یکی از روش‌هایی که اکوسیستم‌های بلاکچینی می‌توانند کاربر و سرمایه جدید را به پلتفرم خود اضافه کنند، داشتن استیبل کوین بومی است. کاردانو نیز که تا پیش از این استیبل کوین بومی نداشت، با همکاری شبکه Coti استیبل کوین جد (Djed) را معرفی کرد. نکته قابل توجه این است که کاردانو و کوتی ریسک‌پذیری بالایی دارند، چرا که بعد از فاجعه ترا، به سراغ راه‌اندازی استیبل کوین الگوریتمی رفته‌اند. قیمت استیبل کوین کاردانو نسبت به کوین ADA و توکن SHEN تعیین میشود. در این مقاله می‌خواهیم درباره استیبل کوین جد صحبت کنیم و ببینیم کاردانو و کوتی چگونه می‌خواهند قیمت Djed را برابر با یک دلار ثابت نگه دارند. با میهن بلاکچین همراه باشید.
استیبل کوین جد (Djed) چیست؟
استیبل کوین جد یا دی جد (در کامیونیتی فارسی مورد استفاده قرار می‌گیرد)، جدیدترین استیبل کوین بازار است. پروتکل Djed که اسمش از یک شکل هندسی اقتباس شده و به‌معنای ثبات است، به‌صورت غیرمتمرکز و کامیونیتی‌محور اداره میشود و توسعه‌دهندگان می‌توانند باتوجه به منبع‌باز بودنش، در این پروتکل مشارکت داشته باشند.
جد از شیوه Overcollateralization برای ثابت نگه داشتن قیمت استفاده میکند. مقوله Overcollateralization که معنیش «وثیقه بیش از اندازه» میشود، این مفهوم را به‌همراه دارد که بیش از میزان لازم که معمولا نسبت یک به یک است، برای دارایی مورد نظر که در اینجا استیبل کوین جد است، وثیقه درنظر گرفته شده است. درباره این موضوع در بخش «نحوه کارکرد جد» بیشتر صحبت می‌کنیم، اما بد نیست ابتدا به برخی از مفاهیم مرتبط نگاهی کوتاه بیندازیم.
میتوان دو نوع کلی برای استیبل کوین‌ها درنظر گرفت. گروه اول استیبل کوین‌هایی با پشتوانه فیات هستند که با نسبت یک به یک وثیقه‌گذاری می‌شوند؛ یعنی در ازای یک دلار وثیقه‌گذاری، می‌توانید یک دلار از این مدل استیبل کوین دریافت کنید. گروه دوم استیبل‌کوین‌های الگوریتمی هستند. به‌طور معمول در این نوع از ارزهای باثبات، توکن حاکمیتی شبکه بهعنوان وثیقه در نظر گرفته میشود و ثبات آن به اعتماد کاربران بستگی دارد. همچنین نسبت وثیقه‌گذاری آن با توجه به قیمت توکن حاکمیتی به‌صورت نسبی یا در برخی مواقع کمتر از نسبت یک به یک در نظر گرفته میشود. حالتی از استیبل کوین‌های الگوریتمی وجود دارد که نه‌تنها بیش از نسبت یک به یک وثیقه در نظر گرفته میشود، بلکه وثیقه‌ها به‌طور معمول از دیگر رمزارزها انتخاب میشود و چند ارز دیجیتال برای این کار در نظر گرفته میشود (به‌عبارت دیگر وثیقه‌ها برون‌زا هستند).
استیبلکوین با پشتوانه فیات استیبلکوین الگوریتمی استیبل کوین با وثیقه بیش از اندازه نام تتر فرکس جد، دای نسبت وثیقه‌گذاری یک به یک نسبی و گاهی اوقات کمتر از یک به یک بیش از نسبت یک به یک (وثیقه‌گذاری جد یک به هشت است) نوع مدیریت متمرکز غیرمتمرکز غیرمتمرکز وثیقه برون‌زا (ارز فیات) درون‌زا (توکن حاکمیتی) برون‌زا (آدا و شن برای جد)
استیبل کوین کاردانو چگونه کار میکند؟
همان‌طور که بالاتر به آن اشاره کردیم، جد یک استیبل کوین با وثیقه بیش از اندازه است. دو رمزارز ADA و SHEN بهعنوان وثیقه آن درنظر گرفته شده‌اند و نسبت دی جد و وثیقه‌اش نیز یک به هشت تعیین شده است. استیبل کوین Djed برای ثابت نگه داشتن قیمت این ارز دیجیتال روی یک دلار، از مکانیسم ضرب و سوزاندن (Mint&Burn) استفاده میکند. اگر کاربران بخواهند Djed داشته باشند، باید کوین ADA خود را در قرارداد هوشمند پروتکل سپرده‌گذاری کنند و در ازای این کار جد دریافت کنند. برای مثال اگر قیمت آدا ۲ دلار باشد، کاربر باید نیم آدا به قرارداد بفرستد. پروتکل با استفاده از ADA استخرهای خود را تامین نقدینگی میکند.
زمانی که کاربر بخواهد Djed بفروشد، با ارسال آن به قرارداد هوشمند و سوزاندنش، ارز آدا دریافت خواهد کرد. مقدار آدایی که کاربر دریافت میکند، برابر با یک دلار خواهد بود. ممکن است به‌خاطر نوسان قیمت ADA و کافی نبودن ذخایر این رمزارز، در بازخرید توکن‌ها خللی ایجاد شود. پروتکل برای حل این مشکل توکن SHEN را وارد بازی میکند. توکن شن بهعنوان یک پشتوانه اضافه برای جد در نظر گرفته شده است. این توکن به هیچ دارایی خارجی مانند ارز فیات یا طلا پگ نیست و قیمت آن نیز می‌تواند نوسان داشته باشد. تمرکز SHEN روی تامین مالی قراردادها است و می‌خواهد این اطمینان را به‌وجود بیاورد که نرخ وثیقه مورد نیاز برای ثبات Djed وجود دارد. قیمت مطلوب برای SHEN یک ADA در نظر گرفته شده است که همواره قابل بازخرید در مقابل این مقدار باشد.
دارندگان جد برای بازخرید توکن‌های خود در اولویت هستند؛ یعنی ابتدا کسانی که دی جد داشته باشند، می‌توانند برای بازخریدن آن در ازای ADA اقدام کنند، سپس نوبت به دارندگان SHEN می‌رسد؛ آن هم درصورتی که نسبت ذخیره کمتر از مقدار تعریف‌شده در قرارداد نباشد. اگر نرخ ذخیره به بیش از اندازه مورد نیاز برسد، پروتکل اجازه نمی‌دهد توکن SHEN مینت شود. این کار به‌منظور جلوگیری از رقیق کردن سهم هولدرهای شین انجام میشود.
پروتکل برای ایجاد انگیزده به هولدرهای شن، از محل کارمزد ضرب و سوزاندن Djed و SHEN به آنها پاداش می‌دهد. این کارمزدها به استخرهای ADA در پروتکل منتقل می‌شوند و با توجه به سهم هولدرها، میان آنها توزیع میشود. نکته دیگری که درباره استخرهای آدا وجود دارد، این است که هرچقدر تراکنش کاربران بیشتر و استخر بزرگ‌تر شود، میزان وثیقه نیز بیشتر میشود و روی نقدینگی پروتکل و قیمت وثیقه‌ها اثر می‌گذارد.
هر تراکنش در پروتکل مشمول کارمزد میشود که به آن کارمزد عملیاتی می‌گویند. این کارمزد به‌صورت ADA باید پرداخت شود و از سپرده اولیه کسر خواهد شد. مقادیر این تراکنش به COTI تبدیل و به خزانه کوتی منتقل خواهد شد. این مساله بهعنوان انگیزه برای کاربران و کامیونیتی Coti در نظر گرفته شده است.
در ادامه درباره میزان کارمزد و حداقل میزان مینت و سوزاندن در پروتکل Djed خواهیم گفت:
[tie_list type=”checklist”]
- حداقل میزان ممکن برای مینت Djed: پنج هزار Djed
- حداقل میزان ممکن برای سوزاندن Djed: هزار Djed
- کارمزد مینت یا سوزاندن جد: ۱.۵ درصد
- حداقل میزان ممکن برای مینت SHEN: پنج هزار SHEN
- حداقل میزان ممکن برای سوزاندن SHEN: دو هزار و پانصد SHEN
- کارمزد مینت یا سوزاندن شن: ۱.۵ درصد
- کارمزد عملیاتی مینت یا سوزاندن Djed و SHEN: صد ADA
[/tie_list]
تیم توسعه‌دهنده جد
شبکه کوتی وظیفه صدور Djed و ارتباط کاربران با قراردادهای هوشمند را برعهده دارد. کوتی یک شبکه مبتنی بر DAG است که می‌خواهد سرعت انجام تراکنش‌ها و به‌طور کلی مقیاس‌پذیری را افزایش دهد و شبکه پرداخت سریع و مطمئنی به‌وجود آورد. برای آشنایی بیشتر با شبکه کوتی، این مقاله را مطالعه کنید.
در کنار شبکه کوتی، ایده اولیه و تحقیقات یا بهتر بگوییم وایت پیپر استیبل کوین کاردانو، توسط تیم مادر و بالادستی کاردانو یعنی IOG نوشته شده است. یواخیم زاننتفرنر (Joachim Zahnentferner)، دیمیترو کایدالوف (Dmytro Kaidalov)، ژان فردریک اتین (Jean-Frédéric Etienne) و خاویر روبرتو دیاز (Javier Roberto Diaz) این وایت پیپر را نوشته‌اند.
همکاری Djed با پلتفرم‌های دیگر
بعد از اینکه دی جد روی شبکه اصلی قرار گرفت، طبق قرارداد همکاری که به امضا رسیده است، این استیبل کوین در ۴۰ پلتفرم و برنامه مورد استفاده قرار خواهد گرفت. این برنامه‌ها برای اینکه استفاده از Djed افزایش یابد، مشوق‌هایی را برای تامین نقدینگی و استفاده از آن در نظر گرفته‌اند. از آنجایی که نام بردن از ۴۰ برنامه و پلتفرم کار دشواری است، می‌توانید در تصویر زیر آنها را مشاهده کنید.
نقشه راه جد
شبکه کوتی که مسئول پیش‌برد فنی استیبل کوین کاردانو است، نقشه راه سه بخشی را برای آن در سال ۲۰۲۳ ترسیم کرده است که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
[tie_list type=”lightbulb”]
- نسخه ۱.۱.۱
[/tie_list]
در این ورژن از جد که از آن بهعنوان مینیمال یاد میشود، برنامه راه‌اندازی این استیبل کوین در ژانویه مطرح شده بود که اتفاق افتاد. سازگاری با هاردفورک واسیل، ارتقاء اوراکل‌ها برای دریافت قیمت آدا از ۶ منبع دیگر، محدودسازی مقدار نقدینگی و بازبینی کدها از اقداماتی است که در این مرحله انجام خواهد شد.
[tie_list type=”lightbulb”]
- نسخه ۱.۲
[/tie_list]
- پیادهسازی ویژگی‌های واسیل از جمله اسکریپت‌هایی که به مقیاس‌پذیری بیشتر Djed کمک میکند.
[tie_list type=”lightbulb”]
- نسخه ۱.۳
[/tie_list]
- گسترش زیرساخت‌های پروتکل برای پیادهسازی مکانیسم کارمزد و قیمت دینامیک
- پشتیبانی از استیکینگ با برداشتن محدودیت نقدینگی
- افزودن کوین‌های دیگر مانند WBTC و WETH بهعنوان وثیقه
- ساختن اپلیکیشن و درگاه پرداخت (Djed Pay)
ارز دیجیتال Djed را از کجا بخریم؟
اگر می‌خواهید در مکانیسم Mint And Burn استیبل کوین کاردانو شرکت کنید و از این طریق Djed به‌دست آورید، باید به سایت djed.xyz مراجعه کنید؛ در غیر این صورت، می‌توانید از صرافی متمرکز Bitrue آن را بخرید یا در دکسهای Miniswap و SundaeSwap استیبل کوین جد را با آدا سواپ کنید.
رمزارز جد را در کجا نگه داریم؟
استیبل کوین Djed را باید در کیف پول‌هایی که از شبکه کاردانو پشتیبانی می‌کنند، نگهداری کرد. این کیف پول‌های شامل نامی (Nami)، یوری (Yoroi)، فلینت (Flint) و اترنل (Eternl) می‌شوند.
پرسش‌وپاسخ (FAQ)
- استیبل کوین Djed چیست؟
استیبل کوین جد محصول یک استیبل کوین الگوریتمی با وثیقه بیش از اندازه (Overcollateralization) است. این استیبل کوین از دو رمزارز ADA و SHEN بهعنوان وثیقه استفاده میکند. دی جد استیبل کوین بومی کاردانو محسوب میشود و مسئولیت پیادهسازی قرارداد هوشمند و زیرساخت لازم بر عهده شبکه کوتی است.
- استیبل کوین جد را از کجا میتوان خرید؟
صرافی متمرکز Bitrue، دکسهای Miniswap و SundaeSwap و سایت پروتکل (djed.xyz).
جمع‌بندی
در این مقاله درباره اولین استیبل کوین بومی کاردانو یعنی جد (Djed) صحبت کردیم. این ارز باثبات که یک استیبل کوین با پشتوانه بیش از اندازه (Overcollateralization) محسوب میشود، توسط شبکه کوتی راه‌اندازی شده است. پشتوانه یا وثیقه Djed دو رمزارز ADA و SHEN هستند که با نسبت یک به هشت در نظر گرفته شده‌اند. باید ببینیم که آیا جد می‌تواند کاردانو و کوتی را در پیش‌برد اهدافشان کمک کند یا این دو شبکه را به سرنوشت موارد مشابه مانند UST دچار میکند.
