مبادلات اتمی بین زنجیره ای (cross-chain atomic swap) به معنای توانایی تبادل دارایی های دیجیتال بین شبکه های مختلف بلاک چین بدون دخالت نهاد مرکزی می‌باشد. مبادلات اتمی از اوایل سال ۲۰۱۷ باعث افزایش علاقه جامعه کریپتو شده است. این نوع تبادل ها با مبادلات غیرمتمرکز ارز دیجیتال تفاوت دارند زیرا پروتکل کریپتوگرافیک تازه ای ارائه می‌دهند. در این مبادلات، دو طرف به طور یکپارچه و ایمن، بیت کوین یا سایر دارایی های دیجیتال را بدون خطر سرقت تبادل می‌کنند.
مبادلات اتمی از طریق کریپتوگرافی و با استفاده از یک حساب اسکرو، این امکان را می دهد تا در صورت عدم انجام معامله، سرمایه به طور آنی به کاربران عودت گردد. حتی اگر معامله بین دو معامله کننده لغو شود، می توان سرمایه را پس گرفت.
مبادلات اتمی بین زنجیره ای: پروتکل و گیت‌وی
پلتفرم های متمرکز و برنامه های غیرمتمرکز (dApps) نیازی به اجرای مبادلات اتمی ندارند. هرچند برای انجام تراکنش ایمن بین دو کاربر در دو شبکه بلاک چین متفاوت به پروتکل های خاصی نیاز است.
یکی از این پروتکل ها ویوز (Waves) می‌باشد که مبادلات اتمی در مقیاس بزرگ را میان بلاک چین های مختلف امکان پذیر می‌سازد.
این پروتکل، سیستمی ایجاد می‌کند تا ارسال و دریافت توکن ها در بلاک چین های مختلف را امکان پذیر سازد. بنابراین هنگامی که آلیس یک بیت کوین (BTC) به باب ارسال می‌کند و باب نیز ۷۷ اتر (ETH) به آلیس برمی‌گرداند، این سیستم باید بتواند هر دو نوع توکن را ذخیره کند. این امر مبادله اتمی واقعی است.
در مقایسه با این موضوع، چندین صرافی که دسترسی با یک رمز ورود در اختیار کاربران قرار داده و به آن ها امکان نگهداری چند نوع ارز دیجیتال در یک کیف پول را می‌دهند، از مکانیزم های مختلفی پیروی می‌کنند. در واقع کیف های پول جدیدی طبق نیاز کاربر ایجاد شده است و بر روی پروفایل و رمز عبور کاربر بازنمایی می شود. این حالت مبادله اتمی واقعی نیست زیرا هیچ ارتباط بین زنجیره ای وجود ندارد.
اتان هیلمن موسس شرکت کامن ولث کریپتو (Commonwealth Crypto) و عضو تحقیقاتی دانشگاه بوستون در خصوص تحقیق و توسعه فناوری بلاک چین در مصاحبه ای بیان کرد:
در حالی که پروتکل های مبادله اتمی برای بلاک چین های مشابه با بیت کوین سال هاست که شناخته شده می‌باشند، برای عملی کردن و استفاده آسان معامله کنندگان از این مبادلات اتمی اقدامات اندکی صورت گرفته است. فکر نکنم در حال حاضر نرم افزاری وجود داشته باشد که کاربران را قادر سازد تا به راحتی مبادلات اتمی بین زنجیره ای انجام دهند.
سیستم های گیت‌وی موجود
سیستم های گیت‌وی برای تبادل توکن ها می‌باشند. سیستم های گیت‌وی موجود فقط تبدیل یک نوع توکن را امکان پذیر می‌کنند. برای انتقال سایر توکن ها، یک سیستم گیت‌وی دیگر باید ایجاد شود. این مرحله اضافی است و باعث هدر رفتن گس (Gas) می‌شود. مبادلات اتمی این چندگانگی سیستم های گیت‌وی را با یک سیستم گیت‌وی جایگزین خواهند کرد تا انتقال انواع توکن را امکان پذیر سازد.
معمولا گیت‌وی ها به توکن ها اجازه می‌دهند تا به راحتی وارد مبادلات مختلفی شوند که از نودهای شخص ثالث پشتیبانی می‌کنند یا بر اساس بلاک چین های خود می‌باشند. اصطلاح رایج برای این گیت‌وی ها، گیت‌وی های پرداختی می‌باشد.
تیم توسعه پلتفرم ویوز در حال ایجاد شبکه ای است که بتواند سیستم های گیت‌وی را مدیریت کند تا فرآیند ورود به مبادلات اتمی با سایر شبکه های بلاک چین مهم نظیر اتریوم را تسهیل بخشد.
هیلمن بیان کرد در حالی که رویکرد پلتفرم ویوز ارزشمند است، با این حال مسائل امنیتی وجود دارد که توسعه دهندگان سیستم باید به آن پرداخته و بهبود بخشند. وی تاکید کرد پروتکل های مبادله اتمی که قادر به پردازش معاملات دارایی های دیجیتال بین بیت کوین، لایت کوین و سایر شبکه های بلاک چین عمومی می‌باشند به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته و بسیار ایمن می‌باشند.
مبادلات اتمی بین زنجیره ای در عمل
یک پروژه بلاک چین مبتنی بر ویوز با نام پرایمل‌بیس (Primalbase)، از مبادلات اتمی بین زنجیره ای برای ساده سازی پرداخت های کریپتو استفاده کرد تا فضاهای اداری را رزرو کند. آن ها اترسواپ (Etherswap) یا همان مبادله اتر را ایجاد کردند تا یک گیت‌وی را قادر به انتقال توکن های ویوز و ERC۲۰ کنند. در این مورد، اترسواپ سیستم گیت‌وی است که انجام تراکنش ها را بدون نیاز به ایجاد دو سیستم گیت‌وی مختلف برای دو بلاک چین متفاوت امکان پذیر می‌سازد.
اترسواپ یک سیستم انتقال توکن بین بلاک چین اتریوم (قرارداد ERC۲۰) و بلاک چین ویوز می‌باشد تا تبدیل توکن های پرایمل بیس (PBT) را از توکن های ویوز به توکن های ERC۲۰ میسر کند.
برای ساده سازی این امر، در هر بلاک چین، کیف پول هایی تعریف می‌شوند. کیف پول ERC۲۰ اتریوم، توکن هایی که از استاندارد ERC۲۰ پشتیبانی می کنند (در این مورد توکن های PBT) و کیف پول ویوز، دارایی های ویوز را می‌پذیرد.
توکن های موجود در هر دو بلاک چین، دارایی های مجزایی می‌باشند اما موجودی توکن توسط صادرکننده کنترل می‌شود.
بنابراین، PBT به توکن گیت‌وی تبدیل می‌شود که می‌تواند بین دو بلاک چین ویوز و اتریوم انتقال یابد.
جریان توکن ها از سازوکار زیر پیروی می‌کند:
- کاربر تراکنشی ایجاد می‌کند تا توکن ها را به آدرس کیف پول ویوز یا اتریوم ارسال کند. برای ارسال توکن ها به آدرس اتریوم، کاربر باید توکن هایی در کیف پول ویوز خود داشته باشد و برعکس.
- برای ارسال توکن های مطابق با ویوز به اتریوم، کاربر توکن ها را به آدرس کیف پول مشخص شده اتریوم ارسال می‌کند و برعکس.
معماری فنی مبادله اتمی بین زنجیره ای
در گذشته برای تبادل توکن یک بلاک چین مانند بیت کوین با توکن یک بلاک چین دیگر مانند اتر، کاربران باید به صرافی ها یا خدماتی نظیر شیپ شیفت (ShapeShift) مراجعه می‌کردند.
امروزه تراکنش ها کاملا همتا به همتا و بدون هیچ واسطه ای انجام می‌شوند. این شرایط امن تر از صرافی های متمرکزی می‌باشد که می‌توانند در معرض خطر قرار گیرند.
نظر این صنعت در خصوص مبادلات اتمی چیست؟
النا گلدبرگ سرپرست آزمایشگاه تحقیق و توسعه آمستردام در مصاحبه ای بیان کرد:
ما به توسعه عملکرد گیت‌وی توکن از ویوز به اتریوم و برعکس کمک کردیم. این گیت‌وی به دارندگان توکن امکان می‌دهد تا توکن های خود را در کیف های پول مختلفی ذخیره کنند که از اتریوم پشتیبانی می‌کنند. به علاوه، درهای جدیدی به سوی مبادلات ERC۲۰ برای توکن ها می‌گشاید.
ساشا ایوانوف موسس و مدیرعامل ویوز اذعان داشت:
مبادلات اتمی از طریق گیت‌وی، روشی بسیار خوب برای انتقال توکن ها از بلاک چین اتریوم به بلاک چین ویوز می‌باشد. بنابراین اگر کاربر اتریوم هستید و به استفاده از اتریوم عادت کرده اید و نمی‌خواهید وارد سایر بلاک چین ها شوید، می‌توانید از توکن های پرایمل بیس استفاده کنید.
جمع بندی
مبادلات اتمی وعده حذف کامل سرقت و خطرات موجود در طرفین قرارداد را می‌دهد. سیستم های گیت‌وی نظیر سیستمی که در این مقاله به آن اشاره شد، صرافی، بلاک چین و یا پردازشگر پرداخت نمی‌باشند. همانطور که هیلمن گفت، مبادلات اتمی مفیدترین ابزار برای انجام معامله بدون خطرات موجود می‌باشند.
