کلاهبرداران همیشه در کمین سرمایه‌های شما هستند؛ چه در دنیای مالی سنتی و چه در دنیای ارزهای دیجیتال. اگرچه گاهی آسیب‌پذیری‌های خود پروژه‌های کریپتویی محرک نقشه شوم آنها می‌شوند، اما معمولا ناآگاهی و غفلت خود کاربران نقش پررنگ‌‌تری در این زمینه دارد. در راگ‌پول‌ها (Rug Pull) بیشتر شاهد این موضوع هستیم؛ زیرا توسعه‌دهندگان پروژه با سوءاستفاده از اعتماد و دانش اندک کاربر و باارزش جلوه دادن دارایی‌های خود، در یک فرصت مناسب سرمایه کاربران را به تاراج می‌برند. تنها راه حفظ سرمایه، رعایت نکاتی است که به شناسایی پروژه های راگ پول کمک می‌کنند. با میهن بلاکچین همراه باشید تا شیوه تشخیص قانونی یا کلاهبرداری بودن یک پروژه را فرا بگیریم.
خلاصه مطلب:
👈 پروژه‌های راگ پول با سوءاستفاده از ناآگاهی کاربران، کل دارایی‌های سرمایه‌گذاری شده در آن پروژه را سرقت می‌کنند.
👈 تلاش این پروژه‌ها بر است که با ارزشمند جلوه دادن محصول و ارائه پیش‌بینی‌های بی‌اساس در مورد رشد ارزش پروژه، کاربران را به سمت خود جذب کنند.
👈 بررسی وایت پیپر و نقشه راه پروژه، شیوه توزیع توکن، انشعابات کیف پول‌های بزرگ درون پروژه، نحوه پاسخگویی تیم و غیره در راستای شناسایی راگ پول بسیار موثر هستند.
👈 سایت‌ها و ابزار مختلفی برای بررسی کد توکن پروژه و مسائل امنیتی آن وجود دارد که از میان آنها می‌توان به CopyScape ،TokenSniffer و DEXTools اشاره کرد.
چطور پروژه های راگ پول را شناسایی کنیم؟
کلاهبرداری راگ پول شبیه به پامپ و دامپ است و با نام کلاهبرداری خروج هم شناخته می‌شود. در راگ پول‌ها این توسعه‌دهندگان پروژه هستند که با سوءاستفاده از ناآگاهی کاربر و تبلیغات فراوان بعد از جذب سرمایه، ناگهان زیر پای کاربران را خالی می‌کنند. در ادامه به نکاتی اشاره می‌کنیم که به شناسایی پروژه‌های راگ پول کمک می‌کنند:
۱. بازبینی فنی عوامل تعیین ارزش پروژه
اغلب اوقات ارزش‌گذاری پروژه‌های کلاهبرداری بلندپروازانه است و از لحاظ تکنیکال غیرممکن به نظر می‌رسد. (ارزش‌گذاری یک پروژه براساس میزان ارزش بازار آن، میزان فعالیت جامعه‌اش در شبکه‌های اجتماعی توییتر و ردیت و غیره، تعداد کیف پول‌های موجود، نحوه تخصیص توکن‌ها، کمتر از ۳۰ درصد بودن حجم توکن‌هایی که در اختیار صاحب پروژه قرار دارد و خیلی از فاکتور‌های دیگر صورت می‌گیرد.)
بررسی صرافی‌هایی که توکن پروژه را لیست کرده‌اند و جستجو کردن آدرس آن توکن در گوگل، اطلاعات خوبی را در مورد ارزش آن توکن در اختیار شما قرار می‌دهد.
۲. بررسی وایت پیپر پروژه
معمولا اکثر افراد به پروژه‌هایی اعتماد می‌کنند که جزییات اجرای آن با ارائه اطلاعات دقیق در وایت پیپر تشریح می‌شود. پروژه‌هایی که قصد کلاهبرداری دارند، فاقد هر نوع اطلاعات هستند و جزئیاتی در مورد آنها وجود ندارد. نقشه راه، اقدامات گذشته و البته برنامه آتی تیم توسعه‌دهنده پروژه نشان می‌دهد که آن پروژه با چه هدفی راه‌اندازی شده و قصد ارائه چه خدماتی را به کاربران دارد.
۳. نحوه پاسخگویی، شفافیت و عملکرد تیم پروژه در قبال کاربران
در بسیاری از موارد تیم پروژه‌های راگ پول به سوالات کاربران پاسخ‌های مبهم می‌دهند. بنابراین، بهتر است تیم‌هایی را دنبال کنید که پاسخ درخوری برای پیشنهادات، انتقادات یا سوالات شما داشته باشند. شفافیت در پاسخ‌دهی و ارائه منابع معتبر برای پوشش‌دهی ابهامات کاربران از خصوصیت‌های بسیار مهم پروژه‌های موجه تلقی می‌شود.
۴. بررسی نگرش تیم فعال در پروژه
اعتماد بیش‌ازحد تیم و مانور بی‌پایه و اساس بر روی قیمت توکن پروژه، نشان از وجود نقص در کار آن تیم است. اگر تیم هر انتقادی را به احساس ترس، عدم قطعیت و شک (FUD) نسبت دهد، باز هم باید آن را یک زنگ خطر دانست. در هر دو مورد، نوع واکنش تیم به نظرات کاربران نکته مهم و قابل‌توجهی است.
۵. بررسی داده‌های عمومی قراردادهای پروژه و فعال بودن آنها
در صورتی که قراردادها عمومی نباشند، تشخیص راگ پول بودن پروژه کار سختی است؛ اما اگر عمومی باشند می‌توان تاریخچه پروژه را بررسی کرد. همچنین باید دید که آیا قراردادهای هوشمند پروژه به‌طور مستمر در حال توسعه هستند یا مدت‌ها رها شده و غیرفعالند. اگر قراردادهای یک پروژه فعال باشند، می‌توانیم آدرس آنها را در سایت‌هایی مانند DeDotFi بررسی کنیم و مشکلات آنها را تشخیص دهیم.
از جمله سایت‌ها و ابزار مفید برای حسابرسی کد قراردادهای هوشمند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- Slither
- TokenSniffer
- DEXScreener
- DEXTools
- Securify
- SmartCheck
۶. بررسی میزان فعالیت و رابط کاربری وبسایت پروژه
ممکن است با مراجعه به وبسایت برخی از میم‌کوین‌ها این حس به شما دست بدهد که آن وبسایت به هیچ عنوان کارآمد نیست و صرفا برای رفع تکلیف راه‌اندازی شده است. معمولا پروژه‌های راگ پول با استفاده از مهندسی اجتماعی و باارزش جلوه دادن توکن‌های پروژه سعی می‌کنند تا سرمایه کاربران را سرقت کنند و هزینه زیادی را برای انجام این کار به وبسایت پروژه خود اختصاص نمی‌دهند. اغلب قالب وبسایت پروژه‌های راگ پول از سایر سایت‌ها کپی‌برداری می‌شوند. به منظور تشخیص این موضوع می‌توانید از ابزاری مثل CopyScape استفاده کنید.
همانطور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، با وارد کردن آدرس وبسایت مورد نظر در بخش جستجوی این سایت می‌تواند از اصالت آن سایت و کپی نبودنش اطمینان حاصل کنید. CopyScape تمامی نتایج مشابه با وبسایت جستجو شده را برای شما نمایش می‌دهد و در صورت شباهت میان آنها با منبع مورد نظر شما، زنگ خطر دیگری در رابطه با امکان راگ پول در پروژه مورد بررسی به صدا درمی‌آید.
۷. جستجو در مورد منابع درآمد تیم توسعه‌دهنده پروژه
به‌طور خاص در پروژه‌های نوپا و جدید، در صورتی که تیم پروژه منبع مشخصی را برای کسب درآمد معرفی نکرده باشد، احتمال راگ پول یا کلاهبرداری به‌وسیله کیف پول‌های مخفی توسط آنها وجود دارد. بسیاری از پروژه‌های نوپا و کارآمد کریپتویی با ارائه رویکرد‌های درآمدزایی پروژه در نقشه راه خود، در ازای ارائه خدمات به کاربران در مسیر جذب سرمایه و درآمدزایی برای پروژه گام برمی‌دارند.
در صورتی که آن پروژه بتواند با استفاده از تکنولوژی نوین بلاکچین دستاورد‌ها و خدمات چشمگیری به همراه داشته باشد، بدون شک مورد توجه سرمایه‌گذاران خطرپذیر قرار می‌گیرد. از جمله راه‌های دیگر برای درآمدزایی پروژه‌های نوپای حوزه رمزارز می‌توان به استیکینگ، راه‌اندازی استخر‌های نقدینگی، سرویس‌های مبتنی بر وام‌دهی و استقراض و غیره اشاره کرد. تمامی این راهکار‌ها به راه یافتن جریان نقدینگی در بستر پروژه کمک می‌کنند.
۸. بررسی شیوه توزیع توکن‌های پروژه
گاهی راگ پول‌ها از طریق کیف پول‌های بزرگ مخفی انجام می‌شوند. کاربران می‌توانند با استفاده از ابزارهایی مانند بابل‌مپس (Bubblemaps) انشعاب‌های کیف پول اصلی شبکه و اشکالات موجود در نحوه توزیع توکن‌های آن پروژه را شناسایی کنند. حتی می‌توان توزیع توکن‌ها را با مستندات موجود تطبیق داد و مغایرت‌ها را بررسی کرد. هر نوع مغایرت می‌تواند یک زنگ خطر باشد.
برای بررسی شیوه توزیع توکن‌های یک پروژه، اطلاع از میزان توکن‌هایی که به پذیرندگان اولیه پروژه تخصیص یافته و حتی توکن‌هایی که در انحصار تیم پروژه قرار دارد، می‌توانید به سایت کوین‌مارکت‌کپ مراجعه کنید. با جستجو کردن نام پروژه مورد نظرتان در بخش جستجوی این سایت می‌توانید تمامی اطلاعات مورد نیاز در مورد توکن‌های پروژه را مشاهده کنید.
۹. بررسی کارآمد و فعال بودن محصولات ارائه‌شده توسط پروژه
اگرچه گاهی پروژه‌های دارای محصول فعال هم در نهایت یک پروژه راگ پول از آب در می‌آیند، اما در بسیاری از موارد راگ پول‌ها فاقد محصول واقعی و فعال هستند. از یاد نبرید که تمامی خدمات عرصه کریپتو به منظور ارائه خدمات به کاربران هستند.
۱۰. در انتخاب پروژه عجله نکنید
در صورتی که نسبت به پروژه‌ای مردد هستید، عجله نکنید. قطعا همیشه تردید شما درست نیست، اما اکثر راگ پول‌ها در ۲۴ ساعت اول اتفاق می‌افتند. برای اطمینان بیشتر می‌توانید یک هفته صبر کنید و نکات بالا را حتما در نظر بگیرید. ممکن است برخی پروژه‌ها حتی بعد از یک هفته هم اقدام به کلاهبرداری کنند، اما در آن زمان شانس درگیر شدن شما کمتر است.
بهترین راه برای کنترل کردن احساسات خود در بازار‌های مالی، مطالعه در مورد پروژه‌های موجه و بررسی توکنومیکس، نقشه راه و وایت پیپر آنهاست. به هیچ عنوان تصور نکنید که اگر در کف قیمت به سراغ یک پروژه نروید، دیگر هیچ راهی برای کسب سود در بازار‌های مالی برای شما وجود ندارد. آشنایی با روان‌شناسی بازار‌های مالی، به ویژه بازار کریپتو، از جمله عوامل مهم برای فعالیت کردن در چنین فضایی محسوب می‌شود.
سوالات متداول (FAQ)
سرقت دارایی کاربران با راه‌اندازی پروژه‌های ناکارآمدی که از ناآگاهی این افراد سوءاستفاده می‌کنند و صاحب پروژه به یکباره کل سرمایه را برداشته و فرار می‌کند، راگ پول نام دارد.
بررسی سایت پروژه، شیوه پاسخگویی تیم پروژه به کاربران، بررسی نقشه راه و وایت پیپر پروژه، بررسی محصول و شیوه توزیع توکن‌های پروژه و غیره همگی از راهکارهای شناسایی راگ پول هستند.
سخن پایانی
تمام مواردی که به آنها اشاره شد، نکاتی برای تشخیص زودهنگام پروژه‌های راگ پول
