تصمیم‌گیری در مورد شیوه سرمایه‌گذاری و اضطراب حاصل از فعالیت در عرصه امور مالی، از جمله عوامل مهمی هستند که تریدر‌ها و سرمایه‌گذاران این عرصه را مستلزم ساخت یک تریدینگ پلن می‌کنند. Trading Plan یا برنامه معاملاتی، یک برنامه یا طرح معاملاتی مورد استفاده در نظم‌دهی به روال کار و تصمیم‌گیری معامله‌گر‌ان طی ترید کردن در بازار است. با میهن بلاکچین همراه باشید تا در کنار پاسخ دادن به سوال جامع برنامه معاملاتی چیست، به دلایل کارآمد بودن آن و شاکله اصلی تریدینگ پلن بپردازیم.
برنامه معاملاتی چیست؟
یک برنامه معاملاتی طرحی است که شیوه عملکرد یک تریدر یا معامله‌گر را در بطن سیستم تریدینگ مورد استفاده او در بازار‌های مالی مختلف نشان می‌دهد. این طرح طی بازه‌های زمانی مختلف و معین (به عنوان مثال، بازه‌های زمانی یک روزه) مورد بررسی قرار می‌گیرد.
به بیان دیگر، یک برنامه معاملاتی نشان‌دهنده کاربرد بدون وقفه سیستم معاملاتی آن فرد است.
به عنوان مثال، سیستم ترید باب بدین صورت است که، اگر قیمت سه بار سطح حمایتی نمودار در بازه زمانی ۱ ساعته را لمس کند، باب اقدام به فروش می‌کند. باب پس از بررسی کردن بازار‌هایی که در آنها به معامله می‌پردازد، متوجه می‌شود که قیمت به سطحی نزدیک می‌شود که به صورت کامل با شرایط مطابق سیستم معاملاتی او همخوانی دارد. باب می‌داند که بر اساس سیستم ترید مورد استفاده او، چنین شرایطی به معنای فروش خواهد بود و بر همین اساس، روند مشارکت خود (قیمت ورودی/تریگر پرایس (قیمتی که سفارش خرید یا فروش در آن فعال می‌شود)، حد ضرر، اهدف قیمت، ریسک و غیره) را آغاز می‌کند.
به صورت خلاصه و برای پاسخ‌دهی به سوال تریدینگ پلن چیست باید گفت که برنامه تریدینگ طرحی است که اقدامات شکل گرفته و نحوه عمل کردن بر اساس آنها در طول روند تریدینگ را پوشش می‌دهد. یک پلن ترید به شما اجازه می‌دهد که از قالب سیستمی متشکل از مجموعه قوانین و دستورالعمل‌ها، به سراغ معاملات واقعی بروید.
کاربرد تریدینگ پلن چیست؟
برنامه‌ریزی داشتن هیچ وقت ضرر ندارد و همانطور که از نام Trading Plan پیداست، نظم جامع را برای همه افراد به ارمغان می‌آورد. در صورتی که برنامه معاملاتی مورد استفاده شما چنین خصوصیتی ندارد، به لیست کوتاه پیش رو مراجعه کنید تا روند معاملات خود را بهبود ببخشید. یک برنامه معاملاتی کارآمد برنامه‌ای است که:
- به تریدر‌ها اجازه دهد که ایده‌های معاملاتی برگرفته از قوانین حاکم بر سیستم معاملاتی خود را تولید کنند.
- به تریدر‌ها اجازه دهد که با اطمینان در زمینه‌های از پیش تعیین شده مداخله کنند و بر همین اساس، از «دنبال کردن» بازار دست بکشند.
- به تریدر‌ها این امکان را می‌دهد که در سطوح مختلف و همراه با ریسک از پیش تعیین شده‌ای به بازار ورود کنند، حتی اگر تصمیم و جهت‌گیری اولیه آنها نسبت به روند بازار نادرست باشد.
- ثبت سوابق را تسهیل کرده و این روند را آسان‌تر کند.
- سازمان‌دهی و نظم حاکم بر فرایند تریدینگ را بهبود ببخشد.
اگر کمی توجه کنید، متوجه می‌شوید که اصل و مفهوم این موضوع بسیار ساده است. چیزی که در رابطه با خیل عظیمی از تریدر‌ها می‌توان مشاهده کرد بدین صورت است که:
۱) از خواب بیدار می‌شوند و با بررسی نمودار‌ها به نتیجه ناکاملی دست پیدا می‌کنند و بر همین اساس تصمیمی می‌گیرند و صبر می‌کنند تا پیامد تصمیم خود را مشاهده کنند.
۲) بر اساس یک برنامه معاملاتی نامنظم، در زمینه‌ها و بطن ساختار‌های از پیش تعیین شده فعالیت می‌کنند.
عملکرد تریدرهای دسته دوم بسیار قابل پیش‌بینی بوده و یادآور رشته توییت پیش رو است. در این توییت نوشته شده:
۱. بازار در حال صعود است.
۲. من در کف قیمت خرید می‌کنم!
۳. عجول می‌شود و از قله شورت می‌گیرم تا از پولبک نیز سود بگیرم.
۴. متوقف می‌شوم.
۵. خرید در کف قیمت را فراموش می‌کنم.
۶. بازار پولبک می‌زند و به آن اعتنا نمی‌کنید.
۷. بازار شروع به صعود می‌کند و شما جا می‌مانید.
پس از گذراندن دوره‌های آموزشی فنی ابتدایی و زمانی که برای بررسی نمودار‌ها سپری می‌شود، بسیاری از تریدر‌ها می‌توانند به مجموعه ابزاری که بر اساس آنها معامله می‌کنند، مراجعه کرده و برنامه متناسب با روند معامله خود را ترسیم کنند.
در همین راستا، دو نکته پراهمیت را یادآور می‌شویم:
۱- همانطور که در توییت قبل نیز ذکر شده است، در صورت عدم وجود یک برنامه معاملاتی، از دست رفتن تصورات و در اصطلاح Big Picture معاملاتی شما امری محتمل است. به عنوان مثال، پس از شکسته شدن روند قیمت و حتی شکسته شدن کف قیمت پیش‌بینی شده و از بین رفتن نقطه حمایت کلیدی، ممکن است فردی به کندل استیک‌های قرمز نمودار نگاهی بیاندازد و تصمیم بگیرد که به رالی فروش آن ارز ملحق شود؛ در حالی که به محض شروع روند حرکت قیمت ارزهای دیجیتال و ثبت کندل‌های سبز، چنین افرادی رالی فروش را فراموش کرده و نکته بدتر اینجاست که، حتی روند قیمت صعودی را نیز دنبال می‌کنند. یک برنامه معاملاتی شما را ملزم می‌کند که در تایم فریم کوتاه‌تری تصمیم خود را تغییر دهید و اقدامات اصلاحی خود را به صورت متناسبی حفظ کنید.
۲- متاسفانه ترسیم صِرف نمودار عملکرد یک تریدر، هیچ نتیجه‌ای را به همراه ندارد. به خصوص در فضای توییتر کریپتویی، تعداد قابل توجهی از «تریدر‌ها» (بهتر است چنین افرادی را تحت عنوان «تحلیل‌گر» نام‌گذاری کنیم) در زمینه پیش‌بینی بازار بسیار راسخ هستند؛ اما به هیچ عنوان شاهد ورود آنها به عرصه و معامله کردن در بازار نیستیم. یک برنامه معاملاتی تضمین می‌کند که تحلیل دقیق فرد از بازار می‌تواند به معاملات واقعی و عملگرایانه منتهی شود.
طرح یا برنامه معاملاتی به این نکات محدود نمی‌شود. تا به اینجا تلاش کردیم تا جای ممکن این مفهوم را برای شما روشن کنیم. تریدینگ پلن مزایای بسیار بیشتری نسبت به آنچه تاکنون بیان کردیم را به همراه دارد و بدون شک، برای تمامی افرادی که این مقاله را مطالعه می‌کنند نیز کارآمد خواهد بود.
شاکله طرح معاملاتی چیست؟
از همین ابتدا باید بگوییم که در این مقاله مفهوم سیستم معاملاتی، ژورنال معاملاتی و برنامه معاملاتی تحت عنوان سه مقوله جدا از هم در نظر گرفته شده است.
- سیستم معاملاتی: مجموعه قوانین حاکم بر رویکرد ورود فرد به عرصه معامله؛ چهارچوب نظری.
- ژورنال معاملاتی: سوابق معامله‌هایی که به انجام رسیده‌اند و یا در دست انجام هستند؛ دفترکل.
- برنامه معاملاتی: طرح کلی قوانین مختص تعامل داشتن در روند ترید، در طول هر بازه زمانی معین؛ پیاده‌سازی عملی سیستم معاملاتی.
یک برنامه معاملاتی نیز درست شبیه به هر یک از سیستم‌های معاملاتی دیگر از درجه انعطاف‌پذیری متنوعی برخوردار است.
ممکن است تریدر A یک برنامه معاملاتی بسیار دقیق همراه با سطوح خاص، قیمت‌های تریگر مشخص، میزان ریسک، تعیین حد ضرر، اهداف قیمت و غیره داشته باشد، در حالی که تریدر B تنها به چند دست‌نوشته حاصل از معاملات پیشین خود و زمینه‌های جالب توجه بسنده کرده و بقیه ملزومات را به صلاح‌دید و تصمیم آن لحظه خود واگذار می‌کند.
این امور تا حد زیادی به ترجیحات فردی و بررسی این‌که چه چیزی دستاورد بهتری برای شما به ارمغان خواهد داشت، برمی‌گردد. جالب است بدانید که طبق تجربیات حاصل از بررسی‌های صورت گرفته، تریدرهای نوپا اغلب از جانب محافظه‌کار بودن ضربه خورده و تصمیمات اشتباه می‌گیرند و این در حالیست که تریدرهای باتجربه، اجازه تصمیم‌گیری در لحظه و بسته به صلاح‌دید بیشتری را به خود می‌دهند.
در ادامه این مقاله، قالب ساده‌ای از یک تریدینگ پلن را مورد بررسی قرار می‌دهیم که شما نیز می‌توانید برای شروع کار از آن استفاده کنید.
روال یا روتین پیش از شروع بازار:
این بخش نشان‌دهنده «اخلاقیات» عادی شما پیش از هر بار مشارکت کردن در روند اولین معامله شما در بازار است. این فرایند از جمله فرایند‌های بسیار شخصی محسوب می‌شود؛ اما به صورت کلی مواردی مانند علامت‌گذاری کردن نمودار‌ها، بررسی اخبار، بررسی فید‌های داده مربوطه، بررسی کردن سفارشات موجود صرافی‌ها و بروکر‌ها و غیره به این حیطه مربوط می‌شوند.
روال پس از بازار:
این بخش نشان‌دهنده شیوه جدا شدن یا در اصطلاح رهایی شما از بازار، پس از انجام معاملات روزانه است. پیشنهاد می‌کنیم یک ریمایندر یا یادآور به منظور ثبت روز ترید خود در ژورنال معاملاتی قرار دهید.
بازار:
عنوان این بخش گویای همه‌چیز است؛ تنها کافیست یادداشت‌هایی از بازاری که در آن ترید می‌کنید را گردآوری کنید.
جهت‌گیری تعصبی:
این مبحث یک حیطه بسیار ظریف محسوب می‌شود و به صورت خلاصه نشان می‌دهد که آیا شما جهت‌گیری معاملاتی خاصی از قبیل خرید در کف قیمت و یا رالی فروش را در بازار دنبال می‌کنید یا خیر.
ممکن است چنین موضوعی به تایم فریم یا بازه زمانی بلند‌تری وابسته باشد و هنگامی که بازه زمانی را به صورت یک روزه مورد بررسی قرار می‌دهیم، قابل تشخیص باشد. به عنوان مثال فرض کنید که آخرین کندل روزانه نمودار، نشان‌دهنده یک الگوی خرسی است و بر همین اساس تصمیم می‌گیرید که رالی فروش را در طول روز جدید دنبال کنید. با این حال، این امکان نیز وجود دارد که عملکرد دیگری نیز داشته باشید و بر اساس رفتار قیمت در طول روز، روال کاری خود را تغییر دهید. به عنوان مثال ممکن است قیمت امروز از روز قبل نیز پایین‌تر برود و شما تصمیم بگیرید در کف قیمت جدید دست به خرید بزنید تا طی پولبک یا همان بازگشت قیمت در نقاط پیووت (Pivot Points) سود کسب کنید.
این بخش می‌تواند به منظور تعیین سطوح جهت‌گیری نیز مورد استفاده قرار بگیرد. این سطوح به شما اجازه می‌دهند که به سرعت دیدگاه خود را تغییر داده و در صورت تغییر روند بازار، جلوی ضرر خود را بگیرید. به عنوان مثال، تا زمانی بازار مورد نظر به روال گاوی خود ادامه می‌دهد، که سطح قیمتی به قوت خود پابرجا باشد (سطح قیمت یا همان نقطه مرجع کف قیمت پیش‌بینی شده) و در صورتی به سمت یک بازار نزولی حرکت می‌کنیم که این سطح قیمت شکسته شود.
عوامل فاندامنتال (بنیادین) و اخبار:
منظور از اخبار در این بخش، خبر‌های پوشش‌دهنده بازاری است که شما در حال معامله کردن در آن هستید. هنگام فرا رسیدن زمان رویداد یا خبر خاص، میزان اهمیت آن خبر و غیره، همگی در دسته عوامل مهم در این عرصه هستند.
انتظارات و پیش‌بینی‌ها:
این بخش باید حاوی نکاتی در رابطه با رویداد‌هایی باشد که طبق انتظارات شما، در طول دوره زمانی معامله شما (به صورت معمول یک روز) در بازار شاهد آن هستید.
نباید چندان به انتظارات و پیش‌بینی‌های خود دل ببندید؛ تلاش برای تحمیل دیدگاه شما به بازار امری بی‌فایده است. با در نظر داشتن این نکته، یادداشت کردن پیش‌بینی‌ها و انتظاراتمان به منظور بررسی صحیح بودن آنها در پایان روند بازار، کار بسیار خوبی محسوب می‌شود. این کار به دو طریق به ما کمک می‌کند؛ در وهله اول، پس از گذر مدت‌زمان طولانی، می‌توانید متوجه شوید که آیا با بازار مورد نظرتان «همسو» یا عجین هستید یا خیر. در وهله دوم، متوجه می‌شوید که اگر پیش‌بینی کلی شما در حال شکل گرفتن در بازار باشد، آیا تنظیمات مورد استفاده در برنامه معاملاتی شما به صورت کارآمد‌تری پیاده‌سازی خواهند شد یا خیر.
سطح یا سطوح قیمتی:
این بخش نشان‌دهنده سطح یا سطوح قیمتی هستند که ساختار‌های معاملاتی شما طی آنها شکل گرفته، و یا احتمال شکل‌گیری آنها در این نقاط افزایش پیدا می‌کند.
تنظیمات:
شامل نام اقدامات و تصمیم‌هایی است که بر آن اساس معامله می‌کنید و در سیستم معاملاتی شما نیز تشریح شده‌اند.
خطرات:
این بخش درصدی از سرمایه در معرض خطر شما، نحوه مقیاس‌گذاری آن، هرگونه نکته‌ای در مورد سود مرکب یا کامپوند، تعداد قرارداد‌ها و غیره را پوشش می‌دهد. بررسی دقیق و عملکرد سخت‌گیرانه در این بخش بسیار مهم است، تا در اولین ریزش بازار غرق نشوید و بقیه روز را در ضرر به سر نبرید.
از دست رفتن اعتبار:
این در واقع نقطه‌ای است که تنظمیات و روال تریدینگ شما از نظر فنی بی‌اعتبار می‌شود. همچنین نقطه‌ای محسوب می‌شود که اکثر سیستم‌ها، شما را مجبور به توقف کردن در آن نقطه می‌کنند. علاوه بر این، می‌توان از این بخش به عنوان مکملی برای جهت‌گیری تعصبی تصمیماتمان نیز یاد کرد.
پاداش:
هدف یا اهداف معاملات، نواحی پرمخاطره، مواقع خروج از پوزیشن (خروج از معامله) و کلیه مسائل مربوط به کسب سود را پوشش می‌دهد.
اگر قصد دارید که یک برنامه معاملاتی آماده در قالب فایل اکسل داشته باشید و تمایلی به ساخت طرح شخصی خود ندارید، تام دانته (Tom Dante) چنین برنامه‌ای را در وب‌سایت خود قرار داده و با مراجعه به این لینک می‌توانید این برنامه را دانلود کنید.
سوالات متداول (FAQ)
برنامه تریدینگ یا برنامه معاملاتی طرحی است که عملکرد، اقدامات و سیستم معاملاتی شما را در طول ترید نشان می‌دهد.
یک پلن معاملاتی دربرگیرنده مواردی همچون عوامل فاندامنتال و اخبار، انتظارات و پیش‌بینی‌ها، سطوح قیمتی، ریسک و پاداش و احتمال از دست رفتن اعتبار است.
سخن پایانی
در پاسخ‌دهی به سوال برنامه معاملاتی چیست، به صورت خلاصه باید گفت که یک تریدینگ پلن، تاثیر زیادی بر روی سیستم معاملاتی مبتنی بر اصول روزانه شما گذاشته و موجب اجرای منظم این روال می‌شود. یک پلن معاملاتی نیازی به پوشش‌دهی تمامی حرکات بازار ندارد. این برنامه می‌تواند به میزان دلخواه شما دقیق و سرسختانه، یا حتی آزاد و کلی باشد. تنها کافیست که برنامه معاملاتی مورد نظرتان هدف اجرا و پیاده‌سازی مناسب سیستم معاملاتی شما را محقق کند. آیا برنامه معاملاتی دارید؟ تا چه حدی پایبند به طرح معاملاتی خود عمل می‌کنید؟ چه نکات، نقاط ضعف و نقاوت قوتی را طی تجربه استفاده از تریدینگ پلن خود مشاهده کرده‌اید؟
