در اوایل ماه آگوست، دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا ۴۴ آدرس مرتبط با پروتکل غیرمتمرکز تورنادو کش (Tornado Cash) را تحریم کرد. به‌دنبال این اطلاعیه استفاده از پروتکل تورنادو کش برای شهروندان آمریکا غیرقانونی شد و جریمه‌‌های نقدی و غیرنقدی سنگین برای متخلفین تعیین گردید. شرکت Center، کنسرسیوم پشتیبان استیبل کوین USDC، در یک اقدام پیشگیرانه ۷۵,۰۰۰ دلار از USDCها در قراردادهای هوشمند تورنادو کش را فریز کرد و تعداد آدرس‌های مسدود‌شده را تقریبا به دو برابر رساند. پس از این اتفاقات بحث‌های جدی مختلفی درباره ریسک‌های سانسورپذیری در جوامع ارز دیجیتال شکل گرفت. در این مقاله از میهن بلاکچین، چالش های پیش روی دای و فرکس به عنوان دو استیبل‌کوین غیرمتمرکز را بررسی خواهیم کرد و به این سوال پاسخ خواهیم داد که چرا این دو رمزارز به‌نوعی دیپلمات‌های حوزه دیفای محسوب می‌شوند.
چالش های پیش روی دای و فرکس
بنا به دلایل واضح، استیبل کوین‌ها یکی از موضوعات اصلی و نقطه عطف بحث‌های مربوط به سانسورپذیری بوده‌اند. استیبل کوین‌ها یکی از پرکاربرد‌ترین اجزای حوزه ارز دیجیتال هستند. در حال حاضر، بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار استیبل کوین در گردش وجود دارد و حجم معاملات آن‌ها به ده‌ها میلیارد دلار می‌رسد. بخش بزرگی از فعالیت استیبل کوین‌ها به معامله‌گران مربوط است اما از آن‌ها در فعالیت‌های روزانه مثل حقوق ماهانه، انتقال پول، پرداخت‌ها و غیره نیز استفاده می‌شود. به هر حال استفاده از استیبل کوین‌ها روزبه‌روز در حال رشد است و با افزایش کاربران دیفای (DeFi)، بیشتر نیز خواهد شد.
اما به‌دنبال مسدودسازی‌های USDC، بحث‌ها و مناقشه‌های آنلاین منجر به واکنش‌های احساسی در کاربران شده است. طرفداران متعصب تمرکززدایی، استیبل کوین‌های فرکس (FRAX) و دای (DAI) را به‌علت استفاده از USDC به‌عنوان وثیقه مورد انتقاد شدید قرار داده‌اند و از جایگزین‌های غیرمتمرکز دیگر حمایت کرده‌اند. آیا حق با این طرفداران است؟ اگر بتوان یک استیبل کوین را به‌سادگی سانسور کرد، مزیت آن استیبل کوین در چیست؟ پاسخ این سوالات عمیق‌تر و متفاوت‌تر از چیزی است که در جوامع ارز دیجیتال گفته می‌شود.
مثلث استیبل کوین
در طراحی یک استیبل کوین باید به ۳ موضوع اصلی توجه کرد: تمرکززدایی، مقیاس‌پذیری و وابستگی قیمت (Peg). در حال حاضر، تنها می‌توان دو مورد از این ۳ ویژگی را انتخاب کرد.
USDC و USDT (تتر) استیبل کوین‌های متمرکز با پشتوانه ارز فیات هستند که به‌شکل افراطی، مقیاس‌پذیری را انتخاب نموده‌اند و تمرکززدایی را کاملا قربانی آن کرده‌اند. از طرف دیگر، استیبل کوین‌هایی مثل sUSD، LUSD و RAI، تمرکززدایی را در اولویت قرار داده‌اند اما با توجه به میزان وثیقه غیرمتمرکزی که در دسترس آن‌هاست، رشد آن‌ها محدود شده است. آیا یک محدوده میانی وجود دارد که تمرکززدایی قربانی مقیاس‌پذیری نشود و وابستگی قیمت نیز همچنان حفظ شود؟
در حال حاضر استیبل کوین‌های فرکس و دای در این حد واسط قرار دارند. ارزش بازار هر دو استیبل کوین (حتی بعد از بازار خرسی) بالای ۱ میلیارد دلار است. یکی از مزیت‌های این استیبل کوین‌ها این است که برخلاف USDC و USDT، حضانت آن‌ها به جای یک نهاد مرکزی، در قراردادهای هوشمند بدون نیاز به مجوز قرار دارد. آنچین بودن وثیقه آن‌ها باعث شفافیت در حضانت می‌شود و به این استیبل کوین‌ها امکان می‌دهد تا خود را با سرعت دنیای ارز دیجیتال وفق دهند.
با این حال این استیبل کوین‌ها به‌دلیل متکی بودن به وثیقه متمرکز در وابستگی قیمت، مورد انتقاد گرفته‌اند و منتقدان گفته‌اند که در این استیبل کوین‌ها نوآوری وجود ندارد و آن‌ها صرفا پوششی برای USDC هستند.
طبیعتا، تظاهر به تعصب داشتن بر روی تمرکززدایی بسیار آسان‌تر از برنامه‌ریزی برای پذیرش تغییرات است. این اولین باری نیست که افراد، مخصوصا اعضای جامعه اتریوم، در این تله می‌افتند. در سال ۲۰۲۱، کمتر کسی تصور یک دنیای مولتی چین (multichain) را می‌کرد.
اما در آغاز آن سال، بایننس اسمارت چین به‌صورت انفجاری رشد کرد و چند هزار کاربر جدید به آن ملحق شدند و مسیر برای بلاکچین‌های اقتصادی مثل پالیگان، آولانچ، فانتوم و غیره هموارتر شد. چیزی که ماکسیمالیست‌ها و افراد متعصب درک نکرده‌اند این است که اکثریت قریب‌به‌اتفاق مردم جهان نمی‌توانند همیشه بر یک ذهنیت ثابت باقی بمانند.
مردم باید این حقیقت را قبول کنند که اگر دای و فرکس خودشان را کاملا از قید وثیقه‌های متمرکز آزاد کنند، نه تنها حجمشان کاهش می‌یابد، بلکه USDC و USDT بیشتر رشد کرده و سهم دای و فرکس در بازار را نیز اشغال می‌کنند.
به‌لطف قدرت اثر شبکه‌ای، USDC و USDT در مدت کوتاه به‌گونه‌ای رهبری بازار را به‌دست می‌گیرند که هیچ استیبل کوین هیبرید یا کاملا غیرمتمرکزی نمی‌تواند با آن‌ها رقابت کند. پیامد مقاومت در برابر پذیرش استیبل کوین متمرکز، افزایش خطر سانسور‌های بزرگ‌تر برای کل اکوسیستم ارز دیجیتال خواهد بود.
دیپلماسی در دیفای
استیبل کوین‌های دای و فرکس که محبوب‌ترین رمزارزهای با ثبات هیبرید هستند، اکنون به جایگاه «دیپلمات‌های دیفای» رسیده‌اند. هر دو استیبل کوین، مسیر پرچالشی را در دنیای آنچین و آف‌چین پیش رو دارند.
دای و فرکس با کمک به رشد تمرکززدایی، مانع مهمی در برابر متمرکزسازی محسوب می‌شوند. استیبل کوین فرکس با اتخاذ یک رویکرد برد-برد در همکاری‌ها، راه خود را از سایر پروژه‌های دیفای جدا کرده است. در واقع، بخش اعظمی از وثیقه USDC فرکس صرفا به صورت USDC نیست و به‌صورت جفت ارز نقدینگی USDC/FRAX در کرو (Curve) و یونی سواپ قرار دارد و این باعث می‌شود که توکن‌های نقدینگی (LP) و قراردادهای هوشمند این پروتکل‌ها، از فرکس پشتیبانی کنند.
اگر فرکس بیشتر با دیفای ادغام شود و در عین حال از وثیقه USDC فاصله بگیرد، شرکت سیرکل (صادرکننده USDC) مجبور است برای مسدود کردن فرکس، قراردادهای هوشمند کرو و یونی سواپ را نیز مسدود کند. چنین اقدامی علاوه بر نابود کردن دیفای، کسب‌و‌کار Circle را نیز نابود خواهد کرد.
حتی اگر Circle واقعا بخواهد دای و فرکس را مسدود کند، می‌توان تخمین زد که بدون هشدار قبلی این کار را نخواهد کرد. اگر چنین تصمیمی به‌صورت ناگهانی گرفته شود، افراد زیادی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. علاوه بر آن، همانطور که بانک‌ها در صورت داشتن ده‌ها یا صد‌ها میلیون وثیقه کال مارجین می‌شوند، این اتفاق برای استیبل کوین‌ها نیز خواهد افتاد. دای و فرکس جزو بزرگ‌ترین هولدرهای آنچین USDC هستند و مسدود کردن آن‌ها غیرعملی به نظر می‌رسد.
جمع‌بندی
با رشد ارزش بازار اتریوم و با ظهور ابزارهای وام‌دهی جدید‌تر، دای و فرکس می‌توانند بدون به خطر انداختن وابستگی قیمت و مقیاس‌پذیری خود، وابستگی خود به USDC را کاهش دهند. یکی از ابزارهای جدید، فرکس لند (Fraxlend) است که امکان وام دهی به صورت “Term sheet” را فراهم خواهد کرد. جامعه دیفای باید استفاده از استیبل کوین‌های مختلف با مقیاس‌پذیری و تمرکززدایی متفاوت را ترویج کند. اگر حتی بحث مقیاس‌پذیری را در نظر نگیریم، بدون توجه به تمرکززدایی استیبل کوین‌های با پشتوانه فیات رقیبی نخواهند داشت و برتری بازار را به دست خواهند گرفت.در مطلب فوق، چالش های پیش روی دای و فرکس
