امور مالی غیر متمرکز یکی از بخش‌های پیشتاز صنعت ارزهای دیجیتال به‌حساب می‌آید. روزبهروز بر تعداد پروتکل‌های و سرویس‌های این حوزه اضافه می‌شود که علاوه‌بر ارائه خدمات بیشتر، بعضا پیچیدگی‌هایی نیز به آن اضافه می‌کنند. یکی از ابتدایی‌ترین کارهایی که کاربران در پلتفرم‌های دیفای انجام می‌دهند، تامین نقدینگی استخر پلتفرم‌ها است. حال تصور کنید که برای تامین نقدینگی، توکن‌های مورد نظر را در اختیار نداشته باشید و مجبورید چند تراکنش انجام داده تا به توکن مورد نظر دست پیدا کنید. زپ (Zap) کردن این کار راحت می‌کند. با میهن بلاکچین همراه باشید تا علاوه‌بر اینکه ببینیم زپ کردن چیست، با پلتفرم‌هایی که این سرویس را ارائه می‌دهند، آشنا شوید.
زپ کردن چیست؟
با جست‌وجوی کلمه Zap در دیکشنری، معانی مختلفی برای آن پیدا خواهیم کرد؛ اما دو معنی بیشترین قرابت را با کاری که زپ در Defi انجام می‌دهد، دارد. زپ به‌معنای حذف قسمتی از یک برنامه یا باسرعت و به‌طور ناگهانی کاری را انجام دادن است. خب، Zap در امور غیرمالی به چه معنا است؟ برای توضیح بهتر مثالی می‌زنیم.
پروتکل‌ها و پلتفرم‌های فعال در دیفای، روزبهروز بیشتر می‌شوند و امکانات بیشتری در اختیار کاربران قرار می‌دهند. یکی از ویژگی‌های دیفای، کاربر محور بودن این حوزه است. تامین نقدینگی در اکثر این پلتفرم‌ها بر خلاف سیستم‌های متمرکز، توسط کاربران انجام می‌شود.
یکی از پروتکل‌های قوی در حوزه دیفای، کرو فایننس (Curve Finance) است. این پلتفرم یک دکس برای تبادل استیبل کوین‌‌ها است که خدمات متنوعی ارائه می‌کند. یکی از سرویس‌های آن 3Pool یا به‌عبارتی استخر سه‌گانه است. تصور کنید می‌خواهید به این استخر نقدینگی اضافه و در ازای آن، کسب درآمد داشته کنید. برای این کار نیاز دارید که USDC ،DAI و USDT در کیف پول ارز دیجیتال خود داشته باشید. اگر در کیف پول خود دارایی دیگری مثلا اتر داشته باشید، باید چه کاری انجام دهید؟ شما باید در قدم اول سه تراکنش انجام دهید. تراکنش اول برای تبدیل قسمتی از ETH به USDC؛ تراکنش دوم تبدیل ETH به DAI و تراکنش سوم تبدیل ETH به USDT.
[tie_list type=”cons”]
- انجام این کارها چه هزینه‌ای بر کاربر تحمیل می‌کند؟
[/tie_list]
هرکدام از این تراکنش‌ها نیاز به پرداخت کارمزد و بعضا هزینه گس دارند (اگر تراکنش مورد نظر روی شبکه اتریوم انجام شود)؛ بنابراین اولین هزینه آشکار، پرداخت کارمزد بیش از حد برای انجام تبادلات است. دومین هزینه که کاربر در ازای انجام این تراکنش پرداخت می‌کند، زمان است که بعضا هم ممکن است به‌خاطر شلوغ بودن شبکه، ناچار به پرداخت گس یا کارمزد بالاتر شود که به هزینه اول نیز می‌افزاید. هزینه سوم، نرخ تبدیل است. با توجه به نوسان بازار ارزهای دیجیتال، مادامی که کاربر در حال انجام تراکنش‌ها است، این امکان وجود دارد که نرخ برابری ارزهای دیجیتال تغییر کند و در ازای پرداختی خود، مقدار کمتری دریافت کند (البته ممکن است بعضا بیشتر هم شود!). خلاصه این پاراگراف را می‌توان در یک جمله بیان کرد: انجام چنین تراکنشی، هزینه‌بر و زمان‌گیر است!
[tie_list type=”lightbulb”]
- آیا داستان همین‌جا تمام می‌شود؟
[/tie_list]
باید بگوییم که نه. پس از اتمام تراکنش‌ها، شما دارایی‌های لازم را برای وارد کردنشان به استخر در اختیار دارید؛ اما در انتها باید تراکنش چهارمی انجام دهید که در استخر سپرده‌گذاری کنید. یعنی در کل شما نیاز به انجام چهار تراکنش دارید که در 3Pool کرو فایننس سپرده‌گذاری کنید. تصویر زیر شماتیک توضیحاتی که داده‌ایم است.
زپ کردن برای رفع این نقص به‌وجود آمده است. فرایند Zapping به‌صورت قرارداد هوشمند عمل می‌کند. به‌جای انجام چهار تراکنش، کاربر یک بار قرارداد هوشمند زپ کردن را فراخوانی می‌کند. اتر کاربر در این قرارداد به‌صورت خودکار به سه ارز دیجیتال دیگر و با نسبت‌های مشخص تبدیل می‌شود و در انتها در قالب همان قرارداد، نقدینگی را وارد استخر مورد نظر می‌کند.
بنابراین تعریفی که در ابتدای مقاله از Zap ارائه کردیم، با کارکرد آن هم‌خوانی دارد. Zap پروتکلی است که بخشی از تراکنش‌های مورد نیاز از یک فرایند را حذف می‌کند و به‌همین واسطه درخواست مورد نیاز ما باسرعت بیشتری انجام می‌شود.
چه پلتفرم‌هایی از Zap کردن استفاده می‌کنند؟
حال که توانستیم به پرسش Zap چیست پاسخ دهیم، بهتر است به‌سراغ معرفی برخی از پروژه‌هایی برویم که یا از این پروتکل استفاده می‌کنند یا خود به‌عنوان یک زپ کننده فعال هستند.
پروتکل یرن فایننس (Yearn Finance)
یرن فاینس یک پروتکل فعال در شبکه اتریوم است که با ترکیب پلتفرم‌های مختلف، بازده بهتری به کاربران می‌دهد. به‌همین منظور برای مثال این پلتفرم به‌طور خودکار دارایی کاربران را بین پروتکل‌های اعطای وام دیفای مانند Compound ،Aave و Dydx جابه‌جا می‌کند.
یرن فایننس این قابلیت را دارد که عملیات زپ کردن را برای کاربرانی که می‌‌خواهند در استخرهایی که رمز ارز آن را ندارند، انجام دهد.
صرافی غیرمتمرکز تریدر جو (Trader Joe)
تریدر جو یک بازارساز خودکار (AMM) روی شبکه آوالانچ است. این دکس به‌دنبال این است که نیاز کاربر را برای دسترسی به امکاناتی نظیر ترید، سواپ، لندینگ، تامین نقدینگی استخرها، فارم، سپرده‌گذاری (Staking) و هر آنچه که در دیفای موجود است را در یک پلتفرم پاسخ دهد.
کاربران با داشتن یک کوین یا توکن می‌توانند جفت ارز خود را در استخر قرار دهند. این کار از طریق واریز رمز ارز شما در پلتفرم و انتقال دو توکن مورد نظرتان به استخر انجام می‌شود.
پلتفرم بیفی فایننس (Beefy Finance)
بیفی فایننس یک پلتفرم تجمیع‌کننده سود (Yield Aggregator) است. پلتفرم‌های تجمیع‌کننده سود تلاش می‌کنند بیشترین بازدهی را از سایر پلتفرم‌های دیفای برای کاربران خود کسب کنند. شبکه بیفی با ساخت پلتفرمی جامع توانسته است از پلتفرم‌های مختلف پشتیبانی کند. پلتفرم بیفی از طریق مجموعه‌ای از استراتژی‌های سرمایه‌گذاری که توسط قرارد‌های هوشمند اجرا می‌شوند، به صورت خودکار پاداش کاربران را از استخرهای نقدینگی مختلف، صرافی‌های غیرمتمرکز و سایر ییلد فارمینگ‌ها (Yield Farming) در اکوسیستم دیفای به حداکثر می رساند.
پلتفرم بیفی امکان ورود نقدینگی را به استخرهای نقدینگی و صندوق‌ها (Valut) با استفاده از Zapping فراهم کرده است. برای مثال در صندوق CAKE-BUSD، اگر کاربران هر کدام از رمزارزهای آن را داشته باشند، می‌توانند سرمایه خود را وارد این صندوق کنند. داشتن BIFI یا BNB در بیشتر مواقع این امکان را به کاربر می‌دهد که نقدینگی خود را وارد استخرها و صندوق‌ها کنند.
رمپ دیفای (Ramp Defi)
رمپ دیفای یک پلتفرم وام‌دهی بهینه‌شده با هدف ارائه بالاترین بازده برای سپرده‌ها و کمترین کارمزد برای وام‌ها روی دارایی‌های وثیقه‌گذاری شده روی شبکه بایننس اسمارت چین و پالیگان است. کاربران قادرند با داشتن کوین BNB و بهره‌گیری از سیستم زپینگ، در استخرهای متنوع آن نقدینگی وارد کنند.
پلتفرم زپر (Zapper)
بر خلاف موارد قبلی که بیشتر یک دکس یا پروتکل در دیفای هستند که از سازوکار زپ کردن برای استخرهای خود استفاده می‌کنند، زپر یک پلتفرم یا به‌عبارتی یک داشبورد است که از سیستم زپ کردن استفاده و نقدینگی کاربران را وارد استخر نقدینگی پروتکل‌های مختلف می‌کند.
زپر یک رابط برای برقراری ارتباط با پروتکل‌های پیشران دیفای است. کاربران به‌جای اینکه دائما میان پلتفرم‌های متعدد در حال جابه‌جایی باشند و تراکنش‌های مختلف انجام دهند، با استفاده از Zapper و با هزینه گس به‌مراتب کمتر، این کار را انجام می‌دهند. زپر بر پرتفولیوی شما نظارت می‌کند. این نظارت شامل دارایی‌ها، بدهی‌ها، استخرهای نقدینگی، استیکینگ، پاداش‌های قابل دریافت و ییلد فارمینگ می‌شود. البته برای انجام این کارها تنها نیاز است کیف پول خود را به پلتفرم متصل کنید.
دو عمل Zap In و Zap Out کاری است که زپر برای انجام تراکنش‌ها انجام می‌دهد. Zap In برای موقعی است که کاربر می‌خواهد نقدینگی وارد استخری کند و Zap Out زمانی است که کاربر قصد دارد نقدینگی خود را از پروتکل خارج کند. پلتفرم Zapper پروتکل‌های دیفایی را که روی شبکه‌های زیر فعال هستند، پوشش می‌دهد:
می‌توانید از این لینک از پروتکل‌های موجود در پلتفرم زپر اطلاع پیدا کنید.
کیف پول‌هایی که پلتفرم Zapper پشتیبانی می‌کند شامل موارد زیر می‌شود:
[tie_list type=”checklist”]
[/tie_list]
[tie_list type=”checklist”]
- والت کانکت
[/tie_list]
[tie_list type=”checklist”]
[/tie_list]
[tie_list type=”checklist”]
- فورت متیک
[/tie_list]
[tie_list type=”checklist”]
[/tie_list]
[tie_list type=”checklist”]
- پورتیز
[/tie_list]
[tie_list type=”checklist”]
- توروز
[/tie_list]
برای فعالیت روی شبکه‌های مختلف، می‌توانید شبکه مورد نظر را به کیف پول متامسک اضافه کنید و از آن تراکنش‌های خود را انجام دهید. در بیشتر مواقع با انتخاب شبکه مورد نظر، به‌صورت خودکار درخواست انجام تنظیمات لازم روی کیف پول متامسک ظاهر می‌شود و شما با تایید آن، شبکه مورد نظر را به کیف پولتان اضافه می‌کنید.
نکته دیگری که باید درباره پلتفرم Zapper بیان کرد این است که در ازای خدماتی که ارائه می‌کند، کارمزد دریافت نمی‌کند و کاربران تنها باید کارمزد شبکه را پرداخت کنند.
جمع‌بندی
در این مقاله درباره مفهوم زپ کردن صحبت کردیم و دریافتیم که این مفهوم چیست و چگونه به کاربران در انجام بهتر تراکنش‌ها و ورود نقدینگی به پلتفرم‌های دیفای کمک می‌کند. در ادامه نیز برخی از پروتکل‌ها را مانند بیفی فایننس، یرن فایننس، تریدر جو و رمپ دیفای که از سازوکار Zapping استفاده می‌کنند، نام بردیم. علاوه‌بر این موارد پلتفرم Zapper که یک برنامه مدیریت دارایی در دیفای است و از عملیات زپ کردن برای ورود نقدینگی به پلتفرم‌های دیگر استفاده می‌کند، معرفی کردیم.
آیا تا به حال شما از سیستم Zapping استفاده کرده‌اید؟ چه پلتفرم‌های دیگری می‌شناسید که نسبت به موارد نام‌برده شده، خدمات بهتری در این زمینه ارائه کنند؟
