سرمایه‌گذاری روی توکنهای NFT کار ساده‌ای نیست؛ به‌جز زمان خرید و فروش و تقاضای بازار، فاکتور کمیابی NFT را هم باید در نظر داشته باشیم. از آنجایی که ارزش بازار و تقاضای موجود تحت تاثیر کمیابی آن‌ها قراردارد، NFT Rarity یک شاخص مهم برای سرمایه‌گذاران است. کلکسیونرهای NFT معمولا تمایل دارند توکنهای غیر معمول، خاص و متمایز را به مجموعههای خود اضافه کنند. فاکتور کمیابی توکنهای بیهمتا را می‌توان از دو منظر خصوصیات منحصربهفرد و تعداد توکنهای موجود ارزیابی کرد. در این مطلب از میهن بلاکچین می‌خواهیم ببینیم کمیابی NFT چیست، چه اهمیتی دارد، چه عواملی بر نادر بودن توکنهای غیرقابل تعویض اثر می‌گذارند و شاخص کمیابی NFTها چطور محاسبه میشود.
کمیابی NFT چیست؟
منظور از کمیابی توکن بیهمتا (NFT Rarity) منحصربهفرد بودن یا نادربودن توکن غیرقابل تعویض یک مجموعه است. فاکتورهایی مانند تعداد کل توکنهای غیرقابل تعویض مجموعه، تعداد نسخههای کپیشده از یک NFT در یک مجموعه خاص و ویژگیها یا خصوصیات منحصر به فرد توکن از عوامل موثر بر کمیابی NFTها هستند.
به طور مثال ممکن است مجموعههای خاص NFT شامل تعداد اندکی توکن باشند. همین محدودیت باعث کمیابی آن‌ها میشود. در مقابل ممکن است برخی مجموعه‌ها تعداد زیادی NFT داشته باشند، اما ویژگی‌های متمایزی مانند رنگ خاص یا جلوه‌های صوتی و انیمیشنی ویژه، علت اصلی کمیابی آن‌ها باشد.
اما اهمیت NFT Rarity چیست؟ پاسخ این سوال بسیار ساده است. هر چقدر NFT کمیاب‌تر باشد، ارزشمندتر است. البته این به معنای این نیست که کمیابی تنها فاکتور موثر بر ارزشمندی توکنهای بیهمتا است. ممکن است عناصر دیگری مانند شهرت هنرمند، سطح هنری و مشخصه‌های فرهنگی یا تاریخی اثر هم بر ارزش و میزان تقاضای کلکسیونرها تاثیر بگذارند.
ارزش مجموعههای NFT به طور قابل توجهی با کمیابی آن‌ها ارتباط دارد. مثلا ممکن است به خاطر افزایش تقاضای کلکسیونرها، قیمت آن‌ها در بازار افزایش پیدا کند. برخی پروژه‌های NFT، الگوریتم‌هایی را برای تعیین شاخص کمیابی NFTهای خاص یک مجموعه طراحی کرده‌اند که به خریداران و فروشندگان در تعیین ارزش این توکنها کمک می‌کند.
چگونه کمیابی NFT را تعیین کنیم؟
تعیین کمیابی یک توکن NFT به عوامل مختلفی بستگی دارد. تعداد توکن یکی از همین عوامل است. مجموعه‌هایی که توکنهای کپیشده کمتری داشته باشند، ارزشمندتر هستند. بنابراین با برآورد و شمارش تمام توکنهای کپیشده یک توکن غیرقابل تعویض که در بلاکچین وجود دارند، می‌توان میزان کمیابی آن را تخمین زد.
از طرف دیگر ممکن است یک NFT به خاطر طرح، رنگ متمایز، ترکیب غیرمعمول ویژگیها، یک تم یا موضوع خاص از سایر توکنها متمایز شود. میزان نادر بودن NFT را می‌توان با مقایسه این ویژگیها نسبت به سایر توکنهای غیرقابل تعویض در همان گروه، مشخص کرد.
سطح محبوبیت و تقاضا نیز از عوامل موثر بر کمیابی NFTها هستند. به عبارت دیگر مجموعه‌هایی که تقاضای زیادی برای آن‌ها وجود داشته باشد، کمیاب‌تر و در نتیجه گران‌تر هستند. برای تعیین این فاکتورها می‌توان از اطلاعات فروش، محبوبیت آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی و سایر شاخص‌های مربوطه استفاده کرد.
تاریخچه یا منشا یک NFT نیز ممکن است بر کمیابی آن اثر بگذارد. به عبارت دیگر اگر یک توکن غیرقابل تعویض گذشته‌ای متمایز داشته باشد، مثلا توکنی متعلق به یک سلبریتی، کمیاب‌تر و گران‌تر از سایر NFTها است.
ابزار ارزیابی کمیابی (Rarity Checker) چیست؟
ابزارهای ارزیابی کمیابی یا رریتی چکرها (Rarity Checker) ابزارها یا سرویس‌هایی برای ارزیابی شاخص کمیابی یک توکن غیرقابل تعویض هستند. معمولا ارزش این توکنها بر اساس کمیابی، نادر بودن و منحصربهفرد بودن تعیین میشود.
ماشین‌حساب‌های کمیابی NFT از فاکتورهای مختلفی مانند خصوصیات و قابلیت‌ها، فراداده و ویژگی‌های توکن استفاده می‌کنند. به طور مثال یک ماشین حساب کمیابی می‌تواند با ارزیابی رنگ، تراکم پیکسل‌ها یا سایر ویژگی‌های بصری تصویر توکن غیرقابل تعویض، سطح کمیابی آن را مشخص کند.
همچنین یک رریتی چکر می‌تواند با ارزیابی میزان تقاضا برای توکن غیرقابل تعویض خاص یا تعداد توکنهای کپیشده از یک NFT موجود در بلاکچین، سطح کمیابی این توکن را تعیین کند. از بهترین ابزارهای ارزیابی کمیابی NFT می‌توان به Rarity Sniper، Rarity.tools و MoonRank اشاره کرد.
مراحل برآورد کمیابی توسط ماشین حساب‌های کمیابی NFT
- تعیین کمیابی: ماشین حساب در وهله اول باید NFT مورد نظر را به دقت شناسایی کند. به همین دلیل ممکن است در این مرحله به توکن ID یا سایر اطلاعات مربوط به شناسایی توکن غیرقابل تعویض نیاز داشته باشد.
- جمع‌آوری داده‌ها: سپس ماشین حساب اطلاعاتی از قبیل ویژگیها، عملکرد فروش، داده‌های بلاکچین و سایر اطلاعات مربوط به NFT مورد نظر را جمع‌آوری می‌کند.
- آنالیز خصوصیات: در این مرحله رریتی چکر، ویژگی‌های بصری از قبیل تراکم پیکسل و سایر ویژگی‌های متمایز توکن را بررسی می‌کند.
- ارزیابی کمیابی: ماشین حساب بر اساس اطلاعات به‌دست آمده و بررسی ویژگیها، از الگوریتم‌هایی برای تعیین کمیابی NFTها استفاده می‌کند. ممکن است NFT مورد نظر با سایر توکنهای غیرقابل تعویض همان مجموعه مقایسه شود یا از نظر اطلاعات فروش و روندهای بازار مورد بررسی قرار بگیرد.
- ارائه نتایج: در نهایت ماشین حساب، میزان کمیابی NFT را به صورت ارزیابی عددی و در قالب یک امتیاز یا رتبه ارائه می‌دهد. خریداران و فروشندگان توکنهای بیهمتا می‌توانند با استفاده از این اطلاعات ارزش NFT موردنظر را تخمین بزنند.
البته ارزش یک NFT می‌تواند تحت تاثیر عوامل دیگری مانند شرایط فعلی بازار و احساسات خریدار یا فروشنده هم قرار بگیرد. بنابراین به این نکته توجه داشته باشید که صرفا استفاده از رریتی چکرها یک راهکار ایده‌آل نیست.
فرمول محاسبه کمیابی NFT چیست؟
به‌طور معمول رتبهبندی کمیابی با اختصاص مقادیر عددی به کیفیت خصوصیات و سپس جمع‌بندی آن‌ها انجام میشود. البته ممکن است فرمول دقیق رتبهبندی در پلتفرم‌ها یا مارکت‌پلیس‌های مختلف متفاوت باشد. برخی پلتفرم‌ها برای این منظور از منابع داده خارجی یا الگوریتم‌های یادگیری ماشینی استفاده می‌کنند. به طور کلی تکنیک‌های متداول تعیین امتیاز کمیابی NFTها به شرح زیر است:
- امتیاز‌دهی الگوریتمی: یکی از روشهای معمول برای رتبهبندی کمیابی NFTها استفاده از سیستم امتیاز‌دهی الگوریتمی است. در این روش هر توکن غیرقابل تعویض بر اساس معیارهایی مانند نادر بودن، کیفیت، محبوبیت، منشاء و خاستگاه آن رتبهبندی میشود.
- آنالیز مقایسه‌ای: در این روش هر NFT با سایر توکنهای غیرقابل تعویض همان گروه یا کلکسیون مقایسه میشود. این آنالیز با توجه به متغیرهایی مانند نادر بودن، کیفیت، تاریخچه فروش و روندهای بازار انجام میشود.
- تجزیه‌وتحلیل داده‌ها: آنالیز داده‌هایی مانند داده فروش یا میزان محبوبیت در رسانه‌های اجتماعی یکی دیگر از روشهای رتبهبندی کمیابی است. در این روش NFTهای محبوب‌تر و با بیشترین تقاضا مشخص می‌شوند. می‌توان از این اطلاعات برای رتبهبندی NFTهای کمیاب‌تر و گران‌تر استفاده کرد.
- بازخورد جامعه: نظرات مجموعه‌داران و کلکسیونرها، سازندگان و متخصصان NFTها هم بر کمیابی توکنها اثرگذار است. به عبارت دیگر با توجه به مجموع این نظرات می‌توان رتبه کمیابی را تعیین کرد.
آیا NFTهای کمیاب‌تر گزینه خوبی برای خرید هستند؟
شاید بپرسید چه رتبه‌ای برای یک NFT مناسب است یا اصلا نمره بالاتر به معنای کمیاب‌تر بودن است؟ در پاسخ باید گفت هیچ رویکرد واحدی وجود ندارد که نشان دهد چه رتبه‌ای مطلوب است. درواقع رتبهبندی به عوامل مختلفی از قبیل مجموعههای خاص، ویژگیها و خصوصیات مورد نظر و شرایط حاکم بر بازار بستگی دارد.
توجه داشته باشید که حتی اگر امتیاز بالا یک نکته مثبت تلقی شود، به طور کلی رتبه بندی NFTهای کمیاب به صورت دلخواه انجام میشود و تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. همچنین رتبه بالا، همیشه به معنای ارزش یا قیمت بیشتر نیست. زیرا فاکتورهای دیگری مانند شهرت هنرمند و پیوندهای تاریخی و فرهنگی NFT هم مهم هستند.
در حقیقت باید گفت اگرچه امتیاز بالای کمیابی NFT یک شاخص قابل اعتماد برای تعیین ارزش و اصالت این توکنها است. اما هنگام تعیین ارزش NFTها باید سایر عوامل را نیز درنظر گرفت.
سوالات متداول (FAQ)
- کمیابی NFT چیست؟
منظور از کمیابی توکن بیهمتا (NFT Rarity) منحصربهفرد بودن یا نادربودن این توکنها در یک مجموعه است. فاکتورهایی مانند تعداد توکنهای یک کلکسیون، نسخههای کپی موجود، ویژگیها یا خصوصیات منحصربهفرد توکن از عوامل موثر بر کمیابی NFTها هستند.
- رتبه بندی NFT چگونه انجام میشود؟
رتبهبندی توکنهای بیهمتای نادر، باتوجه به فاکتورهایی از قبیل مجموعههای خاص، تعداد نسخهها یا توکنهای موجود در مجموعه و میزان تقاضا با روشهای مختلفی انجام میشود.
جمع‌بندی
کمیابی NFT یا “NFT Rarity” به معنای این است که یک توکن بیهمتا تا چه اندازه منحصربهفرد و نادر است. ویژگی‌های متعددی در تعیین این شاخص دخیل هستند. به طور مثال تعداد کل NFTهای یک مجموعه، تعداد نسخههای کپیشده از یک NFT خاص، رنگ یا جلوه‌های صوتی و بصری، تراکم پیکسل و حتی تاریخچه و منشا توکن نقش مهمی در رتبهبندی کمیابی NFTها دارند. فرمول محاسبه این شاخص در پلتفرم‌های مختلف تقریبا مشابه است اما ممکن است در جزییات تفاوت‌هایی داشته باشند. هرچه امتیاز بالاتر باشد، NFT کمیاب‌تر و احتمالا گران‌تر است. اما به هر حال سرمایه‌گذارانی که قصد خرید NFTها را دارند، نباید صرفا متکی به شاخص کمیابی باشند و لازم است سایر عوامل را هم در نظر بگیرند. به نظر شما بالا بودن شاخص کمیابی NFTها چقدر منجر به سودمندی سرمایه‌گذاری میشود؟ به غیر از شاخص NFT Rarity توجه به چه شاخص‌های دیگری را پیشنهاد می‌دهید؟
