اتریوم یا سولانا؟ پولکادات یا آوالانچ؟ کدام بلاکچین لایه ۱ بهتر است؟ از کدام شبکه استفاده کنیم؟ برای توسعه یک برنامه غیرمتمرکز، سراغ کدام یک از بلاکچین‌ها برویم؟ طی سال‌های گذشته با شکل‌گیری شبکه‌های بلاکچینی جدید با سرعت و ظرفیت‌های بالا، همواره شاهد این بحث بوده‌ایم که کدام شبکه بهتر است. با توجه به ضعف اتریوم در مقیاس‌پذیری، بیشتر بلاکچین‌های لایه ۱ جدید روی همین موضوع متمرکز شده‌اند. اما آیا مقیاس‌پذیری به تنهایی تعیین‌کننده است؟ در این مقاله قصد داریم ۹ معیار برای بررسی بلاکچین های لایه اول معرفی کنیم. با میهن بلاک چین همراه باشید.
ارتباط بلاکچین های لایه اول و راهکارهای لایه دوم
به طور خلاصه تنها نکته مهم در خصوص بلاک چین‌های لایه اول، تعیین پتانسیل سرمایه‌گذاری آنها نیست؛ بلکه تحلیل پتانسیل‌های پایه برای راهکارهای لایه دوم هر شبکه نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. یک شبکه لایه اول خوب، اساس و بنیان راهکارهای لایه دوم موفق است.
می‌توان شبکه‌های لایه اول را به عنوان کشورهای مختلف در نظر گرفت. هر کدام از این بلاکچین‌ها مستقل از یکدیگر بوده و هر کدام دارای اطلاعات، شبکه، مکانیزم اجماع، اکوسیستم و سایر موارد مختص به خود هستند. این شبکه‌ها می‌توانند بدون نیاز به شبکه‌های دیگر، تراکنش‌ها را تایید کرده و پردازش کنند. هرچه یک کشور قوی‌تر باشد، شرایط بهتری برای پروژه‌هایی به وجود می‌آورد که به عنوان پروتکل‌های لایه دوم توسعه یافته‌اند.
شاید قانون ضرب در صفر به ذهن شما خطور کند. در بعضی از موارد، یک اشتباه یا نقص مهم ممکن است به فروپاشی کل سیستم منجر شود. این موضوع بدان معنا است که اگر بلاک چین لایه اول نامناسب و ضعیفی داشته باشیم، پروژه‌های لایه دوم آن شبکه شکست خواهند خورد.
معیار های بررسی بلاکچین های لایه اول
به منظور تعیین کیفیت شبکه لایه ۱، قطعا بررسی یک معیار یا پارامتر کافی نیست. احتمالا در مورد معضل سه گانه بلاکچین شنیده‌اید. این مسئله عنوان می‌کند که امنیت، مقیاس‌پذیری و غیرمتمرکز بودن، سه راس یک مثلث هستند که بلاکچین‌ها تا امروز، نتوانسته‌اند هر سه مورد را به طور کامل در کنار هم داشته باشند. بنابراین واضح است که برای ارزیابی یک شبکه لایه اول، باید چند مورد مهم و کلیدی را در نظر گرفت. در ادامه ۹ معیار برای بررسی بلاکچین لایه اول را معرفی می‌کنیم.
۱- راحتی و آسایش توسعه‌دهندگان
این موضوع بیانگر آن است که ایجاد راهکارها بر بستر شبکه لایه اول مذکور برای سایر افراد تا چه حد دشوار است. نکات زیر در این مورد مهم هستند:
- زبان برنامه‌نویسی شبکه مذکور چیست؟ یک زبان برنامه‌نویسی که یادگیری آن آسان است می‌تواند توسعه‌دهندگان بیشتری را به سمت خود جذب کند، یا بلاک چینی که از چند زبان برنامه‌نویسی پشتیبانی کند؟
- داکیومنت‌سازی آنلاین در چه سطحی قرار دارد و آیا راهنمای کافی وجود دارد؟ این موضوع آموزش و یادگیری توسعه بر بستر زنجیره مذکور را برای توسعه‌دهندگان آسان می‌سازد.
- بلاک چین مذکور چه ابزارهایی به توسعه‌دهندگان برنامه‌های لایه دوم ارائه می‌دهد؟ در این خصوص می‌توان به کیت‌های توسعه نرم‌افزار یا همان SDKها، سندباکس‌ها، ابزارهای بنچمارک، مرورگرهای بلاک، کامپایلرهای قراردادهای هوشمند، ابزارهای رفع باگ و سایر موارد اشاره کرد.
به منظور بررسی این موارد می‌توان به وبسایت شبکه لایه اول مراجعه و وایت‌پیپر و اسناد موجود را مطالعه کرد.
۲- غیرمتمرکزسازی
غیرمتمرکزسازی یک نکته ضروری و بسیار مهم برای امنیت بلاک چین‌ها و قابل اعتماد بودن آنها است. غیرمتمرکزسازی در این حیطه به چه معنا است؟ ویتالیک بوترین موسس اتریوم غیرمتمرکزسازی را به سه نوع مختلف تقسیم کرده است که عبارتند از:
- هیچگونه نقطه شکست واحد (Single Point of Failure) وجود ندارد (غیرمتمرکزسازی ساختاری).
- هیچگونه سازمان مجزا یا منفردی وجود ندارد که کل سیستم را کنترل کند (غیرمتمرکزسازی سیاسی).
- شبکه را می‌توان به دو بخش مساوی تقسیم کرد و هر بخش همانند یک واحد مستقل عمل می‌کند (غیرمتمرکزسازی لجستیکی).
به طور خلاصه، بهتر است که با سطح بالایی از عدم تمرکز سروکار داشته باشیم. البته این موضوع را به خاطر داشته باشید که هیچ پروژه‌ای به طور ۱۰۰٪ غیرمتمرکز نیست. به منظور ارزیابی سطح غیرمتمرکزسازی بلاک چین لایه اول باید نکات زیر را مدنظر قرار دهید:
- بلاک چین چه تعداد نود در اختیار دارد؟ هرچه تعداد نودها بیشتر باشد بهتر است.
- نودها در کجا قرار دارند؟ هرچه نودها از نظر جغرافیایی در مناطق بیشتری توزیع یافته باشند، بهتر است.
- در شبکه‌های مبتنی بر مکانیزم اجماع گواه اثبات کار (PoW)، سهم هش‌ریت هر کدام از استخرهای استخراج چه مقدار است؟
- در شبکه‌های مبتنی بر PoW، کیف پول‌های برتر چند درصد از کوین‌ها را در اختیار دارند؟
۳- امنیت
نکته بسیار مهم دیگر این است که بلاک چین مذکور تا چه حد غیرقابل تغییر است. اکثر ما، متخصص امنیت IT نیستیم؛ به همین دلیل باید به توسعه‌دهندگان، شرکت‌کنندگان در شبکه، هکرهای کلاه سفید و سایر افراد اعتماد کنیم تا خیالمان راحت شود که کدهای بلاکچین هیچگونه باگ و خطری ندارند. داشتن اطلاعات در این دو مورد نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.
آیا بلاک چین مذکور می‌تواند در مقابل حملات مختلف نظیر حمله ۵۱ درصد، حمله سیبل و حمله DDoS مقاومت کند؟ همچنین این نکته نیز مهم است که نحوه عملکرد الگوریتم‌های اجماع مختلف و مزایا و معایب هرکدام را بدانیم. این موضوع می‌تواند به ما کمک کند که با انواع مختلف تهدیدات و حمله‌هایی که بلاک چین با آنها مواجه می‌شود، آشنا شویم.
۴- کاربران فعال و تراکنش‌های روزانه
شما می‌توانید بهترین نرم‌افزار را بسازید، اما اگر کسی از نرم‌افزار شما استفاده نکند، محصول شما مفید نخواهد بود و ارزشی ندارد. به همین دلیل شناخت و آشنایی با فعالیت کاربران مهم است. آمار و ارقامی وجود دارند که باید بر روی آنها معطوف شوید. این آمارها عبارتند از:
- روند بلندمدت تعداد کاربران چگونه است؟ افزایش ثابت کاربران فعال نشانه خوبی است.
- چه نکته‌ای می‌توان از تعداد تراکنش‌های روزانه آموخت؟ مجددا می‌توان گفت که افزایش تراکنش‌های روزانه نشانه خوبی محسوب می‌شود.
- چه تعداد هولدر رمزارز موردنظر وجود دارند؟ این موضوع از دو جهت مهم است؛ در صورتی که درصد مشخصی از کاربران به حفظ توکن بومی بلاک چین بپردازند، نکته خوبی محسوب می‌شود. اما این که تعداد زیادی بدون استفاده از رمزارز مذکور صرفا به حفظ آنها بپردازند نکته مثبتی نیست.
۵- کارمزد تراکنش‌ها
کارمزد تراکنش‌ها باید برای کاربران مقرون به‌صرفه باشد. کارمزد بسیار زیاد می‌تواند بر توسعه و گسترش زنجیره تاثیر منفی بگذارد. هرچند، ممکن است بیانگر این موضوع باشد که چه تعداد از کاربران حاضر هستند این کارمزد را برای انجام تراکنش‌های خود پرداخت کنند.
۶- برنامه‌های غیرمتمرکز و اکوسیستم
این مورد شاخص بسیار خوبی است؛ زیرا اگر هر بلاک چین لایه اول را به عنوان یک کشور در نظر بگیریم، برنامه‌های غیرمتمرکز بر بستر آن بلاک چین همانند بخش‌های اقتصادی آن کشور به شمار می‌آیند. برای شکوفایی یک کشور، صنایع مختلف و فعالیت‌های اقتصادی ضروری هستند. همچنین یک اکوسیستم متنوع و بزرگ، سرمایه‌گذاری‌ها و راهکارهای جدید را به سمت خود جذب می‌کند.
برای مشاهده برنامه‌های غیرمتمرکز محبوب در هر بلاک چین لایه اول می‌توانید به وبسایت Dappradar مراجعه کنید. این وبسایت همچنین فهرستی از تعداد کاربران هر برنامه غیرمتمرکز را در اختیار شما قرار می‌دهد.
برنامه‌های غیرمتمرکز فقط بخشی از یک اکوسیستم کامل هستند. سایر موارد شامل صرافی‌ها (متمرکز و غیرمتمرکز)، زیرساخت‌هایی نظیر پل‌ها، اوراکل‌ها، APIها و غیره می‌شود.
۷- فعالیت توسعه‌دهندگان
این اطلاعات را می‌توان از صفحه گیت‌هاب پروژه مذکور به دست آورد. Github منبع بسیار خوبی برای این موضوع است، حتی اگر هیچگونه دانشی درباره برنامه‌نویسی نداشته باشید. در گیت هاب می‌توانید اطلاعات زیر را به دست آورید:
- چه تعداد توسعه‌دهنده فعال در زنجیره مدنظر مشارکت دارند؟
- روزانه چه تعداد کد افزوده می‌شود؟
برای مثال، شبکه سولانا را بررسی می‌کنیم.
در صفحه شرکت‌کنندگان (Contributors) می‌توانید فعالیت توسعه‌دهندگان در مدت زمان مشخص را مشاهده کرده و همچنین شرکت‌کنندگان اصلی و بازه زمانی فعالیت آنها را بررسی کنید.
در بخش‌های Commits و Code Frequency می‌توانید جزییات بیشتری درباره تعداد کدها و افزایش و حذف هفتگی کدها را بررسی کنید.
وبسایت Cryptomiso.com نیز اطلاعات ۳۰۰ پروژه برتر کریپتو را به صورت خلاصه ارائه می‌دهد.
۸- آیا VCها از شبکه لایه اول حمایت و پشتیبانی می‌کنند؟
سرمایه سازمانی یکی از شاخص‌های مهم و کلیدی است که بر اساس آن می‌توان گفت یک پروژه خوب است یا خیر؛ زیرا معمولا VCها (شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر) قبل از سرمایه‌گذاری، تحقیقات جامعی به عمل می‌آورند؛ البته در نظر داشته باشید که پشتیبانی و حمایت از جانب این شرکت‌ها، موفقیت‌آمیز بودن یک پروژه را تضمین نمی‌کند. فروپاشی اخیر ترا نمونه‌ای از این دست پروژه‌ها به شمار می‌آید.
۹- فعالیت در شبکه‌های اجتماعی
همواره زمانی را به بررسی حساب‌های شبکه‌های اجتماعی شبکه مدنظر اختصاص دهید. بدین ترتیب می‌توانید نکات زیر را از توییتر، تلگرام، دیسکورد و سایر حساب‌های شبکه‌های اجتماعی شبکه به دست آورید. در شبکه‌های اجتماعی درباره چه مواردی صحبت می‌شود؟ صرفا شیلینگ (Shilling) پروژه صورت می‌گیرد یا درباره مشکلات و بهبود آن صحبت می‌شود؟
آیا چشم‌اندازی در خصوص نقشه راه، پیشرفت و توسعه دارند؟ اگر حساب‌های رسمی در شبکه‌های اجتماعی به مدت چندین هفته به‌روزرسانی نشده است، نمی‌تواند نشانه خوبی به شمار آید. این موضوع ممکن است گویای آن باشد که تیم پروژه با مشکلات مختلفی مواجه شده یا به طور کل پروژه را کنار گذاشته است.
جمع‌بندی
با گسترش عرصه کریپتو و تکنولوژی بلاک چین، بیش از پیش نیاز به شناخت دقیق و جامع شبکه‌های بلاکچینی احساس می‌شود. انتخاب ما در بین بلاک چین‌های مختلف صرفا نباید معطوف به پتانسیل رمزارزهای موجود در آن باشد؛ بلکه ابتدا باید هدف و کاربرد مدنظر خود را تعیین کنیم و سپس درباره انتخاب بهترین بلاک چین به تحقیقات مختص به خود بپردازیم. هر کدام از این شبکه‌ها دارای مزایا و معایب خود هستند. در این مقاله، ۹ معیار برای بررسی بلاکچین های لایه اول
