکنش های کافی برای توجیه هزینه های بالا وجود نداشته باشد.

توکن های چندمنظوره به جای آنکه برنامه های غیرمتمرکز را سودمند کنند، آنها را محکوم به نابودی می‌کنند. این توکن ها نه تنها فاقد کاربرد می‌باشند، بلکه هر کاربردی که برنامه های غیرمتمرکز می‌تواند در ازای دریافت هزینه ارائه کند را از بین می‌برد. تنها کسانی که از این توکن ها استفاده می‌کنند، دارندگانی هستند که کسب سود آنها از مالیات گرفتن از تراکنش های برنامه های غیرمتمرکز، بسیار کمتر از چیزی است که انتظار داشتند. تنها مصرف کاربردی این توکن ها توسط دارندگانی است که می‌گویند با استفاده از برنامه های غیرمترکز می‌توانند این نگرش را به وجود بیاورند که برنامه مورد نظر مفید است و تقاضای کاذبی برای توکن ایجاد کنند.

سود بردن از میل به رانت خواری

این فرآیند روش هوشمندانه ای را نشان می‌دهد که در آن، ICO ها عمل می‌کنند. ICO ها از طعمه فرصت های رانت خواری به عنوان روشی برای فریب خریداران استفاده می‌کنند. هنگامی که مشخص می‌شود برنامه مورد نظر محبوب نخواهد شد، خریداران از نگهداری بگ صرف نظر می‌کنند. توکن هایی که قرار بود آنها را ثروتمند کند، به همان چیزی تبدیل می‌شوند که از موفقیت برنامه های غیرمترکز جلوگیری می‌کنند.

این نحوه کار طرح های هرمی و پونزی می‌باشد. این طرح ها به افراد زودباور وعده فرصت های آسان رانت خواری می‌دهد. متاسفانه تقاضای کاربردی برای این توکن ها وجود ندارد، بنابراین تنها تقاضایی که باقی می‌ماند، تقاضای نگهداری بلندمدت آن می‌باشد. این تقاضاها به خریداران بیشتری نیاز دارد تا حباب بی‌دوام خود را ایجاد کند.

به عبارت دیگر، توکن های چندمنظوره به دلیل ماهیت ضدکاربردی که دارند به خریداران زودباور بیشتری نیاز دارند، در غیر این صورت کل طرح از بین خواهد رفت.

اتریوم، رانت خواری از ICO ها

بر اساس این نکته که اتریوم به پلتفرم مورد انتخاب ICO های موفق تبدیل شده است، می‌توان آن را از قانون رانت خواری مستثنی دانست. اتریوم موفق بوده است زیرا از تمام ICO ها مالیات گرفته است. هرکسی که بخواهد توکن ERC-20 ایجاد کند باید با اتر تراکنش انجام دهد. تمام دارندگان اتر می‌توانند مقابل کسانی که به دنبال خرید فرصت های رانت خواری هستند بایستد.

به عبارت دیگر، توکن اتریوم عملکرد بسیار خوبی داشته است زیرا افراد زودباور بیشتری یافته است که به دنبال فرصت های رانت خواری خود می‌باشند. این چشم انداز که می‌توانند بر قله هرم رانت خواری بایستند، این افراد را به سمت خود کشیده است.

اتر با موفقیت از بسیاری از این طرح ها و ICO ها که نوع جدیدی از طرح های هرمی یا پونزی می‌باشند مالیات دریافت کرده است. جای تعجبی ندارد که توکن های زیادی تلاش کرده اند تا در این بازار رقابت کنند تا در قله طرح های هرمی بایستند. تمام پلتفرم برنامه های غیرمتمرکز نظیر EOS، ترون و نئو در صدد این می‌باشند که خود را به نوک این قله برسانند تا دیگر مجبور نباشند به اتریوم مالیات بپردازند.

نتیجه گیری

توکن های چندمنظوره واسطه های رانت خواری می‌باشند. از آنجایی که دسترسی به برنامه ها محدود به استفاده از این توکن ها می‌باشد، هرکسی که بخواهد از برنامه های غیرمترکز استفاده کند باید مالیات پرداخت کند. به دلیل چنین طرح های رانت خواری است که افراد کمی از این برنامه ها استفاده می‌کنند.

روش صادقانه برای ایجاد برنامه ها، می‌تواند استفاده از ارزهای دیجیتال موجود نظیر بیت کوین، دلار یا حتی اتر باشد. در عوض، ICO ها در حال ایجاد ارزهای خود و فریب افراد با طرح های رانت خواری می‌باشند. این طرح ها همان طرح های پونزی و هرمی در لباسی جدید است.

توکن های چندمنظوره واسطه های رانت خواری می‌باشند که برنامه ها را محکوم به شکست می‌کنند. افراد باید هرچه زودتر از اهداف این طرح ها باخبر و از آنها خارج شوند.

بعد از گذشت مدتی از عمر ICO ها و نمایان شدن مشکلاتی که به وجود آورد؛ امروزه شیوه های جدیدی از این نوع جذب سرمایه با نام های مختلفی مانند STO و IEO به وجود آمده اند که نظارت قانونی بیشتری دارند و با اینکه همچنان نقص ها به طور کامل برطرف نشده؛ اما بهبود زیادی پیدا کرده است.

این بخش از دنیای بلاکچین و کریپتوکارنسی ها نیز با گسترش تکنولوژی و اضافه شدن تجربیات؛ حتما در مسیر درست تری قرار خواهد گرفت.