اثر کت فیش چیست و چه تاثیری بر بازار کریپتو دارد

از ابتدای سال ۲۰۲۲ شاهد همبستگی میان بازار دارایی‌های پرریسک مثل ارز‌های دیجیتال با بازار سهام جهانی بوده‌ایم. با توجه به افزایش نرخ‌ بهره و بحران در اقتصاد جهانی، بازار رمزارزها نیز تحت تاثیر قرار گرفته است. این تاثیر تحت عنوان اثر کت فیش (Catfish Effect) یا اثر گربه‌ماهی در بازار کریپتو شناخته می‌شود. اثر کت فیش در صورتی ایجاد می‌شود که یک حیطه اقتصادی برای پیشرفت خود با سایر حیطه‌های اقتصادی به رقابت بپردازد. با میهن بلاکچین همراه باشید تا مفهوم اثر کت فیش در بازار کریپتو را مورد بررسی قرار دهیم.

عواقب سقوط صرافی FTX بر بازار رمزارز‌ها

در حال حاضر‌ مهم‌ترین هدف پروژه‌های کریپتویی حفظ بقا در بازار است تا بتوانند موج بعدی روند صعودی یا رالی بازار را نظاره‌گر باشند. در طول ماه اکتبر سال ۲۰۲۲ (اواسط مهر تا اواسط آبان ماه سال ۱۴۰۱‌)‌، میانگین متحرک نمودار BTC در محدوده ۲۰٬۰۰۰ دلار نوسان می‌کرد و این ماه یکی از کم‌نوسان‌ترین ماه‌های سال ۲۰۲۲ برای بیت کوین بود.

اما در پایان ماه اکتبر‌، نشانه‌هایی از فروپاشی شرایط آرام موجود در بازار مشاهده شد. تا پیش از آغاز نوامبر به نظر می‌رسید که گاو‌ها می‌توانند روند صعودی را به بازار‌ رمزارزها بازگرداند؛ اما تمام این فرضیات با رویداد تاسف‌باری که برای صرافی FTX اتفاق افتاد و تحت عنوان رویداد «قوی سیاه» شناخته می‌شود، از بین رفت. صرافی FTX در ماه نومبر ورشکست شد و به دنبال آن بازار رمزارزها نیز سقوط کرد.

همچنین در ماه نوامبر شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) آمریکا به محدوده ۷ بازگشت و دارایی‌های پرریسک مانند بازار سهام دوباره به رالی صعودی خود بازگشتند؛ اما این روند صعودی به دلیل سقوط FTX برای بازار ارزهای دیجیتال اتفاق نیفتاد و این بازار همبستگی خود را با سایر بازارهای مالی از دست داد؛ اما سوال اینجاست که چگونه با شرایط موجود امکان بازگشت BTC به مسیر صعودی خود وجود دارد؟

اثر کت فیش در بازار کریپتو

اسپانیایی‌ها علاقه زیادی به ماهی ساردین دارند‌، اما حمل و نقل ساردین بسیار پرهزینه بوده و نگهداری آن در بیرون از محیط دریا کار دشواری است. هنگامی که صیاد‌ها ساردین تازه صیدشده را به اسکله می‌آورند‌، مدت زمانی زیادی طول نمی‌کشد تا ساردین‌ها جان خود را از دست بدهند. جالب است بدانید که فروش ساردین مرده به هیچ عنوان امکان‌پذیر نیست.

به منظور افزایش طول عمر ساردین‌های صید‌شده‌، ماهیگیر‌ها در راستای زنده ماندن آنها تا زمان رسیدن به بندرگاه تلاش می‌کنند. طولی نکشید که ماهیگیران راهکار جالبی پیدا کردند و با قرار دادن تعدادی گربه‌ماهی (Catfish‌) در محموله حمل و نقل ساردین‌ها‌، آنها را به سمت تقلای بیشتر و زنده ماندن سوق دادند. با توجه به گوشت‌خوار بودن گربه ماهی‌، ساردین‌ها مجبور می‌شوند تا برای نجات جان خود و فرار از دست ماهی شکارچی‌، سریع‌تر شنا کنند و همین امر موجب زنده ماندن آنها می‌شود.

در نتیجه این تکاپو ساردین‌های تازه و سالم به بازار می‌رسند. اعمال چنین اجباری از جانب رقبای شما در علم اقتصاد تحت عنوان اثر گربه‌ماهی‌ یا همان اثر Catfish شناخته می‌شود. هم‌اکنون شاهد ورود اثر گربه ماهی در بازار کریپتو هستیم. در واقع اینطور می‌توان در نظر گرفت که صرافی FTX مانند یک ماهی ساردین‌ پربار بوده که در حال شکار و خورده‌شدن توسط گربه‌ماهی‌های غول‌پیکر است.

بسیاری از افراد نسبت به اتفاقی که در حال حاضر در بازار رمزارز پدید آمده است، بدبین هستند‌؛ اما در بلندمدت‌ این رویداد یکی از اتفاقات مثبتی محسوب می‌شود که برای صنعت ارز‌های دیجیتال اتفاق افتاده است. به دنبال سقوط صرافی FTX‌ موسسه‌ها و نهاد‌های مختلف پول‌های خود را از بازار رمزارزها خارج کرده و در حال حاضر بازار ارزهای دیجیتال با مشکلات زیادی دست‌ و‌ پنجه نرم می‌کند.

اثر Catfish یا اثر گربه ماهی در بازار کریپتو این قدرت را دارد تا مابقی پروژه‌های کریپتویی را مجبور کند تا به صورت کامل مسیر خود را از سایر پروژه‌های شکست‌خورده جدا کنند. همین امر موجب شتاب گرفتن فرایند تحول کاری آنها از تحول در ایده‌ها تا قانون‌مند کردن ساختار، بهبود مدیریت تیم فعال در پروژه و مکانیسم توکن‌محور می‌شود. همچنین نباید کم شدن سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید را به چشم کند شدن روند رشد چنین پروژه‌هایی ببینیم، بلکه این فرایند بستری را برای جذب منابع جدیدی از تقاضا فراهم می‌کند.

بحران نقدینگی متداوم و در حال رشد

بیایید مروری اجمالی از بازار رمزارز در طول ماه گذشته داشته باشیم. در وهله اول و از نقطه نظر کلان یا ماکرو‌، در ۲۲ اکتبر سال ۲۰۲۲ (۳۰ مهر ۱۴۰۱‌)‌، رئیس فدرال رزرو ایالت سانفرانسیسکو در مصاحبه‌ای در مورد سریع‌تر شدن روند رشد نرخ بهره فعلی توضیح داد و گفت که فدرال رزرو شیوه کاهش سرعت افزایش نرخ بهره را مورد بررسی قرار خواهد داد. این امر به معنای توقف فوری این روند رو به رشد نیست و به توضیح او‌ به معنای کاهش این روند سریع به محدوده پایه (Base Point) ۲۵ تا ۵۰ واحد رشد خواهد بود.

کریستوفر والر (Christopher Waller‌)‌ رئیس فدرال رزرو همچنین افزود که هرچقدر نرخ بهره بالاتر برود‌، اضطراری بودن رسیدگی به موضوع کاهش سرعت افزایش این روند و ادامه صعود آن نیز بیشتر شده و سرعت رشد آن تا ۵۰Bp کاهش پیدا می‌کند. شاید بتوان از داده‌های جدید به‌دست‌آمده در این حیطه به این نتیجه رسید که روند رشد نرخ بهره تا ۲۵Bp کاهش یافته است. از روی دیگر ممکن است با مجموعه‌ای از فرایند‌های افزایش ۵۰Bp مواجه باشیم که به دنبال آن نرخ‌ها برای مدتی در حال افزایش خواهند بود و در نهایت به نقطه پایانی بالاتری می‌رسند.

این اظهارات موجب شد تا حدس و گمان‌ها به سرعت به این سمت سوق پیدا کنند که فدرال رزرو قصد متوقف کردن نرخ بهره در ماه دسامبر ۲۰۲۲ (اواسط آذر تا اواسط در ماه سال ۱۴۰۱‌) را دارد. طی این رویداد‌ها‌ بازار سهام آمریکا به محدوده کف قیمت خود سقوط کرد و این امر موجب شکل‌گیری کانال جدیدی در بازار رمزارز شد.

در واقع بر اساس انتظارات‌ فرض بر این بود که شاهد افزایش نرخ بهره ۷۵ واحدی در ماه دسامبر باشیم، اما فدرال رزرو برای چهارمین بار متوالی و ششمین بار در طول سال جاری نرخ بهره را به میزان ۷۵ واحد افزایش داد. به صورت همزمان‌، نرخ وام مسکن به بالاترین حد خود در طول ۱۵ سال گذشته و به محدوده ۷.۵ تا ۹ درصد رسید. به دنبال این رویداد جروم پاول (Jerome Powell)، رییس فدرال رزرو ایالات متحده در اظهارات خود گفت: حتی در صورت کاهش میزان تورم‌، افزایش نرخ‌های بهره متوقف نخواهد شد و میزان افزایش نرخ بهره بالاتر از حد انتظار بازار خواهد بود.

آیا این روند افزایش نرخ بهره شدید توسط فدرال رزرو موجب از بین رفتن توهمات و پیش‌بینی‌های سرمایه‌گذاران در سراسر جهان می‌شود؟ در حال حاضر به نظر می‌رسد که سرمایه‌گذاران فعالیت قاطعی از خود نشان نمی‌دهند و کم و بیش پا به عرصه گذاشته و ناگهان عقب می‌کشند و قصد قبول کردن شرایط مالی موجود را ندارند.

با توجه به عملکرد فعلی بازار، سرمایه‌گذاران نیز پیش‌بینی‌های خود را ارائه داده‌اند و انتظار مواجهه با افزایش نرخ بهره ۷۵ واحدی پایه و البته اثر گربه‌ماهی یا همان اثر کت فیش در بازار کریپتو را در سر می‌پرورانند. بدین ترتیب‌ نوسانات کلی بازار دارایی‌ها پرریسک در محدوده کوچکی باقی خواهد ماند.

این در حالیست که انتظار می‌رود تا انتظارات و پیش‌بینی‌ها با شکست مواجه شوند. هنوز در مرحله دوم انقباض تجمیعی به سر می‌بریم. با وجود این‌که تورم در حال کاهش پیدا کردن است و انتظار می‌رود تا افزایش نرخ بهره نیز کمتر شود، اما فدرال رزرو مصمم است تا قیمت مسکن و سهام آمریکا را افزایش دهد.

بنابراین بعید نیست که پاول پس از به ثبات رسیدن انتخابات میان‌دوره پیش رو به بازی بزرگ خود ادامه دهد. بنابراین‌‌، سرمایه‌گذاران بازر ارزهای دیجیتال نمی‌توانند به منظور پشت سر گذاشتن صعود و فرود‌های آرام بازار به فدرال رزرو تکیه کنند.

حاشیه امن نهایی هنوز هم پناه بردن به وجوهی است که در کف قیمتی خود به سر می‌برند تا بتوان از ریسک دوری کرد. در حال حاضر و با توجه به اتفاقات پیش آمده برای صرافی FTX‌، سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در بیت کوین در کف قیمت آن، نشان‌دهنده وضعیت پایدار و مثبتی است.

ترس از سقوط بازار یا فرصتی برای سازندگی

پس از اینکه ایلان ماسک (Elon Musk‌) در پایان ماه اکتبر‌ توییتر را به‌طور رسمی خریداری کرد، شایعاتی مبنی‌بر این‌که توییتر قصد اعمال تغییرات بلاکچینی در پلتفرم خود و ادغام کردن فوری پرداخت‌های مبتنی بر کرپتو را در این پلتفرم دارد، نیز پخش شد. این امر موجب افزایش قیمت آلتکوین‌های وابسته به دوج کوین (DOGEcoin‌) شد و یکی پس از دیگری موقعیت قیمت خود را بازیابی کرده و بهبود پیدا کردند. این امر به منزله کاتالیزور و محرک خوبی برای رالی ارز‌های دیجیتال نیز محسوب می‌شود.

علاوه‌بر این‌ با توجه به وخیم بودن وضعیت کلی بازار کلان بین‌المللی و اثر کت فیش بر بازار کریپتو، فروشندگان استقراضی به سرعت میزان نقدینگی معاملات خود را برای کاهش قیمت رمزارز‌ها در کل ماه اکتبر افزایش دادند. این در حالی بود که نسبت قرارداد‌های آتی خرید استقراضی (Long‌) و فروش استقراضی (Short‌) در بلند مدت‌، همچنان در محدوده نزدیک به ۱ قرار داشت.

با فروش بیش از اندازه قرارداد‌های آتی فروش استقراضی و لیکویید شدن بخش زیادی از سرمایه موجود در این قرارداد‌ها به محرکی برای رالی قیمت رمزارز‌ها مبدل شد. بنابراین‌، افزایش قیمت بازار در پایان ماه اکتبر نیز یکی از دلایل لیکویید شدن معاملات فروش استقراضی محسوب می‌شود.

متاسفانه این رالی بازار نیز به واسطه رویداد قو سیاه (Black Swan) و سقوط صرافی FTX با شکست مواجه شد. گزارش کوین دسک (CoinDesk‌) که در سوم نوامبر سال جاری (۱۲ آبان ماه سال ۱۴۰۱‌) منتشر شد، نشان داد که شرکت تحقیقاتی آلامدا (Alameda Research‌) شرکت خواهر FTX که توسط سم بنکمن فرید (SBF‌) بنیان‌گذاری شده است، بیش از ۷۰ درصد از ۲۰۰ میلیون توکن FTT در گردش را در اختیار دارد.

بر اساس این گزارش ۵.۸ میلیارد دلار از دارایی‌های Alameda (بیش از ۸۸ درصد از سرمایه کل این شرکت) مبتنی‌بر دارایی‌های وابسته به FTT هستند. افشاگری‌های مربوط به اتفاقاتی که برای FTX افتاد موجب به وجود آمدن نگرانی‌هایی در مورد سلامت آلامدا و احتمال بروز بحران نقدینگی در عرصه FTT شد.

صرافی بایننس (Binance‌)‌، بزرگ‌ترین رقیب صرافی FTX‌ به سرعت این موضوع را در پنجم نوامبر (۱۴ آبان ۱۴۰۱‌) زیر سوال برد. در ششم نوامبر (۱۵ آبان ۱۴۰۱‌) کارولین الیسون (Caroline Ellison‌)‌ مدیرعامل Alameda Research‌، بالاخره در توییتر به این سوالات پاسخ داد و گفت ترازنامه افشا‌شده کوین دسک تنها بخشی از دارایی‌های شرکت آلامدا بوده و بیش از ۱۰ میلیارد دلار دارایی Alameda در این ترازنامه لیست نشده است. در نهایت کاربران FTX از هشتم نوامبر شروع به برداشت سرمایه‌های خود از FTX کردند که در نهایت به ورشکستگی این صرافی منجر شد.

پیش‌بینی زمان‌بندی رالی بازار رمزارزها

صرافی FTX در تاریخ ۱۱ نوامبر به صورت رسمی اعلام ورشکستگی فصل ۱۱ کرد. این اقدام در واقع به معنای از راه رسیدن رویداد قوی سیاه در بازار رمزارزها بود. مهم‌ترین پیامد این اتفاقات‌ ضربه خوردن به اعتماد موجود در فضای بازار و انتشار ترس در این فضا بود.

دومین پیامد این رویداد نیز اعمال قوانین سرسختانه‌تر بر روی حوزه رمزارز محسوب می‌شود. در هر صورت‌ بازار کریپتو دوران توسعه گسترده خود را در کنار مقررات سطحی پشت سر خواهد گذاشت. به دنبال این ماجرا‌ مدیران دارایی‌های کریپتویی در سراسر کشور‌های جهان به صورت عمومی به پیاده‌سازی مجموعه‌ای از سیستم‌های کنترل ریسک مستحکم خواهند پرداخت و فرایند‌های حسابرسی دقیقی را انجام خواهند داد. شایان ذکر است که افزایش میزان مداخله نهاد‌های نظارتی یکی از راهکار‌هایی است که کم‌ترین میزان آسیب را به این صنعت وارد می‌کند.

دور از انتظار نیست که حادثه مخربی مثل سقوط صرافی FTX موجب از راه رسیدن مقررات یک جانبه شدید و بدخواهانه بشود. با تکمیل اعمال اصلاحات بیش از اندازه‌، عواقب جبران ناپذیری در انتظار صنعت کریپتو خواهد بود. در همین حین‌ روند ادامه‌دار افزایش نرخ بهره نیز اثر منفی روی بازار ارز‌های دیجیتال خواهد داشت.

دلیل این امر را به همبستگی مثبت بسیار بالا میان بازار سهام و دارایی‌های پرریسک از قبیل رمزارز‌ها از ابتدای سال ۲۰۲۲ می‌توان نسبت داد. مدت زیادیست که بازار کریپتو در زمستان سختی به سر می‌برد و با افزایش نرخ‌ بهره نیز شاهد خروج سرمایه‌های کلان سرمایه‌گذاران از این حوزه خواهیم بود.

قیمت بسیاری از توکن‌ها در بازار رمزارزها با شدت زیادی افت کردند و اکثر تریدر‌های بازار رمزارزها هنوز هم در انتظار سیگنال و نشانه‌ای برای خرید در کف قیمت هستند. با افزایش اخبار و مباحث مربوط به رکود جهانی‌، توجه‌ها به کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو معطوف شده است. به محض آغاز رویکرد فدرال رزرو در راستای سیاست بهبود وضعیت موجود‌، شرایط مثبت قدرتمند و کوتاه‌مدتی برای دارایی‌های کریپتویی رقم می‌خورد.

داده‌های مربوط به تورم و بازار کار در ماه‌ها و فصل‌های آتی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند. در صورتی که هدف ۲ درصدی نرخ بهره محقق نشود‌، افزایش بیش‌تر نرخ بهره ادامه خواهد داشت و موجب سقوط بیشتر بازار می‌شود.

با توجه به اوضاع اقتصادی در جهان و سقوط صرافی FTX‌، این احتمال وجود دارد که بازگشت مورد انتظار بازار تا سه ماه اول سال ۲۰۲۳ به تعویق بیافتد. بدون شک نباید به تغییر سیاست‌های فدرال رزرو دل بست و باید توجهمان را به نوآوری‌های مبتنی بر تکنولوژی معطوف کنیم. تنها چیزی که می‌توانیم انتظار آن را داشته باشیم‌، لبریز شدن شرایط بحران نقدینگی جهانی ناشی از افزایش نرخ‌های بهره بیشتر و تاثیر آنها بر روی واحد‌های پول فیات آسیب‌پذیر است.

سوالات متداول (FAQ)

سخن پایانی

بحران نقدینگی حاصل از افزایش نرخ‌ بهره موجب رکود بازار سهام و دارایی‌های پرریسک شده است. بدون شک‌ بازار ارز‌های دیجیتال نیز از این قاعده مستثنی نیست و مدت زیادیست که شاهد وجود شرایط بازار خرسی و زمستان کریپتویی هستیم. اثرات پدیده‌های اقتصادی مختلفی که در این مقاله مورد بحث قرار دادیم، موجب پدید آمدن اثر کت فیش در بازار کریپتو شده و این بازار را در معرض اعمال مقررات سرسختانه‌تری قرار داده است. با وجود تمامی مشکلاتی که به‌وجود آمده است، تنها باید به نو‌آوری‌های پیش رو در بازار ارزهای دیجیتال و شروع دوباره رالی رمزارز‌ها امیدوار بود. نظر شما در مورد آینده پیش روی بازار ارز‌های دیجیتال چیست؟ آیا بحران اقتصادی جهانی دست از گریبان بیت کوین و سایر رمزارز‌ها برمی‌دارد؟ چه زمانی را برای ورود به این بازار مناسب می‌دانید؟