موناد (Monad) چیست؟ شبکه لایه ۱ پرسرعت با ادعای ۱۰ هزار تراکنش در ثانیه

موناد (Monad) یکی از جدیدترین شبکه‌هایی است که با وعده پردازش ۱۰ هزار تراکنش در ثانیه، عزم خود را جزم کرده است تا مشکلات رایج بلاکچین‌های لایه‌ ۱ را حل کند. سال‌ها است که توسعه‌دهندگان مجبور هستند میان تمرکززدایی، امنیت و مقیاس‌پذیری یکی را فدای دیگری کنند و هر مصالحه‌ای در این سه عامل نتیجه‌ای جز یک شبکه کند و ناکارآمد نداشته است. موناد ادعا می‌کند رویکرد متفاوتی را در پیش گرفته است تا ضمن سازگاری کامل با ماشین مجازی اتریوم یک شبکه سریع، امن و مقرون‌به‌صرفه ارائه دهد. اگر علاقه‌مند هستید بدانید موناد (Monad) چیست، چطور کار می‌کند، در مقایسه با اتریوم و سولانا چه مزیت‌هایی دارد و از این شبکه برای چه مواردی استفاده می‌شود، در این واکاوی با میهن بلاکچین همراه باشید.

موناد (Monad) چست؟

در میان‌ رقابت تمام‌نشدنی شبکه‌های لایه ۱ برای حل مشکل سه‌گانه بلاکچین، موناد خود را به‌عنوان یک راه‌حل عملیاتی و با عملکرد بالا معرفی کرده است. موناد (Monad) یک بلاکچین لایه ۱ کاملاً سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) است که قصد دارد بستری را برای تراکنش‌های سریع‌تر، ایمن‌تر و ارزان‌تر فراهم کند. مهم‌ترین ادعاهای تیم پروژه به شرح زیر هستند:

• موناد ۱۰٬۰۰۰ تراکنش در ثانیه را پردازش می‌کند.
• زمان‌های بلاک موناد در حدود یک ثانیه است.
• هزینهٔ گس هر تراکنش کمتر از یک سنت است.
• نودها با حداقل نیازهای سخت‌افزاری راه‌اندازی می‌شوند.

چنین عملکردی نتیجه بازطراحی بسیاری از مؤلفه‌های اصلی بلاکچین ازجمله اجرای تراکنش‌ها به‌صورت موازی (Parallel Execution)، بهینه‌سازی در لایهٔ اجماع و اجرای یک نسخه سفارشی از EVM است. به‌این ترتیب، توزیع بار شبکه بین نود‌ها بهبود می‌یابد و نهایی‌سازی تراکنش‌ها با کمترین تأخیر (Latency) انجام می‌شوند. چنین قابلیتی برای اپلیکیشن‌های مالی، بازی‌های بلاکچینی و بازارهای لحظه‌ای حیاتی است.

به‌علاوه، به‌دلیل سازگاری کامل موناد با EVM، توسعه‌دهندگانی که با زیرساخت‌های اتریوم آشنا هستند می‌توانند برای مهاجرت یا توسعه اپلیکیشن‌های جدید با کمترین دردسر از ابزارها و قراردادهای سالیدیتی استفاده کنند. در نتیجه تجربهٔ کاربر نهایی نیز تا حد زیادی ارتقاء می‌یابد.

اگرچه این ویژگی‌ها تا امروز ادعاهای پروژه هستند؛ اما اگر عملا تحقق یابند، موناد میزبان نسل جدیدی از اپلیکیشن‌های وب ۳ می‌شود که تا امروز به‌دلیل محدودیت‌های سرعت و هزینه روی اتریوم اجرایی نبوده‌اند.

تاریخچه شکل‌گیری شبکه موناد

داستان شکل‌گیری موناد، قصه‌ای از تجربه و جسارت است. ریشه‌های این پروژه به سال ۲۰۱۴ بازمی‌گردد؛ زمانی که کیان هان (Keone Hon) و جیمز هانساکر (James Hunsaker) در شرکت جامپ تریدینگ (Jump Trading) هدایت یک تیم ده‌نفره را برعهده گرفتند و یکی از سریع‌ترین سیستم‌های معاملاتی جهان در حوزه معاملات با فرکانس بالا (HFT) را ساختند. این سیستم با تاخیر کمتر از یک میکروثانیه، روزانه بین ۲۰ تا ۵۰ میلیارد دلار حجم معاملاتی را در بازارهای فیوچرز (Futures) و نقدی پردازش می‌کرد.

این همکاری موفقیت‌آمیز باعث شد نام تیمشان در میان برترین گروه‌های HFT جهان بدرخشد. سپس در سال ۲۰۲۰، مسیر آن‌ها به سمت بازار ارزهای دیجیتال کشیده شد و تنها یک سال بعد بازوی کریپتویی جامپ تریدینگ به‌نام جامپ کریپتو (Jump Crypto) شکل گرفت. تمرکز اصلی تیم در این بخش روی پروژه‌های دیفای شبکه سولانا بود.

اما نقطه عطف اصلی در اوایل ۲۰۲۲ رقم خورد؛ زمانی که هان و هانساکر همراه با یونیس گیارتا (Eunice Giarta) که بیش از یک دهه مدیریت محصول در حوزه فین‌تک را برعهده داشت، تصمیم گرفتند با اتکا به تجربه‌ چندین ساله خود در حوزه‌ سیستم‌های توزیع‌شده و برنامه‌نویسی با تاخیر کم، مونادلبز (Monad Labs) را بنیان‌گذاری کنند.

هدف آن‌ها ایجاد یک بلاکچین لایه‌ ۱ سازگار با EVM بود که محدودیت‌های عملکردی موجود را پشت سر بگذارد. آن‌ها می‌دانستند دستیابی به کارایی بالا مستلزم بازنگری اساسی در لایه‌های اجرا و اجماع است. همین نگاه منجر به توسعه‌ پایگاه داده اختصاصی MonadDB شد؛ سیستمی که می‌تواند وضعیت اتریوم را به‌طور کارآمد ذخیره کند و در عین حال دسترسی موازی به داده‌های وضعیت را هم امکان‌پذیر می‌کند.

این باور تنها در حد ایده باقی نماند. موناد در سال ۲۰۲۴ موفق شد با برگزاری چندین دور سرمایه‌گذاری به رهبری پارادیم (Paradigm) و اوکی‌اکس ونچرز (OKX Ventures) و جذب ۲۲۵ میلیون دلار به طور جدی به سمت بازتعریف بلاکچین‌های لایه ۱ حرکت کند.

شبکه موناد چطور کار می‌کند؟

برای درک اینکه بدانیم موناد چطور می‌خواهد ۱۰٬۰۰۰ تراکنش در ثانیه را عملی کند، باید به معماری درونی آن نگاه کنیم. این شبکه توانسته با مجموعه‌ای از نوآوری‌ها در چهار بخش کلیدی، بدون اینکه سازگاری با اکوسیستم اتریوم را قربانی کند، کارایی شبکه را بالا ببرد.

• موناد بی‌اف‌تی (MonadBFT): یک مکانیزم اجماع پیشرفته مبتنی بر تحمل خطای بیزانس (Byzantine Fault Tolerance) است که سرعت و امنیت را بهبود می‌دهد.
• اجرای معوق (Deferred Execution): این تکنیک مراحل غیرضروری اجرا را به زمان مناسب‌تری موکول می‌کند و از این طریق کارایی پردازش تراکنش‌ها را بالا می‌برد.
• اجرای موازی (Parallel Execution): از پردازش موازی برای اجرای هم‌زمان چندین تراکنش استفاده می‌کند.
• موناد دی‌بی (MonadDb): یک پایگاه داده‌ اختصاصی و با کارآیی بالا است که برای مدیریت داده‌های بلاکچین و دسترسی موازی طراحی شده است.

مجموع این نوآوری‌ها به موناد کمک می‌کند تا گلوگاه‌های فعلی بلاکچین‌ها را از میان بردارد؛ در حالی که توسعه‌دهندگان می‌توانند از سازگاری کامل شبکه با بایت‌کد EVM بهره ببرند و قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز موجود را بدون نیاز به تغییرات اساسی روی موناد اجرا کنند. از سوی دیگر، به‌واسطه سازگاری با پروتکل فراخوانی از راه‌دور اتریوم (Ethereum RPC) کاربران هم می‌توانند بدون اعمال هیچ تغییری با کیف‌پول‌ها و ابزارهای فعلی کار کنند.

به‌لطف این یکپارچگی، آنچه که در اکوسیستم اتریوم وجود دارد می‌تواند از کارایی بالای موناد بهره‌مند شود:

• اپلیکیشن‌ها: هر برنامه غیرمتمرکزی که روی اتریوم ساخته شده است می‌تواند بدون دردسر روی موناد اجرا شود.
• ابزارهای توسعه: موناد از ابزارهای پرکاربردی مانند Hardhat ،Apeworx و Foundry کاملاً پشتیبانی می‌کند.
• کیف‌پول‌ها: کیف‌پول‌هایی نظیر متامسک و فانتوم بدون هیچ تغییری قابل استفاده هستند.
• سرویس‌های آنالیز و ایندکسینگ: پلتفرم‌هایی مانند اتراسکن (Etherscan) و دون (Dune) می‌‌توانند داده‌های موناد را تحلیل و فهرست‌بندی کنند.

گفتنی است کلاینت موناد با تمرکز روی عملکرد بالا، از پایه با زبان‌های برنامه‌نویسی C++ و Rust توسعه یافته است که خود نشان‌دهنده اهمیت سرعت و کارایی در قلب این پروژه است.

دیتابیس MonadDB چیست؟

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های بلاکچین‌های امروزی، مدیریت وضعیت (State Management) است؛ همان بخشی که مسئول ذخیره و بازیابی داده‌های قراردادهای هوشمند است. به‌طور مثال، زمانی‌که کاربر می‌خواهد توکنی را سواپ کند، شبکه باید موجودی حساب‌ها را از دیتابیس بخواند. در بسیاری از بلاکچین‌ها این کار زمان‌بر است و هر بار دسترسی به داده بین ۱۰ تا ۲۰ میکروثانیه طول می‌کشد. بنابراین، بدون بهینه‌سازی دسترسی به وضعیت، حتی اگر محاسبات به‌صورت موازی انجام شوند، سرعت شبکه چندان بالا نمی‌رود.

موناد برای غلبه بر این چالش MonadDb را توسعه داده که یک دیتابیسی اختصاصی است که دقیقاً برای ساختارهای داده‌ اتریوم و الگوهای دسترسی مرتبط با بلاکچین طراحی شده است. بر خلاف پایگاه داده‌ کلید- مقدار مانند LevelDB یا RocksDB، موناد‌دی‌بی برای داده‌های درخت مرکل اتریوم و مدیریت وضعیت بلاکچین طراحی شده است. همچنین، به‌‌لطف استفاده از سخت‌افزارهای مدرن مانند هاردهای SSD، پردازنده‌های چند هسته‌ای و پشتیبانی از ورودی- خروجی غیرهمزمان و فناوری io_uring لینوکس، راندمان عملیاتی را به‌طور چشمگیری بالا برده است.

ویژگی مهم MonadDb این است که دسترسی به وضعیت را بسیار سریع‌تر از سیستم‌های سنتی انجام می‌دهد و در نتیجه اجرای موازی تراکنش‌ها واقعا معنا پیدا می‌کند. علاوه بر این، طراحی دیتابیس موناد به گونه‌ای است که نیاز به سخت‌افزارهای سنگین ندارد؛ مثلاً تنها یک رم ۳۲ گیگابایتی کافی است، در حالی که بسیاری از بلاکچین‌های پرسرعت به منابعی چند برابر این مقدار نیاز دارند.

یکی دیگر از نقاط قوت دیتابیس موناد، سازگاری کامل با ساختار وضعیت اتریوم است. این یعنی امکان بازپخش تاریخچه بلاک‌ها، اجرای تست‌ها و پردازش داده‌های قبلی اتریوم روی موناد وجود دارد. این سازگاری، یکپارچه‌سازی اپلیکیشن‌ها و داده‌های اتریوم را با موناد تسهیل می‌کند.

از طرف دیگر دیتابیس موناد به‌خاطر تسریع اعتبارسنجی ورودی‌ها و خروجی‌های تراکنش‌ها در طول پردازش، مدل اجرای موازی موناد را بهبود می‌بخشد. ترکیب سرعت در دسترسی به داده و اجرای خوش‌بینانه (Optimistic execution) به موناد کمک می‌کند تا وعده پردازش بیش از ۱۰ هزار تراکنش در ثانیه را محقق کند.

اگرچه ساخت MonadDb به دلیل ماهیت تخصصی طراحی پایگاه داده‌های کلید-مقدار کار چندان ساده‌ای نیست؛ اما حالا سیستم به‌لطف دسترسی جزئی به وضعیت MonadDb می‌تواند اجزای مختلف وضعیت یک قرارداد را به صورت جداگانه مدیریت کند. به‌طور مثال، در یک قرارداد توکن ERC20، تراکنش‌هایی که بر موجودی‌های مختلف کاربر تاثیر می‌گذارند با یکدیگر تداخلی ندارند و می‌توانند به‌طور همزمان پردازش شوند.

اگر هم تراکنش‌هایی با هم تداخل داشته باشند، سیستم پس از اجرای اولیه به‌صورت موازی بررسی می‌کند که کدام بخش‌های وضعیت تغییر کرده است. بعد از شناسایی تراکنش‌های متعارض، همان تراکنش‌ها دوباره به صورت متوالی (ترتیبی) اجرا می‌شوند. این روش علاوه بر بهبود کارایی، تعداد دفعات خواندن‌های پرهزینه از دیسک را هم کاهش می‌دهد.

مکانیزم اجماع MonadFTB چیست؟

شبکه‌ بلاکچینی را شبیه به یک ارکستر بزرگ تصور کنید که باید بدون هیچ‌گونه ناهماهنگی، در کمترین زمان ممکن یک قطعه موسیقی را اجرا کند. مکانیزم اجماع اختصاصی MonadBFT نقش رهبر این ارکستر را دارد که صدها نود را به‌گونه‌ای مدیریت می‌کند که همه در کمتر از یک ثانیه روی نتیجه واحد به توافق برسند.

مکانیزم اجماع موناد بر پایه نسخه بهبودیافته‌ای از الگوریتم اجماع “HotStuff” ساخته شده است و به جای اجرا، روی «ترتیب تراکنش‌ها» تمرکز می‌کند. هدف اصلی مکانیزم اجماع MonadFTB دستیابی به زمان بلاک یک ثانیه و نهایی‌شدن تک‌اسلاتی است. موناد برای رسیدن به این هدف از چندین تکنیک ویژه بهره برده است:

• پایپ‌لاینینگ (Pipelining): این تکنیک اجازه می‌دهد مراحل مختلف فرآیند اجماع به صورت هم‌زمان جلو بروند، درنتیجه در زمان صرفه‌جویی می‌شود و کارآیی کلی افزایش پیدا می‌کند.
• اجرای معوق (Deferred Execution): از آنجایی‌که پیشنهادهای بلاک از محاسبه وضعیت کامل جدا می‌شود، لازم نیست نود رهبر فورا ریشه مرکل جدید را اضافه کند. این جداسازی زمان بیشتری را برای هر دو فرآیند اجرا و اجماع فراهم می‌کند.
• لایه شایعه‌پراکنی و شبکه همتا‌به‌همتای بهینه‌شده (Optimized Gossip Layer and Peer-to-Peer Network): تیم توسعه موناد با بهبود لایه شایعه‌پراکنی و شبکه همتا‌به‌همتا، مکانیزم توزیع اطلاعات را بهبود داده است. در این مکانیزم از ساختارهای درختی پیشرفته استفاده شده است تا پیشنهاد بلاک‌ها سریع‌تر و بهتر بین نودها پخش شوند.
• مونتاژ احتمالی (Probabilistic Assembly): این تکنیک میزان داده‌هایی را که باید منتقل شوند، کاهش می‌دهد و در نتیجه کارآیی افزایش می‌یابد.
• فشرده‌سازی داده‌ها (Data Compression): الگوریتم با استفاد از تکنیک‌های فشرده‌سازی از جمله فشرده‌سازی خوش‌بینانه و احتمالی میزان داده‌هایی که باید منتقل شوند را به‌حداقل می‌رساند.

بهینه‌سازی‌هایی که در مکانیزم اجماع MonadBFT اعمال شده است، چند مزیت مهم را به ارمغان می‌آورد:

• افزایش زمان‌بندی اجرای تراکنش‌ها: در هر دور اجماع، زمان بیشتری برای پردازش تراکنش‌ها فراهم می‌شود.
• بهبود استفاده از منابع: در زمان تولید بلاک از منابع و توان پردازشی شبکه به شکل کارآمدتری استفاده می‌شود.
• کاهش سربار شبکه: حجم داده‌ موردنیاز برای رسیدن به اجماع کمتر می‌شود.
• افزایش توان عملیاتی شبکه: در مجموع امکان پردازش حجم بالاتری از تراکنش‌ها ایجاد می‌شود.

برخلاف زنجیره‌‌‌های مبتنی بر کازماس (Cosmos) که معمولاً تعداد اعتبارسنج‌ها را به حدود ۱۰۰ ولیدیتور محدود می‌کند، موناد هیچ محدودیتی در این زمینه ندارد. این شبکه قرار است با تقریبا ۱۵۰ اعتبارسنج فعالیتش را شروع کند و تعداد اعتبارسنج‌ها به مرور زمان بیشتر شوند. این رویکرد باعث ایجاد یک شبکه غیرمتمرکز می‌شود و درعین‌حال عملکرد بالای آن را حفظ می‌کند.

همچنین، مکانیزم اجماع موناد با استفاده از یک روش حراج گس اولویت‌دار، تراکنش‌ها را بر اساس میزان کارمزدی که برای آن‌ها پرداخت می‌شود از بالا به پایین‌ اولویت‌بندی می‌کند. این روش باعث کوتاه‌تر شدن زمان بلاک و «نهایی‌سازی در یک اسلات» می‌شود که دقیقا با هدف موناد برای پردازش تراکنش‌ها با سرعت و توان عملیاتی بالا همسو است.

اگر بخواهیم ساختار مکانیزم اجماع MonadBFT را به‌طور توضیح دهیم یک لایه شایعه‌پراکنی و شبکه همتابه‌همتای بسیار بهینه است که با استفاده از ساختارهای درختی و روش‌های مونتاژ احتمالی و فشرده‌سازی داده، پیشنهاد بلاک‌ها را به‌شکل کارآمد توزیع می‌کند. این کار منجر به کاهش انتقال داده و افزایش بازده می‌شود و توان پردازشی بالای موناد را تضمین می‌کند.

تفاوت موناد با سایر شبکه‌های لایه ۱ چیست؟

موناد با معرفی دو نوآوری کلیدی در سطح ماشین مجازی اتریوم به عملکرد خارق‌العاده‌ای دست پیدا می‌کند:

• اجرای موازی: در این روش، تراکنش‌ها در پشت‌صحنه به صورت هم‌زمان روی چند هسته و چند رشته پردازشی اجرا می‌شوند؛ اما در نهایت، نتایج به همان ترتیب اصلی ثبت می‌شود. از نگاه کاربر و توسعه‌دهنده، همه چیز مثل گذشته به‌صورت متوالی اجرا می‌شود ولی سرعت پردازش به شکل چشمگیری افزایش می‌یابد.
• خط لوله سوپراسکالر (Superscalar Pipelining): در این تکنیک، کارها ابتدا به مراحل کوچک‌تر تقسیم و سپس تمام مراحل به‌صورت موازی اجرا می‌شوند تا کارایی بهبود پیدا کند. برای درک بهتر این روش، بگذارید یک مثال ساده بزنیم؛ یک کافی‌شاپ شلوغ سنتی را در نظر بگیرید که در آن باریستا مجبور است هر سفارش را از ابتدا تا انتها (از آسیاب‌کردن و دم‌کردن دانه‌های قهوه تا اضافه‌کردن طعم‌های درخواستی) کامل ‌کند و سپس سراغ سفارش مشتری بعدی برود. اگرچه این روش ساده است، اما به‌خاطر کند بودن باعث ایجاد صف‌های طولانی می‌شود. حالا یک کافی‌شاپ مدرن را تصور کنید که چندین باریستا هم‌زمان چند سفارش را در مراحل مختلف انجام می‌دهند؛ یکی قهوه را آسیاب می‌کند، دیگری دم می‌کند و نفر سوم طعم‌دهنده اضافه می‌کند. نتیجه همپوشانی وظایف این است که زمان کلی اجرای هر سفارش کاهش پیدا می‌کند و بازدهی بالا می‌رود.

موناد برای حل گلوگاه‌های موجود در ذخیره‌سازی وضعیت، پردازش تراکنش‌ها و اجماع توزیع‌شده از مفهوم پایپ‌لاینینگ در چهار بخش مکانیزم اجماع MonadBFT، اجرای معوق، اجرای موازی و دیتابیس MonadDb استفاده کرده است.

تفاوت موناد با سولانا

تفاوت موناد با سولانا در اجرای موازی، نحوه مدیریت وابستگی‌های تراکنش است. در شبکه سولانا توسعه‌دهنده باید مشخص کند که هر تراکنش به کدام بخش از وضعیت شبکه دسترسی خواهد داشت. تراکنش‌هایی که بخش‌های جداگانه‌ای از وضعیت را تغییر می‌دهند، می‌توانند به‌طور موازی اجرا شوند؛ اما تراکنش‌هایی که همپوشانی دارند باید به‌صورت متوالی پردازش شوند. درمقابل، موناد به همه تراکنش‌ها اجازه می‌دهد به‌طور موازی اجرا می‌شوند. اگر تداخلی بین آن‌ها شناسایی شود، فقط همان تراکنش‌های ناسازگار دوباره به صورت متوالی اجرا می‌شوند.

تفاوت موناد با اتریوم

اتریوم بیش از یک دهه است که به‌عنوان ستون اصلی دنیای بلاکچین شناخته می‌شود؛ هزاران پروژه روی آن ساخته شده است و میلیون‌ها کاربر روی این شبکه لایه ۱ فعالیت دارند. با وجود این عظمت، اتریوم هنوز با محدودیت‌هایی مانند سرعت پایین و کارمزد بالا دست‌وپنجه نرم می‌کند. درست همین‌جااست که موناد وعده می‌دهد همان قابلیت‌های اتریوم را با سرعتی خیره‌کننده و هزینه‌ بسیار کمتر ارائه دهد. البته باید به خاطر داشت که موناد هنوز در مرحله تست‌نت است و آنچه امروز درباره‌اش می‌شنویم، بیشتر وعده‌هایی است که باید در میدان عمل ثابت شوند. در جدول زیر مهم‌ترین تفاوت‌های موناد و اتریوم به‌طور خلاصه آورده شده است:

مزیت موناد برای کاربران چیست؟

موناد به‌خاطر سازگاری کامل با ماشین مجازی اتریوم و عملکرد استثنایی خود، تجربه کاربری بی‌نظیری را به‌ ارمغان می‌آورد. به‌لطف پشتیبانی کامل موناد از بایت‌کد EVM، برنامه‌های ساخته‌شده روی اتریوم می‌توانند بدون تغییر کد به موناد منتقل شوند. علاوه بر این، به‌دلیل پشتیبانی از رابط‌های پروتکل فراخوانی از راه‌دور (RPC) اتریوم، امکان استفاده از ابزارهای زیرساختی مانند اتراسکن (Etherscan) و پروتکل گراف (The Graph) را به‌صورت بی‌دردسر فراهم می‌کند.

از نظر عملکرد، موناد توان پردازش ۱۰ هزار تراکنش در ثانیه (معادل یک میلیارد تراکنش در روز) را دارد و نهایی‌سازی تراکنش‌ها تنها در یک ثانیه انجام می‌شود. این سطح از کارایی به موناد اجازه می‌دهد تا میزبان جامعه‌ بسیار بزرگی از کاربران باشد و تجربه‌های تعاملی پیشرفته‌تری را نسبت به بلاکچین‌های فعلی ارائه دهد؛ در حالی‌که هزینه هر تراکنش نیز به شکل قابل توجهی کاهش می‌یابد.

اما ارزش واقعی موناد زمانی روشن می‌شود که تاثیر آن را بر کاربران برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) در نظر بگیریم. به‌طور کلی برنامه‌های غیرمتمرکز نسبت به خدمات متمرکز مزایای قابل‌توجهی دارند؛ از جمله اینکه به‌واسطه قابلیت ترکیب‌پذیری و رابط‌های باز، توسعه‌دهندگان توسعه‌دهندگان می‌توانند اجزای مختلف را روی هم قرار دهند و قابلیت‌های پیچیده‌تری بسازند. همچنین، شفافیت و حسابرسی‌پذیری باعث می‌شود منطق برنامه‌ها کاملاً در کد مشخص باشد و هرکسی بتواند وضعیت مالی آن‌ها را به‌ویژه در حوزه دیفای بررسی کند. از طرف دیگر، مقاومت در برابر سانسور و بی‌طرفی شبکه به هر کسی اجازه می‌دهد آزادانه تراکنش ارسال کند یا اپلیکیشن خود را در یک شبکه بدون مجوز مستقر کند. در نهایت، دسترسی جهانی باعث می‌شود خدمات مالی پایه برای تمام کاربران اینترنت، به‌ویژه افراد فاقد دسترسی بانکی، قابل استفاده باشد.

اما مسئله این است که برنامه‌های غیرمتمرکز برای تحقق این مزایا به یک زیرساخت مقرون‌به‌صرفه و با کارآیی بالا نیاز دارند. تصور کنید یک اپلیکیشن با یک میلیون کاربر فعال روزانه که هر کدام ۱۰ تراکنش انجام می‌دهند، باید روزانه ۱۰ میلیون تراکنش (حدود ۱۰۰ تراکنش در ثانیه) را پردازش کند. بررسی آمار وب‌سایت L2Beat نشان می‌دهد که در حال حاضر هیچ‌یک از بلاکچین‌های سازگار با ماشین مجازی اتریوم چنین ظرفیتی را ارائه نمی‌دهد.

موناد با معماری نوآورانه خود، این محدودیت‌ها را برطرف می‌کند و سطحی از عملکرد و مقیاس‌پذیری را به دنیای بلاکچین‌های سازگار با EVM می‌آورد که تاکنون دست‌نیافتنی بوده است. این شبکه نه تنها برای کاربران، بلکه برای توسعه‌دهندگان و پژوهشگران نیز فرصتی فراهم می‌کند تا از گستره عظیم اپلیکیشن‌ها، کتابخانه‌ها و پژوهش‌های رمزنگاری موجود در اکوسیستم EVMها استفاده کنند و همزمان از عملکرد و مقیاس‌پذیری بی‌سابقه موناد بهره‌مند شوند.

کاربردهای شبکه موناد چیست؟

ازآنجایی که موناد کاملاً با EVM سازگار است، هرچیزی که روی اتریوم قابل‌اجرا است را می‌توان روی این شبکه هم پیاده کرد؛ اما با سرعت و کارایی بسیار بالاتر. برخی از کاربردهای قابل‌اجرا روی موناد عبارتنداز:

۱. NFTهای موناد

توکن‌های غیرقابل‌تعویض (NFT) در موناد درست همانند NFTهای مبتنی بر اتریوم کار می‌کنند. بنابراین، فرآیند ساخت، مینت و خریدوفروش آن‌ها برای کاربران آشنا و ساده است. نکته جذاب ماجرا این است که زیرساخت معاملاتی NFTهای موناد از همین حالا آماده است؛ چراکه قرار است بازار مجیک ادن (Magic Eden) میزبان اصلی آن‌ها باشد. این یعنی به محض راه‌اندازی مین‌نت موناد، کلکسیونرها می‌توانند سراغ مجیک ادن بروند و از اولین دارندگان NFTهای موناد شوند. حتی علاقه‌مندان می‌توانند سراغ کالکشن‌های آزمایشی بروند و از طریق کیف پول مجیک ادن، خود را برای مینت‌های آینده آماده کند.

۲. دیفای موناد

دیفای موناد امکانات مختلفی از استخرهای استیکینگ گرفته تا سواپ، بریج، صرافی‌های غیرمتمرکز و وام‌دهی و وام‌گیری را به کاربران ارائه می‌دهد. تفاوت اصلی دیفای موناد با سایر بلاکچین‌ها این است که به‌خاطر توان پردازشی بالا و تأخیر کمتر، تجربه‌ روان‌تر و مقیاس‌پذیرتری را برای کاربران فراهم می‌کند.

۳. برنامه‌های غیرمتمرکز موناد

پیاده‌سازی برنامه‌های غیرمتمرکز روی موناد با استفاده از همان زبان‌ها و ابزارهای آشنای اتریوم انجام می‌شود. این یعنی مهاجرت یا ساخت اپلیکیشن‌های جدید روی موناد کار دشواری نیست؛ مسئله فقط زمان راه‌اندازی مین‌نت است.

راه‌اندازی مین نت موناد و ایردراپ توکن MON

تست‌نت عمومی موناد در ۱۹ فوریه ۲۰۲۴ (۳۰ بهمن ۱۴۰۳) راه‌اندازی شد و بستری را برای آزمایش قابلیت‌ها، توسعه و استقرار برنامه‌های غیرمتمرکز فراهم کرد. انتظار می‌رود مین‌نت این شبکه تا پایان سال ۲۰۲۵ راه‌اندازی شود و زمان دقیق آن به موفقیت تست‌نت بستگی دارد. اگرچه تاکنون خبری از ایردراپ رسمی موناد منتشر نشده است، اما احتمال می‌رود همزمان با لانچ مین‌نت شاهد راه‌اندازی توکن موناد (MON) هم باشیم. توصیه می‌شود کاربران علاقه‌مند اخبار مربوط به ایردراپ موناد و لانچ توکن را تنها از منابع رسمی دنبال کنند و برای افزایش شانس خود پیش‌نیازهای لازم را انجام دهند. در مورد توکنومیکس موناد نیز هنوز جزئیات قطعی اعلام نشده است، اما با توجه به سرمایه‌گذاری ۲۲۵ میلیون دلاری موناد به رهبری پارادایم انتظار می‌رود که مدل دقیقی برای توزیع و مشوق‌های اقتصادی با هدف پشتیبانی از رشد اکوسیستم طراحی شود.

چالش‌های پیش‌روی موناد چیست؟

شبکه موناد برای رسیدن به سرعت و مقیاس‌پذیری بالا از نوآوری‌هایی نظیر اجرای موازی تراکنش‌ها، اجماع اختصاصی و یک دیتابیس جدید استفاده می‌کند؛ اما همین تغییرات می‌توانند پیچیدگی‌های فنی بالقوه‌ای را ایجاد کند. به‌علاوه، اختصاصی بودن ماشین مجازی و پایگاه داده موناد نگرانی‌هایی را درباره شفافیت و تمرکزگرایی ایجاد می‌کند. با این اوصاف، بزرگ‌ترین چالش پیش‌روی موناد این است که نشان دهد این وعده‌ها در عمل پایدار، امن و به‌اندازه کافی غیرمتمرکز خواهند بود.

جمع‌بندی

موناد (Monad) یک بلاکچین لایه ۱ نوظهور است که تلاش می‌کند مرزهای سرعت و مقیاس‌پذیری را جابه‌جا کند. این شبکه ادعا می‌کند که توانایی پردازش ۱۰ هزار تراکنش در ثانیه را دارد، نهایی‌سازی بلاک‌ها را در حدود یک ثانیه انجام می‌دهد، هزینه هر تراکنش در موناد کمتر از یک سنت است و راه‌اندازی نودها به تجهیزات سخت‌افزاری کمتری نیاز دارد. به‌علاوه، سازگاری کامل موناد با ماشین مجازی اتریوم به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد قراردادهای هوشمند یا برنامه‌های خود را با کمترین دردسر به موناد منتقل کنند یا روی آن بسازند. در نتیجه، کاربران از یک تجربه روان و سریع بهره‌مند خواهند شد. با این حال، تمام موارد در حال حاضر در حد وعده و نقشه راه مطرح شده‌ است. بنابراین، باید منتظر راه‌اندازی رسمی مین‌نت بمانیم تا مشخص شود موناد تا چه اندازه می‌تواند ادعاهای خود را محقق کند. نظر شما چیست؟ آیا موناد می‌تواند با عملی کردن ۱۰٬۰۰۰ تراکنش در ثانیه اتریوم و سولانا را به چالش بکشد؟

سوالات متداول (FAQ)